İçeriğe atla

Çamur Volkanları Devlet Tabiatı Koruma Alanı

Çamur Volkanları Devlet Tabiatı Koruma Alanı
Toragay çamur volkanı
DevletAzerbaycan
Bölge Abşeron
Kuruluş tarihi 15 Ağustos 2007
Kontrol kuruluşu ACETKB

Çamur Volkanları Devlet Tabiatı Koruma Alanı veya tam adıyla Bakü ve Abşeron Yarımadası Çamur Volkanları Grubu Devlet Tabiatı Koruma Alanı,[1] Azerbaycan'ın Abşeron bölgesinde bulunan bir devlet koruma alanıdır. Koruma alanı 12.322,84 hektardır ve burada 43 çamur volkanı korunmaktadır.[2] Dünyanın en büyük çamur volkanı olan Toragay da bu alanda korunmaktadır.[3][4][5]

Tarihi

Azerbaycan Cumhuriyeti en yaygın çamur volkanlarına sahip ülkedir.[6] Şu anda ülkede 400'den fazla çamur volkanı kayıtlı,[7] bu da dünyadaki çamur volkanlarının yarısının Azerbaycan'da olduğu anlamına geliyor. Çamur Volkanları Devlet Tabiatı Koruma Alanı, Bakü ve Abşeron yarımadalarında bulunan çamur volkanlarının bir kısmının topraklarında Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın 15 Ağustos 2007 tarih ve 2315 sayılı Kararnamesi ile kurulmuştur. İlgili Kararnameye göre, Devlet Tabiatı Koruma Alanı'nın oluşturulmasının temel amacı, Azerbaycan çamur volkanları üzerindeki antropojenik etkileri azaltmak, bölgede yoğun inşaat çalışmalarının ve volkanların patlama ihtimali olan bölgelerde konut yapılarının yapılmasını önlemektir. Bundan sonra, 12.322,84 hektarlık alanda 43 çamur volkanının bulunduğu bölge, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 29 Eylül 2011 tarih ve 294 sayılı Kararı ile Koruma Alanı ilan edildi.[1]

Faaliyeti

Temel olarak, koruma alanının faaliyetinde iki öncelik yönü tanımlanmıştır:

  • Volkanik peyzajın, doğal komplekslerin ve nesnelerin doğal durumunu korumak için doğal alanların korunmasını gerçekleştirmek.[1]
  • Bilimsel araştırmalar düzenlemek ve ekolojik izleme yapmak.[1]

Koruma alanı çalışanları, özel koruma statüsüne sahip 43 çamur volkanında düzenli olarak bilimsel sabit gözlemler yaparak, ekolojik koşulları tahmin ederek, doğa korumanın bilimsel temellerini hazırlayarak, volkanik süreçlerin dinamiklerini inceleyerek ve antropojenik etkilerden korunmalarını sağlayarak volkanik peyzajın doğal durumunu koruyorlar.[1]

Koruma Alanındakı çamur volkanları

  • Güzdek Bozdağ
  • Ayrantoken
  • Koturdağ
  • Kirdağ
  • Pilpili Karadağ
  • Torpaklı
  • Karadağ
  • Bendovan
  • Ağzıbir
  • Otman Bozdağ
  • Hara Zira
  • Karasu adası
  • Zenbil
  • Gil adası
  • Çigil
  • Sengi Muğan
  • Çapılmış
  • Gülbaht-Sarınca
  • Şor bulak
  • Keyreki
  • Kırmeki
  • Kirdağ
  • Çeyildağ
  • Pirekeşkül
  • Şəkihan grupu
  • Ağdam grupu
  • Süleymanahtarma
  • Küçük Kenizedağ
  • Sarıdaş boyanata
  • Durandağ
  • Toragay
  • Oyuh
  • Qarahura
  • Ağtirme
  • Emcek-emcek
  • Boransız-Cülge
  • Kılınc
  • Ağnohur
  • Güllütepe
  • Çeilaxtarma
  • Kotur
  • Kelenderahtarma
  • Şahkaya

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Bakı və Abşeron yarımadasının Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu". AETSN (Azerice). 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2017. 
  2. ^ "Palçıq vulkanları qrupu DTQ" (Azerice). eco.gov.az. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022. 
  3. ^ Ronnie Gallagher. "Mud Volcanoes in Azerbaijan" (İngilizce). volcanodiscovery.com. 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  4. ^ "Dünyanın ən nəhəng palçıq vulkanı 30 ildən sonra bu il ikinci dəfə püskürüb" (İngilizce). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 24 Nisan 2018. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  5. ^ "Грязевые вулканы (Гобустан)" (İngilizce). azterra.az. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  6. ^ Ed Browne (5 Temmuz 2021). "What Is a Mud Volcano? Huge Explosion Rocks Oil-Rich Caspian Sea" (İngilizce). Newsweek. 5 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  7. ^ "Azerbaijan mud volcano triggers huge blast in Caspian oil and gas fields" (İngilizce). BBC World Service. 5 Temmuz 2021. 5 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erciyes</span> Türkiyede, Kayseride bir yanardağ

Erciyes, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan sönmüş bir yanardağ. Kayseri'nin 25 km güneybatısındaki Sultansazlığı ovaların'ın yanından yükselen büyük kütleli bir stratovolkandır.

<span class="mw-page-title-main">Millî park</span>

Millî Park veya Ulusal Park, doğa koruma amaçlı kullanılan park. Genellikle, egemen bir devletin sahibi olduğu doğal, yarı-doğal veya gelişmiş bir arazi üzerine kurulur. Her devlet kendi millî parklarını farklı şekilde belirlese de, ortak fikir "vahşi doğanın" gelecek nesil için korunması ve ulusal gururu sembolü olarak betimlenmesidir. Millî Park kavramı ve uygulaması dünyada ilk kez, 1872 yılında ABD'nde 899100 hektar büyüklüğündeki Yellowstone Millî Parkı ilanını sağlayan özel bir kanunla başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki millî parklar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Azerbaycan'daki millî parklar, bilimsel ve estetik bakımdan, millî ve milletlerarası ender bulunan tabiî ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki yanardağlar</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, Türkiye'deki uykuda ve sönmüş yanardağların listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Katmai Dağı</span> Amerikada bir dağ

Katmai Dağı, ABD'nin Alaska eyaletinin güneyinde Alaska Yarımadası üzerinde tümüyle Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi içinde bulunan masif bir aktif stratovolkan dağıdır..

<span class="mw-page-title-main">Kilauea Dağı</span>

Kilauea Dağı,, Amerika Birleşik Devletleri'nde Büyük Okyanus adalarından oluşan Hawaii eyaletindeki Big Island 'ın güneyindeki Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içerisinde yer alan 1247 metre yüksekliğe sahip bir kalkan volkandır. Kilauea Dağı aynı zamanda Hawaii Adaları'nı oluşturan beş volkandan en aktifidir. Bu yanardağın 300.000 ile 600.000 yaş aralığında olduğu tahmin edilmektedir. 1983 yılından bu yana ara ara faaliyete geçen ve dünyanın en aktif yanardağları arasında gösterilen Kilauea, yakınında bulunan birçok yerleşim birimine zarar vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mauna Loa Dağı</span> Hawaiide bulunan aktif yanardağ

Mauna Loa Dağı, Amerika Birleşik Devletleri'de Büyük Okyanus adalarından oluşan Hawaii eyaleti'nin Big Island 'nın güneyinde yer alan Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içerisinde yer alan 4.169 metre rakımlı bir aktif kalkan volkan. Hawaii dili ile bu dağın "Mauna Loa" olan ismi "Uzun Dağ" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lahar</span>

Lahar, bulamaç halindeki bir piroklastik madde, taşlı döküntü ve sudan oluşan çamur akıntısı veya döküntü akıntısı türüdür. Bu söz konusu madde genellikle bir nehir vadisi boyunca bir volkandan aşağı akar. Laharlar son derece yıkıcıdır: saniyede onlarca metre yol alarak akabilir, 140 metre (460 ft) gibi derinliklere ulaşabilir ve yollarına çıkan her tür yapıyı yıkıp yok edebilirler. Dikkate değer laharlar arasında Nevado del Ruiz ve Pinatubo Dağları'ndakiler sayılabilirki bunların her ikisi binlerce insanın ölümüne neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan jeolojisi</span>

Azerbaycan'ın arazisi, Kafkasya arazisinin tamamı gibi, Alplerin kıvrımlı kuşağına ait olup karmaşık tektonik yapıya sahiptir. Azerbaycan Cumhuriyeti arazisinde son 13-15 bin yıl içinde yer alan jeolojik ve jeomorfolojik süreçler, iklim şartları ve denizin toplu olarak gerilemesi eşsiz yer şekillerini oluşturmuştur. Kayaçların yaşı, Alt Pliyosenden başlayarak çağdaş döneme kadar tüm zamanlarda insanların dikkatini çekmiştir. Azerbaycan arazisinde en eski kayaçlar, Alt Paleozoik, karmaşık metamorfik şistler çökelimidir. Azerbaycan Cumhuriyetinin arazisi paleontolojik ve mineralojik anıtlarla zengindir. Volkanik-magmatik ve tortul kökenli, paleontolojik koşulları yansıtan zaman ve mekân içinde değişen faktörler, aynı zamanda doğal zenginlikler bu kayaçların yaşını belirlemek için imkân sağlamaktadır. Kabuk içeren sapkın kayalar, onların Kretase ve Kretase sonrası dönemleri için yaşlarının tarihini belirlemeye yardımcı oluyor.

<span class="mw-page-title-main">Çamur volkanı</span>

Çamur volkanı, volkanik arazilerde, kil, mil, sıcak su ve gaz çıkışından oluşan küçük çamur konileridir. Gerçek yanardağ değildir, hiçbir zaman lav püskürtmezler.

<span class="mw-page-title-main">Lökbatan Çamur Volkanı</span> Azerbaycanda bir volkan

Lökbatan Çamur Volkanı, Azerbaycan'ın Bakü şehrinin 15 km güneybatısında yer alan Lökbatan kasabası yakınlarında, Hazar Denizi kıyısında aynı adlı petrol ve maden sahasında bulunan çamur volkanıdır. Püskürme sayısına göre "dünya rekortmeni" olan bu çamur volkanı, Azerbaycan'ın en aktif, dünyanın ise en aktif beş çamur volkanından biridir.

Toragay çamur volkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin en büyük çamur volkanlarından biridir. Bakü şehrinin Garadagh ilçesinin Gobustan yerleşiminden 28 kilometre uzaklıktadır. Volkan, Çeyildağ kasabasına 12 kilometre uzaklıktadır. Kraterinin çapı yaklaşık 900 metredir. Volkan hala surların içindedir. Volkan 400 metre yüksekliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Doğal afet</span> Dünyanın doğal süreçlerinden kaynaklanan olumsuz olay

Doğal afet veya Doğa kaynaklı afet büyük oranda veya tamamen insanların kontrolü dışında gerçekleşen, mal ve can kaybına neden olabilen, büyük ölçekli bir tehlike ve olay'dır. Antropojenik tehlike türleri de buna neden olabilir. Bu zaman devlet tarafından olağanüstü hâl veya sokağa çıkma yasağı uygulanabilir. Bu olaylar sonucu kıtlık, epidemi, salgın, pandemi olabilir. Çok ülkeler tarafından kayıpları küçültmek için afet risk azaltma, acil tahliye, depreme hazırlık, kasırga hazırlığı, insani yardım, sivil savunma önlemleri alınır.

<span class="mw-page-title-main">Abşeron Yarımadası</span>

Abşeron Yarımadası, Azerbaycan'da bir yarımadadır. Yarımada, ülkenin en büyük ve en kalabalık şehri Bakü'nün ve ayrıca onun uydu şehirleri Sumgayıt ve Hırdalan'ın ev sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Zakatala Devlet Tabiatı Koruma Alanı</span>

Zagatala Devlet Tabiatı Koruma Alanı, Azerbaycan'da Kafkas Dağları'nın güney yamaçlarının orta kesiminde, Zagatala ve Balakan ilçeleri sınırları içinde yer alan bir tabiatı koruma alanıdır. 252 kilometrekarelik üzerine kurulmuştur. Koruma alanı, Kafkasya karma ormanları ekolojik bölgesi içinde yer almaktadır. Koruma alanının sınırları birkaç kez değiştirildi.

Azerbaycan, çok elverişli doğa koşullarına ve zengin doğal kaynaklara sahip bir ülkedir. Karlı tepeler, yüksek dağlar, verimli topraklar, geniş ovalar, Okyanus Seviyesi Altındaki En Alçak Arazi Noktaları cumhuriyetin ana peyzaj oluşumları arasındadır. Bu karmaşık peyzaj dokusu, doğal koşullarda - iklim, toprak-bitki örtüsü ve su kaynakları - çeşitliliğe neden olmuştur. Bu da, bölgedeki nüfus ve çiftliklerin dengesiz dağılımına ve üretimin farklı türlerde uzmanlaşmasına yol açmıştır.

Azerbaycan devlet rezervleri; fauna, flora ve ekosistemlerini koruyan Azerbaycan devlet rezervlerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Eldar Çamı Devlet Tabiatı Koruma Alanı</span>

Eldar Çamı Devlet Tabiatı Koruma Alanı Azerbaycan'ın kuzeybatısında, Samuh Rayonu içerisinde yer alan bir tabiat koruma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yanar Dağ</span> Azerbaycanda sürekli yanan yer

Yanar Dağ, Azerbaycan'ın başkenti Bakü yakınlarındaki Hazar Denizi'ndeki Abşeron Yarımadası'ndaki bir yamaçta sürekli olarak yanan bir doğal gaz ateşidir. Alevler, ince gözenekli bir kumtaşı tabakasından 3 metre (9.8 ft) havaya fırlar. Yanar Dağ idari olarak Azerbaycan'ın Abşeron Rayonu'na bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan çamur volkanları</span>

Çamur volkanları, volkanik çamur materyallerinden oluşan, zirvesinde bir krateri bulunan düz koni şeklindeki tepelerdir. Sürekli ya da aralıklı olarak çamur, gaz, kaya parçacıkları ve su püskürtür. Azerbaycan’ın petrol ve doğal gaz bölgelerinde 300’den fazla çamur volkanı ve çamur volkanı oluşumu bulunmaktadır. Bunların çoğu yoğun grifon-salza aktivitesiyle karakterize edilir ve yeryüzüne hidrokarbon gazları, mineralli sular, petrol emülsiyonlu çamur çıkarır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.