İçeriğe atla

Zıpcuk

Zıpcuk veya zipçuk, Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde kullanılmış bir nefesli çalgıdır. Dal kabuğundan yapılan ve yapraktan yapılan olmak üzere 2 türü vardır. Tek kişi veya grup halinde çalınabildiği gibi, tek kişi iki zıpcuğu aynı anda çalabilir.

Kabuk zıpcukun yapımında kızılağaç, taze ceviz, fındık ve söğüt gibi kabuğu kolay ayrılabilen ağaçlar kullanılır. Yaprak zıpcuğun yapımında ise orman gülü gibi kalın yapraklı bitkilerin yaprakları katlanarak külah şekline getirilir. Katlanan kısımdaki dar yerin delinmesiyle üfleme yeri hazırlanır. Genelde hasat zamanında, hayvan otlatırken ve toplu gezilerde çalınmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Emrah Kaya (Aralık 2020). "Doğu Karadeniz Bölgesinde Unutulmaya Yüz Tutmuş Halk Çalgılarımız". sosyalbilimler.com.tr. 22 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ordu (il)</span> Türkiyenin Karadeniz Bölgesinde bir il

Ordu, Türkiye'nin bir ilidir. Merkezi Ordu olan ilin nüfusu 2024 başı verilerine göre 769.692'dir. Türkiye'de sahip olduğu Karadeniz ikliminden ve dağlık coğrafi konumundan dolayı en çok yağış alan 3. ildir. Karadeniz Bölgesi'nde Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer almaktadır. Ancak yeni oluşturulan ve bölgesel karışıklıkları ortadan kaldırmak için düzenlenen yeni bölgesel istatistik düzenlemelere göre Ordu ilinin tamamı Doğu Karadeniz topraklarında kaldı. İlin kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Tokat ve Sivas illeri, batısında Samsun, doğusunda Giresun ili vardır. Büyükşehir statüsünde olan Ordu, 19 ilçeden oluşmaktadır. Yüz ölçümü bakımından en büyük 57'nci ildir.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Pirinç</span> Buğdaygiller (Poaceae) familyasından otsu bir bitki türü

Pirinç, Buğdaygiller familyasından Oryza sativa veya daha az yaygın olarak Oryza glaberrima türüne ait bitki ve bu bitkinin tohumlarıdır. Yabani pirinç adı genellikle terim her ne kadar yabani ve evcilleştirilmiş olsa da Zizania ve Porteresia cinslerinin türleri için kullanılır ayrıca ilkel veya ekilmemiş Oryza çeşitleri için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ağaç</span> meyve verebilen, gövdesi odun veya kereste olmaya elverişli bulunan ve uzun yıllar yaşayabilen bitki

Ağaç, botanikte çoğu türünde dalları ve yaprakları destekleyen uzun bir sürgüne ya da gövdeye sahip çok yıllık bir bitkidir. Ağaç tanımı, bazı kullanımlarda sadece ikincil büyüme gösteren odunsu bitkileri, kereste olarak kullanılabilen bitkileri ya da belirli bir yüksekliğin üzerindeki bitkileri kapsayacak şekilde daha dar olabilir. Daha geniş tanımlarda ise uzun palmiyeler, eğrelti ağaçları, muz ağaçları ve bambular da birer ağaç olarak kabul edilir. Ağaçlar taksonomik bir grup değildir ancak güneş ışığı için rekabet etmek adına diğer bitkilerden daha fazla yükseğe çıkmanın bir yolu olarak birbirinden bağımsız şekilde evrimleşip gövde ve dalları olan çeşitli bitki türlerini içermektedir. Ağaçlar uzun ömürlü olma eğilimindedir ve bazıları birkaç bin yıl yaşar. Ağaçlar 370 milyon yıldır dünya üzerindeki varlığını sürdürmektedir. Dünyada yaklaşık üç trilyon olgunluğa erişmiş ağacın olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çınar</span> Bir ağaç türü

Çınar, çınargiller Platanaceae familyasından Platanus cinsini oluşturan uzun boylu kalın çaplı ağaç türlerinin adıdır. Platanaceae ailesinin yaşayan tek üyeleridir. Türkiye'de doğal olarak yayılış gösteren tek tür, doğu çınarıdır .

<span class="mw-page-title-main">Kestane</span> bitki cinsi

Kestane ya da konur, kayıngiller (Fagaceae) familyasından Castanea cinsini oluşturan ağaçlara ve bu ağaçların yenilebilen tohumlarına verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Sarıçam (bitki)</span>

Sarıçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından Kuzey Avrupa, Kuzey Asya, İspanya ve Anadolu'da yayılış gösteren çam türü. Avrupadan getirilen fidanlar Kuzey Amerika'daki eyaletlerde dikilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Karaçam</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Karaçam, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir çam türüdür. Güney Avrupa, Kuzey İtalya, Avusturya İber yarım adasından Doğu Akdeniz'e kadar geniş bir alanda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Kızılcık</span>

Kızılcık, kızılcıkgiller (Cornaceae) familyasından bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çamgiller</span>

Pinaceae (Çamgiller), Pinales takımından bazen çalı formunda kozalaklı ağaç türlerini içeren bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Karadeniz meşesi</span> kayıngiller (Fagaceae) familyasından bir meşe

Doğu Karadeniz meşesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasından 15 m'ye kadar boy yapan çalı görünümünde bir meşe türü.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin coğrafi bölgeleri</span> Türkiyenin fiziksel coğrafya esas alınarak belirlenmiş 7 coğrafi bölgesi

Türkiye'nin coğrafi bölgeleri, 6 Haziran-21 Haziran 1941 tarihleri arasında Ankara'da toplanan Birinci Coğrafya Kongresi tarafından belirlenmiştir. Kongre ilk, orta ve lise müfredat programları ile okul kitapları, coğrafya terimleri ve coğrafi isimlerin yazılması, Türkiye Coğrafyası'nın ana hatları ve yerlerin adlandırılması üzerinde çalışmalar yapmak amacıyla toplanmıştı. Bu çalışmanın sonucunda Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrilmiş olması, dağların Anadolu'nun iç kesimlerini kıyılardan ayırması, iklim, ulaşım ve bitki örtüsü gibi kriterler dikkate alınarak Türkiye'nin coğrafi bölgeleri belirlenmiştir. İdari sınırları baz alan Türkiye'nin İBBS'si ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nar</span> Kınagiller familyasından bir bitki türü

Nar, kınagiller (Lythraceae) familyasından, içinde küçük çekirdekleri ve meyve gövdesini oluşturan yüzlerce tanecik bulunan, hafif ekşi ve bazen tatlı tadı olan, ılıman iklimlerde yetişen bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yaygın porsuk</span>

Yaygın porsuk, porsukgiller (Taxaceae) familyasından çoğunlukla boylu çalı, bazen de 20 metreye değin boylanabilen sık dallı, yuvarlak tepeli bir ağaç görünümünde olan porsuk türü.

<span class="mw-page-title-main">Sümüklüböcek</span>

Sümüklüböcek aslında eklembacaklı türü olan böcek değil, gastropoda (karındanbacaklılar) sınıfından, kabukları körelmiş ya da hiç bulunmayan yumuşakçaların (mollusca) ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kemençe</span>

Kemençe, rebap, keman türü yaylı çalgılarla akraba olduğu düşünülen, bir yay yardımıyla çalınan üç telli geleneksel halk çalgısının adı olup, klasik kemençe ile karıştırılmasını önlemek amacıyla Karadeniz kemençesi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Ateş ağacı</span>

Ateş ağacı, baklagiller (Fabaceae) familyasından, subtropikal ve tropik kuşaklarda yetişen bir çiçekli ağaç türü. Ateş ağacı tanımı, akrabası olmayan başka ağaç türleri için de kullanılmaktadır.

<i>Cyclamen coum</i>

Cyclamen coum, çuhaçiçeğigiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. 5 ila 8 cm uzunluğa erişebilen bitkinin, yuvarlağımsı kalp şeklinde yaprakları ve pembe kabuk şeklinde çiçekleri vardır. Bahçecilikte yer örtücü süs bitkisi olarak yetiştirilen Cyclamen coum, kışın ve Mart ayında çiçeklendiği için değerlidir.