İçeriğe atla

Zygentoma

Zygentoma
The firebrat (Thermobia domestica) (Lepismatidae)
Atelura formicaria (Nicoletiidae)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Arthropoda
Sınıf:Insecta
Alt sınıf:Dicondylia
Takım:Zygentoma
Börner, 1904
Familyalar

Zygentoma (kıl kuyruklular), böcek sınıfında yer alan bir takımdır ve bilinen yaklaşık 550 türden oluşur.[1] Zygentoma, gümüşçün veya balık güvelerini içerir. Takımın göze çarpan bir özelliği üç uzun kuyruk filamanıdır. İki yanal filaman cerci'dir ve ortada olan bir epiprokt veya apendiks dorsalis'tir. Bu açıdan Archaeognatha'ya benzerler ancak Zygentoma'nın cerci'si, sonraki takımın aksine neredeyse epiprokt kadar uzundur.[2]

Yirminci yüzyılın sonlarına kadar Zygentoma, Thysanura takımının bir alt takımı olarak kabul edildi,[3] ta ki Thysanura takımının parafiletik olduğu kabul edilene kadar. Böylece iki alt takımı bağımsız monofiletik takımlar statüsüne yükseltti.[4][5]

Zygentoma'ya özgü bir silverfish'in yanal görünümü

Etimoloji

"Zygentoma" adı Grekçe: ζυγόν zygón'dan türetilmiştir. Bağlamda "boyunduruk" veya "köprü" anlamına gelir ve Grekçe: ἔντομα (entoma), "böcekler" anlamına gelir.[6] İsmin arkasındaki fikir, taksonun Pterygota ve Apterygota arasında kavramsal bir bağlantı oluşturmasıydı.[7] Bu görüş artık tamamen geçerliliğini yitirmiştir ancak böceklerin filogenisi 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında emekleme dönemindeydi ve daha sofistike görüşler geliştirildiğinde isim artık sağlam bir şekilde yerleşmişti.

Taksonomi

  • Takım Zygentoma Börner 1904[8]
    • Alttakım Archizygentoma Engel 2006
      • Aile Tricholepidiidae Engel 2006
    • Alt takım Neozygentoma Engel 2006
      • Infraorder † Parazygentoma Engel 2006
      • Infraorder Euzygentoma Grimaldi & Engel 2005
        • Aile Maindroniidae Escherich 1905
        • Aile Lepismatidae Latreille 1802
        • Aile Protrinemuridae Mendes 1988
        • Aile Nicoletiidae Escherich 1905

Tricholepidiidae, Kuzey Kaliforniya ormanlarından Tricholepidion gertschi tarafından temsil edilmektedir.

Lepidotrichidae, Baltık kehribarından bilinen soyu tükenmiş Lepidotrix pilifera ile temsil edilir.

Lepismatidae en büyük ailedir ve fiziksel olarak en büyük canlıları içerir. Aile, 200'den fazla türle kozmopolittir. Birçoğu antropofiliktir, insan yerleşimlerinde yaşar. Bazı türler karınca kolonilerinde inquilinlerdir.

Kaynakça

  1. ^ "Børstehaler Zygentoma". Artsdatabanken (Norveççe). Naturhistorisk museum, University of Oslo. 2018. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  2. ^ Contemporary Insect Diagnostics: The Art and Science of Practical Entomology. Academic Press. 2014. ss. 1-345. ISBN 978-0-12-404692-4. Erişim tarihi: 27 Ekim 2014.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ Richards, O. W.; Davies, R.G. (1977). Imms' General Textbook of Entomology: Volume 1: Structure, Physiology and Development Volume 2: Classification and Biology. Berlin: Springer. ISBN 0-412-61390-5.  Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Blanke (2014). "Head morphology of Tricholepidion gertschi indicates monophyletic Zygentoma". Frontiers in Zoology. 11 (16): 1-19. doi:10.1186/1742-9994-11-16. PMC 3975249 $2. PMID 24625269. 
  5. ^ The Insects: An Outline of Entomology. John Wiley & Sons. 3 Kasım 2014. ss. 1-624. ISBN 978-1-118-84615-5. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023. 
  6. ^ H. G. Liddell (1889). An Intermediate Greek-English Lexicon: Based on the 7th Ed of Liddell & Scott's Lexicon.  page 488
  7. ^ Börner, Carl Julius Bernhard (1904). "Zur Systematik der Hexapoden". Zoologischer Anzeiger. 27: 511-533. 
  8. ^ "Order Zygentoma (silverfish)". The Paleobiology Database. 9 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2020. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Zygentoma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikitür'de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur:

İlgili Araştırma Makaleleri

Fizik, maddeyi, maddenin uzay-zaman içinde hareketini, enerji ve kuvvetleri inceleyen doğa bilimi. Fizik, Temel Bilimler'den biridir. Temel amacı evrenin işleyişini araştırmaktır. Fizik en eski bilim dallarından biridir. 16. yüzyıldan bu yana kendi sınırlarını çizmiş modern bir bilim olmasına karşın, Bilimsel Devrim'den önce iki bin sene boyunca felsefe, kimya, matematik ve biyolojinin belirli alt dalları ile eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Buna karşın, matematiksel fizik ve kuantum kimyası gibi alanlardan dolayı fiziğin sınırlarını net olarak belirlemek güçtür.

<span class="mw-page-title-main">Futbol</span> çim veya toprak zeminde, on birer oyuncudan oluşan iki taraf arasında topla oynanan takım sporu

Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur.

<span class="mw-page-title-main">Böcek</span> eklembacaklılar sınıfı

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Entomoloji</span> böcekleri inceleyen bilim dalı

Entomoloji böceklerin bilimsel çalışmasıdır ve zoolojinin bir dalıdır. Geçmişte böcek terimi daha az spesifikti ve tarihsel olarak entomolojinin tanımı, örümceğimsiler, çok bacaklılar ve kabuklular gibi diğer eklembacaklı gruplarındaki hayvanların incelenmesini de içerirdi. Bu daha geniş anlam, gayriresmi kullanımda hala karşılaşılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Chelsea FC</span> İngiliz futbol kulübü

Chelsea Football Club, Batı Londra'da yer alan Fulham bölgesinde kurulmuş İngiliz profesyonel futbol kulübü. 1905'te kurulan kulüp İngiliz futbolunun en üst kademesindeki Premier League'de mücadele etmektedir. Kulüp, altı lig şampiyonluğu ve altı Avrupa kupası da dâhil olmak üzere otuzdan fazla kupa kazandı. Stamford Bridge kulübün iç saha maçlarına ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaliforniya kondoru</span>

Kaliforniya kondoru, Yeni Dünya akbabaları (Cathartidae) familyasından yırtıcı bir kuş türü. Kuzey Amerika'da yaşayan karasal kuş türleri içinde en büyüğüdür. 1987 yılında doğal ortamlarında yaşayan tüm bireyler yakalandığında doğal ortamında tükenen türler arasına alındı ancak o zamandan beri Arizona'nın kuzeyi ile Utah'ın güneyinde, Kaliforniya'nın orta ve güneyinde kıyı dağlarında ve Meksika'da Baja California'nın kuzeyinde yeniden doğal yaşam ortamına sokulmaktadır. Fosillerden dört farklı üyesi olsa da Gymnogyps cinsinin yaşayan tek türüdür. Kaliforniya kondoru Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından kritik tehlikedeki türler arasında listelenmektedir.

FIFA Dünya Kupası, uluslararası alanda futboldan sorumlu en üst düzey yönetim organı olan Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) üyesi ülkelerin erkek millî takımlarının katılabildiği uluslararası futbol turnuvası. 1930'daki ilk turnuvadan beri, II. Dünya Savaşı sebebiyle gerçekleştirilemeyen 1942 ve 1946 yılları dışında dört yılda bir düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Joachim Löw</span> Alman futbolcu ve teknik direktör

Joachim Löw Alman eski futbolcu ve teknik direktör. Almanya ile 2014 yılında Brezilya'da düzenlenen FIFA Dünya Kupası'nı almayı başarmıştır.

Türkiye'de futbol, ülkedeki en popüler spor konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Copa del Rey</span> İspanyol futbol turnuvası

Campeonato de España-Copa de Su Majestad el Rey, yaygın olarak Copa del Rey veya kısaca La Copa ve eski adıyla Copa del Presidente de la República (1932-36) ve Copa del Generalísimo (1939-76), İspanya Kraliyet Futbol Federasyonu tarafından düzenlenen, İspanyol futbolunda yıllık tek maç sistemli futbol turnuvasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zıplayan kılkuyruklar</span> böcek grupları

Archaeognatha veya zıplayan kılkuyruklar, Insecta sınıfına bağlı bir hayvan altsınıfıdır. Zıplayan kılkuyruklar önceleri Thysanura ya da kılkuyruklar takımı içine yerleştirilmekte idi, bu iki grubun ortak özelliği karıncık uçlarında kuyruk biçiminde üç adet uzantının yer almasıdır. Archaeognatha takımının üyeleri bu uzantılarını 30 cm. kadar havaya zıplamak için kullanabilmektedirler. Eskiden grubu adlandırmak için kullanılan Microcoryphia adı, küçük anlamına gelen micro ile başlılar anlamına gelen coryphia köklerinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kaleci (futbol)</span>

Kaleci, futbolda yer alan bir pozisyondur. Spordaki en özelleştirilmiş mevkiidir. Kalecinin asıl görevi rakip takımın gol atmasını engellemektir. Bu, kalecinin topu yakalamak veya kale çizgisinden daha uzağa yönlendirmek için topun yörüngesine doğru hareket etmesiyle gerçekleştirilir. Ceza sahası içinde kalecilerin ellerini kullanmalarına izin verilir, bu da onlara sahada topu elle kontrol etme hakkını verir. Kaleci, takım arkadaşlarından ve rakipten farklı renkte bir forma giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Megalodon</span> nesli tükenmiş köpek balığı türü

Megalodon, yaklaşık olarak 23 ila 3,6 milyon yıl önce Miyosen ve Pliyosen dönemlerinde yaşamış, soyu tükenmiş dev bir dik burunlu köpekbalığı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da kadın</span> İslam toplumlarında kadının yeri

Müslüman kadınların deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir. Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sinir kanatlılar</span> böcek grubu

Sinir kanatlılar (Neuroptera), karıncaslanlarını, mantispidleri ve akrabalarını içeren bir böcek takımıdır. Bu grup yaklaşık 6.000 türden oluşmaktadır. Sinir kanatlılar, Sialidae, Corydalidae gibi familyaları da içerir. Neuropterida kladı içerisinde Megaloptera ve Raphidioptera gruplarıyla kardeş taksondur.

<span class="mw-page-title-main">Yaprakarıları</span> zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleri

Yaprak arıları; karıncalar, arılar ve yaban arıları ile birlikte Zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleridir. Yaprakarıları özellikle, bilinen yaklaşık 7.000 tür içeren en büyük üst aile olan Tenthredinoidea üst ailesi ile ilişkilidir; bütün alt takımda ise 800'den çok cins içerisinde yaklaşık 8000 tür tanımlanmıştır. Symphyta alt takımı, Hymenoptera takımındaki çeşitli bazal gruplardan oluşan parafiletiktir.

<span class="mw-page-title-main">Peugeot (bisiklet takımı)</span>

Peugeot ekibi, Peugeot yarış bisikletlerini tanıtan ve yarışan bir Fransız profesyonel bisiklet takımıydı.

<span class="mw-page-title-main">Tafefobi</span>

Tafefobi, diri diri gömülmeye ilişkin anormal bir korkudur.

<span class="mw-page-title-main">William Harris Ashmead</span> Amerikalı böcekbilimci (1855 – 1908)

William Harris Ashmead, 19 Eylül 1855'te Philadelphia'da doğan Amerikalı bir entomologdur. 17 Ekim 1908'de Washington DC'de ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Plecoptera</span>

Plecoptera, genellikle taş sinekleri olarak bilinen bir böcek takımıdır. Dünya çapında yaklaşık 3.500 tür tanımlanmıştır ve halen yeni türler keşfedilmektedir. Taş sinekleri, Antarktika hariç dünyanın her yerinde bulunurlar. Plecoptera, Karbonifer ve Alt Permiyen jeolojik dönemlerinden tanımlanan yakın akrabalarıyla Neoptera'nın en ilkel gruplarından biri olduğuna inanılırken, gerçek taş sinekleri sadece biraz daha genç fosillerden bilinmektedirler. Bununla birlikte modern çeşitlilikleri görünüşe göre Mezozoik kökenlidirler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.