İçeriğe atla

Zsuzsanna Lorántffy

Zsuzsanna Lorantffy

Zsuzsanna Lorantffy, (d.1602, Ónod, Macaristan – ö.1660, Sarospatak, Macaristan) Erdel Prensi I. György Rákóczi ile evlenerek Erdel Prensesi ünvanını aldı.

Erken dönem

Macaristan kraliyetinin büyük lordlarından Mihály Lorántffy ve ilk eşi Barbara Kamarás de Zelemér'in (ö. 1609) üç kızından biri olarak doğdu. Annesinin ölümünden sonra babası Zsuzsanna Andrássy ile yeniden evlendi ve ondan iki kızı daha oldu. Zsuzsanna ve kız kardeşleri, ailesinin mülkü olan Sárospatak'ta büyüdüler.

Hayatı

Tutkulu bir Kalvinist olan kocasına, Transilvanya kilisesinde Protestan reformlarını uygulamaya yönelik başarılı mücadelesinde yardımcı oldu.[1][2]

Onun etkisi sonucu, önde gelen Kalvinist öğretmen Jan Amos Comenius, Sárospatak'a yerleşti.[3]

Büyük oğlu II. György Rákóczi, Transilvanya Prensi oldu. Küçük oğlu Sigismund Rákóczi (Prens von Siebenbürgen (1622–1652)), Elizabeth Stuart kızı Pfalzlı Henriette Marie ile evliydi.

Başta Sárospatak'taki Reform Koleji olmak üzere birçok eğitim kurumunu kurdu veya sponsor oldu.[1]

Protestan dini inançları, onu bir aristokratın şımartılmış hayatından uzak durmaya ve bunun yerine, özellikle kızların eğitiminin geliştirilmesi ve dinin öğretileri yolunu göstermeye yöneltti. Varad'da yaşarken kızlara yalnızca bir evi idare etmek ve bir aileyi büyütmek için gereken becerilerin değil, aynı zamanda okuma, yazma ve aritmetik yapma becerilerinin de öğretilmesini sağladı. İncil konusunda da bilgili olmaları gerekiyordu.[4]

Tamamen yeni bir çeviri olan (Vizsoly İncilinin bir kopyası olmayan) Varad İncili'nin sponsorluğunu üstlendi.

Kaynakça

  1. ^ a b Fest, Sándor. ANGLO-HUNGARIAN HISTORICAL AND CULTURAL RELATIONS, Angol Filológiai Tanulmányok / Hungarian Studies in English, Vol. 4, (1969), pp. 5–44. Published by: Centre for Arts, Humanities and Sciences (CAHS), acting on behalf of the University of Debrecen CAHS.
  2. ^ "Susanna Lorantffy". Dinner Party database of notable women. Brooklyn Museum. 20 Mart 2007. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2009. 
  3. ^ Gál, Stephen (1943). Hungary and the Anglo-Saxon World. OFFICINA HUNGARICA. 24 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024. 
  4. ^ Erna Hennicot - Schoepges (3 Kasım 2008). "Women and Spirituality Conference Report" (PDF). THE EUROPEAN YEAR OF INTERCULTURAL DIALOGUE. s. 28. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2009. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erdel</span> Romanyanın batısında bir bölge

Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Tökeli İmre</span> Macar askeri önder (1657-1705)

Tökeli İmre, Erdel Prensi, Osmanlı yanlısı ve Habsburg karşıtı bir Macar devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Metodizm</span> Protestanlığa bağlı düşünce sistemi

Metodizm, John Wesley'in yaşamından ve öğretilerinden inançlarını alan, Hristiyanlığın Protestanlık mezhebine bağlı bir manevi düşünce sistemidir. 18. yüzyıl İngiltere Kilisesi içinde bir canlanma akımı olarak ortaya çıktı ve Wesley'in ölümünden sonra ayrı bir mezhep haline geldi. George Whitefield ve John'un kardeşi Charles Wesley de akımın önemli liderleriydi. Akım, bugün dünya çapında yaklaşık 80 milyon yandaş olduğunu iddia eden güçlü misyoner çalışmaları nedeniyle İngiliz İmparatorluğu, Amerika Birleşik Devletleri ve ötesine yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">I. János</span> Macaristan Kralı

János Szapolyai, János Zápolya olarak da bilinir., 1511'den itibaren Erdel voyvodası, 1526'dan ölümüne değin Macaristan Kralı.

<span class="mw-page-title-main">Erdel Prensliği</span> 1000li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî bir ülke

Erdel Prensliği veya Transilvanya Prensliği, 1000'li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî ülke.

<span class="mw-page-title-main">II. György Rákóczi</span> Erdel prensleri

'II. György Rákóczi Macar soylusu. 1648-1660 yılları arasında Erdel Prensi.

Demirkapı Muharebesi, Aralık 1659 tarihinde Osmanlı Devleti ile Avusturya Arşidüklüğü'nün yardımda bulunduğu Erdel Prensliği arasında meydana gelen muharebedir.

Sibin Muharebesi, 1660 yılında Osmanlı Devleti ile Avusturya Arşidüklüğü'nün yardımda bulunduğu Erdel Prensliği arasında meydana gelen muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyılda Macaristan İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan savaşlar

16. yüzyıla gelindiğinde Osmanlılar'ın Balkanlar'daki gücü giderek artarken, Macaristan Krallığı köylü isyanlarıyla giderek zayıflıyordu. II. Ulászló'nun ölümünden (1516) sonra dokuz yaşında tahta geçen II. Lajos döneminde Macaristan'a yönelik Osmanlı tehdidi yeniden yükseldi. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 1521'de Belgrad'ı almasından sonra, 23 Nisan 1526 tarihinde başlayarak, 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren ve "Engürüs Seferi" adı verilen 3. sefer-i hümayununda, Macar kuvvetlerinin son direnişi gösterdiği ve Macar kralı Lajos'un da yaşamını yitirdiği Mohaç Savaşı'nın ardından başkent Budin'e girerek bağımsız Macaristan Krallığı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Marko Krizin</span>

Marko Stjepan Krizin 17.Yüzyılda yaşamış Hırvat rahip, teoloji profesörü ve misyonerdir. Aktif olduğu dönemde Katoliklik ve Kalvinizm arasında mücadeleler bulunan Krizin, inançları dolayısıyla 1619 yılında idam edilmiştir. 1905 yılında Katolik Kilisesi tarafından aziz ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı (1526-1867)</span>

Macaristan Krallığı, 1526 ve 1867 yılları arasında Kutsal Roma İmparatorluğu'nun dışında bir devlet olarak mevcuttu; ancak 1804'te Avusturya İmparatorluğu haline gelen Habsburg Monarşisi'nin topraklarının bir parçasıydı. 1526'daki Mohaç Muharebesi sonrası ülke iki taçlı kral tarafından yönetilmiştir. Başlangıçta, Habsburg yönetimi altındaki toprakların kesinliği tartışmalıdır çünkü her iki yönetici de tüm krallığı talep ediyorlardı. Bu istikrarsız dönem, János Sigismund Zápolya'nın İmparator II. Maximilian'ın lehine Macaristan Kralı olarak tahttan feragat ettiği 1570 yılına kadar sürmüştür.

Macaristan'da din, Macaristan 1000 yılında topluca Hristiyan olmuştur günümüzde laik bir devlettir ancak anayasada Hristiyanlık Macar kültürünün önemli bir parçası olduğu yazar.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Báthory</span> Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü

Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86). Habsburgların Polonya tahtını ele geçirme girişimini engellemiş, Baltık Denizi'nin doğusundaki Polonya topraklarını Rus saldırılarına karşı korumuş, Polonya, Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i birleştirerek büyük bir devlet oluşturmayı amaçlamıştır. Polonya tarihinin en güçlü ve en hırslı hükümdarlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Báthory ailesi</span>

Báthory Ailesi, Macaristan'ın soylu ailelerinden olan Gutkeled Hanedanı'nın bir kolu oup, Macaristan Krallığı başta olmak üzere Lehistan ve Erdel (Transilvanya) gibi ülkelerde yönetim sahibi olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuruç</span>

Kuruç, 1671 ile 1711 yılları arasında Macaristan Krallığı'nda Habsburg karşıtı silahlı isyancılar grubuydu.

<span class="mw-page-title-main">Rákóczi Bağımsızlık Savaşı</span>

Rákóczi Bağımsızlık Savaşı (1703–11), Habsburgların Macaristan üzerindeki egemenliğini sona erdirmeye yönelik ilk önemli girişimdi. Savaş, bir grup soylu, zengin ve üst düzey aydın tarafından yürütüldü ve II. Francis Rákóczi tarafından yönetildi ve istifa eden askerler ve köylüler soyluların yanında savaştı. Ayaklanma başarısız oldu ve Szatmár Antlaşması ile sona erdi; ancak Macar soyluları Macar çıkarlarını kısmen karşılamayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">1658-1662 Osmanlı-Erdel Savaşı</span>

1658-1662 Osmanlı-Erdel Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Erdel Krallığı arasındaki askerî mücadele.

<span class="mw-page-title-main">Kaloşvar Muharebesi</span>

Kaloşvar Muharebesi veya Kolojvar Muharebesi, 22 Mayıs 1660 tarihinde Osmanlı Devleti ile Avusturya Arşidüklüğü'nün yardımda bulunduğu Erdel Prensliği arasında meydana gelen muharebedir.

İslam ve Protestanlık, Balkanlar'da genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'nun bugünkü Macaristan ve Transilvanya'da Kalvinizm ilk kez karşılaştığı 16. yüzyılın başlarında temas kurdu. Her iki taraf da Avusturya Kutsal Roma İmparatoru'na ve Katolik Kilisesi müttefiklerine karşı çıktıkça, dini benzerlikleri ve ticaret ve askeri ittifak olasılıklarını araştıran çok sayıda fikir alışverişinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Șerban</span>

Konstantin Șerban, Radu Șerban'ın gayrimeşru oğlu olarak 1654 ve 1658 yılları arasında Eflak prensi olmuştur. Geleneklere göre evlilik dışı doğması Konstantin'in prens olmasına engel olmamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.