İçeriğe atla

Zosimus

Zosimus (YunancaΖώσιμος Yunanca telaffuz: [ˈzosimos]; ayrıca Latince ismi Zosimus Historicus, "Tarihçi Zosimus" olarak da bilinir; fl. 490lar–510lar) Bizans İmparatoru I. Anastasius (h. 491-518) döneminde Konstantinopolis'te yaşamış Yunan tarihçidir. Fotios'a göre bir comes idi ve imparatorluk hazinesinin "avukatı" olarak görev yapıyordu.[1] Zosimus, I. Konstantin'in geleneksel çok tanrılı dini reddetmesini kınamasıyla da bilinir.

Historia Nova

Zosimus'un Historia Nova (Ἱστορία Νέα, "Yeni Tarih") eseri Yunanca olarak altı kitap halinde yazılmıştır. 238 ile 270 arasındaki dönem için, görünüşe göre Deksippos'u; 270'ten 404'e kadar olan dönem için Eunapius'u; ve 407'den sonra Olympiodorus'u kullanmıştır. Kaynaklarına olan bağımlılığı, Eunapian ve Olympiodoran bölümleri arasındaki ton ve üslup değişikliği ve aralarında bırakılan boşlukla netleşir. Örneğin Eunapian bölümünde karamsar ve Stilicho'yu eleştirir; Olympiodoran bölümünde Latinceden kesin figürler ve harf çevirileri sunar ve Stilicho'yu över.[2]

İlk kitap, Augustus'tan Diocletianus'a erken Roma imparatorlarının tarihini kısaca özetlemektedir (305); ikinci, üçüncü ve dördüncü kitaplar, I. Constantius ve Galerius'un tahta çıkmalarından I. Theodosius'un ölümüne kadar olan dönemi daha kapsamlı bir şekilde ele alır;[1] beşinci ve altıncı kitaplar Priscus Attalus'un tahttan indirildiği 395 ile 410 arasındaki dönemi kapsar; bu dönem için günümüze ulaşan en önemli dini olmayan kaynaktır. Altıncı kitabın başında 410 yazında aniden kesintiye uğrayan eserin 498-518'de yazıldığına inanılır.

Tarz, Fotios tarafından özlü, açık ve saf olarak nitelendirilir.[1] Tarihçinin amacı, Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü pagan bakış açısıyla açıklamaktı. Zosimus, bildirdiklerinin çoğu için Hristiyan olmayan tek kaynaktır.

Roma İmparatorluğu'nun yükselişini anlatan Polibios'un aksine Zosimus, çöküşüne neden olan olayları ve nedenleri belgeler.[3] Roma İmparatorluğu'nun çöküşü Zosimus'un birincil konusu olmasına rağmen, Pers ve Yunan tarihi ile bağlantılı olayları, belki de Polibios'u taklit ederek tartışır. Fotios ve Evagrius'un günümüze ulaşandan daha fazla Zosimus eserine sahip olmadığı açıktır. Yine de muhtemelen eserin bir kısmı kaybolmuştur veya daha büyük olasılıkla Zosimus eseri bitirmeye ömrü yetmemiştir; Zosimus'un bizzat kendisinin tartışmak istediğini söylediği tüm alanları kapsamıyor.[4] Rahiplerin ve diğer din adamlarının, eserin vücutlarının kötü etkilerine daha özel olarak değinilecek olan eserin bu kısmını bastırmayı başardıkları varsayımında pek bir olasılık görünmüyor.[5] Eğer çalışma bu şekilde eksik bırakılırsa, bu durum, burada ve orada görünen bazı üslup dikkatsizliğini açıklayacaktır. İlk bakışta bazı zorluklar görünebilir, ancak, Fotios'un ifadesinde, eserin kendisine ikinci bir baskı gibi görünmesi onu gördüğü biçimiyle ortaya çıktı. Ama görünen o ki, Fotios biraz yanlış anlaşılıyordu. El yazmalarında Historia Nova olarak adlandırılır (hangi anlamda tam olarak net değildir). Bu belki de Fotios'u yanıltmış olabilir. Kendisi ilk baskıyı görmediğini söylüyor.

Zosimus bir pagan idi ve hiçbir şekilde Hristiyan imparatorların yanlışlarından ve suçlarından kaçınmıyordu. Bunun sonucu olarak, güvenilirliği birkaç Hristiyan yazar tarafından şiddetle saldırıya uğradı ve bazen sadece tarihi Hristiyan hizbindeki birçok önde gelen kişinin itibarını sarsma eğiliminde olduğu için savunuldu. Bu soru, bazen sanıldığı gibi, Zosimus'un takip ettiği tarihçilerin inanılırlığına dayanmaz, çünkü o, olaylara ve karakterlere ilişkin yargılarına her durumda bağlı kalmamıştır. Örneğin, Zosimus 270-404 döneminde Eunapius'u takip etse de, Stilicho ve Serena hesabında Eunapius'tan tamamen farklıydı. Modern yazarlardan Caesar Baronius, Lelio Bisciola, Kaspar von Barth, Johann Daniel Ritter, Richard Bentley ve G. E. M. de Ste. Croix, aşağılayıcı tarafı ele aldı. Özellikle Bentley, Zosimus'tan büyük bir küçümseme ile bahseder.[6] Öte yandan, tarihsel otoritesi Leunclavius, G. B. von Schirach, J. Matth. Schrockh ve Reitemeier tarafından devam ettirilir.

Edisyonlar

Zosimus'un tarihi ilk olarak Leunclavius'un Latince tercümesinde, tarihçinin savunmasıyla birlikte basılmıştır (Basel, 1576, fol.). Leunclavius'un tercümesiyle Yunanca ilk iki kitap, Herodian'ın baskısında H. Stephanus tarafından basılmıştır (Paris, 1581). Zosimus'un Yunanca metninin ilk tam baskısı Friedrich Sylburg'a aittir (Scriptores Hist. Rom. Min., Cilt iii., Frankfurt, 1590). Daha sonraki baskılar Oxford'da (1679) Zeitz ve Jena'da yayınlanan, Cellarius tarafından kendisinin ve diğerlerinin açıklamalarıyla (1679, 1713, 1729) yayınlanmıştır. Bir sonraki baskı, yeni el yazmalarına başvurmamış olmasına rağmen, Heyne ve diğer bilim adamlarının eleştirel düşüncelerini iyi bir şekilde kullanan Reitemeier tarafından yapılmıştır (Leipzig, 1784). Bekker, 1837'de Bonn'da güvenilir bir baskı üretti. Seybold ve Heyler tarafından Almanca tercümesi ve ayrıca İngilizce ve Fransızca tercümesi bulunmaktadır. (Schöll, Gesch. d. Griech. Lit. vol. iii, p. 232; Fabric. Bibl. Graec. vol. viii. p. 62.)

Vatikan Kütüphanesi'ndeki (MS Vat. Gr. 156) tek iyi el yazması, ilk kitabın sonucundan ve ikinci kitabın başlangıcından yoksun olmasına rağmen, 19. yüzyılın ortalarına kadar akademisyenler için mevcut değildi. Ludwig Mendelssohn (Leipzig 1887) ilk güvenilir metni düzenledi. Modern standart baskı, Fransızca çevirisi, giriş ve yorumu olan F. Paschoud Zosime: Histoire Nouvelle'dir (Paris 1971). Daha sonraki bir İngilizce baskısı olan Zosimus: New History, Ronald T. Ridley tarafından yorumlanmış bir çeviri, Avustralya Bizans Araştırmaları Derneği tarafından 1982'de yayınlandı.

Kaynakça

  1. ^ a b c  Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Zosimus (historian)". Encyclopædia Britannica. 28 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 1044. 
  2. ^ Sorek, Susan (2012). Ancient Historians: A Student Handbook (İngilizce). A&C Black. s. 211. ISBN 9781441179913. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  3. ^ i. 57
  4. ^ iv. 59. §4, 5, i. 58. §9, iv. 28. §3
  5. ^ v. 23. §8; Harles. ad Fabr. vol. viii. p. 65; comp. Voss. de Hist. Gr. p. 312
  6. ^ Bentley, Remarks upon a late Discourse of Freethinking, Part. ii. p. 21

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Herodot</span> Antik Yunan tarihçi ve yazar (MÖ 484–425)

Herodot veya Herodotos, Ahameniş İmparatorluğu'nun bir parçası olan Karya bölgesinden, Yunan şehri Halikarnassos'ta doğmuş bir Yunan tarihçi, coğrafyacı ve yazardır. Sonradan Magna Graecia 'daki Thurii vatandaşlığına geçmiştir. Yunan-Pers Savaşları'nın ayrıntılı bir anlatımı olan Tarihler'i yazmasıyla tanınır. Herodot, tarihi olayların sistematik araştırmasını yapan ilk tarihçiydi. Antik Roma'da, ünlü Romalı hatip Cicero'nun ona verdiği Tarihin Babası unvanıyla anılmış ve tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Constantius</span>

Konstantius Chlorus. Roma imparatoru (305-306). Doğu Roma İmparatorluğu'nun (Bizans) kurucusu Büyük Konstantin'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hipatia</span>

Hypatia Yunan filozof, matematikçi ve astronomdur. İskenderiye Kütüphanesi'nde felsefe, matematik ve astronomi üzerine dersler vermiştir. Yeni Platonculuk öğretisine bağlı olan Hypatia, Atina Akademisi'nin Eudoxus'ün başını çektiği Matematik geleneğine üye idi. Hypatia doğayı; mantık, matematik ve deney ile açıklamaya çalıştı.

Yahudi mistisizminin (Kabbala) en önemli eserleri arasında yer alan Zohar, Orta Çağ'da Aramice ve İbranice dillerinde yazılmış, Tevrat'ın mistik yorumu olan bir grup kitaptan oluşur. Tanrı'nın isimlerinin doğası, evrenin kökeni ve yapısı, ruhların doğası, günah, iyilik ve kötülük gibi konuları içeren Zohar'da kutsal metnin yorumları, teoloji, mistik kozmogoni, mistik psikoloji gibi alanlar bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Diodoros</span>

Diodoros, yaklaşık MÖ 90– MÖ 30, yılları arasında yaşamış Sicilya - Agyrium doğumlu Yunan tarihçidir. Bibliotheke Historike adlı eseriyle ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Suetonius</span> Romanın en dikkat çeken tarihçisi ve biyografi yazarı

Gaius Suetonius Tranquillus, yaygın adıyla Suetonius, erken Roma İmparatorluk döneminde yaşamış Romalı tarihçiydi. Suetonius'un günümüze ulaşan en önemli eseri, Julius Caesar'dan Domitianus'a kadar 12 Roma hükümdarının biyografilerinden oluşan De vita Caesarum eseridir. Suetonius'un diğer eserleri Roma'da günlük yaşam, siyaset, hitabet ve şairler, tarihçiler ve gramerciler gibi ünlü yazarların yaşamlarını konu almaktadır. Bu kitaplardan bazıları kısmen günümüze ulaşabilmiş olsa da, büyük kısmı kaybolmuştur.

Ioannes Malalas, bazen Malelas olarak yazılır,, Antioch'tan Yunan vakanüvis.

<span class="mw-page-title-main">Polibios</span>

Polybius, , Helenistik dönemi ayrıntılarla ele alan antik Yunan tarihçisi. Yunanca (Tarihler) adını taşıyan 40 ciltten oluşan ama günümüze ancak ilk 4 cildi kalmış olan tarih eserinde MÖ 264 - MÖ 146 dönemindeki Akdeniz havzasındaki tarihsel gelişmeleri antik Grekler ve Romalılar görüş açısından ve evrensel tarih anlayışı ile ayrıntılı olarak incelemiştir. Bu dönemde Polibios, Antik Roma Cumhuriyeti'nin antik dönemde Akdeniz havzası dünyasında hakim devlet olmasına doğru gelişmeleri anlatmaktadır. Bu Romalılar üstünlüğünün en zirveye eriştiği Üçüncü Pön Savaşı'nı ve şahsen katıldığı MÖ 146'da Kartaca Muharebesi ve Kartaca'nın Romalılara tarafından alınıp talan edilip harap edilişini anlatmaktadır.

Prokopius, Filistin kökenli Bizanslı tarihçi. İmparator I. Justinianus döneminde yapılan savaşlarda General Belisarius'a eşlik etmiş ve 6. yüzyılın en önemli tarihçisi olmuştur. Justinianus'un Savaşları, I. Justinianus'un Binaları ve Gizli Tarih isimli kitapları yazmıştır. Antik dünyanın son büyük tarihçisi olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">I. Fotios</span>

I. Fotios, ayrıca Photius ya da Photios olarak da okunur, 858'den 867'e ve 877'den 886'ya kadar Konstantinopolis Patriği.

Konstantinopolis'li Sokrates, ayrıca Sokrates Skolastikos Geç Antik Çağ'da yaşamış bir kilise tarihçisidir, Sozomenos ve Theodoret ile çağdaştır.

<span class="mw-page-title-main">Nikitas Honiatis</span> Bizanslı tarihçi

Nikitas Honiatis, gerçek soyismi Akominatos (Ἀκομινάτος) olarak geçer, Yunan asıllı Bizans hükûmet görevlisi ve tarihçidir - kardeşi Mihail Akominatos gibi, Chonae'den gelip ona Konstantinopolis'te eşlik etmiştir. 1118 ile 1207 yılları arası Doğu Roma İmparatorluğu tarihini yazmıştır.

Lidyalı İoannis ya da İoannis Lydus, 6. yüzyıl Bizanslı idareci ve kadim konular üzerine yazar.

İoannis Kananos 15. yüzyılın ilk yarısında yaşamış bir Bizanslı Rum tarihçidir.

Salminius Hermias Sozomenus, aynı zamanda Sozomen olarak da bilinir, Hristiyan Kilisesi tarihçisiydi.

Siprianus Vebası, M.S. 250'den 262'ye kadar Roma İmparatorluğu'nu etkilemiş bir veba salgını.

<span class="mw-page-title-main">Bibliothiki (Sahte Apollodoros)</span> Sahte-Apollodorosun çalışması

Bibliothiki ayrıca Sahte-Apollodoros Bibliothiki'sı olarak da bilinir. Yunan mitleri ve kahramanlık efsanelerinin bir özetidir ve genellikle MS birinci veya ikinci yüzyıla tarihlenen üç kitap halinde düzenlenmiştir.

Tralleisli Flegon Milattan sonra ikinci yüzyılda yaşamış, Tralleis (Τράλλεις) doğumlu Antik Yunan yazarı ve Roma İmparatoru Hadrianus'un azat edilmiş kölesi.

<span class="mw-page-title-main">Panopolisli Zosimos</span>

Panopolisli Zosimos MS 3. yüzyılın sonu ve 4. yüzyılın başında yaşamış bir Greko-Mısırlı simyacı ve Gnostik mistiktir. Panopolis'te doğmuş ve yaklaşık 300 yılında ölmüştür. Simya üzerine bilinen en eski kitapları yazmıştır. Bu kitaplara Yunanca "elle yapılan şeyler" anlamına gelen "Cheirokmeta" adını vermiştir. Bu eserin parçaları orijinal Yunanca dilinde ve Süryanice ya da Arapça çevirileriyle günümüze ulaşmıştır. Muhtemelen MS 7. veya 8. yüzyılda Konstantinopolis'te bir araya getirilmiş olan ve kopyaları Venedik ile Paris'teki el yazmalarında bulunan bir simya yazıları derlemesinde temsil edilen yaklaşık 40 yazardan biridir. İskenderiyeli Stephen da bir diğeridir.

Publius Herennius Dexippus, Yunan tarihçi, devlet adamı ve generaldir. Kerykes'li Eleusis ailesinin kalıtsal bir rahibi ve Atina'da Arhon basileus ve eponymous makamlarını elinde tutuyordu.