İçeriğe atla

ZooBank

Kurbağa Paedophryne amauensis için takson belirleyici,[1] bu isimlendirme eylemi için LSID'den yararlanılmıştır.[2]

ZooBank, zoolojik terminolojinin resmi Uluslararası Zoolojik Adlandırma Komisyonu (ICZN) kaydı olmayı amaçlayan açık erişimli bir web sitesidir.[3] Herhangi bir isimlendirme eyleminin (örneğin bir taksonomik isim oluşturan veya değiştiren yayınlar gibi), ICZN İsimlendirme Kodu tarafından "resmi olarak" tanınması için ZooBank'a kaydedilmesi gerekmektedir.

Yaşam Bilimi Tanımlayıcıları (LSID'ler), ZooBank kayıt girişleri için küresel olarak benzersiz tanımlayıcı olarak kullanılır.[4]

ZooBank prototipi şu anda Thomson Reuters'e ait olan Zoological Record'daki bilimsel literatürden derlenen Index to Organism Names (http://www.organismnames.com 17 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) verileriyle başlamıştır.

Tarih

ZooBank resmi olarak 2005 yılında ICZN'nin icra sekreteri tarafından önerildi.[5][6] Kayıtlar 10 Ağustos 2006'da 1,5 milyon türün girilmesiyle yayındaydı.[7][8]

İlk ZooBank LSID'leri ICZN Kodu tarafından bilimsel zoolojik terminolojinin resmi başlangıcı olarak tanımlanan tarih olan 1 Ocak 1758'den tam olarak 250 yıl sonra 1 Ocak 2008'de yayımlandı.[4] Chromis abyssus, ZooBank sistemine 2008-01-01T00:00:02 zaman damgasıyla giren ilk türdü.[9][10][11]

Kaynakça

  1. ^ Rittmeyer (2012). "Ecological guild evolution and the discovery of the world's smallest vertebrate". PLOS One. 7 (1): e29797. doi:10.1371/journal.pone.0029797. PMC 3256195 $2. PMID 22253785. 
  2. ^ "ZooBank.org". zoobank.org (İngilizce). 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2018. 
  3. ^ Chillingworth, Mark (10 Nisan 2006). "Zoologists bank on database". Information World Review. 12 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b Pyle, Richard L. (2008). "ZooBank: Developing a nomenclatural tool for unifying 250 years of biological information" (PDF). Zootaxa. 1950 (1950): 39-50. doi:10.11646/zootaxa.1950.1.6. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  5. ^ Polaszek, Andrew (22 Eylül 2005). "A universal register for animal names". Nature. 437: 477. doi:10.1038/437477a. PMID 16177765. 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  6. ^ Yoon, Carol Kaesuk (11 Ekim 2005). "ESSAY; In the Classification Kingdom, Only the Fittest Survive". The New York Times. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  7. ^ "60 Seconds: Zoo surfing" (New Scientist full online access is exclusive to subscribers). New Scientist (2565). 19 Ağustos 2006. 31 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  8. ^ "Biodiverse MySpace? Online Encyclopedia To Name All Species". 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  9. ^ "Pea-Sized Seahorse Makes 'Top 10 Species' List". LiveScience. 22 Mayıs 2009. 8 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  10. ^ Pyle, Richard L. "Chromis abyssus Pyle, Earle & Greene, 2008". Encyclopedia of Life. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Chromis abyssus Pyle, Earle & Greene 2008". ZooBank. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Biyolojide taksonomi , ortak özelliklere dayalı olarak biyolojik organizma gruplarını adlandırma, tanımlama (sınırlandırma) ve sınıflandırma bilimsel çalışmasıdır. Organizmalar taksonlar halinde gruplandırılır ve bu gruplara taksonomik bir seviye verilir; belirli bir seviyedeki gruplar daha yüksek rütbeli daha kapsayıcı bir grup oluşturmak için toplanabilir, böylece taksonomik bir hiyerarşi oluşturulur. Modern kullanımdaki başlıca sıralamalar üst âlem, âlem, şube, sınıf, takım, familya, cins ve türdür. İsveçli botanikçi Carl Linnaeus, organizmaları kategorize etmek için Linnaean taksonomisi olarak bilinen sıralı bir sistem ve organizmaları adlandırmak için ikili adlandırma geliştirdiği için mevcut taksonomi sisteminin kurucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Vikitür</span>

Vikitür viki tabanlı bir Wikimedia Vakfı tarafından desteklenen çevrimiçi bir projedir. Amacı, tüm türler için kapsamlı bir ücretsiz içerik kataloğu oluşturmaktır; proje genel halka değil bilim adamlarına yöneliktir. Jimmy Wales editörlerin derecelerine faks göndermeleri gerekmediğini, ancak gönderimlerin teknik bir izleyici ile toplanması gerektiğini belirtti. Vikitür GNU Özgür Belgeleme Lisansı ve CC BY-SA 3.0 altında bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Zoolojik Bahçesi</span>

Berlin Zoolojik Bahçesi, Almanya'daki en eski ulusal hayvanat bahçesidir. 35 hektar alan kaplayan park 1844 yılında Berlin'de açılmıştır. 1.400 farklı tür ve 14.000 civarı memeli bulundurmasıyla Berlin Zoolojik Bahçesi, Dünya'da en ayrıntılı tür barındıran hayvanat bahçesidir. 1913 yılında, tasarımı zoolog Oskar Heinroth tarafından yapılan akvaryum hizmete girmiştir.

Uluslararası Zoolojik Adlandırma Kodu, hayvan olarak kabul edilen organizmaların resmi isimlendirme kurallarını belirleyen ve zoolojide yaygın olarak kabul edilen isimlendirme sistemidir. Kurallar temel olarak şunları düzenler;

  1. Binominal isimlendirme çerçevesinde isimlerin doğru bir şekilde nasıl belirleneceği,
  2. Çeşitli isimler arasındaki çatışmada hangi ismin kullanılacağının seçilmesi,
  3. Bilimsel literatürde hangi isimlerin kullanılacağının belirlenmesi.

Plesiyozorlar listesi, yerel dilde yazılan terimler de dahil olmak üzere Plesiosauria takımına dahil edilen tüm cinsleri alfabetik bir sıralama ile göstermektedir. Liste yaygın olarak kabul edilen tüm cinsleri, aynı zamanda günümüzde şüpheli, geçersiz ya da resmen yayımlanmış olmayan, mevcutsa herhangi bir cinsin genç versiyonunu ve artık plesiyozorlar takımından çıkarılmış cinsleri de içermektedir.

İhtiyozorlar listesi (ichthyosaur), yerel dilde yazılan terimler de dahil olmak üzere Ichthyosauria (ihtiyozorya) takımına ya da Ichthyopterygia üst takımına dahil edilen tüm cinsleri alfabetik bir sıralama ile göstermektedir. Liste yaygın olarak kabul edilen tüm cinsleri, aynı zamanda günümüzde şüpheli, geçersiz ya da resmen yayımlanmış olmayan, mevcutsa herhangi bir cinsin genç ya da daha yaşlı versiyonunu (sinonimini) ve artık ihriyozor takımından çıkarılmış cinsleri de içermektedir.

Nomen dubium zoolojik bir türe bilimsel adlandırma yaparken bilinmeyen veya şüpheli bir tatbikte kullanılan terimdir. Uluslararası Terminoloji Kanunu; su yosunu, mantarlar ve bitkiler için ve Uluslararası Bakteri Terminolojisi Kanunu sistemlerinde "nomen dubium" yerine eş anlamlısı nomen ambiguum kullanılmaktadır.

Nomen nudum zoolojik veya botanik bir türe ait olmayan, kabul edilmemiş adlandırmanın tatbikinde kullanılan terimdir.

Tarihöncesi amfibyumlar listesi, yerel dilde yazılan terimler de dahil olmak üzere Amphibia sınıfına dahil edilen ve fosil kayıtlardan bilinen tüm cinsleri alfabetik bir sıralama ile göstermektedir. Liste yaygın olarak kabul edilen tüm cinsleri, aynı zamanda günümüzde şüpheli, geçersiz ya da resmen yayımlanmış olmayan, mevcutsa herhangi bir cinsin genç ya da daha yaşlı versiyonunu (sinonimini) ve artık Acanthodii sınıfından çıkarılmış cinsleri de içermektedir.

Nomen oblitum bazı sebeplerde yaygın olarak kullanılmayan zoolojik isimlendirmede kullanılan teknik bir terimdir.

<i>Systema Naturae</i> Carolus Linnaeusun başlıca eseri

Systema Naturae (Latince) İsveçli botanikçi, zoolog ve doktor Carolus Linnaeus'un (1707–1778) en önemli eserlerinden biridir ve Linnaeus Taksonomisini öne sürer. Günümüzde ikili adlandırma olarak bilinen bu sistem aslında Linnaeus'tan 200 yıl önce Gaspard ve Johann Bauhin kardeşler tarafından kısmen geliştirilmiş olsa da Linnaeus kitabında bu sistemi tutarlı olarak kullanan ilk kişidir. Kitabın ilk basımı 1735 yılında yapılmıştır. En önemli baskı sayılan kitabın 1758 yılında yapılan 10. baskısının tam adı Latince Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locistir ve Türkçeye şöyle çevrilir: "Sınıflara, takımlara, cinslere ve türlere göre; mizaçları, farklılıkları, sinonimleri ve yerleri ile birlikte; doğanın üç âlemi içinde doğanın sistematiği".

<span class="mw-page-title-main">Adını insanlardan alan canlılar listesi</span>

Biyolojide organizmalara verilen bilimsel adlar sıklıkla bir kişiye ithafen verilebilmektedir. Bilimsel adlar genellikle bilimsel dergilerde adı verilen taksonların tanımlamaları ve diğer taksonlardan ayırt edici özellikleri ile birlikte yayımlanır. Latince gramer kurallarına uygun olarak bir erkeğin adından üretilen tür ya da alt tür adlarının sonu genellikle -i ya da -ii ile biterken bir erkek grubu ya da erkek ya da kadınlardan oluşan grup isimleri -orum ile biter. Benzer şekilde bir kadın isminden gelen adlar sıklıkla -ae ile biterken iki ya da daha fazla sayıda kadın için -arum ile biter.

Uluslararası Bitki İsimleri Endeksi (IPNI) kendisini "tohumlu bitkiler, eğrelti otları ve likitlerin isimleri ve ilgili temel bibliyografik detayları" olarak tanımlamaktadır. Bitki isimlerinin kapsamı en iyi tür ve cins sıralamasındadır. İsimlerle ilişkili temel bibliyografik ayrıntıları içerir. Amaçları arasında, bitki isimleri hakkında temel bibliyografik bilgiler için birincil kaynaklara tekrar tekrar referans verilmesi ihtiyacının ortadan kaldırılması bulunmaktadır.

Zooloji terminolojisinde, bir taksonun geçerli adı, Uluslararası Zooloji Nomenklatürü Kanunu (ICZN) kurallarına göre o takson için kullanılacak olan zoolojik isimdir. Başka bir deyişle: geçerli bir ad, bir taksonun doğru zoolojik adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Holotip</span>

Bir holotip, türlerin resmi olarak tanımlandığı zaman kullanıldığı bilinen bir organizmanın tek bir fiziksel örneğidir. Ya bu tür fiziksel bir örnek ya da bunlardan bir tanesidir; ancak açıkça holotip olarak belirtilmiştir. Uluslararası Zoolojik İsimlendirme Kanunu (ICZN) uyarınca, bir holotip çeşitli isim taşıyan türlerden biridir. Algler, mantarlar ve bitkiler (ICN) ve ICZN için Uluslararası İsimlendirme Kanunu'nda türlerin tanımları niyet bakımından benzerdir ancak terminoloji veya temel kavramda aynı değildir.

<span class="mw-page-title-main">Tip cins</span>

Biyolojik sınıflandırmada, özellikle zoolojide, tip cins, biyolojik bir aileyi ve soyadının kökünü tanımlayan cinstir.

<span class="mw-page-title-main">Algler, mantarlar ve bitkiler için Uluslararası İsimlendirme Kodu</span>

"Geleneksel olarak yosun, mantar veya bitki olarak muamele edilen" tüm Algler, mantarlar ve bitkiler için Uluslararası İsimlendirme Kodu (ICN) bitkilere, mantarlara ve diğer birkaç organizma grubuna verilen resmi botanik isimlerle ilgili kurallar ve tavsiyeler bütünüdür. Daha önce Uluslararası Botanik Adlandırma Kodu (ICBN) olarak adlandırılıyordu; Adı, 2005 Viyana Yasası'nın yerini alan Melbourne Yasası'nın parçası olarak Temmuz 2011'de Melbourne'deki Uluslararası Botanik Kongresi'nde değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Xyloperthini</span>

Xyloperthini Bostrichinae altfamilyasına bağlı bir böcek oymağıdır.

MycoBank, yeni mikolojik adları ve kombinasyonları belgeleyen, sonunda açıklamalar ve resimlerle birleştirilen çevrimiçi bir veritabanıdır. Utrecht'teki Westerdijk Mantar Biyolojik Çeşitlilik Enstitüsü tarafından yürütülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">C.A.W. Jeekel</span> Hollandalı miriapodolog

Casimir Albrecht Willem Jeekel (1922–2010), kırkayak taksonomisine yaptığı büyük katkılarla tanınan Hollandalı miriapodolog ve entomologdu. 1971 yılında yayınladığı monografisi Nomenclator Generum et Familiarum Diplopodorum, kırkayak taksonomisinin "modern çağını" başlattı. Kırkayaklar hakkında şimdiye kadar yayınlanan en önemli çalışmalar arasında kabul edildi. Kırkayakların ve diğer çok bacaklıların taksonomisi üzerine 150'den fazla eser yazdı.