İçeriğe atla

Zombi

Zombi, vudunun Afro-Caribbean ve Creole ruhani inanç sistemlerinde ölümsüz bir insandır. Bu folklorik zombiler doğaüstü güçler ve şamanistik hekimliği vasıtasıyla, yaşayanlar arasında korku yaratmak amacı ile ölü insan bedenlerinin yeniden canlandırılmasıdır. Zombilerin daha korkunç versiyonları yamyamlık ögesi kullanılarak korku sinemasında sıkça sergilenmektedir. Ayrıca bu tür varlıklar hortlaklar ile aynı kapasitededir.

Vudu’da zombiler

Bir Haitili zombi şeker kamışı tarlasında

Vudu inancına göre ölü, bir insan ya da Mambo tarafından yeniden diriltilebilir. Zombilerin kendi bilinçleri ya da istekleri olmadığı için Bokor ya da Mambo’nun kontrolü altındadırlar. Zombi aynı zamanda vudu yılan tanrısı Niger-Congo’nun adıdır. Kongo dilinde kullanılan ve tanrı anlamına gelen "nzambi" sözcüğüne benzemektedir.

1937 yıılında Haiti'deki gelenek ve adetler üzerinde yapılan bir araştırma sırasında Zora Neale Hurston, 1907 yılında 29 yaşındayken ölmüş ve gömülmüş Felicia Felix-Mentor ile ilgili bir söylentiyle karşılaştı. Köylüler ölümünden 30 yıl sonra Felicia’yı yollarda sersem bir şekilde ve yanında birkaç kişi ile birlikte yürürken gördüklerini söylüyorlardı. Hurtson, bu bahsedilen insanlara çok güçlü ilaçlar verilmiş olduğu söylentilerinin peşine düştüysede daha fazla bilgi vermeye istekli bireyler bulamadı.

Eğer bilim kabile törenlerindeki figürler yerine Haiti ve Afrika’daki Voodoo’nun altına inerse, bugüne kadar tıp ilmi tarafından bilinmeyen birtakım tıbbi gizemlerin gücüne ulaşacaktır.[1]

cümleleri ile bir yazısında bu konuya değinmiştir.

80'li yıllarda Kanadalı etnobotanist Wade Davis zombilerin farmakolojik durumu ile ilgili iki kitap yayınladı; The Serpent and the Rainbow (Yılan ve Gökkuşağı) (1985) ve Passage of Darkness: The Ethnobiology of the Haitian Zombie (Karanlığın pasajı: Haitili zombilerin etnobiyolojisi) (1988). Davis 1982 yılında Haiti’ye gitmiş ve orada yaptığı araştırmalar sonucunda, yaşayan bir insanın iki özel tür tozu almasıyla bir zombiye dönüştürülebileceğini iddia etmişti. Birincisi coup de poudre (Fransızca: 'toz çarpması') içerisinde bulunan tetrodotoxin (TTX) maddesi nedeniyle ölü benzeri duruma neden olur. Tetrodotoxin Japonların yemek zevkini oluşturan, fugu ya da kirpi balığı içinde bulunan zehirli toksin ile aynı özelliklere sahiptir. Öldürücü etkisi olan bu maddenin 1 mg’lık dozu insanı günlerce bilinci açık olmasına rağmen, yarı ölü bir durumda bırakabilir. İkinci toz ise (şaşkınlık veren halüsinasyon etkisi vardır) insanı bilinçsiz ve kendi istemi dışında hareket eden zombi benzeri bir duruma sokar. Davis aynı zamanda bu deneyimleri yaşamış Clairvius Narcisse‘ın hikâyesini de popülerleştirmişti. David’in yaptığı çalışmaların gerçekliği ve doğruluğu üzerinde hâlen şüpheci görüşler bulunmaktadır.

Bazı modern filmlerde zombiler yaşayan ölüler değil, salgın bir hastalığa yakalanmış hasta insanlar olarak gösterilmektedir.

Popüler kültürde zombiler

Night of the Living Dead filminden zombiler

Popüler kültürde zombilere korku ve fantastik temalı, kurgu ve eğlencede düzenli olarak rastlanmaktadır. Zombiler genellikle akılsız, aç, insan eti düşkünü ve bazı durumlarda insan beyni düşkünü olan bozulmaya yüz tutmuş cesetler olarak tasvir edilir. 2009 itibarıyla, zombiler popülerlikleri açısından vampirlerle kıyaslanabilir.[2]

Filmlerdeki zombi kavramına göre, zombiler öldükten sonra dirilir ve beyin fonksiyonları sadece et ihtiyacını gidermeye programlanır. Zombileri öldürmek için kafa bölgesine sert bir vuruş yapmak yeterlidir.

Kaynakça

  1. ^ Gallaher, Tim (1997). Zora Neale Hurston, Amerikalı yazar 6 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Craig Wilson, "Zombies lurch into popular culture via books, plays, more," USA Today, April 9, 2009, p. 1D (1st page of Life section, above the fold), found at Zombies lurch into popular culture article at USA Today 21 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Accessed April 13, 2009.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Howard Phillips Lovecraft</span> Amerikalı yazar (1890 – 1937)

Howard Phillips Lovecraft, Amerikalı tuhaf kurgu, bilimkurgu, fantezi ve korku kurgu yazarı. En bilinen eserleri, sonradan Cthulhu Mitosu adını alan eserleridir.

<span class="mw-page-title-main">İksir</span>

İksirler yenileyici ve şifa verici olduğu inanılan içkilerdir. Bu terim ilk önceden simyagerler tarafından basit metalleri altına dönüştüren, hastalıkları tedavi eden ve yaşamı uzatan maddeyi tanımlamak için kullanılırdı. Simyagerler her ne kadar bu kelimeyi türetmişlerse de, böyle bir madde konusundaki inanç simyadan önce de vardı ve sürekli olarak mitoloji ve din tarihinde rastlanır.

Ütopya; aslında olmayan, tasarlanmış ideal toplum.

<span class="mw-page-title-main">Mahşerin Dört Atlısı</span> Sosyolojik-dini kavram

Mahşerin Dört Atlısı, Hristiyanlıkta Kıyamet alameti olarak ortaya çıkacağına inanılan dört atlı. Yeni Ahit'teki -Vahiy Kitabı olarak da bilinen- Apokalips bölümüne göre, Kıyamet felaketlerini getirecek olan yedi mührün açılması ile birlikte ortaya çıkacaklardır. Bazı akademisyenlere göre beyaz at ve binicisi İsa'yı, kızıl at ve binicisi kan ve savaşı, siyah at ve binicisi kıtlığı, soluk renkli at ve binicisi ise salgın hastalıkları ve ölümü sembolize eder.

<span class="mw-page-title-main">Ruh</span> yaşayan bir varlığın manevi özü

Ruh, can ya da tin; din ve felsefede, insan varlığının fiziksel olmayan yönü ya da özü olarak tanımlanır ve genellikle bireysellikle eşanlamlı olarak ele alınır. Teolojide ruh kişinin tanrısallığa ortak olan kısmı olarak tanımlanır ve genellikle bedenin ölümünden sonra kişinin varlığını sürdüren kısmı olarak ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Xander Harris</span>

Alexander Lavelle "Xander" Harris, aksiyon-korku/fantezi televizyon dizisi Buffy the Vampire Slayer (1997–2003) için yaratılan bir kurgusal karakterdir. Karakter Joss Whedon tarafından geliştirildi ve bütün dizi boyunca Nicholas Brendon tarafından canlandırıldı, ama iki tane bölümde ikiz kardeşi Kelly Donovan yerine geçti. Sıradan birisi ve dizinin kahramanı Buffy Summers'ın etkileşime geçeceği bir karakter olarak tasarlandı, ayrıca diziye komedi de katması hedeflendi. Xander, sayısız doğaüstü olayın cehenneme açılan bir kapının üzerine kurulan Sunnydale, Kaliforniya isimli kasabasına getirdiği vebalara karşı dünyayı kurtarmasında yardımcı olan Buffy'nin birkaç arkadaşından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Haile Selassie</span> Etiyopya İmparatoru

I. Haile Selassie ; Amharca ha.ɪlɜ sɨlːase ;

<i>Altıncı His</i> (film)

Altıncı His, M. Night Shyamalan'ın yazıp yönettiği, 1999 yapımı psikolojik korku filmidir. IMDb internet sitesinde en iyi 250 film arasındadır.

<i>Dehşet Gezegeni</i>

Dehşet Gezegeni, 2007 ABD yapımı korku aksiyon filmidir. Özgün adı Planet Terror'dür. Senaryosunu Robert Rodriguez'in yazıp yönettiği filmin yapımcılarından biri de Rodriguez'dir. Rodriguez aynı zamanda filmin kurgusunu, müziklerini yapmış ve görüntü yönetmenliğini de üstlenmiştir. Bir biyolojik silah deneyinin yan etkisi olarak ortaya çıkan binlerce zombi benzeri yaratıktan kaçan bir grup sağlıklı insanın bunlara karşı verdiği mücadele anlatılmaktadır. Filmin başlıca rollerinde Rose McGowan, Josh Brolin, Bruce Willis, Freddy Rodríguez ve Marley Shelton oynamışlardır. Bu film yönetmenin Zombi filmleri türüne bir övgü filmi, bir saygı duruşudur. Bu film ABD'de özellikle 1970'li yılların slasher filmleri ve seri katil filmlerine bir saygı duruşu olarak Quentin Tarantino'nun eş zamanlı olarak çektiği Ölüm Geçirmez adlı filmle birlikte Grindhouse adı altında "iki film birlikte" gösterime sunulmuştu. Çünkü her iki filmde de selam durulan zombi filmleri, ucuz slasher'lar, exploitation filmleri, şiddet-karate filmleri gibi B filmler ve hatta pornografik filmler o yıllarda "Grindhouse" denen ikinci sınıf sinemalarda arka arkaya kesintisiz olarak gösteriliyordu. Filmlerin aralarına da reklam kurdelaları ile gelecek programların tanıtım parçaları konuyordu. Sürekli olarak projeksiyon makinesinde dönen ve sinemadan sinemaya sürünen film kopyaları haliyle yıpranıyordu. Tarantino'nun filminde de bu duruma gönderme yapılmıştır ve bilerek bozulmuş birçok bölüm yer alır. Hatta filmin sinema afişlerine bile bilerek eskimiş yıpranmış görünümü verilmiştir. Grindhouse'u oluşturan iki film, Dehşet Gezegeni ve Ölüm Geçirmez 'in yönetmenleri Rodriguez ve Tarantino aynı zamanda iki filmin de yapımcıları arasındadır.

Haiti Devrimi (1791–1804) Batı yarımküredeki en başarılı Afrikalı köle ayaklanmasıdır. Devrim sonucunda Haiti siyahlar tarafından yönetilen tarihteki ilk cumhuriyet olmuştur. Devrim sırasında Haiti'nin adı Saint-Domingue idi ve bir Fransız kolonisiydi. Devrim sürecinde Afrika kökenli halk kendisini Fransız egemenliğinden ve köleliğin boyunduruğundan kurtarmıştır. Kölelik dönemi sırasında yüzlerce köle isyanı olmuş olmasına rağmen bulunduğu ülkeyi tamamen özgürleştiren tek başarılı isyan Haiti Devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Yılan ısırığı</span> Yılan Isırığı ve etkileri

Yılan ısırığı veya yılan sokması, yılanın dişleri ile sebep olduğu yaralanmadır. Yılanlar çoğu zaman avlarını ısırırlar, ancak sık görülmese de, genellikle savunma amaçlı olarak insanları ısırdıkları da olur. Çoğu yılan zehirsizdir ve avlarını genellikle zehir kullanmadan boğarak öldürürler. Bununla birlikte zehirli yılanlar -Antarktika haricinde- her kıtada bulunur.

<i>Yaşayan Ölülerin Gecesi</i> George A. Romeronun, 1968 ABD yapımı bağımsız siyah-beyaz korku filmi

Yaşayan Ölülerin Gecesi, George A. Romero tarafından yönetilen, 1968 ABD yapımı bağımsız siyah-beyaz korku filmi. Filmde, başkahramanlar Ben ve Barbra ile birlikte yedi kişinin, gizemli bir şekilde hayata dönen zombilerden kurtulmak üzere Pensilvanya'nın kırsal kesimindeki bir çiftlik evine sığınmaları ve burada hayatta kalmaya çalışmaları anlatılır.

Yaşayan Ölülerin Gecesi film serisi ya da George A. Romero'nun Ölüler Serisi George A. Romero tarafından yazılıp yönetilen altı zombi korku filminden oluşur. Romero'nun John A. Russo ile birlikte yazdığı 1968 yapımı Yaşayan Ölülerin Gecesi ile başlayan serinin sonraki tüm filmleri ... of the Dead şeklinde adlandırılmıştır. Birbirine çok bağlantılı olmayan serinin filmlerinde bir grup insan, birden ortaya çıkarak hızla yayılan bir zombi felaketinden kurtularak hayatta kalmaya çalışır. Serinin son filmi olan Survival of the Dead 2010'da dağıtıma çıkmıştır.

Shane Walsh (<i>The Walking Dead</i>) Kurgusal "The Walking Dead" adlı çizgi roman ve televizyon dizisi karakteri

Shane Walsh, çizgi roman serisi The Walking Dead’te yer alan kurgusal bir karakterdir ve çizgi romanla aynı adı taşıyan televizyon dizisinde Jon Bernthal tarafından canlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Korku kurgu</span> korku ve gerilim temalı edebiyat türü

Korku kurgu, korku edebiyatı ve korku fantezi bir edebiyat türüdür ve okurlarına korku ve terör hissi vermeyi hedefler. Edebiyat tarihçisi J. A. Cuddon, korku hikâyelerini "farklı uzunluklarda bir kurgu... okurlarını şaşırtıyor ve hatta korkutuyor, ya da belki de onlara nefret ve tiksinme hislerini aşılıyor." sözleri ile tanımlar. Korku kurgu, genellikle tedirgin edici ve korkutucu bir atmosfer yaratır ve yine genellikle doğaüstüdür ancak bu onun her zaman doğaüstü olacağı anlamına da gelmez. Bir korku kurgu çalışması genellikle toplumun genelinin korktuğu bir benzetme olarak da tanımlanabilir.

Özgül fobi, belirli nesnelere veya durumlara maruz kalmayla ilgili mantıksız veya irrasyonel bir korkuya denk gelen her türlü kaygı bozukluğuna verilen isimdir. Sonuç olarak, etkilenen kişi nesnelerle veya durumlarla ve ciddi vakalarda herhangi bir söz veya tasvirle temastan kaçınma eğilimindedir. Korku, kişileri günlük yaşamlarında verimsiz hale getirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Jill Valentine</span> Resident Evildeki kurgusal karakter

Jill Valentine Japon şirket Capcom tarafından oluşturulan korku oyunu Resident Evil (Biohazard)'daki kurgusal karakter. Resident Evil (1996) oyununda tanıtılan ana karakterlerden biridir. Eski Delta Force üyesi, Valentine başlangıçta ortağı Chris Redfield ile birlikte Umbrella Corporation için çalıştı. Jill ve Redfield sonrasında Birleşmiş Milletler Biyoterörizm Güvenlik Değerlendirme İttifakı (BSAA)'nın kurucu üyeleri oldular.

Reptilianlar – olarak da adlandırılan reptoidler, kertenkele insanlar, arkonlar, reptiloidler, sürüngenler, kertenkeleler veya draconianlar fantezi, bilimkurgu, ufoloji ve komplo teorilerinde önemli bir rol oynayan sürüngen insansılardır. Reptilian fikri, şekil değiştiren sürüngen uzaylıların insan biçimini alarak ve insan toplumlarını manipüle edip siyasi güç kazanarak Dünya'yı kontrol ettiğini iddia eden komplo teorisyeni David Icke tarafından popülerleştirildi. Icke, birçok dünya liderinin sözde reptilian olduğunu veya bunlar tarafından ele geçirildiğini defalarca belirtti.

Korku oyunları, korku kurgu merkezli ve genellikle oyuncuyu korkutmak için tasarlanmış bir video oyunu türüdür. Oynanışlarına göre sınıflandırılan diğer çoğu video oyunu türünün aksine, korku oyunları neredeyse her zaman anlatıya veya görsel sunuma dayanır ve çeşitli oyun türleri kullanır.

Zora Neale Hurston, Amerikalı yazar, antropolog ve film yapımcısıdır. 1900'lerin başlarında Güney Amerika'daki ırksal mücadeleleri tasvir etti ve hoodoo hakkında araştırmalar yayınladı. Dört romanından en popüleri 1937'de yayınlanan Gözleri Tanrı'yı İzliyordu. Ayrıca 50'den fazla kısa öykü, oyun ve deneme yazdı.