Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan WHO Temel İlaçlar Model Listesi herhangi bir sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içerir. Liste, aynı zamanda ülkeler tarafından kendi yerel temel ilaç listelerini geliştirmeye yardımcı olmak için de kullanılır. 155'ten fazla ülke, Dünya Sağlık Örgütü'nün model listesine dayalı olarak temel ilaçlara ait ulusal listelerini oluşturmuştur. Buna hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler dahildir.
Zarontin markası altında satılan Etosüksimid, absans nöbetleri tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Tek başına veya valproik asit gibi diğer nöbet önleyici ilaçlarla birlikte kullanılabilir. Etosüksimid ağızdan alınır.
Sodyum tiyopental, hızlı başlangıçlı kısa etkili bir barbitürat genel anesteziktir. Pentobarbitalin tiyobarbiturat analoğudur ve tiyobarbitalin bir analoğudur. Sodyum tiyopental, Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde temel bir ilaçtı, ancak yerini propofol aldı. Buna rağmen, tiyopental, bu ajanların yerel mevcudiyetine ve maliyetine bağlı olarak propofol için kabul edilebilir bir alternatif olarak listelenmiştir. Tiyopentalin kötüye kullanımı bağımlılık riski taşımasına rağmen, eğlence amaçlı kullanımı nadirdir.
Prednisolon, belirli alerji türlerini, inflamatuar durumları, otoimmün bozuklukları ve kanserleri tedavi etmek için kullanılan bir steroid ilaçtır. Bu durumlardan bazıları adrenokortikal yetmezlik, yüksek kan kalsiyumu, romatoid artrit, dermatit, göz iltihabı, astım ve multipl sklerozu içerir. Ağız yoluyla alınabilir, damara enjekte edilebilir, topikal olarak cilt kremi veya göz damlası olarak kullanılabilir.
Daktinomisin, çeşitli kanser türlerini tedavi etmek için kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna Wilms tümörü, rabdomyosarkom, Ewing sarkomu, trofoblastik neoplazma, testis kanseri ve belirli yumurtalık kanseri türleri dahildir. Damar içine enjeksiyon yoluyla verilir.
4-Aminosalisilik asit, aynı zamanda para-aminosalisilik asit (PAS) olarak da bilinir, öncelikle tüberkülozu tedavi etmek için kullanılan bir antibiyotiktir. Spesifik olarak, diğer antitüberküloz ilaçları ile birlikte aktif ilaca dirençli tüberkülozu tedavi etmek için kullanılır. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişilerde sülfasalazin için ikinci basamak ajan olarak da kullanılmıştır. Genellikle ağızdan alınır.
Eskiden ametopterin olarak bilinen metotreksat (MTX), bir kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcıdır. Kanser, otoimmün hastalıklar ve ektopik gebelik tedavisinde ve tıbbi düşüklerde kullanılır. Kullanıldığı kanser türleri arasında meme kanseri, lösemi, akciğer kanseri, lenfoma, gestasyonel trofoblastik hastalık ve osteosarkom bulunur. Kullanıldığı otoimmün hastalık türleri arasında sedef hastalığı, romatoid artrit ve Crohn hastalığı bulunur. Ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla verilebilir.
Ranitidin, mide asidi üretimini azaltmak için kullanılan bir ilaçtır. Peptik ülser hastalığı, gastroözofageal reflü hastalığı ve Zollinger-Ellison sendromunun tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Ağız yoluyla, kas içine enjeksiyon veya damar içine enjeksiyon yoluyla verilebilir. Eylül 2019'da, bir dizi üreticinin ranitidin ürünlerinde olası kanserojen N -nitrosodimetilamin (NDMA) keşfedilmiş ve bu da geri çağırmalara neden olmuştur. Nisan 2020'de bu endişeler nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri pazarından çekilmiş ve Avrupa Birliği'nde ve Avustralya'da askıya alınmıştır.
Purinethol markası altında satılan merkaptopürin, kanser ve otoimmün hastalıklar için kullanılan bir ilaçtır. Spesifik olarak akut lenfositik lösemi (ALL), kronik miyeloid lösemi (KML), Crohn hastalığı ve ülseratif kolit tedavisinde kullanılır. Akut lenfositik lösemi için genellikle metotreksat ile birlikte kullanılır. Ağızdan alınır.
Vasotec markası altında satılan Enalapril, yüksek tansiyon, diyabetik böbrek hastalığı ve kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılan bir ACE inhibitörü ilaçtır. Kalp yetmezliği için genellikle furosemid gibi bir diüretik ile birlikte kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla verilir. Etkilerin başlangıcı, ağızdan alındığında tipik olarak bir saat içindedir ve etki bir güne kadar sürer.
Pirimetamin, parazit hastalıkları toksoplazmoz ve sistoizosporiaziyi tedavi etmek için lökovorin ile birlikte kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca HIV/AIDS'li kişilerde Pneumocystis jiroveci pnömonisini önlemek için ikinci basamak seçenek olarak dapson ile birlikte kullanılır. Daha önce sıtma için kullanılmaktaydı ancak direnç nedeniyle artık önerilmemektedir. Pirimetamin ağızdan alınır.
Kalsitriol, normalde böbrekte yapılan D vitamininin aktif formudur. 1,25-dihidroksikolekalsiferol olarak da bilinir. Hücre çekirdeğindeki D vitamini reseptörüne bağlanan ve aktive eden ve daha sonra birçok genin ekspresyonunu artıran bir hormondur. Kalsitriol, esas olarak bağırsaklardan kalsiyum alımını artırarak kan kalsiyumunu artırır.
Aprepitant, kemoterapinin neden olduğu bulantı ve kusmayı önlemek ve ameliyat sonrası bulantı ve kusmayı önlemek için kullanılan bir ilaçtır. Ondansetron ve deksametazon ile birlikte kullanılabilir. Ağızdan alınır veya intravenöz enjeksiyonla uygulanır.
Melfalan, multipl miyelom, yumurtalık kanseri, melanom ve AL amiloidozu tedavi etmek için kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyonla alınır.
Verapamil, yüksek tansiyon, anjina ve supraventriküler taşikardi tedavisinde kullanılan bir kalsiyum kanal blokörü ilaçtır. Ayrıca migren ve küme baş ağrılarının önlenmesi için de kullanılabilir. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyonla verilir.
Azidotimidin olarak da bilinen Zidovudin, HIV/AIDS'i önlemek ve tedavi etmek için kullanılan bir antiretroviral ilaçtır. Genellikle diğer antiretrovirallerle kombinasyon halinde kullanılması önerilir. Doğum sırasında veya bir iğne batması yaralanması veya diğer olası maruziyet sonrasında anneden çocuğa bulaşmayı önlemek için kullanılabilir. Hem tek başına hem de lamivudin/zidovudin ve abakavir/lamivudin/zidovudin olarak satılmaktadır. Ağız yoluyla veya damar içine yavaş enjeksiyonla kullanılabilir.
Bendamustin, kronik lenfositik lösemi (KLL), multipl miyelom ve Hodgkin dışı lenfoma tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Damar içine enjeksiyon yoluyla verilir.
Prokarbazin, Hodgkin lenfoma ve beyin kanserlerinin tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Hodgkin hastalığı için sıklıkla klormetin, vinkristin ve prednizon ile birlikte kullanılırken, glioblastoma multiforme gibi beyin kanserleri için lomustin ve vinkristin ile birlikte kullanılır. Genellikle ağız yoluyla alınır.
Vinkristin, çeşitli kanser türlerinin tedavisinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna akut lenfositik lösemi, akut miyeloid lösemi, Hodgkin hastalığı, nöroblastoma ve küçük hücreli akciğer kanseri dahildir. İntravenöz olarak verilir.
Hidroksiüre olarak da bilinen hidroksikarbamid, orak hücre hastalığında, esansiyel trombositemide, kronik miyeloid lösemide, polisitemi verada ve rahim ağzı kanserinde kullanılan bir ilaçtır. Orak hücre hastalığında fetal hemoglobini arttırır ve atak sayısını azaltır. Ağız yoluyla alınır.