İçeriğe atla

Zita (Hitit prensi)

Zita bir Hitit prensiydi ve muhtemelen Amarna mektupları olarak adlandırılan 382 mektupluk yazışmalarda adı geçen I. Suppiluliuma'nın (mektupların Šuppiluliumaš'ı) kardeşiydi. Mektuplar çoğunlukla MÖ 1350-1335 yılları arasında Mısır firavununa gönderilmiştir, ancak diğer iç mektuplar, vasal devlet mektupları ve destanlar, aynı zamanda kelime metinleri de mektup külliyatının bir parçasıdır. Zita'nın Hatupiyanza adında bir oğlu vardı.

Zita'nın Mısır firavununa yazdığı mektup Mısır sarayından birine hitaben yazılmıştır.

Zita'nın Mısır'a mektubu

EA 44, başlık: "Bir Hitit prensinden"

Amarna mektuplarında Zita'ya sadece kendi mektubu olan EA 44'te (EA 'el Amarna'nın kısaltmasıdır) atıfta bulunulmaktadır. Zita'nın mektubunun konusu altın arzusu ve karşılığında altın olarak bir "selamlama hediyesi" göndermesidir.

Tablet-mektup: EA 44:

"Mısır kralı efendiye de ki, babam (adı: Mizri): Kralın oğlu, senin oğlun Zi[t]a'ya.
Babamla her şey yolunda gitsin.
Elçilerinizden herhangi birinin daha önceki bir elçiliğinde (ziyaretinde) Hatti'ye geldiler ve size geri döndüklerinde, o zaman size selam gönderen ve size bir hediye getiren bendim.
...
[Bu vesileyle Hatti'den (gelen) elçilerinizi size gönderiyorum ve babama da sizin elçilerinizle birlikte kendi elçilerimi gönderiyorum ve size selam hediyesi olarak 16 adam gönderiyorum.
Ben kendim altın arzuluyorum. [Babam, bana altın gönder. Sen, efendimiz, babam, neyi arzuluyorsan, bana yaz ki sana göndereyim." -EA 44, 1-29. satırlar (14-17+ satırlar eksik-(bir boşluk))

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  • Moran, William L. The Amarna Letters. Johns Hopkins University Press, 1987, 1992. (softcover, 0-8018-6715-0)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tutankhamun</span> 18. Hanedanlığın on ikinci firavunu

Tutankhamun veya Tutankamon, Mısır tarihinin Yeni Krallığı sırasında 18. hanedanlığın sonunda, kraliyet ailesinin sonuncu lideri olan ve MÖ 1332 – MÖ 1323 yılları arasında hüküm sürmüş Mısır firavunudur. Babası, KV55 mezarında mumyalanmış olarak bulunan firavun Akhenaton'du. Annesi, DNA testi yoluyla KV35'te bulunan Genç Kadın olarak anılan ve mumyalanmış olarak bulunan babasının üvey kız kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf</span> İbrani din büyüğü, Yakup ve Rahelin oğlu

Yusuf, Yosef veya Batıdaki ismiyle Joseph, Yakup'un oğlu olan İbrani din büyüğü ve atasıydı. Tevrat'a göre İsrailoğulları'nı meydana getiren on iki boydan birinin başıdır. Kur'an'da adı geçen yirmi beş peygamberden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankhesenamen</span> Tutankhamunun eşi, Akhenaton ve Nefertitinin kızı

Ankhesenamun Mısır 18. Hanedan döneminde firavun Akhenaton'un ve muhtemelen Nefertiti'in kızıdır. Sonradan Tutankhamun'un Büyük Kraliyet Eşi olmuştur. Ankhesenpaaten doğumlu Mısır Firavunu Akhenaten ve Büyük Kraliyet Karısı Nefertiti'nin bilinen altı kızından üçüncüsüydü. Üvey kardeşi Tutankhamun'un Büyük Kraliyet Karısı oldu. Adındaki değişiklik, babasının ölümünden sonra yaşadığı süre boyunca eski Mısır dinindeki değişiklikleri yansıtıyor. Gençliği, ebeveynlerinin saltanatının antik kabartmalarında ve resimlerinde iyi belgelenmiştir. Ankhesenamun ve kocası Tutankhamun aynı babayı, ancak farklı anneleri paylaştılar. Tutankhamun'un annesinin mumyasının, babası Akhenaten'in öz kız kardeşi ve büyükbabası Amenhotep III'ün kızı olduğu DNA analizi ile tespit edildi. Şimdiye kadar annesinin adı belirsizdir, ancak mumyası bilim insanları tarafından gayri resmi olarak Genç Hanımefendi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Mitanni</span> MÖ 1500 ile MÖ 1300 yılları arasında Kuzey Mezopotamyada hüküm sürmüş bir devlet

Mitanniler, ,ayrıca Hani-Gelbat veya Hani-Rabbat olarak adlandırılır) MÖ 1500 ile MÖ 1200 yılları arasında Anadolu'da hüküm sürmüş bir devlettir. Mitanni'ler Hititler'in yıkılışından sonra bölgesel bir güç oldu. Son krallarının adı II. Şattuara idi. Kayıprenins JiaŞ-Jiara efsanevî bir kişiliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Yakub</span> İbrani din büyüğü ve atası, İsrailoğullarının babası

Yakub, Yakov veya İsrail, İsrailoğullarının üç önemli büyüğünden biri olan İbrani din büyüğü ve atasıydı. İbrahim'in torunu ve İshak'ın oğlu olan İsrail, özellikle Yahudilikte çok yüksek bir manevî konuma sahiptir. Hristiyanlıkta önemli bir din büyüğü olarak; İslam'da ise bir peygamber olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Kaisarion</span> Jül Sezar ve Kleopatranın oğlu olan Ptolemaios Kralı

XV. Ptolemaios Caesar veya takma adıyla Caesarion, Antik Mısır tahtına çocuk yaşta çıkmış olan, Ptolemaios hanedanının son kralı. Tahta annesi VII. Kleopatra ile birlikte 2 Eylül MÖ 44 tarihinde çıkmış ve Octavian tarafından ölüm emri verildiği MÖ 30 tarihine kadar saltanat sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Fransa-Osmanlı ittifakı</span> Tarih Yazılısı

Fransa-Osmanlı ittifakı, 1536'da Fransa kralı I. François ile Kanuni Sultan Süleyman arasında teşekkül etmiştir. Bu stratejik ve bazen de taktiksel olan ittifak, Fransa tarihinin en önemli ittifaklık ilişkilerinden birisidir. Bu ittifakın aynı zamanda İtalyan Harplerine de kısmen de olsa etkisi olmuştur. Fransız-Osmanlı ittifakı 1553 yılında Fransa kralı II. Henry döneminde zirveye ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Amenhotep</span> 18. Hanedanlığın 9. firavunu

III. Amenhotep, Antik Mısır firavunluğunun XVIII. Hanedan döneminin 9. hükümdarı olarak hüküm sürmüş firavundur. İsmi bazen III. Amenofis olarak da okunmaktadır. İsmi eski Mısır diline göre Amāna-Ḥātpa olup Amun hoşnuttur anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tiye</span> III. Amenhotepin eşi ve Akhenatonun annesi

Tiye, III. Amenhotep'in eşi ve Akhenaton ya da IV. Amenhotep'in annesi olan Mısır kraliçesidir. Annesi Tuya, babası Yuya'dır. Eşinin ölümünden birkaç yıl sonra oğlunun hükümdarlığı döneminde öldü. Tiye, Luvi halkındandı. Nitekim İsviçreli jeoarkeolog Eberhard Zangger, “Luvi Uygarlığı Ege’nin Bronz Çağındaki Eksik Halka" adlı eserinde (s.16), o dönemin en zengin ve en güçlü hükümdarı olan Firavun III. Amenhotep'in bir Luvi prensesiyle evlenmek istediğini belirtir. Tiye, Anadolunun en eski halkından Luvilerin kadim inancına bağlıdır ve bu inancı Mısır'a taşır. Oğlu Akhenaton'un Mısır'ın hakim inancına aykırı bir biçimde getirdiği gök Tanrıcılık anlayışında payı vardır. Tiye'nin mezarı Krallar Vadisi'nde bulunmuştur.

II. Tuthaliya, MÖ 14. yüzyılın ortalarında hüküm sürmüş Hitit kralıdır. Kral I. Arnuvanda’nın oğlu, I. Şuppiluliuma’nın babasıdır.

İslamik halifelere karşı Fransız- Moğol ittifakı kurulmuştur. Bu ittifak Batı Avrupa'daki Fransa'yı ve Ortadoğu'daki Fransız Haçlı devletleriyle doğudaki Moğollar arasında 13.yy'de yapılan bir antlaşmadır. Bu ittifak açıkçası iyi bir ittifaktı. Çünkü Moğol sarayında zaten Hristiyanlığın Nesturi mezhebine karşı dolayısıyla Hristiyanlara karşı bir sempati zaten vardı. Hristiyan dünyasında ise uzun zamandır dilden dile dolaşan bir efsane olan Prester John adında bir Hristiyan krallık efsanesi vardı. Efsaneye göre bu krallık kutsal yerlerin alınmasında Haçlı devletlere yardımcı olacaktı. Fransız ve Moğolların ortak bir düşmana sahip oldukları için kurulan bu ittifak on yıllarca devam etmesine rağmen nihai amaçlarına her iki tarafta ulaşamadı.

<span class="mw-page-title-main">Hotepsekhemwy</span> Mısır Firavunu

Hotepsekhemwy veya Hotepsekhemui, 2. hanedanın kurucusu olan erken dönem Mısır firavununun adıdır. Saltanatının kesin uzunluğu bilinmemektedir; Eski Mısır tarihçisi Manetho, "Boëthôs" saltanatının 38 yıl sürdüğünü bildirirken, Turin Kral Listesi 95 yıl gibi imkansız bir yıl öneriyor. Mısırbilimciler her iki ifadeyi de yanlış yorumlama veya abartı olarak görürler. Hotepsekhemwy'ye 25 veya 29 yıllık bir saltanat tahmini yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hayasa-Azzi</span>

Hayasa-Azzi veya Azzi-Hayasa Geç Tunç Çağınde Ermeni Yaylası'nda hüküm sürmüş iki krallıktan oluşan konfederasyondur. Konfederasyon, Güney Trabzon'da hüküm sürmüş Hayasa, ve Fırat ile Hayasa'nın arasında var olmuş Azzi krallıklarından meydana gelmektedir. Hayasa-Azzi konfederasyonu, MÖ 14. yüzyılda Hititler ile çatışmıştır. Bu çatışma, MÖ 1190 civarında Hatti'nin çöküşüne yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alaşya</span>

Alaşya, Alasiya/Alaşiya olarak da yazılır ve Alaşya Krallığı olarak da bilinir, Orta ve Geç Tunç Çağlarında var olan ve Doğu Akdeniz bölgesinde yer alan bir devletti. Eski Mısır ve Eski Yakın Doğu'daki diğer devletler için başta bakır olmak üzere önemli bir maden ihracatçısıydı. Günümüze ulaşan birçok metinde adı geçmektedir ve günümüzde Kıbrıs'ın eski adı veya bir bölgesi olduğu düşünülmektedir. Bu varsayım, Tel Aviv Üniversitesi'nde Alaşya'dan diğer hükümdarlara gönderilen kil tabletler üzerine yapılan bilimsel analizlerle doğrulanmıştır.

Amon Baş Rahibi veya Amon'un İlk Kahini, eski Mısır tanrısı Amon'un en yüksek rütbeli rahibiydi. İlk Amon başrahipleri, Onsekizinci Hanedanlığın başlangıcında Yeni Krallıkta ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">IV. Thutmose</span> 18. Hanedanlığın 8. Firavunu

IV. Thutmose, yaklaşık olarak MÖ 14. yüzyılda hüküm süren 18. Mısır Hanedanı'nın 8. Firavunuydu. Tahta kalma süresinin 8 ya da 9 yıl olduğu bilinmektedir. Genç yaşta, daha yirmili yaşlarındayken ölmüştür. Babası II. Amenhotep, annesi Tiaa, oğlu III. Amenhotep'tir. Ölümünden sonra yerine oğlu gelmiştir.

Ankhkheperure-Merit-Neferkheperure/Waenre/Aten Neferneferuaten Onsekizinci Hanedanlık döneminde Amarna Dönemi'nin sonlarına doğru hüküm süren bir kadın firavuna atıfta bulunmak için kullanılan bir isimdir. Cinsiyeti, adında ve sıfatında bulunan kadınsı izlerle doğrulanır. Kendinden önceki firavun Smenkhare de Ankhkheperure ön adını kullandığı için Neferneferauten'e ait kalıntılarda karmaşa yaşanır. Ancak daha sonra Neferneferauten'in kartuşlarında Ankhkheperure'nin yanında Neferneferatuen'i de kullanmasıyla, kalıntılar bir önceki firavun Smenkhare'den ayırt edilmiş oldu. Meritaten ya da daha büyük olasılıkla firavun Akhenaton'un eşi Nefertiti olduğu ileri sürülür. Eğer bu kişi tek firavun olarak hüküm süren Nefertiti ise, Mısırbilimci ve arkeolog Dr. Zahi Hawass tarafından, Amarna'nın düşüşü ve başkentin geleneksel Thebes şehrine geri taşınmasıyla onun saltanatının damgasını vurduğu teorisi öne sürülmüştür.

Muhammed'in devlet başkanlarına yazdığı mektuplar, İslam peygamberi Muhammed'in dünyanın siyasi liderlerine gönderdiği ve onları İslam'a davet ettiği bildirilen diplomatik mektuplardır. İslam tarihçiliğine göre Muhammed, Doğu Roma İmparatoru Herakleios'a, Pers Kralı II. Hüsrev'e, Etiyopya kralı Necaşi'ye, Mısır valisi Mukavkıs'a, Bizans Suriye'sinin vasal kralına ve Arap satrapına, ayrıca Doğu Arabistan'ın bazı aşiret despotlarına bu tür mektuplarla elçiler göndermişti.

Tebrik-hediye (Šulmānī), MÖ 1350-MÖ 1335 Amarna mektuplaşmalarında krallar ve yöneticiler arasında değiş tokuş edilen hediyeler veya armağanlardır. Bunlar 382 mektupluk külliyatta hediyelerin çeşitliliğinin yanı sıra hediye alışverişinde bulunan kişilerin katılımı (motivasyonları) açısından da dikkate değerdir.

<span class="mw-page-title-main">II. Niqmaddu</span>

II. Niqmaddu, MÖ 1350-1315 yılları arasında hüküm süren ve daha az bilinen babası Ammittamru I'in yerine geçen, kuzeybatı Suriye'deki eski bir Suriye şehir devleti olan Ugarit'in ikinci hükümdarı ve kralıdır. Adını, Ugarit hanedanının sözde Amorit kökenlerini güçlendirmek için "Addu haklı çıkardı" anlamına gelen önceki Amorit hükümdarı Niqmaddu'dan almıştır.