Zion Kanyonu - Turkipedia

Zion Kanyonu (Little Zion, Mukuntuweap, Mu-Loon'-Tu-Weap ve Straight Cañon) güneybatı Utah, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan derin ve dar geçitlerden oluşun kanyondur. Kuzey Forkun Virgin Nehri kolunun oymasıyla oluşmuştur. Giriş kısmı Zion Ulusal Parkı'nın batı yarısında konumlanmaktadır.^[1]

Açıklama

Kanyonun girişi 3.000 fit (910 m) derinlikteki Sinawava Tapınağı (İngilizce: "Temple of Sinawava"), dikey duvarlı amfik tiyatroyla belirlenmektedir. Kanyon bahar yağmurları sonucu oluşan kuzey folkun bir kolunun şelale bırakmasıyla tapınaktan daha önce gözlenmeye başlar. Kanyon kısmı çöl özelliği gösterirken Virgin Nehri'nin geçtiği bölgeler orman özelliği göstermektedir. Zion Kanyonu'nda bulunan geçit Pine Deresi Kanyonu'nu birleştirmektedir. Buradan esen rüzgarlar Springdale'e ulaşmaktadır. Kanyon, Virgin Nehri'nin Mead Gölü'yle birleşme yerinde sona erer.^[2]^[3]

Jeolojisi ve tarihi

Jeolojik olarak Zion Kanyonu Navajo Sandstone(en), Colorado Platosu'nun bir parçasıdır. Virgin Nehri'nin aşındırma kuvveti sayesinde oluşmuştur. Su baskınları bu aşındırma kuvvetini azaltmaktadır. Bu azalmalar sayesinde kanyonu olşturan vadiler ortaya çıkmıştır. Bazı kuvvetli nehir kolları vadi tabanlarını neredeyse aynı boyutta kesmişlerdir.

Erozyon doğal kemerler ve diğer kaya oluşumlarını oluşturmaya, kanyon duvarlarını oymaya hala devam ediyor. Virgin Nehri'nin başka bir temel kayayı da oyduğu düşünülmektedir. Bu olayların 4000 yıl önceye kadar gittiği düşünülmektedir.^[4]^[5]

Mormonlar 1850'nin geç dönemlerinde göç ettiler. Kanyonun ismi Isaac Behunin, Kitab-ı Mukaddes tanımlanan yere benzeterek oraya atıfta bulunup "barışın mekanı" olarak isimlendirmiştir. Kaşif John Wesley Powell kanyonun ismini Mukuntuweap olarak yeniledi. 1909'da, kanyon ilk defa milli anıt, 1919'da milli park olarak ilan edilmiştir. Pine Deresi Kanyonu'nu ve Zion Kanyonu'nun alçak kesimlerini kesen Zion-Carmel Dağı Karayolu 1930'da hizmete açılmıştır.^[5]

Kaynakça

^ "Zion National Park, Utah". U.S. National Park Service. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009.
^ USGS Topo Maps for United States (Harita). United States Geological Survey tarafından harita. ACME Mapper. 2 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2009.
^ Zion National Park Maps (Harita). National Park Service tarafından harita. U.S. National Park Service. 16 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009.
^ "Zion Canyon Geology: Carving Zion Canyon". zionnational-park.com. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009.
^ ^a ^b Harris, Ann G.; Tuttle, Esther; Tuttle, Sherwood D. (2004). Geology of National Parks. Kendall Hunt. s. 31. ISBN 0-7872-9970-7. Erişim tarihi: 1 Kasım 2009.

İlgili Araştırma Makaleleri

Ulubey Kanyonu, Uşak ilinin Ulubey ilçesi sınırları içerisinde bulunan kanyon. Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından 27 Haziran 2013'te tabiat parkı ilan edilmiştir.

Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.

Büyük Kanyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaleti sınırlarında bulunan en eski ulusal parktır.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Ballıkayalar</span> tabiat parkı

Ballıkayalar, Kocaeli'nin Gebze ilçesi Tavşanlı köyü yakınlarında kayalık kanyon vadidir. Tabiat parkı statüsündedir.

Amerika Birleşik Devletleri ulusal parklar listesi 59 resmi ulusal park ismi vermektedir.

Bryce Kanyonu Ulusal Parkı ABD'nin Utah eyaletindeki ulusal park.

<span class="mw-page-title-main">Peribacası</span>

Peribacası, ince uzun, kurak havzalardan ve kırgıbayır yüzeylerinden çıkan, vadi yamaçlarından inen sel sularının yeri aşındırmasıyla oluşan bir kaya oluşumudur. Peri bacalarının gövdeleri genellikle yumuşak minerallerden ve tepesi sert, daha zor aşınan kayadan oluşur. Gövdeleri genellikle konik şekle sahiptir. Şekilleri erozyon biçimlerine göre değişir. Farklı mineral katmanları gövdelerinde farklı renklere sebep olabilir. Çapları 1 ila 15 metre arasında değişir, bu sınırlamanın dışına çıkan oluşumlar peri bacası olarak sınıflandırılamazlar. Peri Bacaları esas olarak çölde kuru ve sıcak bölgelerde bulunur. Yaygın kullanımda kukuletalar veya kuleler arasındaki fark, kukuletaların totem direği şeklindeki bir gövdeye sahip olarak tanımlanırken değişken bir kalınlığa da sahiptir.

Canyonlands Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Utah eyaletinde, Moab şehri yakınlarında bulunan, 1 366,21 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

Zion Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri güneybatısında bulunan Utah eyaletinde, Springfield, Utah şehri yakınlarında bulunan, 593,26 km² yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

Kings Canyon Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinde Fresno şehrinin doğusundaki güney Sierra Nevada dağlarında bulunan, 1869,25 km² yüzölçümünü kapsayan, 4 Mart 1940'ta kurulmuş olan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır. Bu ulusal park Sekoya Ulusal Parkı'nın kuzeyinde olup iki ulusal park birbiriyle ortak sınırları vardır. Bu nedenle ABD Ulusal Park Hizmeti bu iki ulusal park için tek birleşik idare uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gunnison'un Black Kanyonu Ulusal Parkı</span>

Gunnison'un Black Kanyonu Ulusal Parkı Birleşik Devletler'in Colorado eyaletinin batısında bulunan Montrose şehri yakıninda 122 km² yüzölçümünü kapsayan, 21 Ekim 1999'da kurulmuş olan ve ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

Paunsaugunt Platosu, ABD'nin Utah Eyaleti'nin güneybatısında yer alan, 2.100 metreden 2.800 metreye kadar değişen yüksekliklere sahip bir parçalanmış platodur. Kane County'nin kuzeyinde, Garfield County'nin güneybatısında yer alan plato; yaklaşık 16 km genişliğindedir. Platonun güney ucu Sevier Platosu'ndan yaklaşık 40 km kadar devam ederek güneydeki Pink Cliffs'de sona bulur.

Kolorado Platosu, ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.

Coprates dörtgeni Mars'ta yer alan 30 dörtgenden biridir. Aynı zamanda MC-18 olarak da adlandırılır. Coprates dörtgeni Mars'ın eski bölgelerinin birçoğunu içerir. Bunlara örnek olarak Sinai Planum, Solis Planum, Thaumasia Planum, Lunae Planum, Noachis Terra ve Xanthe Terra sayılabilir.

Chaco Kültürü Ulusal Tarihi Parkı, Amerika'nın güneybatısında puebloların en yoğun topluluğunu barındıran Birleşik Devletler Ulusal Tarih Parkıdır. Park, New Mexico'nun kuzeybatısında, Albuquerque ve Farmington arasında, Chaco Wash ile oluşmuş uzak bir kanyonda yer almaktadır. Meksika'nın kuzeyindeki antik kalıntıların en kapsamlı koleksiyonunu içeren park, Birleşik Devletler'deki Kolomb öncesi dönemin en önemli kültürel ve tarihsel alanlardan birini barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beaverhead Nehri</span> Amerika Birleşik Devletlerinde nehir

Beaverhead Nehri, güneybatı Montana'da yer alan, Jefferson Nehri'nin yaklaşık 69 mil uzunluğundaki (111 km) bir kolu. Yaklaşık 4,778 mil karelik bir alan (12,370 km²) kaplar. Red Rock Nehri ve Horse Prairie Deresi'nin birleşmesiyle oluşan nehrin orijinal su kaynağı, nehrin ilk 6 milini (9.7 km) de besleyen Clark Canyon Barajı altında kalmaktadır. Beaverhead daha sonra Big Hole Nehri ile birleşir ve Jefferson Nehri'ni oluşturmak için kuzeye doğru geniş bir vadide boyunca akar.

<span class="mw-page-title-main">Bluejohn Kanyonu</span> Wayne County, Utah, Amerika Birleşik Devletlerindeki Canyonlands Milli Parkının içinde bulunan slot bir kanyon

Bluejohn Kanyonu, genellikle yanlış bir şekilde "Blue John Kanyonu" olarak adlandırılan, Amerika Birleşik Devletleri'nin Utah eyaletinde Wayne County'nin doğusunda yer alan Canyonlands Ulusal Parkı'nın içinde masif bir kayalık ve kanyondan.

Samşvilde Kanyonu Doğal Anıtı coğrafi olarak Gürcistan'ın güneydoğusunda yer alan, Samşvilde köyü ve Kvemo Kartli bölgesindeki Tetritskaro'da bulunan tarihî Samşvilde harabeleri yakınlarında, Hrami ve Çivçavi nehirlerinin birleştiği bölgedeki Samşvilde kalesine doğal savunma oluşturan Hrami Geçidi'nin bir parçasıdır. Deniz seviyesinden 548-605 metre yükseklikte bulunmakla birlikte kanyon, ayrıca Çiçavi Vadisi'ni de dahilinde bulundurmaktadır.

Hoodoo, kurak bir drenaj havzasının veya çukurun dibinden çıkıntı yapan uzun, ince bir kaya kulesidir. Hoodoos, tipik olarak, her bir sütunu elemanlardan koruyan daha sert, daha az aşınan taşla kaplı nispeten yumuşak kayalardan oluşur. Genellikle tortul kaya ve volkanik kaya oluşumları içinde oluşurlar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.