İçeriğe atla

Zihni Derin

Kontrol Edilmiş
Zihni Derin
Rize Botanik Bahçesi girişindeki büstü
Doğum1880
Muğla
Ölüm25 Ağustos 1965 (84-85 yaşlarında)
Ankara
MilliyetTürk
EğitimHalkalı Ziraat Mektebi Âlisi
MeslekZiraatçi ve eğitimci
Tanınma nedeniTürkiye'de çay tarımının başlamasına ve yayılmasına önderlik etmesi

Zihni Derin (1880, Muğla - 25 Ağustos 1965, Ankara), Türk ziraatçi ve eğitimcidir.

Türkiye'de çay tarımının başlamasına ve yayılmasına önderlik etmiştir; “çayın babası” olarak bilinir.[1]

Yaşamı

1880 yılında Muğla'da dünyaya geldi. Babası, Muğla'nın Kuloğulları ailesinden Mehmet Ali Bey'dir.[2] 1897'de Muğla İdadisi'ni, 1900'de Selanik Ziraat Ameliyat Mektebi'ni, 1904'te Halkalı Ziraat Mektebi Âlisi'ni bitirdi. 1905'te Aydın İli Orman ve Maden Muamelat Kâtipliği göreviyle devlet memurluğuna başladı.

Meslek yaşamı

Rodos'ta Akdeniz Adaları ili (o zamanki adıyla Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti ) Orman Müfettiş Kâtibi, Gediz ve Simav ilçeleri Orman Müfettiş Vekili olarak görev yaptıktan sonra, 1907 de Orman Müfettişi oldu.[2]

1909'dan 1912'ye kadar Selanik Ziraat Mektebi'nde kimya, ziraat sanatları ve jeoloji öğretmenliği yaptı. 1911'de Selanik'te Maide Hanım ile evlendi; bu evlilikten üç çocuk sahibi oldu.[2]

1914-1920 yılları arasında, Bursa'da öğretmenlik yaptı ve Bursa Milli Eğitim Müdür Vekilliği görevinde bulundu.

Milli Mücadele'ye katılışı

1920'deki Yunan işgalinden hemen önce Bursa'dan ayrılıp, Ankara'ya geçti; Milli Mücadele Hükûmetinin kurduğu İktisat Bakanlığında ilk Tarım Genel Müdürü oldu; 1924'e kadar bu görevde kaldı.

İlk çaycılık girişimleri

Ankara'da 1921 Nisanında ülkenin ekonomik ve sosyal sorunlarını görüşmek amacıyla bakanlık temsilciliklerinin katıldığı bir komisyonda İktisat Bakanlığı'nın temsilcisi olarak yer aldı. Rus Devrimi'nden sonra Batum sınırının kapatılması ile işsizliğin ve güvenlik sorunlarının arttığı Doğu Karadeniz'de halka yeni iş imkanları yaratmak için inceleme yapmakla görevlendirildi. Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi öğretmenlerinden Ali Rıza Bey'in 1917'de Batum'da yaptığı inceleme sonucu yazdığı raporu okudu. Raporda, çayın Rize dolaylarında yetiştirilmesinin mümkün olduğu, sebepleri ile birlikte ifade edilmişti.[3] Zihni Derin, Ali Rıza beyin raporunu Rize’deki komisyona okudu, uygulamayı başlatmak üzere bir fidanlık kurulması kararlaştırıldı.[4]

1923 yılında çay ve narenciye fidanlığı kurmak üzere Rize'ye gönderilen Zihni Bey, hazineye ait Garal Tepesi'ndeki 15 dekarlık arazide çalışmalarına başladı. Bölgede bazı meraklıların Batum'dan getirip süs bitkisi olarak diktikleri çay fidanlarının gayet iyi geliştiğini görmüştü; 1924'te Batum'u ziyaret ederek Ruslar tarafından kurulmuş olan çay bahçelerini, çay fabrikasını ve Astropikal Bitkiler Araştırma İstasyonu'nu inceledi. Beraberinde getirdiği çay tohumu ve fidanları, narenciye ve bazı meyve çeşitleri, bambu rizomları fidanlığa dikti. Bölgenin iklim ve bölge yapısının çay yetiştirmeye uygun olduğu görüşüne vardı. Batum'dan fidan getirip halka dağıtma girişiminde bulundu ancak yeterli ilgi görmeyen bu ilk girişim başarısız oldu.

Ankara'daki görevinin başına dönen Zihni Derin, bu konu ile ilgili bir yasa teklifi hazırladı ve tasarı, o dönemin Rize Mebuslarının desteğiyle 6 Şubat 1924 tarih ve 407 sayıyla kanunlaştı. Kanun, Rize Vilayeti ile Borçka Kazasında; Fındık, Portakal, Limon, Mandalina, Çay Yetiştirilmesi Hakkındaki Kanun adıyla yürürlüğe girdi.

Öğretmenliğe dönüşü

Çıkartılan kanunun yetersiz kalması ve bölge halkının çay yetiştirme konusunda bilgisizliği nedeniyle çalışmalar başarısız olup çay tarımı çalışmaları ertelenince Zihni Bey öğretmenlik mesleğine döndü. İstanbul'da çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. 1930'dan itibaren öğretmenliğe Ankara’da devam etti.

Çay organizatörlüğü

Çay tarımının ülkede yeniden gündeme gelmesi üzerine 1936'da Trakya'da İkinci Umumi Müfettişlik Ziraat Müşavirliğine, 1937'de Tarım Bakanlığı Başmüşavirliğine atandı.

1938'de Rize ve çevresinde kurulacak Ziraî Teşkilat'ta çay organizatörü unvanı çay üretiminin yaygınlaşması için yoğun olarak çalıştı. 1945'te yaş haddi nedeniyle emekli olduktan sonra da Tarım Bakanlığı'nda organizatör olarak görev yapmaya devam etti.

1950 seçimlerinde Rize'de bağımsız milletvekili adayı oldu; ancak meclise giremedi.

Ölümü

27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra 1964 yılında Rize'de yapılan “Çayın 40. Yılı” törenlerine onur konuğu olarak çağrılan Zihni Derin, 25 Ağustos 1965'te Ankara'da vefat etti.

Çalışmaları, 1969 yılında TÜBİTAK Hizmet Ödülü'ne değer görüldü.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel
  1. ^ Türkiye'de Çay Üretimi ve Tarihi, Mavirize.com sitesi, Erişim tarihi:17.07.2012
  2. ^ a b c "Muammer Demet, Zihni Derin- Karadeniz'e Çayı Getiren Adam, Girişimcilikveyenilik.com sitesi, Erişim tarihi:17.07.2012". 9 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
  3. ^ "Türk çaycılığı, Biriz.biz sitesi, Erişim tarihi:17.07.2012". 25 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
  4. ^ "Mahiye Morgül, Çayın Tarihi Dizini, Sanatsalhaber.com sitesi, Erişim tarihi:17.07.2012". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Canip Yöntem</span> Türk yazar, şair ve siyasetçi

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Orman Çiftliği</span> Ankarada bir çiftlik

Atatürk Orman Çiftliği, 1925 yılında Ankara'nın batısında Yenimahalle'de bulunan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından parça parça ve farklı bireylerden satın alınan arazi üstünde onun talimatı ile kurulan ve Türk tarımına öncülük eden çiftliktir.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Kaya</span> Türk siyasetçi

Mehmet Şükrü Kaya, Osmanlı Devleti'nin son yıllarında çeşitli devlet görevleri yaptıktan sonra, Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış, savaşın ardından kısa bir dönem İzmir Belediye Başkanlığı'nı üstlendikten sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşlarından biri olmuş devlet ve siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü</span> Türkiyede çay üretiminden sorumlu kamu kurumu

Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü veya kısa adıyla Çaykur, Türkiye Cumhuriyeti devletine ait, çay üreten bir Türk firması. Ayrıca Çaykur Rizespor'un forma ve isim sponsorudur. Ayrıca soğuk çay, yeşil çay, beyaz çay, organik çay ve siyah çay üretimi yapılmaktadır. 1983 yılında bir kamu iktisadi kuruluşu olarak kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Raşit Hatipoğlu</span>

Mustafa Şevket Hatipoğlu, Türk devlet adamı, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Musa Demirci</span> Türk siyasetçi

Musa Demirci, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Erişirgil</span>

Emin Erişirgil, Türk eğitimci, felsefeci, yazar ve siyasetçi, eski Türkiye içişleri bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Ali Rıza Erten</span> siyasetçi

Ali Rıza Erten, Türk siyasetçidir.

Nihat Şevket İyriboz, Türk siyasetçi, bilim insanı ve ziraat mühendisi. 1950-1960 dönemi Demokrat Parti Çanakkale ve Aydın milletvekili ve dönemin ilk Tarım Bakanı idi. Bitki Hastalıkları uzmanıydı. Ankara Ziraat Okulu ve İstanbul Ziraat Müzesi Müdürlüğü, İzmir Bornova Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, IX. Dönem Çanakkale, X. ve XI. Dönem Aydın milletvekilliği ile tarım bakanlığı yaptı. Evli ve 3 Çocuk babasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Türk çayı</span> Türkiyeye özgü çay

Türk çayı, Türklere özgü bir çay pişirme ve sunma yöntemidir.

<span class="mw-page-title-main">Hoca Ali Rıza</span> Türk ressam

Hoca Ali Rıza, Türk ressam. Asker Ressam Kuşağı’nın bir üyesi olan Hoca Ali Rıza, 1914 Kuşağı ressamlarının hocası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu</span>

Halkalı Ziraat Mektebi, İstanbul'un Halkalı mahallesinde 19. yüzyıl sonunda kurulan, 2005'e kadar faaliyet gösteren ziraat ve hayvancılık üzerine meslek okulu.

<span class="mw-page-title-main">Hoca Ali Rıza Efendi</span>

Hoca Ali Rıza Efendi, Türk bilim insanı, öğretmen, bürokrat. Orman Genel Müdürlüğü'nün ilk ormancılık eğitimi almış genel müdürü.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Evi Müzesi (Selanik)</span> Selanikte bir müze

Atatürk Evi Müzesi, Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün 1881 yılında dünyaya geldiği yer olan ve bugün müze olarak kullanılan Selanik'teki evidir. Selanik Belediyesi, Türkiye’nin kuruluş yıldönümü vesilesiyle 1933’te evi satın alıp Mustafa Kemal Paşa’ya hediye etmeye karar vermiş; satın alma işlemleri tamamlanıp hediye edilmesi 1937’de gerçekleşebilen ev 1953’te müze olarak açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Şükrü Bayındır</span>

Ahmet Şükrü Bey, Türk siyasetçidir.

Emin Aslan Tokat, -, Türk siyasetçi.

Fahri Bük, Türk siyasetçidir.

Ekrem R. İzmen, Prof.Dr., Osmanlı Devleti -, Türk tarım öğretmeni, bilim insanı, akademisyen, üniversite idarecisi.

<span class="mw-page-title-main">Tarım ve Orman Bakanlığı</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, tarım ve orman işlerinden sorumlu olan bakanlık. Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile Orman ve Su İşleri bakanlıklarının teşkilat ve görevlerine ilişkin yasal düzenlemelerin yürürlükten kaldırılması sonrasında, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle yeniden yapılandırılmıştır.

Rize Ziraat Botanik Bahçesi, Rize Botanik Parkı veya Rize Ziraat Çay Bahçesi, Rize şehir merkezinin 2 kilometre güneybatısında konumlanmış bir botanik bahçesidir. Botanik bahçesinde Rize'de yetişen bitkilere ek olarak, Türkiye'nin değişik yerlerinden getirilmiş ve Rize'nin iklimine uyum sağlamış canlı türleri de yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.