İçeriğe atla

Zhao Wu dokuz soyu

Soğdiana

Zhao Wu (Çaovu) dokuz soyu (Çince: 昭武九姓 pinyin: zhāowǔ jiǔxìng), Güney Kuzey Hanedanı (420 - 589), Sui Hanedanı (581 - 618) ve Tang Hanedanı (618 - 907) dönemlerinde Soğdiana (Maveraünnehir)'da Soğdlar (粟特)'ın dokuz kent devleti. Dokuz soyu barbar (九姓胡 jiǔ xìng hú) olarak da anılmıştır.

Yeü-çiler Hiung-nular tarafından yenilerek Pamir Dağları istikametine kaymışlardır. Kilian dağ Çaovu kalesi (祁連山昭武城 (qí lián shān zhāo wǔ chéng: bugünkü 甘粛省 張掖市 臨沢県 Kansu eyaleti Zhangye kenti Linze ili)'nden göç eden Yueç soyundan gelen kral ailesi nereye yerleştiyse hep "Çaovu" soyadını kullandıklari için "Çaovu dokuz soyu" denildi.

Güney Kuzey Hanedanı döneminde Yan Ta (懨噠 yān dā), Sui Hanedan döneminde Batı Göktürk Kağanlığı egemenliğine girmiştir. Tang Hanedanı döneminde Kangju Askeri Valiliği (康居都戸府 kāngjū dōuhùfǔ) kurulmuş ve Anxi Askeri Genel Valiliği (安西都護府 ānxī dōuhùfǔ)'na bağlanmıştır.

750'de Gao Xianzhi komutasındaki Tang ordusu Çaç (Taşkent) kralı ve ailesini yakalayıp Chang'a'na götürünce Çaç prensi Ebu Muslim Horasani'den yardım istedi. Bu da Talas Muharebesi'ne yol açmıştır. Ebu Muslim Ziyad ibn Salih komutasındaki Abbasi ordusunu yollamış ve Gao Xianzhi'nin Tang ordusunu yenmiştir.

Çaovu'lar tüccar ruhlu olup erkenden Çin ile ticaret yapmaktadır. Aslan, Pug ve Fergana atı (汗血馬 hàn xǐe mǎ; Kan terli at) Çuovulu tüccarlar tarafından Çin'e getirilmişlerdir. En çok Semerkand ve Keşliydi ve Xian ve Luoyan'da yapılan kazılarda Çaovu'lardan Sao 曹, Shi 石, Mi 米, He 何, Kang 康, An 安 soyadlarını taşıyan mezarlar çıkarmıştır.

Tang Hanedanı kurulduğunda askeri yardım etmiş ve Tang Hanedanı'nın ordusunda yer almışlardır.

An Shi isyanı çıkaran General An Lushan (安祿山 ān lùshān) babası Soğd annesi Göktürklü olan Semerkeandlı ve Shi Siming (史思明 shǐ sīmíng) ise Keşli idi. Tang Hanedanı'nın ünlü generali Ge Shuhan (哥舒翰 gē shūhàn)'nın babası Göktürk ve annesi Soğd idi.

  • 康國 (kāng guó) (薩末鞬, 颯秣建) Semerkand (Farsça: سمرقند‎ Samarqand)
  • 史國 (shǐ guó) Keş = bugünkü Şehr-i Sebz
  • 安國 (ān guó) (布豁, 捕喝建) Buhara (Soğdca: βuxārak, Farsça: بُخارا Boxârâ)
  • 曹國 (cáo guó) Khabudan
  • 石國 (shí guó) (者舌, 柘支, 赭時) Taşkent, Çaç veya Şaş (Soğdca: Čāč, Farsça: چاچ Chāch)
  • 米國 (mǐ guó) Pencikent Mâymurg (yaygın tezlere göre)
  • 何國 (hé guó) Kuşanya
  • 火燖國 (huǒ xún guó) Harezm (Farsça: خوارزم Khwārazm) (Hive)
  • 戊地國 (wù dì guó) Bilinmemektedir.

Diğer Soğd kent-devleti olarak şunlardan bahsedilmektedir:

括穆 (kuò mù), 東安 (dōng ān), 畢 (bì), 沛捍 (pèi hàn), 那色波 (nà sè bō), 烏那曷 (wū nà hé), 穆 (mù), 漕 (cáo)

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Göktürk Kağanlığı</span> Türk adını kullanan ilk Türk devleti

Göktürk Kağanlığı, asıl ismiyle Türk Kağanlığı Göktürkler tarafından kurulmuş ve 552-744 yılları arasında Orta ve İç Asya'da hükümdarlık sürdürmüş bir Türk imparatorluğudur ve bozkırların ilk model devletidir. Asya Hun İmparatorluğu'ndan sonra 2. Büyük Devlet lakabını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin</span> Doğu Asyada bir ülke

Çin, resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti (Çince:

<span class="mw-page-title-main">Usun</span> Halk

Usun ya da Wusun ya da Vusun,, Han Hanedanı döneminde yaşamış göçebe-yarı göçebe Türk veya Hint-Avrupa kökenli bir halk. Çin kaynaklarının aktardığına göre Çin'in kuzey batısında Yüeçiler'e yakın bir bölgede yaşamış, Yüeçiler tarafından yenilgiye uğratılınca MÖ 176 yıllarında Hiung-nu'ların egemenliğine girmiş, daha sonra İli Nehri ve Issık Göl bölgesine yerleşmiş ve en azından beş yüzyıl boyunca bölgedeki gücünü korumuştur.

Çin mitolojisi, Çin halk ve kültürünün biriktirdiği mitolojik ve efsanevi söylence, inanç ve tarih anlayışın bütününü tanımlar. Oxford'un Asya Mitolojisi Sözlüğü Çin mitolojisini tanımlarken şu ifadeye yer verir:

Çin mitolojisi, ..., tarih, efsane ve mitin bir karışımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Takson yazarı zoologlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Zoolog, zooloji denilen hayvan bilimi uzmanı olan bilginlerdir. Taksonomiyle ilgilenen ve takson yazarı olan zoologların adları Uluslararası Zoolojik Adlandırma Koduna (ICZN) göre keşfettikleri/tanımladıkları/adlandırdıkları takson ile birlikte kullanılır ve genellikle yayım yılı ve tam soyadı ya da bir kısaltmayla gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi tarihi</span>

Sincan tarihsel olarak farklı tarihsel isimlere sahip iki ana coğrafi, tarihsel ve etnik olarak farklı bölgeden oluşuyordu: Tanrı Dağları'nın kuzeyindeki Çungarya; ve günümüzde çoğunlukla Uygurların yaşadığı Tanrı Dağları'nın güneyindeki Tarım Havzası. Her iki bölge de Dungan Ayaklanması'ndan (1862-1877) sonra Çin Çing hanedanı tarafından yeniden ele geçirildiğinde, 1884'te "yeni sınır" anlamına gelen Sincan olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

Yüz Aile Soyadı, ortak Çin soyadlarından oluşan klasik bir Çince metindir. Song Hanedanı döneminde bilinmeyen bir yazar tarafından derlendi. Kitapta 507 soyadı listelenmektedir. Bunlardan 441 tanesi tek karakterli, 66 tanesi çift karakterli soyaddır. Orijinal isimlerden yaklaşık 800 isim türetilmiştir.

Kyōiku kanji, Japonya Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı tarafından geliştirilen ve öğrencilerin birinci sınıftan altıncı sınıfa (ilkokul) kadar hangi kanji ve hangi kanji okumalarını öğrenmeleri gerektiğini belirleyen 1.026 kanji ve ilgili okumaların bir listesidir. Liste Japon öğrenciler için tasarlanmış olsa da, en sık kullanılan kanjiye odaklanmanın bir yolu olarak ana dili İngilizce olmayan kişiler tarafından karakterleri öğrenme dizisi olarak da kullanılabilir.