İçeriğe atla

Zeytun İsyanı (1914)

1914 Zeytun İsyanı, (17 Ağustos - 30 Ağustos 1914) Zeytun Ermenileri tarafından Zeytun Fedai Alayı kurularak çıkarılan isyan.[1] Bu isyanda Zeytun'da 100 kişi ölmüştür.[2] Bu dönemde ilk Ermeni isyanı, Zeytun'da Hükûmetin seferberlik ilanı yüzünden bölgedeki Ermenilerin askerlik şubesi önünde terhis edilen Andırın birliğine (birlik Andırınlılardan oluşmaktaydı) saldırıp, askerleri öldürmesiyle başladı. Bu olay sırasında Beşen köyüne sıçrayan çatışmalarda bu köydeki erkeklerin bir kısmı da hayatlarını kaybetmiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ The Washington Post, 12 Kasım 1914. Başlık: "ARMENIANS JOIN RUSSIANS AND 20,000 SCATTER TURKS NEAR ZEITUN".
  2. ^ "www.ermenisorunu.gen.tr/turkce/katliamlar/index.html". 17 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2009. 
  3. ^ Orhan Kılıç, Türkiye'nin Güvenliği Sempozyumu, 2002, s.337.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nizip</span> ilçe

Nizip, Gaziantep'e bağlı ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni isyanları</span> Osmanlı İmparatorluğunda Ermeni ayaklanmaları

I. Dünya Savaşında Ermeni İsyanları, Taşnak, Armenakan, Hınçak Ermeni partilerinin faaliyetleridir. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu karşısına Ermeni ulusal örgütleri Ermeni milisleri ile karşı faaliyetler yürütmüş, ayrıca Rus İmparatorluğunda oluşan Ermeni gönüllü birliklerine katılarak Rus Kafkasya Ordusu'na destek vermiştir. 14 Kasım 1922 tarihli New York Times gazetesi, Birinci Dünya Savaşı'nda 200.000 Ermeni'nin İtilaf Devletleri ordularında veya İtilaf Devletleri tarafında savaşan bağımsız birliklerde savaştığını yazdı.

Süleyman Efendi, Türk nâib ve asker.

Zeytun İsyanı, Maraş'ın Zeytun kazasında gerçekleşmiştir. Zeytun Ermenileri, IV. Murat tarafından verildiğini iddia ettikleri bir fermana dayanarak 1774'ten beri vergi vermeyi reddetmekteydiler. Bu sorunu çözmek için gelen Maraş valisi Ömer Paşa, Zeytun Ermenileri tarafından öldürülünce kasaba 7 ay sürecek bir sıkıyönetime tâbi tutuldu. Bu, Ermenilerin Osmanlı İmparatorluğu yönetimine karşı ilk silahlı isyanıdır. Daha sonra Osmanlı hâkimiyeti altında 30'a yakın isyan çıkartmışlardır.

Trabzon Harekâtı, I. Dünya Savaşı sırasında Trabzon'un Rus kuvvetlerince ele geçirilmesini sağlamış deniz ve kara harekâtıdır.

<span class="mw-page-title-main">Maritz İsyanı</span>

Maritz İsyanı I. Dünya Savaşı'nın başlangıcında 1914'te Güney Afrika'da meydana geldi.Eski Boer Cumhuriyeti'ni destekleyenlerle, Güney Afrika birliğinin hükûmetine karşı yükselmiştir. Hükûmetin birçok üyesi, henüz on iki yıl önce bitmiş olan II. Boer Savaşı'nda Britanyalılara karşı Maritz asileriyle kavga etmişti.İsyan, başarısız oldu ve elebaşları ağır koşullar altında hapse mahkûm edildi.

<span class="mw-page-title-main">Aşağızeytin, Osmancık</span>

Aşağızeytin, Çorum ilinin Osmancık ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">I. Faysal</span> 1921den 1933e kadar Haşimi Irakın ilk kralı

I. Faysal, 1920 yılında kurulan kısa ömürlü Suriye Krallığı ve ardından Irak Krallığı kralı. Taç giydiği 23 Ağustos 1921 tarihinden, kalp krizi geçirerek öldüğü 1933 yılına kadar 12 sene hüküm sürmüştür. Kendisini Hicaz Kralı ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap İsyanını başlatan Şerif Hüseyin'in üçüncü oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Lejyonu (Fransa)</span>

Ermeni Lejyonu, I. Dünya Savaşı sırasında 1916 yılında Fransız ordusuna destek bir güç olarak oluşturulmuştur. Musa Dağı Ermenilerinden müteşekkil olması planlanan Doğu Lejyonu'na Ermenilerin yanı sıra Müslüman ve Hristiyan Suriyeliler ve Lübnanlılar da dahil edilmiştir. Fransızlar Amerika'ya daha önceden yerleşmiş Ermenileri ve Suriyelileri birliklere almak istese de tam başarı sağlayamamıştır.

Dersim ayaklanmaları, Osmanlı Devleti döneminde Dersim bölgesinde 19. yüzyılın ikinci yarısı ile 20. yüzyıl başlarında çıkmış isyanlara verilen ad.

Zeytun (Süleymanlı) kentindeki Hınçakların Ermeni milisleri, ilki 30 Ağustos-1 Aralık 1914 tarihleri arasında, ikincisi ise 25 Mart 1915'te olmak üzere Osmanlı İmparatorluğu'na karşı iki silahlı çatışmada direnmişti.

<span class="mw-page-title-main">Van İsyanı (1915)</span>

1915 Van İsyanı ya da İkinci Van İsyanı, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Van Vilayeti sınırları içindeki Ermenilerin çıkardıkları isyandır. Olayların süresi, Van Vilayeti'nin diğer bölgelerinde daha önce başlamış olmalarıyla birlikte, Van merkezine yayıldıkları süreyi esas alarak 19 Nisan-6 Mayıs 1915 arası olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Ulusal Hareketi</span>

Ermeni Ulusal Hareketi, 1780 Zeytun İsyanı ile başlayarak 1984 yılına kadar süren dönemdeki "Ermeni ulusal kurtuluş hareketi" olarak da bilinen Ermeni milliyetçiliğini savunan Ermenilerin tarihte kurulmuş olan Ermeni devletlerinin kapsadığı bölgelerde, Doğu Anadolu Bölgesi ve Kafkasya'da, yeniden bir Ermeni devleti kurma amacı doğrultusunda düzenlenen faaliyetlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Karekin Pastırmacıyan</span>

Pastırmacıyan Karekin Efendi ya da Armen Karo, Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) liderlerinden, 1896 Osmanlı Bankası Baskını elebaşı, 1908-1912 dönemi Meclis-i Mebûsan Erzurum mebusu, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ABD elçisidir.

Bu madde, Osmanlı Devleti'nin Levant, Anadolu, Orta Doğu ve Kafkasya'da yaptığı savaşları; ve Osmanlı'ya karşı çıkmış isyanları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">El-Mukanna</span>

Hâşim el-Mukanna (Peçeli) ya da Peçeli Hâşim Ebû Mûslim Horasanî'nin Abbâsîler tarafından gaddarane bir şekilde kâtli sonrasında Merv şehrinde ortaya çıkan Tanrının kendisine hulul ettiğine iddia ederek kendi Tanrı ilan Abbasi karşıtı isyancı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Sason İsyanı</span> Ermenilerin, 1904 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

İkinci Sason İsyanı veya 1904 Sason İsyanı, Ermeni komiteciler'in Osmanlı İmparatorluğu'na karşı 1904 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Sason'da gerçekleştirdikleri bir ayaklanmadır.

<span class="mw-page-title-main">Maraş Sancağı</span>

Maraş Sancağı ya da önceki adıyla Ablistan Sancağı, Osmanlı'nın Halep Vilayeti'nin kuzeyinde yer alan bir sancağıydı. Sınırları güneyde Ayıntab Sancağı, kuzeyde Sivas, doğuda Ma‘mûretü'l-Azîz Vilayeti ve batıda Adana Vilayeti arasında uzanıyordu. Sancağın merkezi Maraş'tı. 1914'te sancağın toplam nüfusu 187.899 idi.

<span class="mw-page-title-main">Teke Sancağı</span>

Teke Sancağı ya da Teke İli, günümüzde Türkiye'nin Antalya şehrinin merkeziyle birlikte; Finike, Kaş, Kalkan, Gömbe, Elmalı, Kızılkaya, Kocaaliler ve Afyonkarahisar'ın bir kısmını içine alan bir Osmanlı sancağıydı. II. Murad zamanında Osmanlıların kontrolüne giren sancağın kuzeyinde Hamîd Sancağı, kuzey doğusunda Karaman, doğusunda Alanya ve batısında Menteşe Sancağı bulunuyordu.