İçeriğe atla

Zeynelâbidîn

Zeynelâbidîn
Üçüncü Mustali/Nizari, Dördüncü Zeydi/Karmatî/İsnâaşeriyye
Şîʿa İslâm İmâmı
Doğum659
Medine, Emevi Devleti
ÖlümAralık 712
Medine
Diğer ad(lar)ıAli bin Hüseyin
MeslekŞîʿa İslâm İmâmı
1926'da tahrib edilen tarihi Al-Baqi', Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn orada gömülü olan dört imâmdan biriydi.

Zeynelâbidîn (Arapça: زين العابدين), Ali bin Hüseyin veya Ali el-Asgar (659; Medine - Aralık 712;[1] Medine), İslam peygamberi Muhammed'in torunu olan Hüseyin'in oğullarından biridir. Annesi ise İran'ın fethinden sonra Müslüman olup, Hüseyin ile evlenen son Sasani İmparatoru III. Yezdigirt'in kızı olan Sasani-Pers prensesi Şehri Bânû Gazele'dir.[2][3][4] İsnâaşeriyye’nin dördüncü ve İsmâiliyye’nin üçüncü imamı kabul edilir, tâbiîndendir.

Ailesi

Zeynelâbidîn, İslam peygamberi Muhammed'in damadı Ali'nin oğlu olan Hüseyin'in iki oğlundan birisidir. Diğer oğlu Ali (el-Ekber) ile aynı isme sahip olup karışmaması için literatürde Ali el-Asgar ismiyle daha çok da Zeynelâbidîn lakabıyla anılır. 'Zeynelâbidîn' Arapçada 'ibadet edenlerin süsü, değerlisi' anlamına gelir.

Annesi ise İran'ın fethinden sonra Müslüman olup, Hüseyin bin Ali ile evlenen son Sasani İmparatoru III. Yezdigirt'in kızı olan Sasani-Pers prensesi Şehr-i Bânû Gazele'dir.

Kerbela Olayı

Zeynelâbidîn, Kerbela Olayı'na ağır hasta olduğu için katılmamıştır. Emevi askerleri tarafından öldürülmek istense de komutan Ömer bin Sa'd tarafından kurtarıldı. Diğer Ehl-i Beyt fertleriyle beraber Şam'a Yezid'in yanına gönderildi. Burada Yezid tarafından iyi karşılandı ve dilerse yanında kalabileceği söylendi. Ama o Medine'ye dönmeyi tercih etti.

Medine yaşamı ve ölümü

Buradan Medine'ye dönen Zeynelâbidîn, burada Yezid'e karşı ayaklanan Medinelilere katılmayarak olaylardan uzak durdu. Tüm 'fitne'lerin siyasi menfaatlerden kaynaklandığını düşündüğünden Emevilere de onlara karşı ayaklanan gruplara da hep mesafeli durmuştur. Ömrünü ibadetle geçiren Zeynelâbidîn Aralık 712 yılında Medine'de ölmüştür. Baki Mezarlığı'ndaki amcası Hasan'ın mezarının yanına defnedildi.[5] Şii kaynaklarında Emevi halifesi Hişam bin Abdülmelik tarafından zehirletilerek öldüğü yer alır.

Çocukları

Kaynaklarda on beş çocuğu olduğu geçmektedir.[6] Bu çocuklarından Muhammed el-Bakır Şiilerin beşinci imamıdır. Diğer çocuklarının isimleri: Abdullah, Hasan, Hüseyin El-Ekber El-Müsellem, Ömer, Hüseyin El-Asğar, Abdurrahman, Süleyman, Ali, Muhammed Esger, Abbas El-Eftam, Hadice, Fatıma, Aliyye, Ümm-ü Gülsüm.

Şiîlikteki önemi

Başlıca Şia mezhepleri onun imâmetini kabul eder; On İki İmâmlar'ın dördüncü imamıdır. Diğer imamlar da olduğu gibi 'İmam Ali Zeynelâbidîn' Şia için önemli bir kişidir. Tabiin'den olan birçok tanınmış sahabeyi görmüştür.

Tahran'da Zeynelâbidîn’in annesi Şehre-Bânû'nun mezari.

Eserleri

  • es-Sahifetu'l-kâmiletu's-Seccâdiyye
  • Risâletü’l-Hukuk
  • ez-Zühd ve’l-vasıyye
  • Duâü’l-cevâhiri’l-kebîr
  • Belâġatü’l-İmâm Alî b. Hüseyn
  • Dîvân-ı Eş'âr
  • Müsnedü’l-İmâm es-Seccâd

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022. 
  2. ^ WOFIS (2001). A Brief History of the Fourteen Infallibles (3.3yayıncı= World Organization for Islamic Services bas.). Tahran. 
  3. ^ İbn Hallikân. Ibn Khallikan's biographical dictionary. 2. s. 209. 
  4. ^ Tabataba'i, Muhammad Husayn (1979). Shi'ite Islam. State University of New York Press. s. 201. 
  5. ^ Keşf’ul-Ğumme, c. 2, s. 294.
  6. ^ İrşad, c. 2, s. 155.
Şii İslam unvanları
Önce gelen
Hüseyin bin Ali
İkinci Mustali/Nizari
Üçüncü Zeydi/Karmatî/İsnâaşeriyye

Şîʿa İslâm İmâmı
Zeynelâbidîn
Üçüncü Mustali/Nizari
Dördüncü Zeydi/Karmatî/İsnâaşeriyye
Şîʿa İslâm İmâmı

669 - 680
Sonra gelen
Muhammed el-Bakır
Dördüncü Mustâ‘lîyye/Nizâr’îyye
Beşinci Karmat’îyye/İsnâ‘aşer’îyye İmâmı
Sonra gelen
Zeyd bin Ali eş-Şehîd
Beşinci ve son Zeyd’îyye İmâmı

İlgili Araştırma Makaleleri

7. yüzyıl, 601'den 700'e kadar sürmüş olan yüzyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Emevîler</span> İslam tarihinin ikinci halifeliği (661–750)

Emevîler ya da Emevîler Hilâfeti, Dört Halife Dönemi'nden (632-661) sonra kurulan Müslüman Arap devleti. Ali bin Ebu Talib'in 661'de öldürülmesinden sonra başa geçen Emevîler, 750'de Abbâsîler tarafından yıkılıncaya kadar hüküm sürdüler. Başkenti Şam olan devlet, en geniş sınırlarına Halife Hişâm bin Abdülmelik döneminde sahip oldu. Devletin sınırları Kuzey Afrika, Endülüs, Güney Galya, Mâverâünnehir ve Sind'in fethedilmesiyle doğuda Afganistan'a batıda ise Güney Fransa'ya kadar ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hanife</span> Hanefî mezhebinin öncüsü ve imamı olan din bilgini

Ebû Hanîfe veya tam adıyla Ebû Hanîfe Numân bin Sâbit bin Zûtâ bin Mâh İslam dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Hanefi mezhebinin kurucusu ve Sünni fıkhının en büyük üstâdlarından biri sayılan İslam fıkıh ve hadis bilgini. Asıl adı "Nu’man bin Sâbit" olup sevenlerince ismi "İmâm-ı Â’zam" unvanıyla birlikte anılır.

Ehl-i beyt, "ev halkı" anlamına gelen ve İslam peygamberi Muhammed'in ev ahalisini tanımlamak için kullanılan İslâmî terim.

<span class="mw-page-title-main">Hasan bin Ali</span> Sünnilerin 5. halifesi, Şiilerin 2. imamı; sahabe

Hasan bin Ali bin Ebu Talib, Ali bin Ebu Talib ve Fatıma’nın büyük oğulları ve İslam peygamberi Muhammed'in ilk torunudur. Şiâ çoğunlukla onu on iki imamlarının ikincisi kabul eder, çok küçük bir fırkaya göre ise ikinci imam Hüseyin bin Ali'dir. Bununla birlikte hem Sünni, hem de Şiî ve Alevî İslam anlayışında çok önemli bir yeri vardır; onun, peygamberin Ehli beyt'inden olduğu konusunda herkes hemfikirdir. Babası ile 37 yıl, dedesi ile ise 8 yıl birlikte bulunmuştur. Soyundan gelenlere Şerif denilir.

<span class="mw-page-title-main">Ca'fer es-Sâdık</span> Müslüman alim ve Şii İmamı (702-765)

Ca'fer es-Sâdık İsnâaşeriyye'nin altıncı, İsmâiliyye'nin beşinci imamı, Caferilik fıkhının kurucusu.

Şiilik veya Şia, Muhammed'den sonra devlet yönetiminin Ali'ye ve onun soyundan gelenlere ait olduğu fikrini savunan; Ali ile birlikte onun soyundan gelen imamların günahsızlığına, yanılmazlığına ve bizzat Allah tarafından imam olarak seçildiklerine dair inanışların ortak adıdır. İslam dünyası içerisinde Müslüman nüfusun yüzde 10-15'lik kısmını oluşturur. Siyasi saiklerle ortaya çıkan bu ayrılık, zaman içinde fıkhi ve itikadi bir alt yapı kazanarak mezhepleşmiştir.

Zeyd bin Ali, Zeydiyye mezhebinin kurucusu, Tabiin'den fıkıh alimidir. İmam Hüseyin’in torunu ve İmâm-ı Zeynelâbidîn’in oğludur. Tam adı, Zeyd bin Zeynelâbidîn Ali bin Hüseyin bin Ali bin Ebû Tâlib’dir. Künyesi, Ebu’l-Hüseyin olup, kendisine Hâşimî ve Kureyşî nisbetleri de verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsmaililik</span> İslâmın Şiilik koluna bağlı bir mezhep

İsmâilîlik, adını İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık'tan alan Şii mezhebi.

Zeydîlik, Batı'da Beşçiler olarak da bilinir. Zeyd bin Ali'nin tâkipçisi olan Şiâ mezhebidir. Zeyd’îyye fıkıhını tâkip eden kişiler Zeydî olarak adlandırılırlar ancak Zeydî Vâsıtî denilen Câferî bir grup da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kerbelâ Olayı</span> Hüseyin bin Ali ile Emevî halifesi Yezidin orduları arasında Kerbelâda gerçekleşen çatışma (680)

Kerbelâ Olayı veya Kerbelâ Savaşı ya da Kerbelâ katliamı, 10 Ekim 680'de, bugünkü Irak sınırları içindeki Kerbelâ şehrinde, Muhammed'in torunu Hüseyin bin Ali'ye bağlı küçük bir birlik ile Emevi halifesi I. Yezid'in ordusu arasında cereyan etmiştir. Hüseyin ve kafilesindeki herkes öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hasan el-Askerî</span> İsnâaşeriyye’nin on birinci imamı. Alinın torunlarından onuncu imâm Ali el-Hâdînın oğludur.

Hasan el-Askerî ;, İsnâaşeriyye Şiî İslam'ın on birinci İmamıdır. Ali'nin onuncu torunlarından İmam Ali el-Hâdî'nın oğludur.

Muhammed el-Bakır, On İki İmâmlar'ın beşincisidir. Dördüncü imam ve Hüseyin'in oğlu olan Ali bin Hüseyin'in (Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn) oğludur. Ayrıca annesi de ikinci imam Hasan bin Ali'in kızı olan Fatıma bint Hasan el-Mûctebâ'dır. İmâmet i'tikadına göre hem anne hem de baba tarafından İslâm dininin son peygamberi Muhammed'le akrabalık ilişkisi bulunan ilk imâmdır. Bir İslâm âlîmi olan "Muhammed el-Bakır" diğer bütün Ehl-i Beyt mensûbu imâmları gibi Sünnîlerce de sevilen ve sayılan büyük bir İslam önderidir.

<span class="mw-page-title-main">On Dört Masum</span>

On Dört Masum, Şii İslam'a göre doğal olarak günahtan beri olan on dört kişiyi niteler. Bunlar, İslam Peygamberi Muhammed, kızı Fatıma ve On İki İmâmlar'dır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Fitne</span> Emevi Dönemi Müslüman iç savaşı (680-692)

İkinci Fitne veya Erken İslam Tarihinde İkinci İç Savaş, Emevi hakimiyetinin başlarında I. Muaviye’in ölümüyle birlikte baş gösteren siyasi / askeri çatışmalardan oluşan karışıklık dönemi. Dönemin tarihi üzerinde tarihçiler arasında ittifak sağlanmamışsa da, en çok kabul gören görüş, İkinci Fitne’nin 680-692 yılları arasında olduğudur.

<span class="mw-page-title-main">Ali el-Ekber</span>

Ali el-Ekber, Hüseyin'in Kerbela'da öldürülen büyük oğludur.

Şiilik karşıtlığı, dini inançları, gelenekleri ve kültürel mirasları nedeniyle Şii Müslümanlara yönelik ön yargı, nefret, ayrımcılık veya şiddeti barındırır. Bu terim ilk olarak 2011 yılında Şia Hakları İzleme Komitesi tarafından tanımlanmış, ancak yıllardır gayri resmi araştırmalarda ve bilimsel makalelerde kullanılmıştır.

Bu, 701'den 800'e İslam dünyasında meydana gelen büyük olayların bir zaman çizelgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sahife-i Seccadiye</span>

eṣ-Ṣaḥîfetü’l-kâmiletü’s-Seccâdiyye veya Sahife-i Seccadiye, Şiilerin dördüncü imamı, Zeynelâbidîn lakabiyla meşhur olan Ali bin Hüseyin'in dua ve münacatlarını ihtiva eden bir kitaptır. Kitapta 54 dua yer almaktadır. “Al-i Muhammed’in Zebur’u”, “Ehlibeytin İncil’i” gibi isimlerle anılan bu eser, Kuran’dan sonra Nehсü'l Belâga gibi Şiilerin arasında önemli bir yere sahiptir.

Hem Sünniler hem de Şiiler, İslam'ın en kutsal üç mekanının sırasıyla Mekke'deki Mescid-i Haram ; Medine'deki Mescid-i Nebevi; ve Kudüs'teki Mescid-i Aksa olduğu konusunda içtihat birliğindedirler.