Zeynünnisa Zeynep - Turkipedia

Zeynünnisa Zeynep
Doğum	? Amasya veya Kastamonu
Ölüm	1563 Amasya
Meslek	Şair
Etkin yıllar	16 yy.
Tanınma nedeni	ilk Müslüman kadın şair
Evlilik	İsak Fehmi (Kadı)

Zeynünnisa Zeynep (? Amasya veya Kastamonu - 1563, Amasya), Osmanlı İmparatorluğu'nun bilinen ilk Müslüman kadın şairidir.^[1]

Hayatı

Zeynünnisa Zeynep Hatun hakkında kapsamlı bir araştırma yapılmamakla birlikte Şair Mihri Hatun ile aynı çağda yaşamış olduğu bilinmektedir. Zeynep Hatun hakkında Şair Latifi ve Şair Aşık Çelebi'nin kitaplarından bir miktar bilgi edinilmiştir. 1546 ve 1556 yılları arasında yayımlanmış bu iki kaynakta Zeynep Hatun'un doğum yeri konusundaki farklı bilgiler vardır. Şair Latîfî'ye göre, Zeynep Hatun Kastamonu'da doğmuştur, Aşık Çelebi'ye göre ise Zeynep Hatun'un doğum yeri Amasya'dır. Ancak her iki yazarda Zeynep Hatun'un yaşamının bir dönemini İstanbul'da geçirdiğini yazmışlardır. Kadı Karabelaı Ahmed Çelebi’nin kızıdır. Kocası İsak Fehmi, kadılık yapmaktaydı. İlk tahsilini babasından aldı. Arapça ve Farsça öğrendi. Ayrıca musîkî de biliyordu.

Edebi Hayatı

Fatih Sultan Mehmet'e ithaf ettiği bir Divan'ını Türkçe, Arapça ve Farsça gazel ve kasidelerle süslemiştir. Maalesef hazırladığı bu Divan elimize ulaşmamıştır. Ancak birkaç şiiri tezkirelerde ve şiir mecmualarında bulunmaktadır. Şiiri tasavvufanedir. Dili sade ve ifadesi samimîdir. Aşık Çelebi Meşâiru'ş-Şuarâ (Şairlerin Duyuları) adlı eserinde, bir "bilge" olmak isteyen Zeynep Hatun'un, kadın konumuyla ilgili toplumsal talepleri olduğunu vurgulamaktadır.

Fatih Sultan Mehmet'e aşkını ilan ettiği şiir

Güzel varlığın Tanrı'nın armağanıdır sana Sultanım,

Yusuf Sûresi'nin bir âyeti benzeri.

Senin güzelliğin, benim aşkım, senin incitmen ve benim sabrım

Artıyor her an ve de artacak sonsuza dek.

Zeynep Hatun

(Şiirin orijinal metni)

Şehâ bu sûret-i zîbâ sana Hak'dan inâyettir,

Sanasın Sûre-i Yûsuf cemâlinden bir âyettir.

Senin hüsnün, benim aşkım, senin cevrin, benim sabrım,

Demâdem artar, eksilmez, tükenmez, bî-nihâyettir.

Zeynep Hatun

Zeynep Hatun'un Fatih Sultan Mehmet'e aşkını ilan ettiği şiir, Can Atilla'nın 1453 Sultanlar Aşkına isimli albümünde Saba makamında bestelenmiştir.

Kaynakça

^ "TEİS - Zeynünnisa Zeyneb Hatun". 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

Mihrî Hatun, Zeynep Hatun'la birlikte adı bilinen ilk Türk kadın şairlerindendir. 1985'te ismi Venüs'te bir kratere verilmiştir.

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

Leylâ ile Mecnun, Arap efsanesine dayanan klasik bir aşk hikâyesidir.

Ahmedî divan şairi ve hekim.

Divan edebiyatı, Türk kültürüne has süslü ve sanatlı bir edebiyat türüdür. Bu edebiyata genellikle "divan edebiyatı" adı uygun görülmekte olup bunun en büyük nedenlerinden birisinin şairlerin manzumelerinin toplandığı kitaplara "divan" denilmesi olduğu kabul edilmektedir. Öte yandan, divan edebiyatı gibi tabirlerin modern araştırmacılar tarafından geliştirildiğini ve halk-tekke-divan edebiyatları arasındaki ayrımların bazen oldukça muğlak olduğu ve bu edebiyatlar arasında ciddi etkileşimlerin de bulunduğu vurgulanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hayâlî Bey</span> Osmanlı şairi

Hayâlî Bey (خيالى) Türk Divan edebiyatı şairinin mahlası. Asıl Adı Mehmet'tir. “Bekâr Memi” diye anılmıştır. Eserleri zengin bir hayal gücüyle yazılmış, ince ve duyarlı bir üsluba sahiptir.

Âdile Sultan, Türk Divan edebiyatı şairi. Sultan II. Mahmut'un kızı, Sultan Abdülmecid'in kız kardeşi.

Hâfız Post, Klasik Türk musikisi bestekârı olup, asıl adı Mehmet'tir. "Post" lâkabının kendisine, vücudunun çok kıllı olmasından dolayı verildiğine dair bir rivayet vardır. Sultan IV. Mehmed döneminin klâsik Türk büyük müzik ustalarındandır. Saray'da yapılan fasıllara sazı ve sesi ile katılmış, bütün çağdaşları gibi Selim Giray Han'dan yardım ve ilgi görmüş, bu sanatsever devlet adamının düzenlediği edebiyat ve müzik toplantılarına katılarak sanatçı kişiliğinin gelişmesini sağlamıştır. Gençliğinde resmî görev almamış, son zamanlarına Divan hocaları zümresine katılmış, daha sonra Bîrun Kâğıt Eminliği'ne getirilmiştir. Hafız Post 1694 yılında vefat ederek Karacaahmet Mezarlığı'nda, Divan şairi Nabi'nin mezarının yanı başında toprağa verildi. Ölümüne o dönem şairlerince anısına beyitler yazılmıştır.
Fenni, "Çergehte eyleyüb âhır karar/ Postu şîr-i ecel çâk eyledi", Itrî ise: "Dedi Itrî Hâfız'a mevâ ola ya Rab cinan" demiştir.

Ahmed Paşa, 15. yüzyılda Sultan II. Mehmed ve Sultan II. Beyazıd dönemlerinde kazaskerlik, vezirlik, sancak beyliği ve kadılık gibi yüksek görevleri yüklenmiş bir ulema sınıfı mensubu ve Divan Edebiyatı şairi.

Karacaoğlan, şiirlerine 17. yüzyılda yazılmış mecmualardan beri rastlanan ünlü saz şairidir.

Ahmed-i Dâ'i, 14. yüzyılın ikinci yarısıyla 15. yüzyılın başında yaşamış olan, çok eser vermiş alim bir şairdir.

Enverî, asıl adı Nureddin, 16. yüzyıl ümmî şairidir.

Edirneli Nazmi, Türki-i basit akımı temsilcisi divan şairi. Edirne'de doğmuştur.

Âdem Dede, Osmanlı Devleti Türk Mevlevi şairi. Doğum tarihi bilinmemektedir ama 1591 olduğu tahmin edilmektedir. Antalya’da doğmuştur. Din eğitimini yörenin ünlü dervişlerinden alan Adem Dede daha sonra bilgisini artırmak ve mevlevi olmak için İstanbul'a gitti. Galata Mevlevihanesi'nde, İsmail Ankaravi'nin yanına yerleşti ondan eğitim aldı. İsmail Ankaravi'nin ölümüyle aynı mevlevihaneye şeyh oldu. Dostlarıyla birlikte sohbet toplantıları düzenler, bu toplantılarda dini konuşmalar yapılır, müzik dinlenir, sema yapılır ve zikredilirdi. Galata Mevlevihanesi'nde Kur'an ve Mesnevi okunuyor, sema yapılıyordu.

Âşık Çelebi, 16. yüzyıl şair, mütercim, yazar.

Cemal Halveti, Osmanlı devrinde yaşamış mutasavvıf, divan şairi ve müfessir.

Müeyyedzade Abdurrahman Çelebi, I. Selim devrinde Rumeli Kazaskeri olmuş Türk devlet adamı ve şairidir.

Hamdullah Hamdi (doğumu: 1449, Göynük - ölümü: 1503, Göynük) Türk divan şairi, mutasavvıf. Mesnevileri ile tanınmıştır.

Lütfullah Halimi Fars kökenli bir Osmanlı şairi ve sözlükbilimciydi.

Nematullah Kişvari, — 15. yüzyılın ortalarında Güney Azerbaycan'ın Dilmaqan şehrinde doğmuş, Akkoyunlu sultanı Yakub'un sarayında yaşamıştır. 1490 yılına kadar kullanılmış ve padişahın öldürülmesinden sonra saraydan kaldırılmıştır. Adı Nematullah, lakabı ise Kişvari'dir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.