İçeriğe atla

Zerenc

Zaranc
زرنج
ÜlkeAfganistan Afganistan
VilayetNimruz Vilayeti
Nüfus
2004 yılında
 • Toplam49.851
Zaman dilimiUTC+04.30

Zaranc (Zarang - Farsça/Peştuca/Beluci: زرنج‎), Afganistan'ın güneybatısında, Nimruz Vilayeti'nin merkezi olan şehir. Zaranc, İran sınırına yakın bir ildir (2015 yılı itibarıyla 160902 nüfusa sahiptir). Nemruz eyaletinin başkentidir ve karayolları ile doğuda Leşkergâh, kuzeyde Ferah ve batıda İran şehri Zabul ile bağlantılıdır. Zaranc, Orta Asya - Güney Asya ile Orta Doğu arasındaki ticaret yolu için büyük önem taşıyan Afganistan ve İran arasındaki önemli bir sınır kapısıdır.

Tarihi

Zaranc'ın tarihi 2500 yıldan daha eskiye dayanır ve Seferi hanedanının kurucusu Yakup ibn el-Leyt el-Sefer, bu eski medeniyette doğmuştur. Yerin günümüzdeki adı olan Zaranc, adı Eski Farsçada Zranka olarak da geçen antik bir şehrin adını taşır. Yunancada bu kelime Drangiana oldu. Zaranj'ın diğer tarihi isimleri: Zirra, Zarangia, Zarani vs. Son olarak Zaranj kelimesi, eski Farsça kelime zaranka'dan ("su ülkesi"; bkz. 'Peştuca': dzaranda) türetilmiştir. Drangiana'nın başkenti Akameniş Zranka, kesinlikle (hemen hemen) İran'da Zabol'un güneydoğusundaki Dahan-e Gholaman'da bulunuyordu. Şehrin terk edilmesinden sonra, adı Zarang (veya daha sonraki Farsça-Arapça imlasıyla Zarang veya Zaranj), bölgenin müteakip idari merkezlerine aktarıldı ve bu merkezler kendisi Sakastān, ardından Sijistan ve son olarak Sistān olarak tanındı. Orta Çağ Zaranj'ı, Çağdaş Zaranj şehrinin 4,4 km kuzeyindeki Nād-i `Alī'de yer almaktadır. Arap coğrafya bilginlerine göre, Orta Çağ Zaranj'dan önce, Sistan'ın başkenti Ram Şehristan'da (Ebar şeriye) bulunuyordu. Ram Şehristan'a Helmend Nehri'nden bir kanalla su verilmişti (nehir, günümüzde Afganistan'da en uzun nehirdir ve Sistan Havzası'nın esas su kaynağıdır). Ancak baraj sonra kırıldı ve bölge susuz kaldı. Daha sonra halk, Zaranj'ı bulmak için üç günlük bir yürüyüşe geçti. Bu Zaranj, Geç Antik Çağ'ın Peutinger Haritası'nda görünmektedir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya</span> Asyanın okyanuslardan uzak iç kesimi

Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.

<span class="mw-page-title-main">Aşkabat</span> Türkmenistanın başkenti

Aşkabat, Türkmenistan'ın başkentidir. 1.031.092 (2012) kişiyle Türkmenistan'ın en büyük şehridir. İran sınırı yakınında, Kopet Dağları'nın eteğinde, Karakum Çölü'nde bir vahada bulunur. 'Aşgabat şäheri' adlı kendine ait bölgede, ülkenin Ahal Vilayeti'nde yer alır. Aşkabat, Türkmenistan'ın güneyinde, İran sınırından 26 km'de yer alır. 1881'de bu bölge Rus işgal güçleri tarafından alınmıştır. İran'ın en büyük ikinci şehri olan Meşhed'dan 920 km uzaklıkta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Albanya</span> Kafkaslar Bölgesinde tarihi bir ülke

Albanya ya da Albania, bugünkü Azerbaycan ile Dağıstan'ın güneyini kapsayan eski bir krallık. Albanya Yunanca ve Latince "dağlık toprak" anlamına gelir, ülkenin yerli adı ise bilinmemektedir. MÖ 3. ve 4. yüzyıllarında kurulmuştur. 705'te ise Araplar tarafından yıkılmıştır. Başkenti önce Kebele, sonra Berde şehri oldu. Krallığın resmi dili ise Albanca'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Fars (eyalet)</span>

Fars Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Horasan</span>

Güney Horasan,, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Miyane</span>

Miyane,, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Seferîler</span> Sistanda kurulmuş ve 861-1003 yılları arasında hüküm sürmüş Fars hanedanı

Seferîler veya Saffârîler, İran'ın güneydoğusu ile Afganistan'ın güneybatısında yer alan Sistan'da kurulmuş ve 861-1003 yılları arasında faaliyet göstermiş kısa ömürlü bir Fars hanedandır.

<span class="mw-page-title-main">Baktriya</span>

Baktriya ya da Toharistan, Hindukuş Dağları (هندوکش) ve Ceyhun Irmağı arasında yer alan, merkezi bugünkü Belh şehri olan o dönemki adı ile Baktra / Balhika / Bahdi olan, Afganistan sınırları içindeki antik bir bölgedir. Şu an Mezar-ı Şerif Belh sınırlarını da içermektedir. Mevlana'nın doğum yeri Belh olduğundan yörede Mevlana Rumi yerine Mevlana Belhi diye adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belh</span>

Belh (Darice ve Farsça:بلخ, Balkh), Türkçe Balık (kent), Afganistan'ın kuzeyinde yer alan eski bir yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Kandehar</span>

Kandehar, Afganistan'ın Kandehar Vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Serdrud</span>

Serdrud (Farsça:سردرود), İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nde şehir.

Zabul, İran'ın Sistan ve Belucistan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Mehristan</span>

Mehristan, İran'ın Sistan ve Belucistan Eyaleti'nde şehir.

Zahak (Farsça:زهک, Zahak), İran'ın Sistan ve Belucistan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Lahican</span>

Lahican, İran'ın kuzeyinde Gilan Eyaleti'ne bağlı şehir.

Mehristan şehristanı, İran'ın Sistan ve Belucistan Eyaleti'nin 14 şehristanından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Helmend Nehri</span> Nehir

Helmend Nehri, Afganistan'ın güneybatısı ile İran'ın doğusunda bulunan bir nehirdir. Nehir, Afganistan'ın en uzun nehri olup Sistan Havzası'nın ana su kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kaşan</span>

Kaşan (Farsça:کاشان), merkezi İran'da, İsfahan eyaletinde bir şehir. Kaşan şehristanı'nın yönetim merkezi olan kent nüfusu 2016'da 304,487'dir.