İçeriğe atla

Zeplin

LZ1'in Bodensee üzerindeki ilk kalkışı, 1900
Başlığın diğer anlamları için Zeppelin (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Zeplin,[1] bir tür hava aracı ve hava gemisi'dir. Ulaşım aracı olarak kullanılan itme kuvvetiyle yol almalarını sağlayan motorları ve havada yönlenmesini sağlayan dümenleri olan puro biçiminde ve altında yolcu kabini bulunan güdümlü balonların genel adıdır. Omurgalı güdümlü balonların en başarılı yapımcısı olan Kont Ferdinand von Zeppelin adlı Alman, güdümlü balonların isim babasıdır. İlk zamanlar hidrojen ile dolu olmasına karşın 1937'de Hindenburg faciası üzerine hidrojen yerine helyum kullanılmaya başlanmıştır.[]

Önemli uçuşlar

Zeplinden Manhattan manzarası

Başarılı olmuş ilk uçuş Fransız mühendis Henri Giffard tarafından 24 Kasım 1852 yılında gerçekleştirilmiştir. Giffard 160 kg ağırlığındaki ve 3 BG’ndeki buhar makinasını 43 metre uzunluğunda ve 12 metre çapındaki, hidrojenle dolu bir torbanın altına takarak Paris’ten havalanıp 30 km uzaklıktaki Trappes’e uçarak gerçekleştirilmiştir.

İlk zeplin 128 metre uzunluğunda ve 11 metre çapındaydı. Alüminyumdan oluşan iskeleti, pamuklu bir bezle kaplıydı. İskeletin içinde hidrojen taşıyan gaz baloncukları vardı. 2 Temmuz 1900’de havalandırılan zeplin, 400 metre yükseklikten uçarak 6 kilometrelik bir yolu 17 dakika 30 saniyede aldı.

Bu ilk zeplinin başarısı üzerine yenileri de üretildi. Özellikle Alman Savaş Bakanlığı zeplin üretimini destekledi. I. Dünya Savaşı sırasında Paris ve Londra zeplinlerle bombalandı.

1927 sonbaharında L-59 adını taşıyan bir zeplin havada 96 saat kalarak 7.000 km yol aldı. 1928'de Dr. Eckener tarafından yönetilen Graf Zeplin Atlas Okyanusu'nu aştı. Graf Zeplin ve yerine geçen Hindenburg, uzun yıllar yük ve yolcu taşımada kullanıldı. Zeplinler, II. Dünya Savaşı öncesine dek 52.000 kişiyi Atlas Okyanusu'nun iki kıyısı arasında taşıdıktan sonra, yeni yolcu uçaklarının geliştirilmesi ve kaza ve kayıp olaylarının çoğalması nedeniyle 1950’lere gelmeden üretimden kaldırıldı. Günümüzde sadece ABD’de reklam amaçlı olarak kısıtlı sayıda üretilmektedirler.

Zeplin 1931 yılında Piramitlerin üzerinde

Yapılan güdümlü balonlar

Zeplin adıÜlkeYapıldığı tarihAçıklama
R-33 (en)Birleşik Krallık1916
R-34Birleşik Krallık19161919 yılında Atlas Okyanusu'nu aşarak New York'a ulaştı ve geri döndü
R-38 (en)Birleşik KrallıkABD'nin siparişi ile yapılan gemi havada ikiye bölündü ve 44 kişinin ölmesine sebep oldu
ShenandoahABD1923Eylül 1925 tarihinde Ohio üzerinde bir kasırgada parçalandı
L-5919271927 sonbaharında havada 96 saat kalarak 7.000 km yol almayı başardı.
Graf ZeppelinAlmanya19261929 yılında dünya çevresini 20 günde dolandı. Avrupa ile ABD arasında yük ve yolcu taşımacılığında kullanıldı
AkronABD19281933’te bir fırtına sırasında taşıdığı 70’ten fazla insanla denizde kayboldu
R-100 (en)Birleşik Krallık1929Temmuz 1930 yılında Kanada’ya uçtu ve ertesi ay geri döndü
R-101 (en)Birleşik Krallık19295 Ocak 1930 tarihinde Hindistan'a gitmek için yola çıktı. Fransa'da Beauvais yakınlarında düşüp parçalandı.
MaconABD1933Şubat 1935 tarihinde Büyük Okyanus'a düşüp parçalandı
LZ 129 HindenburgAlmanya19351936 yılında Atlas Okyanusu'nun iki yakası arasında 10 kez yolcu getirip götürmüştür. 1937 yılında New Jersey'e ilk uçuşunda alev alarak 2 dakika içinde yanarak yok olmuştur
Dubai'nin RuhuDubai2006Palm Dubai'nin reklamı için yapılmış dünyanın en büyük zeplini

Reklam amaçlı zeplin kullanımı

Bugün dünyada en yaygın zeplin kullanım amacıdır. Dünyanın birçok ülkesinde zeplinler alternatif etkin bir reklâm mecrası olarak kullanılır. Bu konuda Good Year dünyada öncüdür. Goodyear II. Dünya Savaşında kendi zeplinlerini üretmekteydi. Fakat bir süre sonra Goodyear kendi zeplin üretimini durdurdu. Bugün Kuzey Amerika da ise 3 Goodyear Zeplin[2] birden uçurmaktadır. Zeplinlerin Goodyear'ın bir dünya markası olmasında önemli rol oynadığı söylenir.

Dünyanın birçok büyük (Fortune 500 dâhil) Firmaları bugün bile Zeplin Reklâm kullanmaktadır. Bunlardan biri olan BMW, 2004 senesinde BMW 1 serisinin tanıtımı amaçlı Avrupa turunda (Transeuropean Tour) 1 haftalığına İstanbul'a da gelmiştir. Türkiye zeplinle ilk 1929 yılında Graf Zeppelin, yani D- LZ 127 Türkiye üzerinden geçerek Orta Doğu'ya gitmesi ile tanışmıştır.[3] 1998 yılında Koç Zeplin kullanmaya başlamıştır. Koç Zeplin Amerikan menşeli imalatçı firma American Blimp Corporation (ABC) tarafından imal edilmişti. Modeli A-150 modeliydi, 50m uzunluğundaydı ve Ekim 1998'de Koç'a teslim edilmişti.

Zeplin reklamların daha yaygın kullanılmamalarının tek sebebi ise yüksek yatırım maliyeti ve aylık operasyon giderleridir. Zeplinler hangar gerektirir. Helyum ise pahalı bir gazdır. Ayrıca büyük zeplinler için 12-13 kişilik dev yer ekibi gerekmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Büyük Türkçe Sözlük". TDK. 24 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009. 
  2. ^ Goodyear Zeplin15 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Yunus Nadi "Kırk dokuz saat Zeplin ile Havada", 1930, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Zeplin ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hidrojen</span> sembolü H ve atom numarası 1 olan kimyasal element

Hidrojen, sembolü H, atom numarası 1 olan kimyasal bir element. Standart sıcaklık ve basınç altında renksiz, kokusuz, metalik olmayan, tatsız, oldukça yanıcı ve H2 olarak bulunan bir diatomik gazdır. 1,00794 g/mol'lük atomik kütlesi ile tüm elementler arasında en hafif olanıdır. Periyodik cetvelin sol üst köşesinde yer alır. Hidrojenin adı, Yunancada "su oluşturan" anlamına gelen ὑδρογόνο'dan (idrogono) kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Helyum</span> Atom numarası 2, kısaltması He olan element

Helyum, sembolü He ve atom numarası 2 olan kimyasal element. Periyodik cetvelin birinci periyot 8A grubunda yer alan bir gazdır. Kokusuz, renksiz bir gazdır ve yanmaz.

<span class="mw-page-title-main">Bomba</span> yakıcı ve yıkıcı maddelerle doldurulmuş, türlü büyüklükte patlayıcı

Bomba, içi patlayıcı ve yanıcı maddeyle dolu, bir ateşleme düzeneğiyle donatılmış, çeşitli şekillerde bulunan yok edici patlayıcı silah. Son derece ani ve şiddetli bir enerji salınımı sağlamak için patlayıcı bir kimyasalın ekzotermik reaksiyonunu kullanır. Patlamalar, esas olarak, zeminden ve atmosferden iletilen mekanik stres, basınçla yönlendirilen mermilerin çarpması ve nüfuz etmesi, basınç hasarı, şarapneller ve patlamanın oluşturduğu etkiler yoluyla hasar verir. Sözcük, Latince bombus'tan gelir. Yunanca βόμβος romanlaştırılmış bombos'tan gelir, 'patlayan' ve 'uğultu' anlamlarına gelen onomatopoetik bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî uçak</span> askeri amaçlar için yapılmış hava taşıtları

Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Boeing B-52 Stratofortress</span>

B-52 Stratofortress, Amerikalı Boeing şirketi tarafından üretilmiş uzun menzilli stratejik bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Balon (hava taşıtı)</span>

Balon, ısıtılmış hava ya da havadan hafif bir gazla doldurulan, atmosferde uçabilen, genellikle sepetli hava taşıtı. İnsanoğlu ilk olarak uçurtma ile insan ve yük taşımaya çalışmıştır ancak balon ilk kullanışlı hava taşıtıdır.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık</span>

Havacılık, insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinelerin tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır. Ticari havacılık, sivil havacılık, genel havacılık, askerî havacılık, deniz havacılığı, kara havacılığı, ultralight havacılık, sanal havacılık gibi türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Havacılık tarihi</span> İnsanlığın uçuş serüveni

Havacılık tarihi, insanlığın ilk günlerindeki ilkel uçuş denemeleri ve 17 Aralık 1903'te Wright Kardeşlerin ilk havadan ağır motorlu uçuşu yapması da dahil olmak üzere insanlı uçuşun gelişiminin tamamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hava aracı</span> havada uçuş desteğine sahip makinelere verilen genel isim

Hava taşıtı ya da hava aracı, taşıma kapasitesine sahip her nevi insanlı ya da insansız uçan araç. uçak, helikopter, insansız hava aracı, Balon, zeplin, planör ve yelken kanat gibi çok geniş bir yelpazedeki tüm uçabilen araçlar hava aracı sayılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yolcu uçağı</span>

Yolcu uçağı, genel anlamda sadece yolcu taşıma amacına yönelik olarak üretilmiş uçak. Yolcuların yanı sıra yolculara ait bagajların ve kısmen diğer malzemelerin nakliyesinde de kullanılırlar. Yolcu uçağı tabiriyle daha çok havayolları tarafından kullanılan yüksek kapasiteli ve performanslı uçaklar kastedilir. Bununla birlikte hafif uçaklar da az sayıda yolcunun çoğunlukla kısa mesafelere ulaştırılmasında kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">LZ 129 Hindenburg</span>

LZ 129 Hindenburg, Alman zeplini. 245 metreyi aşan uzunluğu ile bugüne kadar yapılmış olan en büyük hava taşıtıdır. Friedrichshafen'de, Konstanz Gölü kıyısında tasarlanmış ve Zeplin Şirketi Luftschiffbau Zeppelin GmbH tarafından inşa edilmiştir. Alman Zeplin Havayolu Şirketi Deutsche Zeppelin-Reederei tarafından işletiliyordu. Hizmetinin ikinci yılında, ilk Kuzey Amerika transatlantik yolculuğunun sonunda, iniş sırasında yanarak yok olmuştur. Yanmadan önce hidrojen kaçırmış ve aşırı yanıcı gaz yüzünden, inişini gözleyen 100'lerce kişinin önünde feci bir şekilde yanmıştır. Kaza kameralar tarafından tespit edilmiş ve 36 kişi ölmüştür. İsmini 1925-1934 yılları arasında Almanya Cumhurbaşkanlığı yapmış olan Mareşal Paul von Hindenburg'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Frankfurt Havalimanı</span> Havalimanı

Frankfurt Havalimanı ; Almanya'nın en büyük ticarî havalimanlarındandır. Yolcu hacimi bakımından 2019 yılında 71 milyon yolcu ile Londra Heathrow, Paris Charles de Gaulle ve Amsterdam Schiphol havalimanlarından sonra Avrupa'nın dördüncü, dünyanın 15'inci en büyük havalimanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kablo güdümlü füze</span> Hedefe atılan mühimmat

Kablo güdümlü füze, hedefini bulmak için gerekli koordinatları kablo yardımıyla alan bir güdümlü füze sınıfıdır. Operatör füzeyi ateşlediği andan, füze hedefini vuruncaya kadar geçen sürede füzenin rotasındaki düzeltmeler kablo yardımıyla iletilir. Uçuş esnasında kablo makara düzeneğinden açılarak uzar. Bu sistem en çok tanksavar füzelerinde kullanılmaktadır. Bu sistemin en kötü özelliği azami menzilinin kablonun uzunluğu ile sınırlı olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hindenburg Felâketi</span> 6 Mayıs 1937de yaşanmış hava faciası

Hindenburg felâketi, zeplin tarihinin en büyük faciasıdır.

<i>Kırk Dokuz Saat Zeplin ile Havada</i>

Kırk Dokuz Saat Zeplin İle Havada, gazeteci ve siyasetçi Yunus Nadi'nin 1930 yılında yayımlanan gezi kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uçma</span> hareket süreci

Uçma; bir canlının veya hava aracının yeryüzüne temas etmeden, atmosferde ya da uzayda mesafe katetmesi. Uçan bir varlığın havadaki veya uzaydaki yolculuğuna uçuş denir. Uçucu canlılar genellikle kanat çırparak veya kanat titreşimleri ile uçarken; hava araçları herhangi bir güç kaynağı ile, uçucu yüzeylerde oluşan basınç farklarıyla, havanın ısıtılması ile veya havadan hafif gazlardan yararlanarak uçarlar.

<span class="mw-page-title-main">Hybrid Air Vehicles HAV 304 Airlander 10</span> zeplin ve uçak karışımı hava aracı

Airlander 10 ya da diğer adıyla HAV 304, zeplin ve uçak karışımı hava aracı. İngiltere merkezli Hybrid Air Vehicles firması tarafından tasarlanan araç, ilk olarak 2012 yılında havalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gaz balonu</span> ulaşım aracı

Gaz balonu, havadan daha az yoğun ya da daha hafif gazla dolu olması sayesinde hareket eden balondur. Günümüzde, ulaşım amacıyla kullanılan balonlar ile daha küçük boyutlardaki kauçuk oyuncak balonlar bu kategoridedir. Jacques Charles ile Robert kardeşler tarafından tasarlanan hidrojen dolu ilk gaz balonunun ilk uçuşu 27 Ağustos 1783'te, Paris'teki Champ de Mars'da gerçekleştirilmiştir. 1937'deki Hindenburg felâketinin ardından helyum, yüzme özelliğindeki %8,6 düşüşe rağmen hafifliği ve tutuşmazlığı sebebiyle zeplin ve balonlarda kaldırma gazı olarak hidrojenin yerine kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">LZ 127 Graf Zeppelin</span>

LZ 127 Graf Zeppelin, 1928'den 1937'ye kadar uçan, yolcu taşıyan hidrojen dolu bir Alman sert zeplindi. İlk ticari transatlantik yolcu uçuş hizmetini sundu Geminin adı, bir kont olan Alman zeplin öncüsü Ferdinand von Zeppelin'den alınmıştır. Alman soylularında. Luftschiffbau Zeppelin'in başkanı Hugo Eckener tarafından tasarlandı ve işletildi.

<span class="mw-page-title-main">Luftschiffbau Zeppelin</span>

Luftschiffbau Zeppelin GmbH, bir Alman uçak üretim şirketidir. Daha çok, şirketin önemi nedeniyle genellikle Zeplinler olarak anılan sert hava gemilerinin tasarımı ve imalatındaki lider rolüyle tanınır. 'Luftschiffbau' adı, hava gemilerinin inşası anlamına gelen Almanca bir kelimedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.