İçeriğe atla

Zengezur Koridoru

Koridorun tahmini konumu yeşil ok ile gösterilmiştir

Zengezur Koridoru veya Nahçıvan Koridoru, İkinci Karabağ Savaşı'nın Azerbaycan tarafından kazanılmasının ardından Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan ateşkes antlaşmasının 9. maddesi[1] gereğince Azerbaycan ile eksklav parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında bağlantıyı kuracak olan koridordur. Koridor Ermenistan topraklarında (tahminen Sünik bölgesinde) inşa edilecektir. Koridorun güvenliği Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi Sınır Muhafıza Servisi tarafından sağlanacaktır.[2]

Zengezur Koridoru Azerbaycan’ın ana kısmını onun bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile bağlayan bir ulaşım koridorudur. Daha geniş anlamda, Zengezur Koridoru, Nahçıvan’ı Azerbaycan ve Türkiye ile bağlayarak, Nahçıvan’dan Türkiye’ye, oradan Akdeniz üzerinden diğer batı ülkelerine, bir sözle, bölge ülkelerine Çin, Orta Asya-Azerbaycan-Türkiye-Avrupa transit-ulaşım hattını kullanma imkânı sağlar. Sonuçta, Bakü-Tiflis-Kars demir yolu ile birlikte, Azerbaycan Nahçıvan üzerinden Türkiye aracılığıyla Avrupa’ya giriş imkânına sahip olur. Terter ve Arpa nehirlerinin üst akışından Aras nehrine kadar olan Zengezur koridorunun uzunluğu yaklaşık 130 km, yüksekliği ise 3904 metredir. Bu dağ silsilesi ile Karabağ platosu arasında yer alan bölge Zengi Vadisi olarak da adlandırılır.[3][4]

Tarihi

Azerbaycan, 2020 yılı 27 Eylül’de başlayan ve 44 gün süren İkinci Karabağ Savaşında yaklaşık 30 yıl boyunca komşu Ermenistan’ın işgal ettiği %20 toprağını geri alarak zafer kazandı. Ermenistan’ın işgal politikası sonucu işgal edilen eski Azerbaycan toprakları işgalden kurtarıldı.

Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan liderleri tarafından 2020 yılı 10 Kasım’da imzalanan Üçlü Bildiri İkinci Karabağ Savaşına Azerbaycan’ın muhteşem zaferi ile son verdi. Fedakârlık, cesaret, kahramanlık ve dirayet ile kazanılan büyük zafer sonucu olan Üçlü Bildiri sadece askeri harekatların durdurulmasını değil, aynı zamanda Ermenistan’ın Güney Kafkasya’da yaklaşık 30 yıl boyunca sürdürdüğü işgal politikası sonucu bölgede kısıtlanan ekonomik ve ulaşım bağlantılarını yeniden tesis etmeyi, geliştirmeyi, bu yönde küresel projeleri hayata geçirmenin hukuki temelini de sağladı.[5][6]

Azerbaycan’ın Karabağ’daki tarihi zaferinin önemli sonuçlarından biri Nahçıvan’dan Azerbaycan’a uzanan Zengezur koridorunun açılması oldu. 1921’de Sovyet Rusya’nın Ermenistan’a hediye ettiği koridor, bir zamanlar bölünüp ayrılan, Türk dilli bölgeleri ayıran, günümüzde coğrafi olarak ikiye bölünen eski Zengezur ilçesi üzerinden geçer ve Türk dünyası arasında kara yolu bağlantısı kurar, bugün bu bölgeleri birleştiren yol haline gelir. Bu stratejik yol Nahçıvan ile Azerbaycan’ın ana kısmı arasında doğrudan bağlantıyı yeniden kurmakla kalmaz, özerk cumhuriyetin ulaşım ablukasından çıkarılmasını sağlar ve bölgedeki tüm ekonomik ve ulaşım bağlantılarını abluka dışına çıkarır.[7]

Adaletin yeniden tesisi olan Zengezur koridorunun açılması sadece Azerbaycan’da değil, tüm Türk dünyasında yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülmektedir. Avrupa ve Asya’yı birleştiren ana hat, Türk dünyası arasında köprü olacaktır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Zengezur koridorunun açılışı dolayısıyla yaptığı konuşmada şöyle dedi: “Zengezur koridorunun yaratılması bizim milli, tarihi ve gelecekteki çıkarlarımıza tamamen cevap veriyor... Bu şekilde Azerbaycan halkı 101 yıl önce bizden alınan Zengezur’a geri dönecek.”[7]

Nahçıvan-Kars demiryolunun inşası, iki ülke arasında ulaşım ve iletişim bağlantılarını güçlendirmek, yeniden tesis etmek, taşıtların ve yüklerin her iki yönde serbest dolaşımını sağlamak ve Nahçıvan’ı bölgesel ulaşım sisteminin ana unsuru haline getirmek amacı taşımaktadır. Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ulaşım bağlantılarını daha da genişletmek ve Türkiye’nin Azerbaycan ile birlikte gerçekleştirdiği projeler sadece ekonomik değil, aynı zamanda bölgenin güvenliği ve istikrarını artırır. Bu projeler, iki ülkenin gücünü artırmakla kalmaz, aynı zamanda bölgedeki ulaşım altyapısının gelişmesine de zemin hazırlar. Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu-Sederek-Nahçıvan-Culfa demiryolu hattı, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin ihracat imkânlarını artırır ve Nahçıvan’ı bölgenin önemli bir transit merkezi haline getirir; Çin, Avrupa ülkeleri ve aynı zamanda Körfez ülkeleri ile bağlantı sağlar.[7][8]

Bu karayolu, Karabağ ve Doğu Zengezur bölgesinde gerçekleştirilen ve Azerbaycan’ın işgal altındaki ilçe ve köylerinin sosyal ve ekonomik gelişiminde önemli rol oynayan 10 yol altyapısı projesinden biridir. Yeni Horadiz-Cebrayıl-Zengilan-Ağbend otoyolu, işgalden kurtarılan Füzuli, Cebrayıl ve Zengilan ilçeleri üzerinden geçer ve şu anda inşa edilen Ahmetbeyli-Füzuli-Şuşa, Şükürbeyli-Cebrayıl-Hadrut ve Hudaferin-Kubadlı-Laçın karayolları tam olarak bu yoldan başlar.[9]

Ayrıca, Horadiz-Cebrayıl-Zengilan-Ağbend otoyolu stratejik öneme de sahiptir. Hacıkabul-Horadiz-Ağbend-Zengezur koridoru otoyolu kapsamına giren bu yol, Zengilan'ı Azerbaycan ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin diğer bölgeleriyle bağlantısı açısından büyük önem taşır. Fuzuli ilçesi Ahmetbeyli köyünden başlayan karayolunun uzunluğu 124 kilometredir.[10] Karabağ gelişim planına göre, Horadiz-Cebrayıl-Zengilan-Ağbend otoyolu teknik seviyeye uygun olarak 6 ve 4 şeritli olarak inşa edilmektedir. Yolun ilk 76 kilometrelik kısmı 3 karşılıklı yönde, yani 6 şeritli, geri kalan 48 kilometrelik kısmı ise 2 karşılıklı yönde, yani 4 şeritli olacaktır.[11]

Zengezur koridoru hem Türk dünyası hem de bölge ülkeleri için geleceğe açılan bir kapıdır. Kafkasya’yı barış ve kalkınma bölgesine dönüştürmekte bölgesel ve uluslararası öneme sahip olacak bu koridordan geçen ulaşım, iletişim ve altyapı projeleri, tüm Türk dünyasını birleştirmenin yanı sıra diğer ülkeler için de ek fırsatlar yaratacaktır.[7]

Azerbaycan’ın tarihi Zengezur topraklarından geçen iletişim yolları, bölgenin transit haritasına önemli yenilikler getirecektir. Rusya, Çin, İran, Avrupa Birliği ve diğer ülkeler için bölgede yeni ulaşım olanakları yaratmak gibi stratejik öneme sahip Zengezur koridoru, verimli ulaşım altyapısı ile yabancı şirketlerin bölgeye yatırım yapma isteğini önemli ölçüde artıracaktır.[7]

Zengezur koridorunun faaliyete geçmesi, Türk dünyasının gayri safi yurt içi hasılasının artmasına yol açacak, Türkiye'den başlayarak kara yolları ile Azerbaycan’a, ardından Hazar Denizi üzerinden Orta Asya ülkelerine erişim sağlanmasını temin edecektir. 26 Ekim 2021 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında Horadiz-Cebrayıl-Zengilan-Ağbend otoyolu Zengezur koridorunun temeli atıldı.[12]

Zengezur Koridoru Uluslararası Belgelerde

2021 yılının 15 Haziran’ında Şuşa şehrinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında İttifak İlişkileri Hakkında Deklarasyon imzalandı. Deklarasyonda diğer alanlarla birlikte ticari ve ekonomik ilişkilerle ilgili konular da yer aldı. Deklarasyonda akıllı ulaşım sistemi teknolojilerinden yararlanarak uluslararası ulaşım koridorlarının Azerbaycan-Türkiye kısmında transit ve ulaşım kapasitesini daha da geliştirmek, Azerbaycan ve Türkiye’yi birbirine bağlayan Zengezur Koridoru’nu açmak, bölgede ulaşım ve iletişim bağlantılarını yeniden tesis etmek, uluslararası ulaşım koridorlarını teşvik etmek gibi önemli konular da ele alındı.[7][13]

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Bagdat Amreyev, "Bir kez daha eminim ki, İlham Aliyev’in liderliği ve kararlılığı sayesinde Türk dünyasını birbirine bağlayan Zengezur koridorunda inşa edilecek ulaşım, iletişim ve altyapı projeleri üye ülkeler ve bölgedeki tüm devletlerin ekonomik gelişimine, barış ve istikrarın pekişmesine önemli katkı sağlayacak" dedi.[7][14]

Ekonomik Avantajları

Zengezur Koridoru, sadece Kafkasya için değil, daha geniş anlamda bölge için de stratejik öneme sahip olacaktır. Bu proje, 1,1 trilyon dolardan fazla nominal gayri safi yurt içi hasılaya sahip Türk dili konuşan ülkeleri stratejik ve ekonomik olarak birbirine bağlayan bir koridor oluşturmayı amaçlamaktadır. Türkiye 761,4 milyar, Kazakistan 181,7 milyar, Özbekistan 57,9 milyar, Azerbaycan 48 milyar, Türkmenistan 48 milyar ve Kırgızistan 8,5 milyar dolar nominal GSYİH’ye sahip olup, Zengezur Koridoru yeterince büyük ekonomik potansiyele ve doğal kaynaklara sahip bir bölgeyi birleştirecektir. Türkiye, bu koridor sayesinde ana ekonomik ortaklarından biri olan Azerbaycan'a doğrudan kara yolu rotasını gerçekleştirecektir. Şüphesiz ki bu, ikili ekonomik ve turistik ilişkilerin daha hızlı gelişmesine olanak tanıyacaktır. Diğer yandan, Zengezur Koridoru, Türkiye için Orta Asya'ya ticaret kapısı işlevi görecek ve bu ülkenin Türk dünyası ile ekonomik ilişkilerini pekiştirmesine olanak sağlayacaktır.[15]

Ermenistan ise Zengezur Koridoru’nun bahsedilen avantajlarından faydalanırsa, başka bir deyişle bölgesel iş birliğini kabul ederse, sosyal-ekonomik alanda olumlu göstergelere ulaşabilir. Öncelikle, ekonomik ablukadan çıkarak ekonomik kalkınmasını gerçekleştirme imkânına sahip olacaktır.[16]

Dağlık Karabağ'da Savaş Harekatlarını Durdurma Hakkında

İkinci Karabağ Savaşı'nın sonu olarak imzalanan Dağlık Karabağ'daki savaş harekatlarını durdurma deklarasyonunun 9. maddesinde, Azerbaycan'ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında ulaşımı sağlayacak bir koridorun oluşturulması kaydedilmiştir. 9. madde: "Bölgedeki tüm ekonomik ve ulaşım bağlantıları engellenmeyecek. Ermenistan, Azerbaycan'ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki ulaşım bağlantılarını garanti edecektir. Ulaşım denetimi, Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi sınır muhafaza organları tarafından gerçekleştirilecektir." Deklarasyon şartlarına göre, Zengezur koridoru 5 km genişliğindeki Laçin koridorundan farklı olarak, bölgesel bir koridor değil, ulaşım koridoru işlevi görecektir.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Statement by President of the Republic of Azerbaijan, Prime Minister of the Republic of Armenia and President of the Russian Federation 11 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10.11.2020
  2. ^ Türk dünyası için önemli gelişme! Nahçıvan'dan Azerbaycan'a koridor! 20 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 11.11.2020
  3. ^ "Zəngəzur dəhlizi: Bakı və Ankara nə qazanacaq?". 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Zəngəzur dəhlizi bölgədə regional işbirliyi və strateji əməkdaşlığın təməlidir". 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  5. ^ "İlham Əliyev xalqa müraciət edib". 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  6. ^ "Azərbaycan ordusu şanlı zəfər çaldı". 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  7. ^ a b c d e f g h "Dövlət başçısı: "Azərbaycan xalqı 101 il bundan əvvəl bizim əlimizdən alınmış Zəngəzura qayıdacaq" - VİDEO". 13 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024. 
  8. ^ "Naxçıvan üzərindən Türkiyəyə çəkiləcək dəmiryolu xətti: "Böyük oyunçuların qazancı daha çox olacaq"". 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  9. ^ "Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun tikintisi davam edir". 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  10. ^ "Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun tikintisi sürətlə davam etdirilir". 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  11. ^ "Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun tikintisi davam edir". 13 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  12. ^ "Deputat: Türk dünyası uzun illərdən sonra yenidən Zəngəzur dəhlizi vasitəsilə birləşəcək". 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  13. ^ "Azərbaycan ilə Türkiyə arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında Şuşa Bəyannaməsi imzalanıb". 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  14. ^ "Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının Baş katibi Bağdad Amreyevdən". 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  15. ^ ""Söhbət 1.1 trilyon dollardan çox ümumi daxili məhsulu olan dəhlizdən gedir" – Qafqaz və region üçün yeni NƏFƏS". Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  16. ^ "Dövlət başçısı: "Zəngəzur dəhlizi Avrasiyanın yeni bir nəqliyyat layihəsinə çevrilə bilər"". 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Culfa (rayon)</span> Azerbaycan, Nahçıvanda bir idarî bölün

Culfa Rayonu, Azerbaycan'ın rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerinden biridir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde, İran sınırında yer almaktadır. Yönetim merkezi Culfa kenti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Zengilan (rayon)</span> Azerbaycanın birinci derece yönetimsel bölgelerinden birisi

Zengilan Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden Zengilan rayonu 20 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Ermeni işgalinden kurtarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti</span> Azerbaycana bağlı özerk bir cumhuriyet

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan'a bağlı özerk bir cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'ın idari bölümleri</span>

Azerbaycan, coğrafî durum, ekonomik şartlar ve kamu hizmetlerinin gerekleri göz önünde bulundurularak meydana getirilmiş olup Azerbaycan'daki en büyük idarî birim, özerk cumhuriyettir. Azerbaycan'ın sonraki idarî birimleri "şehirler” ve “rayonlar" olarak belirlenmiştir. Şehirler ve rayonlar, Türkiye'deki illere tekâbül eder. Azerbaycan'daki bazı şehirler direkt olarak merkezî yönetime bağlıdır. Bu şehirler, ekonomik ve kalkınma açısından daha gelişmiş olduğu için Türkiye'deki büyükşehirlere denk gelir. Şehirler de şehir rayonlarına bölünmüştür. Şehir rayonları, Türkiye'deki ilçelere tekâbül eder.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Türkiye ilişkileri</span>

Azerbaycan-Türkiye ilişkileri, Türkiye ve Azerbaycan'ın süregelen uluslararası politikalarını içerir. Ortak tarihi ve geçmişi olan Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler dostane olmuştur. Karabağ Savaşı'nda Türkiye Azerbaycan'ı desteklemiştir. Bunun yanında Azerbaycan da Türkiye'yi çetrefilli meselelerde desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan tarihi</span>

Ermenistan tarihi, günümüzdeki Ermenistan Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kalan bölgelerin tarih öncesi zamanlardan günümüze kadar süregelen tarihidir. Antik Ermenistan tarihsel olarak Ermeni krallığı olarak biliniyordu. İmparatorluk Büyük Dikran hükümdarlığı altında zirveye ulaştı. Ermenistan, MS 300 yılında dünyada Hıristiyanlığı kabul eden ilk ülke oldu.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki şehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Azerbaycan'da 77 tane şehir bulunmaktadır. Azerbaycan'ın başkenti Bakü ülkenin en büyük şehridir. Azerbaycan'da 11 şehir, başkent Bakü de dahil, büyükşehir statüsündedir.

<span class="mw-page-title-main">Zengezur</span> Kafkasyada tarihî bölge

Zengezur bugünkü Ermenistan ve Azerbaycan topraklarının büyük bir bölümünü kapsayan tarihi bir bölgedir. Zengezur bölgesi Gafan, Görüş, Karakilsa (Sisyan), Meğri, Zengilan, Gubadlı ve Laçın ilçelerini kapsamaktadır. 20.yüzyılın başlarında Zengezur bölgesinde 149 tane Azerbaycan köyleri, 91 tane Kürt köyleri ve 81 tane Ermeni köyleri bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti</span> Kafkaslarda hiçbir zaman tanınmamış bir devlet (1921)

Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da kısa süre varlığını devam ettiren ve tanınmayan bir devlet. Kabaca bugünkü Ermenistan'ın Syunik Marzını kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Laçın Koridoru</span> Güney Kafkasyada bir geçit

Laçın Koridoru Ermenistan ve Dağlık Karabağ'ı birbirine bağlayan bir dağ yoludur. Bu iki bölge arasındaki tek yol olarak Laçın Koridoru, sıkça Dağlık Karabağ sakinleri için bir "yaşam hattı" olarak tanımlanmıştır. Koridor, de jure olarak Azerbaycan'ın Laçın rayonu sınırlarında yer alsa da, 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması gereği Rus barış gücünün kontrolündedir. Koridorun bölgesine 2022 yılına kadar Zabuh, Sus köyleri ve Laçın şehri dahildi. Ancak, 26 Ağustos 2022'de bu yerleşim birimleri Azerbaycan kontrolüne geçti. Dört gün sonra Zabuh, Sus ve Laçın yerleşimlerini baypas eden yeni bir güney rotası kullanıma açıldı ve bu yol Mets Şen/Böyük Kaladeresi ve Hin Şen/Kiçik Kaladeresi köylerinden geçti.

<span class="mw-page-title-main">Zengezur Millî Parkı</span>

Zengezur Millî Parkı, Azerbaycan'da, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde millî park. Yüzölçümü 427.97 km²'dir.

Zengezur Dağları, Küçük Kafkas Dağları'nda Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Ermenistan arasında bulunan bir sıradağdır. Dağların doğusuyla Dağlık Karabağ arasında kalan Zengezur bölgesi adını bu dağlardan almaktadır. Güneyde, Arpaçay ve Terter Nehri'nden Aras Nehri'ne kadar uzanmaktadır. En yüksek zirvesi 2,724 metre yüksekliğindeki Kapıcık'tır.

Horadiz Azerbaycan'ın Füzuli Rayonu'nda İran sınırında bulunan bir şehir ve belediyedir. Azerbaycan SSC döneminde Bakü'yü, Nahçıvan'a bağlayan ancak SSCB'nin dağılması sonrası bir kısmı Ermenistan sınırları içinde kalan ve bir kısmı da Dağlık Karabağ'ın Ermeni işgali altındaki dönemde işlevsiz kalmış olan Alat-Culfa Demiryolu hattı üzerinde bulunur. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında 24 Ekim 1993'ten 5 Ocak 1994'e kadar Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Horadiz Operasyonu'yla geri alınana kadar Ermenistan ve Karabağ birlikleri tarafından işgal edildi. Horadiz, 23 Ekim 2007'de şehir statüsü aldı. 23 Ağustos 1993 tarihinden 17 Ekim 2020 tarihine kadar Füzuli şehrinin Ermeni işgali altında olması nedeniyle bu süre zarfında Füzuli Rayonu'nun geçici merkezi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 884 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 884 sayılı kararı 822 (1993), 853 (1993) ve 874 (1993) numaralı kararlar yeniden teyit edildikten sonra 12 Kasım 1993 tarihinde oy birliğiyle kabul edildi. Konsey, Dağlık Karabağ'da Ermenistan ile Azerbaycan arasında özellikle de Zengilan ve Horadiz şehirlerindeki devam eden çatışmalardan duyduğu endişeyi dile getirdi ve taraflar arasındaki ateşkes ihlallerini kınadı.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop dronları olmak üzere insansız hava aracı saldırıları ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti. Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi. Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Laletepe</span>

Laletepe veya Lale İlahi Tepe, Azerbaycan'ın Cebrayıl rayonunda bulunan bir tepedir. Tepe, 271.1 metre yüksekliğinde olup Çocuk Mercanlı köyünün 2.9 km kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

Aras Vadisi seferi 2020 Dağlık Karabağ savaşı sırasında Azerbaycan-İran sınırındaki Aras Nehri boyunca Azerbaycan tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlatılan askeri bir operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli–Şuşa Otoyolu</span> Azerbaycanda bir otoyol

Ahmetbeyli - Füzuli - Şuşa Otoyolu veya "Zafer yolu", güneyde Horadiz - Cebrayıl - Zengilan - Ağbend Otoyolu kavşağından başlayarak Füzuli'ye ve ardından Şuşa'ya kadar devam eden doğrudan bir otoyoldur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.