İçeriğe atla

Zemo Krihi Kilisesi

Koordinatlar: 42°29′49″K 43°11′37″D / 42.49694°K 43.19361°D / 42.49694; 43.19361
Zemo Krihi Başmelek Kilisesi
ზემო კრიხის მთავარანგელოზის ეკლესია
Zemo Krihi. Kuzey duvarındaki bağışçı freskleri.
Harita
Temel bilgiler
KonumZemo Krihi, Ambrolauri, Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti, Gürcistan
Koordinatlar42°29′49″K 43°11′37″D / 42.49694°K 43.19361°D / 42.49694; 43.19361
Mimari
Mimari türSalon kilisesi

Zemo Krihi Başmelek Kilisesi (Gürcüce: ზემო კრიხის მთავარანგელოზის ეკლესია), Batı Gürcistan'ın tarihi ve kültürel Raça bölgesindeki dağlık Ambrolauri belediyesinde konumlanmış bir 10-11. yüzyıl kilisesidir. Yapı, taş oymalar, freskler ve Orta Çağ Gürcü yazıtları ile bezenmiş, çıkıntılı apsisli bir salon kilisesidir. 1991'deki Raça depreminde neredeyse tamamen yıkılan kilise, 2009 yılında yeniden inşa edilmiştir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1]

Tarihi

Zemo Krihi Başmelek Mikail kilisesi, kuzeybatı Gürcistan'ın Raca-Leçhumi ve Kvemo Svaneti bölgesindeki Zemo Krihi köyünün batı eteklerinde yer almaktadır. Bina, Rioni Nehri'nin "Krihula" kolunun sol yakasındaki bir tepeye konumlanmıştır. Bölge, tarihi ve kültürel Raça bölgesinin parçasıdır. Mimari özelliklere dayanarak, Zemo Krihi kilisesinin 10. yüzyılın sonları veya 11. yüzyılın başlarında inşa edildiği düşünülmektedir. Kiliseden ilk kez, 1650'lerde batı Gürcistan'ı gezen Rus elçiler Toloçanov ve Yevlyev'in seyahat notlarında ve 17-18. yüzyıla ait Gürcü bağış anlaşmalarında bahsedilmiştir.[2] Kilise, 29 Nisan 1991'de Raça'yı vuran şiddetli depremde çökmüştür.[3] 2009 yılında ise yeniden inşa edildi.

Planı

13.4 × 5.7 m ölçülerindeki Zemo Krihi kilisesi, süslenmiş taş blok ve kireçten inşa edilmiştir. Yapı, doğu tarafında çıkıntılı bir apsisi bulunan salon kilisesidir. Apsisin dışı beşgen, içi ise yarım daire şekillidir. Kilisenin güneyinde ve batısında ek binalar vardır. 11. yüzyılda sonra inşa edilmiş sakalebo adındaki bu yapılar, kadınlar için özel olarak inşa edilmiştir. Batı taraftaki duvar ve ek yapı, 1884 yılında yeniden modellenmiştir. Gürcistan'daki standart çağdaş salon kiliselerinde bulunan üçlü sığınağın aksine, kilisenin üç bölüme ayrılmış bir beması vardır: iki derin ve yüksek kubbe-başlı niş, her iki taraftaki sunağı çevreleyerek iç kısmın boyutuna göre anıtsal görünmesini sağlar. Bema ikiş pencereyle aydınlatılmaktadır. Kilisenin dış ve iç duvarları, süslenmiş taş oymalarla zengin bir şekilde dekore edilmiştir. Cepheler, paleografik olarak 11. yüzyıla tarihlenen Orta Çağ Gürcü alfabeleri asomtavruli ve nushuri ile yazılmış bir düzine kitabeye sahiptir. Kilisenin içi, 11. yüzyıldan kalma freskler ile bezenmiştir. Galeride, İncilden sahneler, aralarında bir grup kadın azizin de olduğu azizler, din adamları ve seküler bağışçıların portreleri sergilenmektedir.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019. 
  2. ^ Bochoridze, Giorgi (1933). "რაჭის ისტორიული ძეგლები" [Historical monuments of Racha]. Sakartvelos muzeumis moambe (Gürcüce). Cilt 7. ss. 233-240. 
  3. ^ Zaalishvili, V.; Sulberidze, O.; Chelidze, T.; Varazanashvili O.; Javakhishvili Z. (2000). "Seismicity and cultural monuments of Georgia". Balassanian S.; Cisternas A.; Melkumyan M. (Ed.). Earthquake hazard and seismic risk reduction. Advances in natural and technological hazards research. 12. s. 129. ISBN 978-0-7923-6390-3. 
  4. ^ Tsintsadze, Vakhtang (1963). "ზემო კრიხის ხუროთმოძღვრული ძეგლი" [Architectural monument of Zemo Krikhi]. Ars Georgica (Gürcüce). Cilt 6. ss. 57-102. 
  5. ^ Eastmond, Antony (1998). Royal imagery in medieval Georgia. Pennsylvania State University Press. ss. 49-50. ISBN 0271016280. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lihni Kilisesi</span>

Lihni Meryem'in Ölümü Kilisesi, Abhazya/Gürcistan'ın Lihni köyünde bulunan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks Kilisesidir. 10. yüzyılda inşa edilmiştir. Kilisedeki 14. yüzyıl freskleri, çağdaş Bizans sanatıdan etkilenmiştir. Ayrıca bir düzineden fazla Gürcüce ve Yunanca yazıtla süslenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi</span>

Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Nikozi İlah Kilisesi</span>

Zemo Nikozi İlah Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla Ghvtaeba (ღვთაება), Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Ayrıca çan kulesi, piskoposluk sarayı ve savunma duvarını da içeren bir kompleksin parçasıdır. Kompleks, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gudarehi Manastırı</span>

Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tiri Manastırı</span>

Tiri Manastırı, günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan, Tshinvali'nin yanında konumlanmış bir 13. yüzyıl kilisesidir. Salon kilise planında Gürcü Ortodoks manastırı olarak inşa edilen kilise, Orta Çağ freskleri ve Gürcüce yazıtlar içermektedir. 2008 yılındaki Rus-Gürcü savaşından sonra, Gürcüler manastıra erişimini kaybetmiştir. 2015 yılında kilise binası, özgünlüğünü bozan ve fresklerine kısmen zarar veren bakım çalışmalarına maruz kalmıştır. Bu çalışmalar, Tshinvali'de tartışmaya ve Gürcistan'da protestolara yol açmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hobi Manastırı</span>

Hobi Manastırı veya resmi adıyla Nocihevi Meryem'in Ölümü Manastırı, Batı Gürcistan'daki Hobi şehrinin yakınlarında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kilise binasının tarihi 13. yüzyıla dayanmaktadır. Dış kısmı taş oymalarla, iç kısmı ise fresklerle süslenmiştir. Manastır, Megrelya Prensliği'nden Dadiani hanedanına manastır olarak hizmet vermiştir. Manastır, birkaç rölik ve ikonaya ev sahipliği yapmaktadır. Manastır, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tsilkani Katedrali</span>

Tsilkani Meryem Ana Katedrali, Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta Belediyesinin Tsilkani köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 4. yüzyılda inşa edilen kilisenin, Orta Çağ'da sürekli biçimi değiştirilmiştir. Köşelerinde kuleler bulunan bir duvarla çevrelenmiş olan mevcut yapı, kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Bieti Manastırı Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

<span class="mw-page-title-main">Telovani Kutsal Haç Kilisesi</span>

Telovani Kutsal Haç Kilisesi Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta belediyesinde konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbeli trikonç tasarımına sahip kilisenin sığınağının her iki tarafında pastoforium bulunmaktadır. İç kısımda, Kutsal Mendil'in en eski Gürcü tasvirlerinden biri de dahil olmak üzere, ağır hasarlı duvar resimleri bulunmaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi</span>

Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi, Ksani nehri vadisindeki Tsitkoli köyünün yanında konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbesiz ve kubbeli kilise tasarımlarının özelliklerini birleştiren kilise, Orta Çağ Gürcü mimarisinin "geçiş dönemine" ait olarak sınıflandırılmaktadır. Kilisenin bulunduğu bölge, Ağustos 2008'deki yılındaki Rus-Gürcü Savaşı savaşında Rus ve Güney Oset birliklerinin kontrolü altına giren Ahalgori belediyesinin parçasıdır. Savaşla beraber, Gürcü din adamları ve kilise cemaati kiliseye erişimlerini kaybetmiştir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İkvi Kilisesi</span> Gürcistanda bir ortodoks kilisesi

İkvi Yorgi Kilisesi Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kaspi belediyesinde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Yunan haçı planıyla yapılmış olan kilise, 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Kilise, ayrıntılı dekoratif dış taş oymaları ve 2011'deki yağışta gördükten sonra restore edilen 12-13. yüzyıl freskleriyle bilinmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Pirğebuli Manastırı Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Hrami nehri vadisinde bulunan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. 12. yüzyılın sonlarına veya 13. yüzyılın başlarına tarihlenen manastır, farklı koruma durumlarındaki çeşitli yapılardan oluşmaktadır. Ana kilise, dışı zengin taş oymalarla süslenmiş büyük bir salon kilisesidir. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruisi Katedrali</span>

Ruisi Meryem Ana Katedrali Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Ruisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 8-9. yüzyılda inşa edilen kilise, 11. yüzyılda yeniden modellenmiş ve 15. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir. Doğusunda at nalı şekilli apsisi bulunan, uzun kubbeli bir Yunan haçı planlı kilisedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mğvimevi Manastırı</span>

Mğvimevi Manastırı, Batı Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Çiatura kentinin yakınlarında konumlanmış, kısmen kayaya oyulmuş bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Meryem'in doğuşunu adanmış olan kilise, 13. yüzyılda kalma iki nefli bir bazilikadır. Kompleks ayrıca küçük bir kilise, çan kulesi ve bir savunma duvarı içermektedir. Manastır günümüzde rahibe manastırı olarak kullanılmaktadır. Kilisenin dışını birçok mimari heykel süslemektedir. Mğvimevi kompleksi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İenaşi Kilisesi</span> Gürcistanda Orta Çağ Ortodoks kilisesi

İenaşi Peygamber Yunus Kilisesi ya da ayrıca bilinen adıyla İan'ın Kilisesi, Kuzeybatı Gürcistan'ın dağlık Yukarı Svaneti bölgesinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Günümüzde ise Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Mestia belediyesinde konumlanmıştır. Kilise, 12 ve 14. yüzyıllar arasındaki bir tarihte inşa edilmiştir, ancak binanın ana nefinin doğusundaki apsiste sonlanan yarı-açık koridor (çevredalız), daha önceki dönemde yapılmış Gürcü kiliselerindeki çevredalıza benzemektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Laşthveri Kilisesi</span>

Laşthveri Başmelek Kilisesi ya da bilinen diğer adıyla Taringzel Kilisesi, Kuzeybatı Gürcistan'ın dağlık Yukarı Svaneti bölgesinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Günümüzde ise Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Mestia belediyesinde konumlanmıştır. Mimari olarak dikkat çekici olmayan salon kilisesinin en belirgin özelliği, 14 ve 15. yüzyıla tarihlenen, hem iç hem de dış duvarlara boyanmış bir dizi fresktir. Portreler ve dini sahnelerin yanı sıra, fresklerde Amiran ve Darecaniani'nin destansı aşk hikâyesinin ender görülen bölümleri de tasvir edilmiştir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Matshvarişi Kurtarıcı İsa Kilisesi</span>

Matshvarişi Kurtarıcı İsa Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla Matshvar Kilisesi, Kuzeybatı Gürcistan'ın dağlık Yukarı Svaneti bölgesinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Günümüzde ise Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Mestia belediyesinde konumlanmıştır. 1140 yılında Mikail Maglakeli tarafından fresklerle bezenmiş olan yapı, basit bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uşguli Meryem Ana Kilisesi</span>

Uşguli Meryem Ana Kilisesi, yaygın olarak bilinen adıylaa Uşguli Lamarya Kilisesi, Kuzeybatı Gürcistan'ın dağlık Yukarı Svaneti bölgesinde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Günümüzde ise Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesine bağlı Mestia belediyesinde konumlanmıştır. Yapı, çıkıntılı apsisi ve çervedalızı olan basit bir salon kilisesidir. İç kısım, hasar görmüş iki Orta Çağ fresk tabakası içermektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lagurka</span>

Kala Aziz Cyricus ve Julitta Kilisesi, ayrıca yerel olarak bilindiği adıyla Lagurka (ლაგურკა), Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Mestia Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ kilisesidir. Kilisenin bulunduğu alan, Lagurka'nın başlıca Hristiyan tapınağı olarak kabul edildiği tarihi, kültürel ve dağlık Yukarı Svaneti bölgesinin bir parçasıdır. Lagurka adı, "Cyricus" adının Svancasından türemiştir. Orta Çağ anıtsal Gürcü sanatının tepe noktalarından olan yapı, 1111-1112'de Tevdore tarafından boyanmış fresklerle bezenmiş bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nakipari Kilisesi</span>

Nakipari Aziz Yorgi Kilisesi, ayrıca yerel olarak bilindiği adıyla Cgrag (ჯგრაგ), Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Mestia Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ kilisesidir. Bölge, tarihi ve kültürel, dağlık Yukarı Svaneti bölgesinin parçasıdır. Cgrag adı, Svancada "Yorgi" anlamına gelen bir kelimeden türemiştir. Yapı, 1130'da Tevdore tarafından boyanmış fresklerle bezenmiş bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.