İçeriğe atla

Zelimhan Guşmazukayev

Zelimkhan Haraçoyn
Зелимхан Гушмазукаев
Abrek
DoğumZelimkhan Gushmazukaev
Ocak 1872
Kharachoy, Terek Oblastı, Rus İmparatorluğu
Ölüm26 Eylül 1913
Şali, Çeçenistan, Terek Oblastı, Rus İmparatorluğu
HareketAbrek

Zelimhan "Haraçoyn" Guşmazukayev (Çeçence: Харачойн Зеламха; Rusça: Зелимха́н Гушмазука́ев Харачо́евский; Ocak 1872 — 26 Eylül 1913) — Çeçen abrek ve sosyal kabadayı. Çeçenlerin ulusal kahramanlarındandır.[1]

Biyografi

İlk yılları

Terek bölgesinin (şimdiki Çeçen Cumhuriyeti’nin Vedeno bölgesi) Grozni ilçesine bağlı Kharachoy köyünde doğdu.[2][3]

Zelimhan hapis cezasına çarptırılmasının ardından abrek oldu:[4]

24 Mayıs 1901'de kan davası nedeniyle 3,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve Iletsk savunmasına sürgüne gönderildi. 1901 yazında mahkeme kararının incelenmesi için Grozni'ye döndü ve ardından Grozni hapishanesine gönderildi. Zelimhan hapishanede Sulumbek Sagopşinski ile tanıştı. Arşiv belgeleri Zelimhan ve Sulumbek'in birlikte hapishaneden kaçtığını gösteriyor. Daha sonra arkadaş oldular ve birlikte baskınlara katıldılar.[5]

Sonraki hayatı

Rus Devrimi sırasında Zelimhan diğer abreklerle beraber Çarlık karşıtı grubun yanında yer aldı.[6] Devrimin başarısız olmasının ardından Zelimhan Rus yönetimi için bir problem olmaya başladı ve yerel halk tarafından desteklendi.[6] Nisan 1906'da Zelimhan, Grozni valisi Yarbay Dobrovolski'yi öldürdü. Ocak 1910'da Grozni tren istasyonuna baskın düzenledi ve bilet gişesinden 18 bin ruble aldı. Rus yönetimine karşı bir zafer sembolü oldu ve sanka soygunlarıyla ün kazandı, 27 Mart 1910'da[7] gündüz vakti Kızlyar hazinesini soydu br parayı fakir fukaraya dağıttı.[8] Daha sonra Müslüman halklar için mücadele eden bir adalet savaşçısı olarak görüldü ve İmam Şamil ile kıyaslandı.[7] Eylül 1913'te Zelimhan, Şali köyü yakınlarında çarlık güçlerine karşı bir çatışmada öldürüldü.

Kaynakça

  1. ^ "Зелимхан Харачоевский - чеченский абрек герой и революционер". ИА Чеченинфо (Rusça). 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  2. ^ "Зелимхан Харачоевский - чеченский абрек герой и революционер". 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023. 
  3. ^ Urushadze, Amiran. The Caucasus in the Late 19th – Early 20th Centuries: Problems of Governance and Modernization on the Southern Outskirts of the Russian Empire. Quaestio Rossica.
  4. ^ Jeronim Perovic, Imperial Projections and Caucasian Realities. Banditry and the Zelimkhan Phenomenon in Late Imperial Russia, in Jahrbücher für Geschichte Osteuropas 62(1):30-60.
  5. ^ Гойгов А. Г. Через сумерки прошлого к светлому настоящему
  6. ^ a b Amiran Urushadze (2015). "The Caucasus in the Late 19th – Early 20th Centuries: Problems of Governance and Modernization on the Southern Outskirts of the Russian Empire". Quaestio Rossica (2): 145. doi:10.15826/qr.2015.2.101. hdl:10995/31976. Лидер одной из таких групп, легендарный Зелимхан Гушмазукаев пользовался поддержкой среди местного населения и представлял большую угрозу для официальных властей. Использование против недовольных исклю... 
  7. ^ a b Amiran Urushadze (2015). "The Caucasus in the Late 19th – Early 20th Centuries: Problems of Governance and Modernization on the Southern Outskirts of the Russian Empire". Quaestio Rossica (2): 152. doi:10.15826/qr.2015.2.101. hdl:10995/31976. Символом бессилия российской администрации стали смелые действия отрядов, возглавляемых Зелимханом Гушмазукаевым. Самой отчаянной акцией абреков Зелимхана стало ограбление Кизлярского казначейства 27 марта 1910 г., совершенное открыто, при свете дня. Секрет неуловимости Зелимхана был в его народной популярности. Для многих жителей Терской области он был далеко не просто удачливым бандитом, но борцом за справедливость. Иногда его имя связывалось с идеей продолжения борьбы, к которой мусульман Кавказа призывал и которую долгие годы возглавлял имам Шамиль. Российская агентура даже имела сведения, согласно которым Зелимхан в 1909 г. на съезде старейшин селений Терской и Дагестанской областей был провозглашен святым и великим имамом... 
  8. ^ Lemka T. Agieva (2020). "Абречество как одна из форм социального протеста". Nasledie Vekov. 1 (21): 94. doi:10.36343/SB.2020.21.1.008. 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. Зелимхан со своими сподвижниками ограбил Кизлярский банк и деньги (золото) раздал бедным людям. Доказательством тому является «Прошение», которое абрек направил 15 января 1909 г. на имя председателя III Государственной Думы октябриста Н. А. Хомякова: «Хозяйства, как сосланных, так и заключенных, совершенно разорились, жены, и дети их живут подаянием добрых людей, да тем, что я иногда уделю им из своего добра после удачного набега» [7, с. 138]. 

Ek okuma

  • Муса Гешаев. Знаменитые чеченцы. — Гр.: Седа, 1999. — Т. 1. — С. 204—233. — 644 с. — 2000 экз.
  • Магомед Мамакаев. Зелимхан. — Гр.: Чечено-Ингушское книжное издательство, 1981. — 232 с. — 15 000 экз.
  • Муса Бакаров. Обарг Зеламхех дагалецамаш (чечен. Воспоминания об абреке Зелимхане). — Грозный. «Книга», 1990 г. —160 с. — 15 000 экз.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çerkesler</span> Kafkas halkı

Çerkesler ya da Adigeler, Kuzey Kafkasya'da, tarihi Çerkesya'nın yerli halkı olan etnik grup. Rus İmparatorluğu tarafından işlenen Çerkes Soykırımı'nın sonucunda Çerkeslerin çoğu öldürülmüş, kalanlar ise Osmanlı topraklarına sürülmüştür. Çerkesler Çerkesçe konuşur ve neredeyse tamamı Sünni Müslümandır. Çerkesya eski zamanlardan beri istilalara maruz kalmıştır; izole edilmiş arazisi, bitmeyen savaşlarla birlikte Çerkes ulusal kimliğini büyük ölçüde etkilemiştir. Çerkes bayrağı Çerkeslerin millî bayrağıdır ve yeşil zemin üzerinde dokuzu yay, üçü yatay şekilde on iki altunî yıldız ve üç çapraz oktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Putin</span> 2. Rusya devlet başkanı (1999–2008, 2012–görevde)

Vladimir Vladimiroviç Putin, Rusya Federasyonu'nun günümüzdeki devlet başkanı olan Rus politikacı ve eski istihbarat görevlisidir. Putin, 1999-2000 yılları arasında başbakanlık, 2000-2008 yılları arasında başkanlık, 2008-2012 yılları arasında tekrar başbakanlık görevini üstlenmiştir. Başbakanlığı döneminde, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan</span> Rusya Federasyonunda idari bir bölge

Çeçenistan, resmî adıyla Çeçen Cumhuriyeti, yaygın olarak bilinen şekliyle Çeçenya, Rusya Federasyonu'nun federal bölgelerinden (cumhuriyet) birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti</span>

Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti 1917 yılında Müslüman Kuzey Kafkasya Halklarının birleşmesi ile Rusya'dan bağımsızlığını ilan eden ve 1921 yılında Sovyetler Birliği ordusu tarafından işgal edilen devlet. Halen Rusya sınırları içerisinde bulunan Çeçenistan, İnguşetya, Kuzey Osetya, Kabardey Balkar Özerk Cumhuriyeti, Dağıstan ve Karaçay-Çerkes Özerk Cumhuriyeti bölgeleri bu Cumhuriyet sınırlarına dahildi. Bu cumhuriyet, Osmanlı İmparatorluğu, Almanya, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Ermenistan, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Ukrayna, Bulgaristan Krallığı, Belarus Halk Cumhuriyeti, Letonya, Estonya, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, Finlandiya, Birleşik Krallık, ABD, İtalya Krallığı, Avusturya-Macaristan, İkinci Polonya Cumhuriyeti, Don Cumhuriyeti, Japonya İmparatorluğu ve Kuban Halk Cumhuriyeti tarafından resmen tanınmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Rus-Çerkes Savaşı</span> Ruslar ve Kafkaslar, özellikle Çerkesler arasında yaşanan ve soykırımla sonlanan savaş

Rus-Çerkes Savaşı, 17 Temmuz 1763'te (E.U.) Rusya'nın Çerkesya'da hak iddia etmesi ve Çerkeslerin bunu reddetmesi ile başlayan, 21 Mayıs 1864'te (E.U.) son Çerkes ordusunun mağlup edilmesiyle sona eren askerî mücadele. Savaş 101 yıl sürmesi sebebiyle hem Rusya hem de Çerkesya tarihindeki en uzun savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Abrek</span>

Abrek, Rus hükûmetine karşı savaşan bir Kafkasyalı sosyal kabadayı için kullanılan bir terimidir. Abrekler, bir amaç için savaşmak ve ibadet için aileleri ve arkadaşları da dahil olmak üzere tüm maddi yaşamlarını terk eden düzensiz askerlerdi. Terim daha çok Rus sömürgeciliğine karşı mücadele eden insanlar tarafından kullanılıyordu. Bazı abrekler zenginlerden çalıp fakirlere dağıtırken diğerleri Kafkas köylerini yabancı saldırılardan korurdu. Abreklerin çoğu Sufi Müslümanlardı.

<span class="mw-page-title-main">Magomed Daudov</span>

Magomed Hozhakhmedovich Daudov, Çeçen Cumhuriyeti'nin askeri ve politikacı. 2010-2012 yılları arasında Çeçen Cumhuriyeti Hükûmeti Birinci Başkan Yardımcısı, 2011-2015 yılları arasında Çeçen Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak görev yaptı; Hükûmeti idare müdürü olarak ve 2016 yılında Parlamento Başkanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal kabadayılık</span>

Sosyal kabadayılık veya sosyal eşkıyalık, kanunen yasadışı olan ancak "mazlum" toplum tarafından ahlaki, hatta kahramanca olarak görülen davranışları içeren bir sosyal direniş biçimidir. Sosyal kabadayılık, kayıtlı tarih boyunca pek çok toplumda meydana gelen yaygın bir olgudur. "Sosyal eşkıya" terimi Marksist tarihçi Eric Hobsbawm tarafından icat edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.