Zeki Arif Ataergin
Salih Zeki Ataergin | |
|---|---|
| Doğum | Salih Zeki 1886 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 3 Ocak 1964 (68 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı |
| Diğer ad(lar)ı | Zeki Ârif |
| Eğitim | Mekteb-i Hukuk |
| Meslek | Musikişinas, bestekâr ve hukukçu |
| Ebeveyn(ler) | Kanuni Hacı Arif Bey |
Salih Zeki Ataergin, (1896, İstanbul - 3 Ocak 1964, İstanbul), Türk musikişinas, bestekâr ve hukukçu. Kanun virtüözü Hacı Arif Bey'in oğludur. Asıl ismi Salih Zeki olmasına rağmen, babasına izâfetle Zeki Ârif adıyla tanınmıştır. Annesi Hatice Huriye Hanım’ dır.
Hayatı
Kıvrak ve sanatlı besteleriyle meşhur Zeki Ârif Ataergin, İbnülemin Mahmut Kemal İnal'a bizzat gönderdiği "tercüme-î hâl"de hayatını şöyle özetlemiş:
"...Silsile itibarıyla, İstanbul'da Yemiş İskelesi civarında Zindankapı'sında medfun, sâdât-ı Hüseynîye'den Baba Câfer'in ahfadındanım. Babam Kanuni Hacı Arif Bey'dir. İlk tahsilimi Beşiktaş'ta Akaretler'de Âfitâb-ı Maarif Mektebi'nde, yüksek tahsilimi Kukuk'ta ikmal edip muhtelif adliye memurluklarında bulundum. 1952 senesinde Adliye Vekâleti tarafından Fatih noterliğine tayin olundum. Musikiye çocukluğumdan beri meclup olarak elli senedir çalışmaktayım. İlk musiki dersini, babam Hacı Ârif Bey'den aldım. Yine onun delâleti ile Haseki semtinde komşumuz olan Hacı Kirâmî Efendi'ye devam ettim. Çok hazîn, kıvrak bir sese maliki olan bu değerli üstadtan birkaç sene meşk ederek feyz aldım. Daha sonraları Zekâî Dedezâde Hâfız Ahmed Efendi, Kemânî Abdülkadir Bey, Leon Haciyan ve muzikalı İsmail Hakkı Bey gibi üstadlardan müstefîd oldum. Bestekârlığım Hocam Seyyid Abdülkadir Bey'in teşvikiyle olmuştur."[1]
İlkokulu Beşiktaş Akaretler'de Âfitâb-ı Maârif Mektebi'nde, ortaokulu Vefa Sultanisi'nde tamamladıktan sonra Mekteb-i Hukuk'tan mezun oldu. Avukatlık, hâkimlik ve savcılık gibi memuriyetlerde bulundu. 1952 yılında Fatih noteri olarak tayin edildi. Devrinin tanınmış hukukçularından olan Zeki Ârif Bey, ilk musiki bilgilerini babasından aldı. Ardından yine babasının teşvikiyle Hacı Kirâmî Efendi'den fasıl, Lâmekânî Mustafa Efendi'den ilahi meşk etti. Yine babası ile iştirak ettiği musikî meclislerinde Tanbûrî Cemil Bey, Kemençeci Vassilaki, Ûdî Nevres, Kaşıyarık Hüsameddîn, Hâfız Şehlâ Osman gibi devrin musikişinaslarından istifade etti.
Babası Hacı Ârif Bey'in vefâtından sonra Abdülkadir Töre ile tanıştı. Ataergin, Abdülkadir Töre'nin hem şahsî dostluğundan, hem de musikî bilgisinden istifade etmiş, nihayetinde kendisi de musikî konusunda bir otorite olmuştur.[1] Abdülkadir Töre’den aldığı ilhamla başta Dilkeşhâveran makamı olmak üzere, özellikle eski ve unutulmağa yüz tutmuş makamlara eğildi. Sipihr ve Evc-Mâye makamları üzerinde durduğu bu tür makamlardan sadece ikisidir. Bu gibi makamlardan hayli eser besteledi.[2]
Ataergin bu dönemde, önce Dârulmûsikî'ye, bir müddet sonra da Dârultâlim-î Mûsikî'nin icrâ heyetlerinde görev yaptı.
Zeki Ârif Bey, hususî mûsikî meclislerine iştirak etmeye devam etti. Bu meşk meclislerinde Üsküdarlı Hoca Ziya, Leon Hancıyan, Muallim İsmail Hakkı Bey, Zekâîzade Ahmet Irsoy, Rauf Yektâ, Hikmet Hamdi Bey gibi virtüözlerden büyük destek gördü.[1]
Peşrev, saz semâisi, beste, ağır semâi, yürük semâi, şarkı, tevşîh, durak ve ilâhi formlarında 200'ün üzerinde eser besteleyen Zeki Arif Ataergin, 5 Ocak 1964'te İstanbul'da öldü ve Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Kaynakça
- ^ a b c Hoş Sadâ: Son Asır Türk Musikişinasları. Ketebe Yayınları. 1 Ekim 2019. ss. 300-310. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021.
- ^ "Zeki Ârif Ataergin, hayâtı ve eserleri - SalihBora.Com". 22 Şubat 2018. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2023.
