İçeriğe atla

Zekeriya Muhiddin

Zekeriya Muhiddin
زكريا محيى الدين‎
Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Görev süresi
16 Ağustos 1961 - 23 Mart 1964
BaşkanCemal Abdünnasır
Görev süresi
1 Ekim 1965 - 20 Mart 1968
BaşkanCemal Abdünnasır
Mısır Başbakanı
Görev süresi
29 Eylül 1965 - 10 Eylül 1966
BaşkanCemal Abdünnasır
Yerine geldiğiAli Sabri
Yerine gelenMuhammed Sıdkı Süleyman
Mısır İçişleri Bakanı
Görev süresi
1953-1962
BaşkanMuhammed Necib
Cemal Abdünnasır
Mısır Devrim Komuta Konseyi üyesi
Görev süresi
1952-1956
BaşkanMuhammed Necib
Cemal Abdünnasır
Genel İstihbarat Müdürü
Görev süresi
1952-1955
BaşkanMuhammed Necib
Cemal Abdünnasır
Yerine geldiğimakam oluşturuldu
Yerine gelenAli Sabri
Kişisel bilgiler
Doğum 5 Temmuz 1918(1918-07-05)
Dekahliye, Mısır Mısır
Ölüm 15 Mayıs 2012
Partisi Hür Subaylar Hareketi
Mesleği Asker, Siyasetçi
Dini İslam
Ödülleri Mehmet Ali Altın Ödülü
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Mısır
Branşı Mısır Silahlı Kuvvetleri
Hizmet yılları 1938-1952

Zekeriya Muhiddin (5 Temmuz 1918 - 15 Mayıs 2012) (Arapçaزكريا محيى الدين, IPA: [zækæˈɾejjæ ˈmoħj edˈdiːn]), Mısırlı asker ve devlet adamı.

Yaşamı

Zekeriya Muhiddin, 5 Temmuz 1918 tarihinde Mısır'ın Dekahliye vilayetinde doğdu. Cemal Abdül Nâsır ile birlikte 1938 senesinde Mısır Silahlı Kuvvetleri'ne giren gençler arasındaydı. Cemal Abdül Nâsır, Abdülhakim Amir ve Enver Sedat ile birlikte Hür Subaylar Hareketi'nin kuruluşunda yer aldı ve Kral I. Faruk'u deviren darbeye katıldı. 15 Mayıs 2012 tarihinde öldüğünde Hür Subaylar Hareketi'nin kuzeni Halid Muhiddin ile birlikte hayatta kalmış son iki üyesinden biriydi.

Askeri hayatı

Mısır Ordusu'nda görev yaparken çeşitli görevler üstlendi ve Sudan'da da görev yaptı. Mısır Subay Harp Okulu'nde taktik-strateji alanında 1940-1943 ve 1950-1951'de hocalık yaptı. 1951 ila 1952'de ise Askeri Harp Okulu'nda görev yaptı. 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda birinci tugayda görev yaptı ve El-Feluce köyünde kuşatılan askerler arasındaydı. Bu savaştaki önemli başarılarından birsi Refah ile El-Feluce hattındaki İsrail kuvvetleri arasına sızmayı başarmıştı. Bu harekâttaki cesareti sebebiyle savaş sonrasında Mehmet Ali Altın Ödülü'ne layık görülmüştür. Hür Subaylar Hareketi'nin kuruluşunda yer aldı ve Kral I. Faruk'u deviren darbenin stratejik planlamasını yönetti.

Siyasi hayatı

Zekeriya Muhiddin (sağda) ve Yuri Gagarin (ortada) Kahire'deki hava üssünde, 2 Şubat 1962

Hür Subaylar Hareketi'nin Mısır'da yönetimi ele geçirdği 1952 Mısır Devrimi sonrasında pek çok önemli siyasi görevi üstlendi. Darbenin ilk döneminde 1953 yılından 1962'ye kadar Mısır İçişleri Bakanı olarak görev yaptı.[1] Genel İstihbarat Müdürü'nü kurarak başkanlık görevini bizzat 1955 yılına kadar sürdürdü.[2] 1961'de Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına sebep olacak Suriye Darbesi'nden birkaç ay önce cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atanmıştı. Bu görevi 1968'e kadar sürdürdü. Eylül 1965'ten Eylül 1966'ya kadar ise Mısır Başbakanı görevini üstlenmiştir.

1967'de 6 Gün Savaşı'nda Mısır'ın yenilgisi üzerine Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdül Nâsır istifa edince cumhurbaşkanı yardımcısı olan Zekeriya Muhiddin'in başkanlık görevini üstlenmesini istedi.[3] Ancak daha sonra Nâsır'ın istifasını geri çekmesiyle bu görevi üstlenmedi. Aldığı önemli siyasi görevler sebebiyle Nâsır sonrası dönemdeki başkan adayları arasında adı anılsa da 1970'te Enver Sedat'ın cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası siyasi hayattan çekilmiş ve başka siyasi görev üstlenmemiştir.

Dış Kaynaklar

  • Harris M. Lentz, "Heads of States and Governments Since 1945", Routledge, 2013.

Kaynakça

  1. ^ "Harris M. Lentz, Heads of States and Governments Since 1945, Routledge, 2013, s.250". 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016. 
  2. ^ "Arap Baharı'nda istihbaratın rolü". 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016. 
  3. ^ "Cemal Abdülnâsır Kimdir?". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2016. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Yok
Mısır Başbakanı
1965-1966
Sonra gelen:
Ali Sabri
Önce gelen:
Ali Sabri
Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı
1961-1968
Sonra gelen:
Muhammed Sıdkı Süleyman

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enver Sedat</span> 3. Mısır devlet başkanı

Muhammed Enver Sedat, Mısırlı asker, siyasetçi ve Mısır'ın üçüncü devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şükri el-Kuvvetli</span> Suriyeli siyasetçi (1891-1967)

Şükri el-Kuvvetli, bağımsızlık sonrası Suriye'nin ilk devlet başkanıydı. Kariyerine Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap topraklarının bağımsızlığı ve birliği için çalışan bir muhalif olarak başladı ve bu nedenle aktivizmi nedeniyle hapsedildi ve işkence gördü. Suriye Krallığı kurulduğunda, Kuvvetli bir hükûmet yetkilisi oldu, ancak monarşizmden hayal kırıklığına uğradı ve cumhuriyetçi Bağımsızlık Partisini kurdu. Kuvvetli, 1920'de Suriye'yi kontrol altına alan Fransızlar tarafından derhal ölüme mahkûm edildi. Daha sonra, Suriye-Filistin Kongresi'nin baş büyükelçisi olarak görev yaptığı ve Suudi Arabistan ile özellikle güçlü bağlar geliştirdiği Kahire'ye yerleşti. Bu bağlantılarını Büyük Suriye İsyanı'nı (1925-1927) finanse etmek için kullandı. 1930'da Fransız yetkililer Kuvvetli'yi affetti ve Kuvvetli ardından Suriye'ye döndü ve yavaş yavaş Ulusal Blok'un başlıca lideri oldu. 1943'te Suriye devlet başkanı seçildi ve üç yıl sonra ülkenin bağımsızlığını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Necib</span> Mısırın ilk devlet başkanı

Muhammed Necib, 1952'de Kral I. Faruk'un devrilmesinde önemli rol oynayan Mısırlı asker ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Cumhuriyeti</span> Orta Doğuda bir ülke (1958-1971)

Birleşik Arap Cumhuriyeti 1958'den 1971'e kadar Orta Doğu'da bulunan egemen bir devletti. Başlangıçta 1958'den 1961 Suriye Darbesi'nden sonra Suriye birlikten ayrılana kadar Mısır ve Suriye arasında siyasi bir birlikti. Mısır 1971 yılına kadar resmi olarak Birleşik Arap Cumhuriyeti olarak bilinmeye devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Abdünnâsır</span> 2. Mısır devlet başkanı

Cemal Abdünnâsır Hüseyin, 1954'ten 1970'teki ölümüne kadar Mısır'ın ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan Mısırlı bir subay ve politikacıydı. Nâsır, 1952 Mısır Devrimi'ne öncülük etti ve ertesi yıl geniş kapsamlı toprak reformlarını başlattı. 1954'te bir Müslüman Kardeşler üyesinin suikast girişiminin ardından örgüte baskı uyguladı. Kendisine karşı yapılan bir suikast girişimine adı karışan Devlet Başkanı Muhammed Necib'i ev hapsine aldı ve idari görevi üstlendi. Haziran 1956'da resmen başkan seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Nâsırcılık</span>

Nâsırcılık, Mısır'ın eski cumhurbaşkanı Cemâl Abdünnâsır'ın düşüncelerine dayanan, Arap milliyetçisi bir siyasi ideolojidir. Kimilerince Arap sosyalizmi olarak da bilinir; ancak dini tamamıyla reddetmez. 1950 ve 60'larda Pan-Arap politikalarında büyük bir etkiye sahipti. Günümüzde de Arap dünyasında büyük bir öneme sahiptir. 1970'li yıllarda başka milliyetçi akımların da ortaya çıkmasına yol açmıştır. 1967'de Altı Gün Savaşı'nda Arapların uğradığı hezimet, Nâsır'ın ve ideolojisinin saygınlığını ciddi bir şekilde zedeledi. Cemâl Abdünnâsır, 1970 yılında öldü. Nâsırcılık, Cemâl Abdünnâsır'ın halefi Enver Sedat tarafından büyük oranda değiştirildi. Abdünnâsır iktidardayken Nâsırcı gruplar, Mısır tarafından teşvik edildi ve maddi olarak desteklendi. Nâsırcılık, büyük ölçüde sekülarist bir ideolojiydi. Cemâl Abdünnâsır döneminde Mısır, Bağlantısızlar Hareketi'nin de önemli bir destekçisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hür Subaylar Hareketi</span>

Hür Subaylar Hareketi veya kısaca Hür Subaylar, Mısır'da bir darbeyle 1952 Mısır Devrimi'ni gerçekleştirerek yönetimi ele geçirmiş ve içlerindeki subaylardan üç Mısır cumhurbaşkanı çıkarmış, milliyetçi hedeflere sahip askerî grup.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sabri</span> Mısırlı asker ve devlet adamı

Ali Sabri, Türk kökenli Mısırlı asker ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin el Şafii</span>

Hüseyin Mahmud Hasan el Şafii, Mısırlı asker ve devlet adamı.

Ahmed Hulûsi Fuad Tugay, Müşîr Deli Fuad Paşa'nın oğlu olan Çerkes asıllı Türk tıp doktoru, asker ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">14 Temmuz Devrimi</span> 1958de Irakta monarşiyi deviren askeri darbe

1958 Irak askerî darbesi olarak da bilinen 14 Temmuz Devrimi, 14 Temmuz 1958 tarihinde Irak'ta gerçekleşen ve Kral II. Faysal'ın devrilmesi ve Haşimi liderliğindeki Irak Krallığı'nın yıkılmasıyla sonuçlanan bir darbedir. Bu darbenin ardından kurulan Irak Cumhuriyeti, altı ay önce Irak ve Ürdün arasında kurulan Haşimi Arap Federasyonu'nun sonunu getirmiştir.

Arap Soğuk Savaşı, Arap dünyasında 1952'de Cemal Abdünnâsır'ı iktidara getiren Mısır Devrimi ile 1979'da İran-Arap gerginliklerinin Arap içi çatışmayı tutmasına neden olan İran Devrimi'nin neden olduğu siyasi rekabetti. Bir tarafta Mısır önderliğindeki yeni kurulan cumhuriyetler ile diğer tarafta Suudi Arabistan önderliğindeki geleneksel krallıklar bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Libya Arap Sosyalist Birliği</span> Libyada bir siyasi parti

Bu makale Libya'daki ASB hakkındadır. Diğer Arap ülkelerindeki kardeş partiler için bkz. Arap Sosyalist Birliği .

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Siyasi Komutanlık</span>

Ortak Siyasi Komutanlık veya Birleşik Siyasi Liderlik olarak da tercüme edilen bir Birleşik Siyasi Komutanlık, 1964'te Mısır ve Irak cumhurbaşkanları ile Mısır ve Kuzey Yemen cumhurbaşkanları arasında yapılan bir anlaşmaydı. Her iki proje de paraleldi ancak birbirleriyle bağlantılı değildi. Birleşik Siyasi Komutanlık, Irak'ın Mısır ile ve Kuzey Yemen'in Mısır ile yeni bir Birleşik Arap Cumhuriyeti'nde kademeli olarak birleşmesini hazırlaması gereken bir tür geçiş hükümeti anlamına geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Nazım el-Kudsi</span> Suriyenin ilk devlet başkanı

Nazım el-Kudsi, 14 Aralık 1961'den 8 Mart 1963'e kadar Suriye Devlet Başkanı olarak görev yapan Suriyeli bir politikacı.

<span class="mw-page-title-main">1952 Mısır Devrimi</span>

1952 Mısır Devrimi, 23 Temmuz Devrimi veya bilinen adıyla Hür Subaylar Darbesi, 23 Temmuz 1952 tarihinde Mısır'da Hür Subaylar Hareketi tarafından gerçekleştirilen askerî darbe.

<span class="mw-page-title-main">Lu'ay el-Etâsî</span> 2. Suriye devlet başkanı

Lu'ay el-Etâsî Suriye Ordusunda kıdemli bir komutandı ve daha sonra 9 Mart ile 27 Temmuz 1963 arasında Suriye devlet başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Casim Elvan</span> Suriyeli asker (1928-2018)

Casim Elvan, özellikle Şam yakınlarındaki Katana Üssü'nün komutanlığını yaptığı Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) döneminde (1958-1961) Suriye Ordusunun önde gelen yarbaylardan biriydi. BAC Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olan Elvan, Suriye'nin 1961'de birlikten ayrılmasına karşı çıktı ve 1962'de ayrılıkçı hükûmeti devirmek için iki başarısız darbe girişimine liderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Cemal el-Etâsî</span> Suriyeli siyasetçi (1922-2000)

Cemal el-Etâsî (1922-2000) Suriyeli bir Arap milliyetçisi, siyasetçi ve yazardı. Kurulduktan kısa bir süre sonra katıldığı Suriye Baas Partisinin ilk ideologlarından biriydi. Partinin anayasasının hazırlanmasına yardımcı oldu ve partinin sloganı olan "Ebedi Mesaja Sahip Birleşik Bir Arap Ulusu"nu icat eden kişi oldu. Ayrıca partinin günlük gazetesi El-Baas'ın baş editörü olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Riyad</span>

Maḥmūd Riyāḍ, Mısırlı bir diplomattı. 1972-1979 yılları arasında Arap Birliği Genel Sekreteri olarak görev yaparken, Mısır'ın İsrail ile bir barış anlaşması imzalamasının ardından 1979'da Arap Birliğinden çıkarılmasını engelleyemedi.