İçeriğe atla

Zehra Kosova

Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri

Zehra Kosova (1910, Kavala - 18 Ağustos 2001), Türkiye’de işçi hakları ve sendikal mücadelesinin öncü isimlerinden biri ve ilk kadın sendikacılardandır.

1923 mübadelesi ile Türkiye'ye gelerek Tokat'a yerleşen tütün işçisi bir ailenin kızıdır. Ailesiyle birlikte tütün mağazalarında çalışarak geçimini kazandı. 1929 yılının sonuna doğru ailesi ile birlikte Tokat'tan Samsun'a, daha sonra buradan da Erbaa'ya taşındı. 1930'da ağabeyinin yanına İstanbul'a geldi. Yıllar sonra bu yerleşik kalamama durumunu "göçebe haline girdik" şeklinde ifade etti.

İstanbul'da aynı işkolunda çalışmayı sürdürdü. Burada Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyeleri ile tanışma fırsatı oldu ve o zamanlarda henüz "yoldaş" kelimesini bilmeyen Zehra Kosova'ya yoldaş diye hitap edildi. Partinin ilk beyannamesini okuduktan sonra birlikte çalıştıkları TKP üyelerinden Ramazan abisi "işte şimdi "hakiki yoldaş" olduk" dedi[1] ve böylece Türkiye Komünist Partisi'ne katıldı.[2] 1934'te parti tarafından Moskova'daki Doğu Halkları Emekçi Üniversitesi'ne (KUTV)gönderildi. Moskova'da yaşadığı sırada tanıştığı Mustafa İskender ile 8 Mart 1935 Dünya Emekçi Kadınlar Gününde evlendi.[3] 1937 nisan sonlarına doğru eşi ile birlikte Türkiye'ye geri döndü. Samsun'da, Bafra'da tütün işçileri arasında TKP'nin örgütlenme çalışmalarını yürüttü. Parti tarafından çağrılınca İstanbul'a döndü.

1942 senesinde tutuklandığında “Parmaksız Hamdi” adıyla bilinen siyasi şube müdürü Kosova'yı sorguda çok zorladı. Sorguda konuşmayınca kendisine işkence edildi. 1946'da Şefik Hüsnü'nün kurduğu Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi'nde görev aldı. 1951'de TKP Tevkifatı'nda tutuklandı. 1954'te ise Vatan Partisi tutuklamaları sırasında cezaevinde 16 ay yattı.[4]

1950 yılına kadar tütün işinde çalıştıktan sonra tekstil fabrikasına girdi. Burada 11 sene çalıştı, sendikal faaliyetlerini sürdürdü ve sendikasız işçilerin sendikalı olması için öncü oldu.

1970 yılında emekli oldu.

8 Mart 1995'te DİSK'in Kadın Emek Ödülü’nü aldı.[5]

Anılarını paylaştığı 'Ben İşçiyim' kitabında şöyle der: "Hayatım boyunca bir gün denizin durulacağını, fırtınanın dineceğini, benim gibi milyonlarca insanın sakin ve rahat bir hayata ulaşacağını düşündüm. İnsanların ezilmeyeceği, sömürülmeyeceği bir dünyanın özlemiyle yaşadım."[6]

Kitapları

  • Ben İşçiyim

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Zehra Kosova - Ben İşçiyim". Türkiye Komünist Partisi. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022. 
  2. ^ "8 Mart ve Zehra Kosova". marksist.net. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015. 
  3. ^ "8 Mart ve Zehra Kosova". 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022. 
  4. ^ "Zehra Kosova". 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022. 
  5. ^ "Zehra KOSOVA'yı Kaybettik". www.inadina.com/. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015. 
  6. ^ "Cumhuriyetin 91'inci yılında 91 sembol kadın". www.hurriyet.com.tr. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmail Bilen (1902 doğumlu siyasetçi)</span> Türk politikacı

İsmail Bilen, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin 1973-1983 yılları arasında liderliğini üstlenen komünist siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İşçi Partisi (1961)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1961–1971, 1975-1981)

Türkiye İşçi Partisi (TİP), 1961 yılında Türkiye'de kurulan siyasi parti. 1946 sonrası çok partili dönemde TBMM'ye milletvekili seçtirebilen ilk sosyalist parti olmuştur. 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında kapatılmış, 1988 yılında TKP ile birleşerek TBKP kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mihri Belli</span> Marksist kuramcı ve politikacı

Mihri Belli, Türk komünist siyasetçi ve yazar. Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında Trakya Müdaafası'nı yönetenlerden Mahmut Hayrettin Bey'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Marksist-Leninist Komünist Parti</span> HBDHye dahil olan, silahlı komünist örgüt

Marksist Leninist Komünist Parti, 10 Eylül 1994'te kurulan ve silahlı mücadele yürüten yasa dışı komünist partidir. Parti, içinde eylem yapmakta ve örgütlenmekte olduğu sistemlerin ağır baskıları ve yasaklamaları neticesinde kendisini yasa dışı olarak tanımlamakta ve bu çerçevede eylemlerini yürütmektedir. Örgüt, Emniyet Genel Müdürlüğü'nün yayınladığı "Türkiye'de hâlen faaliyetlerine devam eden başlıca terör örgütleri" listesinde "Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP)" adı altında yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Hüsnü Deymer</span> Türk siyasetçi ve yazar

Mehmet Şefik Deymer, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin ilk kuruluş yıllarından 1959 yılına dek liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, tıp doktoru, gazeteci, yazar ve çevirmen.

Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (THİF), Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'da komünist faaliyet yürüten bir partidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist</span> 1972de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı Maocu komünist parti

Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML), 24 Nisan 1972'de İbrahim Kaypakkaya ve arkadaşları tarafından kurulan yasa dışı komünist parti. Partinin siyasi düşünceleri doğrultusunda askeri kolu Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu (TİKKO) ve gençlik örgütü Türkiye Marksist-Leninist Gençlik Birliği'dir (TMLGB).

Şoför İdris olarak bilinen İdris Erdinç, Türkiye Komünist Partisi mensubu işçi önderi ve sendikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (2001)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Komünist Partisi, 11 Kasım 2001 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "TKP" şeklindedir. Simgesi çarkla çevrelenmiş çekiç ve üstünde bulunan yıldızdır. Genel Sekreteri Kemal Okuyan'dır. Ancak kolektif liderlik ilkesi gereği en yetkili karar organı parti kongresinde seçilen Merkezi Komite'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

Ahmet Nihat Sargın, Türk komünist, tarihsel Türkiye İşçi Partisi genel sekreteri, Türkiye İşçi Partisi ile tarihsel Türkiye Komünist Partisi'nin birleşmesi ile kurulan Türkiye Birleşik Komünist Partisi'nin genel başkanı, politikacı, Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı Başkanı.

Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Komünist Partisinin (TKP) birleşmesiyle kurulmuş bir siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">İlerici Gençler Derneği</span> TKP çizgisini benimseyen gençler tarafından 1976da İstanbulda kurulan gençlik ve öğrenci örgütü

İlerici Gençler Derneği 1975 yılında Türkiye Komünist Partisi (TKP), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP) gençlik temsilcileri arasında yapılan birlik görüşmelerinin başarıyla sonuçlanamaması üzerine TKP çizgisini benimseyen gençler tarafından 5 Ocak 1976 tarihinde İstanbul'da kurulan gençlik ve öğrenci örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Komünist Parti, Türkiye'de 17 Temmuz 2014'te Arif Hikmet Basa tarafından kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Marksizm-Leninizmi benimsemiş olan ve komünizmi hedefleyen bir komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Türkiye Komünist Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2014-2017)

Halkın Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Partisi'nde 2014 yılı Nisan ayında başlayan ayrışmanın ardından 12. Kongre etrafında toplanan Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu, Kurtuluş Kılçer, Erkan Kılıç, Can Soyer ve Doğan Ergün'ün de dahil olduğu partililerin kurduğu Marksist-Leninist siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Nabi Yağcı</span> Türk siyasetçi

Nabi Yağcı ya da takma adıyla Haydar Kutlu, Türk siyasetçi. Türkiye Komünist Partisinin son genel sekreteri, TKP'nin Türkiye İşçi Partisi ile birleşmesiyle kurulan Türkiye Birleşik Komünist Partisinin ilk ve son genel sekreteridir.

Mehmet Rasih Nuri İleri Türk komünist siyasetçi ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Topçuoğlu</span> Türk sosyalist yazar ve siyasetçi

İbrahim Topçuoğlu veya İbrahim Sırrı Topçuoğlu, Türk sosyalist yazar ve siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.