İçeriğe atla

Zehirli yılan

Zehirli yılanlar, modifiye olmuş salya (zehir) kullanan yılanlardır. Yılan avını hareketsizleştirmek ya da kendisini savunmak için, içi boş zehir dişler gibi özelleşmiş dişlerinden bu zehiri salgılar. Zehirli yılanlar, zehirsiz yılanlardan evrimleşmişlerdir.[1]

Zehirli bir yılanın zehir aparatı temelde ikiye ayrılır; zehirin ava zerkedildiği zehir dişleri ve zehirin üretilip depolandığı salgı bezi.

Zehirli bir elapid olan batılı yeşil mamba, Dendroaspis viridis

Zehirli yılanlar birçok familyaya dahildir ve tek bir taksonomik grup oluşturmaz. Bu da yılanlardaki zehirin birden fazla kez yakınsayan evrimin sonucunda oluştuğu şeklinde yorumlanır.

Zehirli yılan familyaları

Yaklaşık 600 yılan türünün (tüm yılanların dörtte biri) zehirli olduğu bilinmektedir.

Familya Notlar
Atractaspididae
Colubridae (kırbaç yılanları) Çoğu zararsızdır, ancak bazıları zehirli salyaya sahiptir ve Dispholidus typusun da dahil olduğu en az beş tür insan ölümlerine sebep olmuştur.
Elapidae (kobralar ve mercan yılanları) Kobralar, mercan yılanları, kraitler, mambalar, deniz yılanları, deniz kraitleri ve Avustralya elapidleri.
Viperidae (engerekler) Asıl engerekler ve çukur engerekler.

Dış bağlantılar

Notlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yılan</span> pullular alt takımı

Yılanlar, Pullular takımına ait uzun, ayaksız etçil sürüngenlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Herpestes ichneumon</span>

Firavun faresi, kuyruksürengiller (Herpestesidae) familyasından Afrika dışında yaşayan bir kuyruksüren türü.

<span class="mw-page-title-main">Kral kobra</span>

Kral kobra, dünyanın en uzun zehirli yılanı.Uzunluğu ortalama 3.5-4 metreye gelebilir ancak 5.5-6 metreye gelenler olmuştur. Ağırlığı da 9 kilograma kadar çıkabilir. Bu tür Güneydoğu Asya'dan Hindistan'a kadar çok geniş bir yaşam alanına sahiptir. Ayrıca doğada farklı renk ve desenlerde Kral Kobralar vardır. Örneğin Tayland'daki Kral Kobralar zeytin yeşili bir renge sahipken, Çin'dekiler daha koyu renge ve altın sarısı desenlere sahiptir. Kral kobranın cins ismi olan Ophiophagus "yılan yiyici" anlamına gelir. Bu yılanların diyetinde diğer yılanlar da bulunur. Özellikle pitonlar, sıçan yılanları ve hatta kendi türünün daha küçük üyeleri başta gelir. bulunduğu bölgedeki diğer yılanları yer. Kral kobra, gerçek bir kobra değildir. İlk keşfedildiği zaman öyle sanılmış ancak sonrasında ayrı bir aileye özgü bir yılan olarak kabul edilmiştir. Ayrıca dişi bireyler yumurtlamadan önce, tıpkı kuşlar gibi etraftaki nesneleri kullanıp yuva hazırlar. Bunu yapan tek yılandır. Dişiler yuva başında 80-90 gün nöbet tutar ve zamanı gelince oradan ayrılırlar. Kral kobralar Hinduizmde yok oluşun ve yeniden oluşumun tanrısı Shiva'nın habercisi olarak görülür. Bu yılanlar 15-20 yıl civarı yaşayabilir. Esaret altında bu süre daha fazla olabilir.

<i>Oxyuranus</i>

Oxyuranus, Elapidae familyasına bağlı zehirli bir yılan cinsidir. Cins adı Oxyuranus Yunancadaki oxys (sivri) ve oura (kuyruk) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Bir türü O. microlepidotus en ölümcülü olmamasına rağmen dünyada karada yaşayan yılanlar arasında en güçlü zehire sahip olanıdır.

<i>Bothrops asper</i>

Bothrops asper Orta Amerika'da ve Güney Amerika'nın kuzeyinde bulunan zehirli bir Yeni Dünya engereği türüdür. B. asper iki metreden daha fazla uzunluğa ulaşabilir, oldukça hızlıdır, çok kolay heyecanlanır ve son derece zehirlidir. Bu yılanlar düşük rakımlı bölgelerde çoğunlukla insanların yaşadığı yerlerde geniş ölçüde yayılmışlardır ve yaşadığı bölgelerdeki yılan ısırığı vakalarının temel sorumlusudur. Isırıktan sonra hayatta kalanların büyük çoğunluğu da nekroz sonucu organ kaybına maruz kalır. Türün şu ana kadar herhangi bir alttürü tanımlanmamıştır.

Isırıklar, hayvanların ya da insanların neden olduğu dişlerle yaralanma biçimidir. Komplikasyonlar ortaya çıkmaması için bu tür yaralara gerekli tıbbi müdahale yapılmalıdır.

<i>Laticaudata semifasciata</i>

Kara kuşaklı deniz yılanı, Elapidae ya da Hydrophiidae familyasında denizlerde yaşayan yılan türüdür. Laticauda, Hydrophiidae üyeleri içinde deniz yaşamına en az adapte olmuş cinstir. Genel olarak Geniş şeritli mavi deniz yılanı olarak bilinir. Bu türü Reinwardt 1837 yılında keşfetmiştir. Tıpkı karayılanlarında olduğu gibi ventralinde geniş pullar bulunur ve bir tane az gelişmiş kuyruk yüzgeci vardır. Laticulada kıyıya yakın ve kısa zamanlı olarak karada yaşarlar çünkü karada hareket etmeleri kolaydır. Dillerinin etrafını çevreleyen tuz bezleri, deniz suyunca hayvanın ozmotik dengesini sağlamasına yardımcı olur. Tüm yılanlar gibi karnivordurlar. Gerçek deniz yılanları genelde balıklarla, çoğunlukla da belirli balık türleriyle beslenirler. Akciğerleri yüzünden nefes almak için yüzeye çıkmaları gerekmektedir. Deniz yılanlarında deri ile oksijen alınımı olduğu kanıtlanmıştır. Deniz yılanları dünyada en çok bulunan ve tüm zehirli sürüngenlerin %70’ini oluşturan, geniş yayılım gösteren bir gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Kocabaş yılan</span>

Kocabaş yılan Hemorrhois ravergieri, Colubridae familyasından Orta Doğu ve Orta Asya'da görülen yarı zehirli bir yılan türü.

<span class="mw-page-title-main">Yılan ısırığı</span> Yılan Isırığı ve etkileri

Yılan ısırığı veya yılan sokması, yılanın dişleri ile sebep olduğu yaralanmadır. Yılanlar çoğu zaman avlarını ısırırlar, ancak sık görülmese de, genellikle savunma amaçlı olarak insanları ısırdıkları da olur. Çoğu yılan zehirsizdir ve avlarını genellikle zehir kullanmadan boğarak öldürürler. Bununla birlikte zehirli yılanlar -Antarktika haricinde- her kıtada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kırbaç yılanıgiller</span>

Kırbaç yılanıgiller (Colubridae), kolubridler veya su yılanıgiller bir yılan familyasıdır. Tüm dünyadaki yılan türlerinin üçte ikisi kapsayan geniş bir familya olan kırbaç yılanları Antarktika haricinde bütün kıtalarda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Crotalus atrox</span>

Batı elmas sırtlı çıngıraklı yılanı veya baklava sırtlı ABD ve Meksika'da bulunan bir çukur engerek türüdür. Meksika'nın kuzeyinde yılan ısırığı sonucu meydana gelen ölümlerin birinci ve ABD'de doğulu elmas sırtlının ardından ikinci sorumlusudur. Şimdiye kadar tanınmış herhangi bir alt türü bulunmamaktadır.

Dört Büyükler Güneybatı Asya'nın en tehlikelileri olarak kabul edilen zehirli yılanlardır.

<i>Bothrops atrox</i> Engerek türü yılanların bir cinsi

Bothrops atrox Andlar'ın doğusunda Güney Amerika'nın kuzey kesimlerindeki tropik alçak bölgelerinde bulunan bir çukur engerek türüdür. Tanımlanmış herhangi bir alt türü bulunmamaktadır. Bu tür çok tehlikelidir ve başka herhangi bir Amerikan sürüngeninden daha fazla insan ölümünden sorumludur.

Struan Sutherland Avustralyalı tıbbi araştırmacı. Avustralya vahşi yaşamında ısırılan veya sokulan insanlar için geliştirdiği etkili panzehirler ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yılan zehri</span> zehir

Yılan zehri, belli yılan türlerinin modifiye olmuş tükürük bezlerinde ürettiği salyadır. Zootoksin salgılayan salgı bezi, diğer omurgalılarda bulunan parotis bezinin değişikliğe uğramış halidir ve genellikle başın her iki yanında, gözlerin arkasında ve aşağısında yer alır. Bu zehrin, kılcal borular yoluyla oluklu veya borumsu dişlerden dışarı çıkıncaya kadar saklandığı alveolu sağlar. Yılan zehri birçok farklı enzim ve protein içerir. Bu proteinlerden çoğu insanlar için zararsızdır ancak bazıları toksindir.

<i>Sarı karınlı deniz yılanı</i>

Sarı karınlı deniz yılanı tropikal okyanus sularında bulunan bir deniz yılanı türüdür. Pelamis cinsinde yer alan tek türdür.

<span class="mw-page-title-main">Yılan ısırığı epidemiyolojisi</span>

Çoğu yılan ısırığı zehirli olmayan yılanlardan kaynaklanır. Dünyada kabaca 3000 yılan türü bulunur, bunların sadece %15 kadarının insanlar için tehlikeli olduğu kabul edilir. Yılanlar Antarktika dışında bütün kıtalarda bulunur. En çeşitli ve yaygın bulunan yılan ailesi, yaklaşık 700 türü zehirli olan kırbaç yılanlarıdır (Colubridae). Bu yılanların çoğu insanlar için tehlike oluşturabilecek kadar zehir üretemez, ancak familyanın en az beş cinsi insan ölümlerine sebep olmuştur.

<i>Oxyuranus microlepidotus</i>

Oxyuranus microlepidotus, Elapidae familyasından doğu Avustralya'nın içbölgesinde yaşayan zehirli yılan türü. En ölümcülü olmamasına rağmen dünyada karada yaşayan yılanlar arasında en güçlü zehire sahip olanıdır. Çok utangaç ve münzevidir. Mevsimine bağlı olarak koyu kahverengiden kahverengimsi açık yeşile kadar değişkenlik gösterir. Çoğunlukla kemirgenler, küçük memeliler ve kuşlarla beslenir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan zehri</span> bir canlı tarafından salgılanan toksin

Hayvan zehri ya da venom, bir hayvanın bir diğerine zarar vermek için ürettiği bir veya daha fazla toksin içeren bir salgıdır. Venom, hem avcılarda hem de avlarda, hem omurgalılarda hem de omurgasızlarda olmak üzere çeşitli hayvanlar arasında ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asya sarmaşık yılanı</span> Yılan türü

Asya sarmaşık yılanı bir diğer adıyla Oryantal kırbaç yılanı güney asya'ya özgü Colubridae ailesinden bir zehirli yılan türüdür.