Zedazeni Manastırı

Zedazeni Manastırı (Gürcüce: ზედაზნის მონასტერი), Saguramo tepelerindeki Zedazeni dağında ve Mtsheta'nın kuzeydoğusunda bulunan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Aragvi Nehri'nin doğu tarafında konumlanmıştır.

Manastır, görevi bölgedeki Hristiyanlığı güçlendirmek olan Gürcistan'ın Kutsal Süryani Babalarından biri olan Aziz Yahya tarafından kurulmuştur. Yahya, kilisesi için Mtsheta'ya yakın olan dağlık bir yer seçmiştir.

Etimoloji

Zedazeni adı, Gürcü mitolojisinde meyve tanrısı olan Zaden'den gelmektedir. İberya Kralı Farnacum (c. MÖ 109-90), bölgedeki İberya pagan tapınağına Zaden'in resmini eklemiştir. Hristiyanlığın bölgede yayılmasıyla, Zaden kültü kaldırılmıştır. Zendazeni adı, "Aşağı Zaden" anlamına gelmektedir.

Tarihi

Aziz John, manastırı 540'larda (6. yüzyıl) Zedazeni dağının üzerinde kurmuştur. Bu bölge, Hristiyanlık öncesi dönemde, bir bereket kültü figürü olan Zaden kültüydü. Manastır 17. yüzyılda, Gürcistan, Şah Abbas tarafından yok edildikten sonra terk edilmiştir. John bu kiliseye gömülmüştür, kilisedeki havuz sadece 7 Mayıs'ta, John'un yıl dönümüne hacılar geldiği zaman dolmaktadır. Cvari Manastırı, Zedazeni Manastırından rahatlıkla görülebilmektedir. Sovyet döneminde, özellikle 1938 ve 1970-1971'de, manastırda temizlik ve güzelleştirme çalışmaları yapılmıştır. Manastır, Mihail Lermontov'un "Fusion" şiirinde geçmektedir.

Yahya Kilisesi

Neredeyse kare şekilli olan yapı (13.5 x 13.4 metre ölçülerinde), üç koridorlu bir bazilikadır. Kilise, çakıl taşları, kırma taşlar ve tuğlalarla inşa edilmiştir. 19. yüzyılda açılan, güneydeki ana giriş kapısı ve batı kapısı olmak üzere iki girişi vardır. Kilisenin içi iki kolonla üç koridora ayrılmıştır. Kilisenin yanında bir çan kulesi vardır.

Kilisenin içinde fresk parçaları vardır. Freskler, canlı, sıcak kırmızımsı kahverengi ve altın renklerinden yapılmıştır. Sığınaktaki duvar resimleri feodal döneme aittir ve geriye kalan freskler 17. yüzyıldan kalmadır.

Savunma duvarı

Manastırın 3 tarafı (kuzey, doğu, batı) 28 x 134.5 metre ölçülerinde bir duvarla çevrili olup, güney tarafında bir uçurum vardır. Büyük ölçüde 17. yüzyıldan kalma çakıl ve tuğlalardan inşa edilmiştir. Kilisenin kuzeybatısında, dar bir giriş kapısı olan kule vardır. Duvarın kuzeybatı köşesinde ise neredeyse dikdörtgen şekilli bir kule vardır; kulenin batı cephesi yuvarlak, doğu cephesi ise düzdür.

Manastır hücreleri

Vaftiz kilisesinin güneydoğusunda, dağın dik yamacında, feodal döneme ait odalar bulunmaktadır. Odalara dar yollardan erişilebilmektedir. Odanın güney cephesindeki alt kısmı, yani 3.9 x 4.4 m ölçülerindeki duvar, taş ve tuğladan yapılmıştır. Odaların bir kapısı ve bir penceresi vardır. Çatılar düzensizdir. Doğuda, dağın yamacında oyulmuş, yiyecek saklama deposu olarak kullanıldığı düşünülen, kırmızı tuğlalardan yapılmış 2.5-3 metre derinliğinde bir oda vardır.

Bibliyografya

Monasterio de Zedazen / / Diccionario enciclopédico Brockhaus y Efron - SPb., 1890-1907.

Wikimedia Commons'ta Zedazeni Manastırı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Çarpanak Adası, Van Gölü'nün kuzeydoğu bölgesinde, Van ilinin merkeze bağlı Çitören Köyü mevkiinde bulunan bir adadır. Köyün iskelesinden teknelerle ulaşımın sağlanabildiği ada, üstündeki doğal yaşamın bozulma tehlikesine karşı turizme kapalı tutulmaktadır. Adanın üzerinde 9. ya da 11. yüzyılda yapılmış olduğu sanılan, Aziz Yuhanna'ya (Sen Jan) adanmış bir de manastır vardır. Ktuts Manastırı adı ile anılan yapının bugün yalnızca kilise bölümü ayaktadır. Adada, Türkiye'nin başka bir yerinde bulunmayan pek çok tür bulunmaktadır.

Alahan Manastırı, Mersin ili Mut ilçesi civarında büyük bir kilise örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Oşki Manastırı</span>

Oşki Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı ve eski adı Oşki olan Çamlıyamaç köyünde eski Gürcü manastırıdır. Manastırın 963-973 yılları arasında inşa edilmiş olan ana kilisesi Vaftizci Yahya'ya adanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marko Manastırı</span> Makedonyada bir manastır.

Marko Manastırı, Kuzey Makedonya'da, Üsküp'ün güneybatısında, şehre yaklaşık 18 km uzaklıktaki Markova Sušica köyünde bulunan manastırdır. Manastırın inşasına Sırp Kral Vukašin önderliğinde 1345 yılında başlanmış olsa da, içindeki freskler dönemde yaşanan Osmanlı akınları ve iç karışıklıklar nedeniyle oğlu Prens Marko tarafından yaklaşık 30 yıl sonra tamamlanabilmiştir. Manastırın Katholikon'u Aziz Dimitrios kilisesidir ve bu kilise manastır kompleksinin merkezini oluştur.

Gıduts Manastırı, 9. yüzyılında inşa edilmiş ve Van ilinin Tuşba ilçesine bağlı bugünkü Çitören köyünün ve Van Gölü'nün Çarpanak adasında bulunmakta olan tarihî Ermeni Apostolik manastır. Ktuts Manastırı olarak kayıtlara geçen manastır, adanın kuzey bölümünde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doliskana Manastırı</span>

Doliskana Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihsel Klarceti bölgesinde, Doliskana köyünde orta çağ Gürcü manastırıdır. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Hamamlı köyünde yer alır.

Vardzia güney Gürcistan'daki bir mağara manastırıdır. Kura Nehri'nin sol yakasında bulunan Eruşeti Dağı'nın eteklerinden kazılmış olan manastır, Aspindza'ya otuz kilometre uzaklıktadır. Ana inşaat dönemi on ikinci yüzyılın ikinci yarısıydı. Mağaralar, uçurum boyunca yaklaşık beş yüz metre boyunca uzanır ve on dokuz katmandan oluşur. Meryem'in ölümü Kilisesinin tarihi, Tamar ve Rustaveli'nin altın çağını yaşandığı 1180'lere dayanır. Kilisede önemli duvar ressamlığı serileri vardır. Bölge, on altıncı yüzyılda Osmanlı'nın bölgeyi fethetmesinden sonra büyük ölçüde terk edilmiştir. Günümüzde devlet mirasının parçası olan genişletilmiş Vardzia-Hertvisi bölgesi, UNESCO Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

Ninotsminda Katedrali Gürcistan'a bağlı Kaheti bölgesinin Sagareco köyünde konumlanmış bir katedraldir.

Alaverdi Manastırı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Ahmeta kentine 25 km uzaklıkta bulunan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın bazı bölümlerinin tarihi 6. yüzyıla dayansa da, günümüzdeki katedral 11. yüzyılda III. Kvirike tarafından eski Aziz Yorgi kilisesinin yerine yapılmıştır. Katedral, özellikle 15 ve 18. yüzyıllarda gerçekleşen depremlerde birkaç kez hasar gördü. Kilisenin freskleri 19. yüzyılda boyanmıştır, ancak 1966'da kısmen yenilenmiştir. Katedralin dış duvarları, katedral kilisesi mimarisinin tipik bir örneği olacak şekilde çok az süslüdür. Kilisenin içinin yüksekliği 42 metreden yüksektir. Kilisenin UNESCO Dünya Mirası listesine dahil olması için 2007 yılında başvuru yapılmıştır.

Matani Manastırı Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Ahmeta Belediyesine bağlı Matani köyünün 3.5 km batısında konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ananuri</span>

Ananuri, Aragvi Nehri üzerindeki bir kale kompleksidir. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e yaklaşık 72 km mesafededir.

Martkopi İlah Manastırı Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 25 km doğusundaki Martkopi köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın tarihi, 6. yüzyıldaki stilit çalışmalarına dayanmaktadır ve On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Anton ile ilişkilidir. Manastırın mevcut yapılarının çoğu 17 ila 19. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Natlismtsemeli Manastırı ayrıca bilinen adıyla Aziz Yahya Manastırı, Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki Davit Gareca manastır kompleksinde yer alan tarihi ve mimari bir anıttır.

Eski Şuamta Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastır, deniz seviyesinden yaklaşık 1015 metre yükseklikte yer almaktadır. Ormanlık bir dağda konumlanmış olan manastır, Telavi kasabasının beş kilometre batısında inşa edilmiştir.

Ağaiani Azize Nino Kilisesi, Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesine bağlı Kaspi Belediyesindeki Ağaiani köyünün 2 km güneydoğusunda yer alan, Thoti Dağında konumlanmış bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Tarihsel bir söylentiye göre kilise, Hristiyanlığın Kartli halkı tarafından benimsendiğini göstermesi için Azize Nino'nun emriyle dikilen üç tahta haçtan birinin yanında konumlanmıştır. Mevcut yapı, Yunan haçı planıyla yapılmış eski kilisenin yeniden yapılanmasıyla, 9. ve 10. yüzyıllar arasında yapılmış bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Mğvimevi Manastırı, Batı Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Çiatura kentinin yakınlarında konumlanmış, kısmen kayaya oyulmuş bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Meryem'in doğuşunu adanmış olan kilise, 13. yüzyılda kalma iki nefli bir bazilikadır. Kompleks ayrıca küçük bir kilise, çan kulesi ve bir savunma duvarı içermektedir. Manastır günümüzde rahibe manastırı olarak kullanılmaktadır. Kilisenin dışını birçok mimari heykel süslemektedir. Mğvimevi kompleksi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Hirsa Aziz Stephen Manastırı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın temelinin, 6. yüzyılda yaşamış On Üç Süryani Babadan biri olan keşiş Stephen'a dayandığı düşünülmektedir. Kubbeli bir kilise olan mevcut yapı, 886 ve 1822 arasındaki bir dizi yeniden yapılanmanın sonucudur. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Othta Eklesia, tarihsel Klarceti bölgesinde Gürcü Ortodoks manastırı. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastır bugün Türkiye sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde yer alır. Othta Eklesia Manastırı Tekkale Manastırı, Dört Kilise Manastırı olarak da bilinir.

Çitahevi Aziz Yorgi Kilisesi Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Borcomi vadisinde konumlanmış bir Orta Çağ Hristiyan manastırıdır. Manastır yaygın olarak, "Yeşil Manastır" anlamına gelen Mtsvane Manastırı adıyla da bilinmektedir. İki yüzyıldan fazla süredir terk edilmiş durumda olan manastır, 2003 yılında tekrar Hristiyan kullanımına açılmıştır. Manastır, popüler bir turizm ve hac bölgesidir. Manastır kilisesi ve çan kulesi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Gürcistan mimarisi, Gürcistan'da bulunan mimari tarzları ifade eder. Ülke mimari anıtlar açısından son derece zengindir. Gürcü mimarisinin karakteristik özellikleri, anıtsallık, net kompozisyon, katı orantılar, makul derecede dekorasyon kullanımı ve hepsinden önemlisi doğa ile uyumlu etkileşimdir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.