Zaven Der Yeğyayan - Turkipedia

Patrik Hazretleri I. Zaven Der Yeğyayan
Kostantiniyye Ermeni Patriği
Զաւէն Տէր Եղիայեան Zaven Der Yeğyayan (1920)
Özgün adı	Զաւէն Տէր Եղիայեան
Kilise	Ermeni Apostolik Kilisesi
Makam	İstanbul Ermeni Patrikhanesi
Atanma	1. kez 1913, 2. 1919
Dönem bitişi	1. kez 1915, 2. 1922
Önce gelen	XII. Hovahannes Arşaruni
Sonra gelen	I. Mesrob Naroyan
Doğum	1868 Musul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	1947 Bağdat, Irak Krallığı
Mezhep	Ermeni Apostolik

Zaven Der Yeğyayan (Զաւէն Տէր Եղիայեան, 1868, Musul, Osmanlı İmparatorluğu - 1947, Bağdat, Irak Krallığı), 79. İstanbul Ermeni Patriği.

İlk Patrikliği

İlk öğretimi Bağdat'ta okudu. Armaş Ruhban Okulu'nda çalışmalarını sürdürdü. Diyarbakır'da önce Başrahip daha sonra da Piskopos oldu. 1913 yılında İstanbul Ermeni Patrikliği görevine seçildi. Ermeni Kırımı'ndan sonra İstanbul Ermeni Patrikliğinin kapatılmasıyla birlikte Osmanlı Hükûmeti tarafından Bağdat'a sürgüne gönderildi.

İkinci Patrikliği

Mondros Mütarekesi'nden sonra 1918 yılında yeniden ihdas edilen İstanbul Ermeni Patrikliği görevine geldi. 6 Aralık 1918 tarihinde onun çabalarıyla "Rum-Ermeni Birliği Komitesi" kuruldu. Bu komite Türkiye aleyhinde çalışmalara başladı. 24 Şubat 1919 tarihinde İstanbul Rum Patrik Vekili Dorotheos ile birlikte Paris Barış Konferansı'na bir muhtıra gönderdi. Bu metinde İstanbul, Bursa ve Batı Anadolu'nun Yunanistan'a bağlanması ile sınırları Kilikya'dan başlayan ve Karadeniz'e kıyısı olan Büyük Ermenistan'ın kurulması isteniyordu. Türk Kurtuluş Savaşı'nın başarıya ulaşmasıyla birlikte bu planlar uygulanamadı. Aralık 1922'de Türkiye'den kaçarak Bağdat'a gitti.^[1]

Sonraki Hayatı

1926 yılında, Kıbrıs'ta Melkonyan Enstitüsü'nün tam yetkili müdürü oldu. 1927 yılında tekrar Bağdat'a taşındı. "Patriklik Anılarım" isimli kitabında dönem içerisinde yaşanan olayları kendi bakış açısıyla anlattı.^[2] 1947 yılında Bağdat'ta vefat etti.

Kaynakça

^ Güllü, Ramazan Erhan (Kasım 2009). "Mondros Mütarekesi'nin Ardından Ermeni ve Rum Patrikhanelerinin İşbirliği (30 Ekim 1918 - 11 Ekim 1922)". ATAM Dergisi. XXV (75). ATAM. ss. 575-604. ISSN 1011-727X. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2015.
^ Der Yeğyayan, Zaven (2002). My patriarchal memoirs (İngilizce) (çev. Ared Mısırlıyan bas.). Barrington (R.I.): Mayreni Publications. ISBN 9781931834056. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2012.

Ortodoks Kilisesi unvanları
Önce gelen: XII. Hovahannes	İstanbul Ermeni Patriği 1913-1915 (1915-1919 arası Patriklik ilga edildi.) 1919-1922	Sonra gelen: I. Mesrob

İstanbul Ermeni Patrikleri

Osmanlı İmparatorluğu

I. Hovagim • I. Nigoğayos • I. Garabed • I. Mardiros • I. Krikor • I. Asvadzadur • I. Istepanos • I. Diradur • I. Hagop • I. Hovahannes • I. Tovmas • I. Sarkis • II. Hovahannes • I. Azaria • II. Sarkis • I. Melkiseteg • III. Hovahannes • II. Kevork • II. Kevork • I.Zakaria • I. Tavit • I. Giragos • I. Khaçadur • II. Tovmas • I. Yeğiazar • IV. Hovahannes • I. Ğazar • V. Hovahannes • III. Sarkis • II. Istepanos • IV. Hovahannes • I. Antreas • II. Garabed • IV. Sarkis • I. Toros • I. Yeprem • II. Khaçadur • I. Mateos • II. Melkiseteg • I. Mıkhitar • I. Avedik • I. Kalust • I. Nerses • III. Mardiros • I. Mikayel • I. Sahag • VII. Hovahannes • VIII. Hovahannes • IX. Hovahannes • II. Hagop • I. Brokhoron • I. Minas • I. Kevork • III. Kevork Basmacıyan • II. Zakarya • X. Hovahannes • I. Tanyel • XI. Hovahannes • IV. Kevork • Kalust Gaydzag I • I. Apraham • I. Boğos • III. Garabet • III. Istepanos • III. Hagopos Seropyan • II. Asvadzadur • II. Madteos • II. Kevork • V. Sarkis • II. Boğos • I. İknadios • I. Mıgırdiç • II. Nerses • I. Harutyun • I. Khoren • III. Madteos • I. Mağakya • I. Yeğişe Turyan • XII. Hovahannes Arşaruni • I. Zaven Der Yeğyayan

Türkiye Cumhuriyeti

I. Mesrob Naroyan • I. Karekin Haçaduryan • I. Şınorhk Kalustyan • II. Karekin Kazancıyan • II. Mesrob Mutafyan • II. Sahag Maşalyan

İlgili Araştırma Makaleleri

İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir. Günümüzde İstanbul Başpiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.

Bekir Refik Koraltan, Türk bürokrat ve siyasetçi. Demokrat Parti döneminde, 1950 ile 1960 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı görevinde bulunmuştur.

Mondros Mütarekesi ya da Mondros Ateşkes Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan mütarekename. Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Bey tarafından, Limni adasının Mondros Limanı'nda demirli Agamemnon zırhlısında 30 Ekim 1918 akşamı imzalanmıştır. Bu antlaşma ile beraber Osmanlı İmparatorluğu fiilen sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rauf Orbay</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüseyin Rauf Orbay, Türk asker, siyasetçi. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, Kurtuluş Savaşı'nda ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde önemli görevlerde bulunmuştur. Trablusgarp ve Balkan Savaşları'nda gösterdiği başarıdan ötürü Hamidiye Kahramanı olarak tanındı. 1918 Ekim'inde Osmanlı Devleti'nin Bahriye Nazırı olarak görev yapan Orbay, devletin çöküş belgesi olan Mondros Mütarekesi'ni hükûmet adına imzalayan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Hüsrev Gerede</span> Türk asker ve siyasetçi

Hüsrev Gerede, Türk Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet tarihinin önemli isimlerinden olan Türk asker, siyasetçi ve diplomattır.

Osmanlı cepheleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'nda çarpıştığı cephelerdir.

Irak Cephesi, İngilizlerin petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te Basra'yı işgali üzerine açıldı. Osmanlı kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele geçirdiler.

İstanbul'un İşgali, Osmanlı İmparatorluğu ve İtilaf Devletleri arasında imzalanan Mondros Bırakışması ile Birinci Dünya Savaşı'nın bu ülkeler arasında sona erdiğinin ilan edilmesinin ardından gerçekleşmiştir. Osmanlı başkenti İstanbul, önce 13 Kasım 1918, sonra 16 Mart 1920'de olmak üzere iki kez işgal edildi. İlk işgalde, İstanbul'un önemli ve stratejik noktaları kontrol altına alındı ancak idareye el konulmadı; ikinci işgal ile idareye el konuldu. Eylül 1922'ye gelindiğinde, İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra, Mustafa Kemal Paşa İstanbul'u kurtarmak için Türk birliklerine İngiliz ve Fransız işgalindeki Çanakkale'ye hareket etmeleri emrini verdi. Bu emir üzerine Çanakkale Krizi patlak verdi. Türkler Kurtuluş Savaşı verdiği sırada İrlanda sorunuyla uğraşan Birleşik Krallık, Ankara Hükûmeti ile savaşın eşiğine geldi. Liberal Başbakan David Lloyd George Mustafa Kemal'in birliklerine karşı taarruza geçilmesini istediyse de müttefiklerinin desteğini alamadı ve ülkesindeki savaş karşıtı muhalefet ile dominyonların güçlü direnişiyle karşılaştı. Lloyd George'u gereksiz bir savaş başlatmaya çabalamakla itham eden Muhafazakâr Parti'nin 19 Ekim 1922'de Carlton Club deklarasyonu ile koalisyondan ayrılması sonucu Lloyd George hükûmeti düştü. İlerleyen süreçte diplomatik olaylar Türklerin lehine gelişti. İşgal, son İtilaf birliklerinin 4 Ekim 1923'te şehri terk etmesinden sonra, Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu birliklerinin 6 Ekim 1923'te tören eşliğinde şehre girmesiyle sona erdi.

II. Mesrob Srpazan, bilinen adıyla Mesrob Mutafyan, Ermeni din adamı ve Türkiye Ermenileri'nin 84'üncü patriğiydi.

İstanbul Ermeni Patrikhanesi, Osmanlı Devleti'nde yaşayan Ermenilerin ruhani ve dünyevi işlerini yönetmek üzere 1461'de Fatih Sultan Mehmed tarafından kurulmuş olan teşekküldür. Günümüzde Apostolik Kilisesi'ne (Gregoryen) mensup Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır. 1915 Ermeni Kırımı'ndan beri cemaatleri küçülmüştür. Patrikhane merkezi İstanbul'un (Kumkapı) semtinde bulunan Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi'dir.

Rus Ortodoks Kilisesi veya Moskova Patrikliği, dünyanın en büyük özerk Ortodoks Kilisesi. Rus Ortodoks Kilisesi, resmî olarak Ortodoks kiliselerinin öncelik sırasına göre, Rum Ortodoks Kilisesi'nin dört antik patrikhanesi olan, İstanbul, İskenderiye, Antakya ve Kudüs'ün hemen altında beşinci sırada yer alıyor.

İtilaf Devletleri donanmaları 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak 13 Kasım 1918'de Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul'a girdi. Fiilen gerçekleşmiş olan işgal, 16 Mart 1920 tarihinde resmi işgale dönüştü.

Şişli Ermeni Mezarlığı, Türkiye'nin İstanbul kentine bağlı Şişli ilçesinde bulunan Ermeni mezarlığı.

Kurtuluş Savaşı'nda Türk basını, Mondros Mütarekesi ile Lozan Antlaşması arasında fiilen dört yıl süren (1919-1922) Türk Kurtuluş Savaşı esnasında İstanbul ve Anadolu'da yayımlanan gazete ve dergilerin siyasi tutumlarını ele alan bir konudur.

Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi, Rus İmparatorluğu ile Yaş Antlaşması'nın imzalandığı 1792 yılından, saltanatın kaldırılarak devletin lağvedildiği 1922 yılına kadar sürer. Bu dönemde devlet en büyük toprak kayıplarını yaşamış ve Kurtuluş Savaşı sayesinde yalnızca Anadolu kurtarılabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Erich Obst</span>

Erich Obst, Almanya'dan davet edilen ve Türkiye'de modern coğrafyanın kuruluşunda görev alan coğrafyacıdır.

Patrik III. Sofranios, 1863-1866 arası Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi, 252. patriği olarak görev yapmıştır. 1798'de Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da doğan Sofranios İstanbul Patrikliği görevinden sonra 30 Mayıs 1870'te İskenderiye Rum Ortodoks Patrikhanesi Patrikliği yapmış ve ölene kadar bu görevde kalmıştır.

Madteos Çuhacıyan veya İstanbullu Madteos II. Çuhacıyan (1802-1865), 1844-1848 yılları arasında İstanbul Ermeni Patrikliği yapmış Ermeni lider.

Kegam Dergarabedyan Efendi, Osmanlı Ermeni siyasetçi ve yazar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.