İçeriğe atla

Zaruhi Bahri

Zaruhi Şahbaz Bahri
Զարուհի Շահբազ Պահրի
Doğum31 Mayıs 1880(1880-05-31)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm13 Mayıs 1958 (77 yaşında)
Boulogne-Billancourt, Paris, Fransa
Defin yeriPère Lachaise
MilliyetErmeni
VatandaşlıkOsmanlı İmparatorluğu
Tanınma nedeniyazar, sosyal görevli ve topluluk aktivisti
EvlilikHagop Bahri
Çocuk(lar)Krikor, Zhirayr, Anahid ve Noyemi
Akraba(lar)Parseğ Şahbaz (erkek kardeşi)

Zaruhi Şahbaz Bahri (Ermenice: Զարուհի Շահբազ Պահրի; 31 Mayıs 1880 - 13 Mayıs 1958), önde gelen bir Ermeni yazar, sosyal hizmet uzmanı ve toplum aktivistiydi. 1913'te Konstantinopolis Ermeni Kızılhaçı'nın kurucu üyelerinden biriydi. Ermeni Kırımı'nın ardından, kendisi de birkaç aile üyesini kaybeden Bahri, kurtulanların yardım çabalarına destek olmak için Osmanlı İmparatorluğu'nda kaldı. Sonrasında ise önce Romanya'ya ve nihayetinde 1928'de hayatının geri kalanında yaşadığı Fransa'ya kaçtı. Fransa'dayken altı roman yazdı ve yerel Ermeni cemaatiyle ilişkiler kurmaya devam etti.

Hayatı

Zaruhi Şahbaz Bahri, 31 Mayıs 1880'de Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da Ermeni kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1][2] 1909 Adana katliamından sonra yerel Ermeni cemaatinde aktif almaya başladı. Ayrıca Ermeni yetimlere dikiş dikmeyi ve nakış işlemeyi öğretti.[2] 1912-13 Balkan Savaşları sırasında, Osmanlı ordusuna hizmet eden etnik Ermenilere yardım ve destek sağlanmasında etkili oldu.[3]

Ermeni Kırımı sırasında Bahri, erkek ve kız kardeşi de dahil olmak üzere birçok aile üyesini kaybetti. Ablası Adrine Amasya'dan sürüldü ve ailesi ile birlikte kayboldu.[2] İstanbul'daki Ermeni entelektüel topluluğunun önde gelen bir üyesi ve Ermeni Devrimci Federasyonu üyesi olan erkek kardeşi Parseğ Şahbaz, 24 Nisan 1915'te Ermeni aydınlarının tehciri kapsamında tehcir edildi ve sonunda suikaste kurban gitti.[3][4]

Saldırılardan sonra Bahri, İstanbul'da kalarak, tehcirden sonra birçok Ermeni'nin başkente sığınması nedeniyle hayatta kalanların yardım çabalarına destek olmaya devam etti. Bahri sonunda 1918'de Ermeni Kızılhaçı'nın Şişli şubesinin başına geçti. Bu süre zarfında Ermeni Kadınlar Derneği'ne (AWA) üye oldu ve Hay Gin adlı Ermeni Kadın Dergisi'ne katkıda bulundu. İstanbul Ermeni Patriği'nin isteği üzerine, soykırımdan hayatta kalan çocukların Ermeni mi yoksa Türk mü olduğunu belirlemek için kurulan Tarafsız Ev'in (Chezok Dun) yöneticisi oldu. Örgütle ilişkisi nedeniyle, Türk yetkililer onun "Türk çocuklarını Ermenileştirdiğinden" şüpheleniyordu. Sonuç olarak, Bahri, kocası ve dört çocuğu, gerilim yatıştığında kolayca İstanbul'a dönebileceklerine inandıkları Romanya'ya kaçtılar. Ancak ülkeye tekrar girişleri reddedildi ve mal varlıklarına el konuldu. Bahri ve ailesi daha sonra Fransa'ya taşındı. Eşi Hagop Bahri, İstanbul'da tanınmış bir avukattı ama Paris'te iş bulamadı. Zorlaşan mali durumları nedeniyle Zaruhi Bahri terzi olarak çalışmaya başladı ve sonunda Hay Gin'e makale göndermeyi bıraktı. Ancak kendi başına yazmaya devam etti ve anıları da dahil olmak üzere birçok eser yayınlamayı başardı.[3][4]

1945 ile 1952 yılları arasında Raincy'deki Ermeni okulu Tebrotzassere'nin yönetim kurulu başkanlığını yaptı.[5]

13 Mayıs 1958'de Paris bölgesinin semtlerinden Boulogne-Billancourt'da[6] öldü ve Père Lachaise Mezarlığı'na gömüldü. 1987 yılında çocukları onun isteği doğrultusunda küllerini Ermenistan'a götürerek Ermeni Apostolik Kilisesi Ana Kilisesi olan Etchmiadzin Katedrali'nin arazisine gömdüler.[3]

Çalışmaları

  • Parantsem: Jampanerun Yergaynkin (Paris: Der Hagopian, 1946)
  • Dakre: Vospori Aperun Vra 1875-1877 (Paris: Der Hagopian, 1941)
  • Dayyan Kevork Bey gam Badriarkarani Poghotsin Pnagichnere: Vospori Aperun Vra 1895-1898 (Paris: Le Solei, 1952)
  • Muygerun Dağ (Beyrut: Madensashar “Ayk,” 1956)
  • Louisette ou Osmose (Aysor'da tefrika edildi: 1952)
  • Ambrob (Azad Khosk'ta tefrika edildi, Paris: 1940)
  • Bahri ayrıca oğlu Gerard Bahri'nin yazdığı Vahan Maleziani Gyankn u Kordse: Hushamadyan Ir Utsunamyagin Artiv (1871-1951) (Paris: Le Solei, 1951) adlı kitabın editörlüğünü ve tanıtımını yaptı.

Kaynakça

  1. ^ Krikor Beledian, Cinquante ans de littérature arménienne en France : Du même à l'autre, CNRS Éditions, 2001, s.487 (ISBN 978-2-271-05929-1)
  2. ^ a b c (ing) Lerna Ekmekcioglu, Recovering Armenia : The Limits of Belonging in Post-Genocide Turkey, Stanford University Press, 2016, s. 240 (ISBN 9780804796101, çevrimiçi oku 20 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arşiv 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ a b c d "A View from the Bosphorus: Zaruhi Bahri's Take on the First Republic of Armenia and Its Sovietization". Armenian National Committee of America. 25 Mayıs 2018. 31 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b Recovering Armenia : the limits of belonging in post-genocide Turkey. Stanford, California. 2016. ISBN 0804797196. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  5. ^ "École Tebrotzassère - Administration". la page Wikipedia de l’école Tebrotzassère. fr.wikipedia. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Visionneuse - Archives de Paris". archives.paris.fr. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Erivan</span> Ermenistanın başkenti

Erivan, Ermenistan'ın en büyük şehri ve 1918'den beri başkentidir. Erivan, Ermenistan'ın on ikinci başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni isyanları</span> Osmanlı İmparatorluğunda Ermeni ayaklanmaları

I. Dünya Savaşında Ermeni İsyanları, Taşnak, Armenakan, Hınçak Ermeni partilerinin faaliyetleridir. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu karşısına Ermeni ulusal örgütleri Ermeni milisleri ile karşı faaliyetler yürütmüş, ayrıca Rus İmparatorluğunda oluşan Ermeni gönüllü birliklerine katılarak Rus Kafkasya Ordusu'na destek vermiştir. 14 Kasım 1922 tarihli New York Times gazetesi, Birinci Dünya Savaşı'nda 200.000 Ermeni'nin İtilaf Devletleri ordularında veya İtilaf Devletleri tarafında savaşan bağımsız birliklerde savaştığını yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Kirkor Zohrab</span>

Kirkor Zohrab Efendi, Osmanlı Ermenisi yazar, akademisyen, siyasetçi ve avukat. Ermeni Kırımı'nın başlangıcında Osmanlı hükûmeti tarafından İstanbul'da tutuklandı ve yargılanmak üzere Diyarbakır'da bir askeri mahkemeye gönderildi. Yolculuk esnasında 15-20 Temmuz 1915'te Urfa yakınlarındaki Karaköprü'de Çerkez Ahmet, Halil ve Nazım'ın başını çektiği bir grup eşkıya tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Talat Paşa</span> 214. Osmanlı sadrazamı (Ali Saî)

Mehmed Talat, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin kurucu lideri, İttihat ve Terakki'nin kurucularından ve önde gelen liderlerinden olan Osmanlı devlet adamıdır.

Türkiye Ermenileri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan etnik azınlıktır. 1914-1921 yılları arasında 2 milyondan fazla olan Ermeni nüfusunun, günümüzde 40.000 ila 76.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün Türkiye Ermenilerinin ezici çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır. Kendi gazetelerini, kiliselerini ve okullarını desteklemektedirler ve çoğunluğu Ermeni Apostolik inancına mensuptur ve Türkiye'deki Ermenilerin azınlığı Ermeni Katolik Kilisesi'ne veya Ermeni Evanjelik Kilisesi'ne mensuptur. Dört bin yıldan fazla bir süredir tarihi anavatanlarında yaşadıkları için Ermeni Diasporası'nın bir parçası olarak görülmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Devrimci Federasyonu</span> Ermenistan’da bir siyasi parti

Ermeni Devrimci Federasyonu, Ermeni siyasi partisi. Ermenistan'ın bağımsızlığını sağlamak amacıyla 1890'da kuruldu. Hâlen gerek Ermenistan Cumhuriyeti'nde gerek diasporadaki Ermeniler arasında aktif bir siyasi partidir. Doğu Ermenice adıyla Daşnaktsutyun olan örgütün adı Türkçeye Batı Ermenice'den bir takım ses değişikliklerinden sonra Taşnaksutyun olarak geçmiştir ve kısaca Taşnak adıyla da bilinir. Ermenicede Federasyon anlamına gelir; çünkü örgüt özellikle Rusya'daki Ermeni örgütleri başta olmak üzere birçok örgütün birleşmesinden oluştuğundan bu adın verilmesi uygun görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı</span> Osmanlı İmparatorluğunda ikamet eden Ermenilerin savaş boyunca göçe zorlanması ve sistematik katli

Ermeni Kırımı, 1915 Olayları/Ermeni Tehciri veya Ermeni Soykırımı, Osmanlı hükûmetinin Ermenilere karşı gerçekleştirdiği sürgün ve katliamlardır. Etnik temizliğin sonucunda ölen Ermenilerin sayısı tartışmalıdır; sayı, çeşitli araştırmacılara göre 600.000 ile 1,5 milyon arasında değişiklik gösterir. 1914 yılında Osmanlı topraklarında yaşayan Ermeni nüfusu yapılan farklı tahminler mevcuttur. Osmanlı resmî kayıtlarına göre 1.2 milyon ile Ermeni Patrikhanesi'ne göre 1 milyon 914 bin 620 Ermeni yaşamaktaydı. 1922 sayımlarına göre ise 817 bin Ermeni 'mülteci' olarak Osmanlı topraklarını terk etmiş, 95 bin Ermeni ise din değiştirerek Türkiye topraklarında yaşamaya devam etmiştir. Bu tahminlere göre Osmanlı topraklarında bulunan 900 bin hayatta kalmışken, 300 bin ile 1 milyon arasında Ermeni hayatını kaybetmiştir. Olayların başlangıç tarihi çoğunlukla 250 Ermeni aydının ve komite liderinin Osmanlı yöneticileri tarafından İstanbul'dan Ankara'ya sürüldüğü ve birçoğunun öldürüldüğü 24 Nisan 1915 ile ilişkilendirilmektedir. Ermeni Kırımı, sağlıklı erkek nüfusun toptan öldürülmesi ya da askere alınarak zorla çalıştırılması ve sonrasında kadın, çocuk ve yaşlılarla birlikte ölüm yürüyüşü koşullarında Suriye Çölü'ne sürülmesi gibi olaylarla birlikte I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında iki aşamada gerçekleşti. Osmanlı askerlerinin koruması eşliğinde yaşadıkları yerlerden sürülen Ermeniler; sürgün sırasında yiyecek ve su sıkıntısı yaşadı; ayrıca çeşitli raporlara göre zaman zaman soygun ve katliamlara maruz kaldı. Ülke genelindeki Ermeni diasporası, genel anlamda Ermenilerin Doğu Anadolu'dan sürülme işleminin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Van İsyanı (1915)</span>

1915 Van İsyanı ya da İkinci Van İsyanı, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Van Vilayeti sınırları içindeki Ermenilerin çıkardıkları isyandır. Olayların süresi, Van Vilayeti'nin diğer bölgelerinde daha önce başlamış olmalarıyla birlikte, Van merkezine yayıldıkları süreyi esas alarak 19 Nisan-6 Mayıs 1915 arası olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi</span>

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi, Osmanlı topraklarında var olan Yahudilerin tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">Garo Paylan</span> Türk siyasetçi

Garo Paylan, Türkiye Ermenisi eğitimci ve siyasetçi. TBMM 25, 26 ve 27. dönem milletvekilidir. Selina Doğan ve Markar Esayan ile birlikte, elli yılı aşkın bir süre sonra TBMM'ye giren ilk Ermeni milletvekillerinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Soykırımı'nın inkârı</span> Ermenilere soykırım yapılmadığı iddiasını savunan tez

Ermeni Soykırımı'nın inkârı, Ermeni Kırımı'nın soykırım olarak tanımlanamayacağını savunan veya iddiaların bilimsel yollarla, belgelerle açıklanması gerektiğini savunan tezdir. Ermeni Soykırımı'nın inkârı, bazı ülkelerde tamamen yasaklanmışken bazı ülkelerde soykırım olduğunu ifade etmek hoş karşılanmamaktadır. Pek çok kaynakta ölen insanların sayısı soykırım olduğuna kanıt olarak gösterilmektedir. Ancak bazı araştırmacılara göre de bir soykırım söz konusu değildir. Bu yaklaşımda olanlar, zamanın hükûmetinin bir Ermeni Tehciri gerçekleştirdiğini, olumsuz şartlardan dolayı birçok insanın öldüğünü söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Reşid</span> Türk doktor, asker ve vali

Mehmed Reşid, Daha sonraları İttihat ve Terakki Fırkası adını alacak olan İttihad-ı Osmani Cemiyeti’nin ilk 5 kurucu üyesinden biri ve I. Dünya Savaşı sırasında Diyarbekir Valisi olan Çerkes asıllı Osmanlı doktor, asker ve politikacıdır. Diyarbekir'de Ermeni Kırımı'nın yanı sıra Arami Soykırımı'nı da yürütmekle görevlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de el konulan Ermeni mülkleri</span>

Türkiye'de Ermeni mülklerine el konulması, ülkenin Ermeni topluluğuna ait varlıklara, mülklere ve topraklara yönelik Osmanlı hükûmetleri tarafından başlatılan ve Türkiye hükûmetleri tarafından devam ettirilen el koyma olayı. 1890'ların ortalarında Hamidiye katliamları sırasında ilk örnekleri görüldü ve Ermeni Kırımı sırasında zirveye ulaştı. Daha sonra 1955'teki 6-7 Eylül Olayları'na ve 1974'teki yeni girişimlere kadar devamlı bir şekilde sürdü. Ermeni Kırımı sırasında yaşanan el koymaların çoğu, Ermenilerin Suriye Çölü dahil olmak üzere çeşitli yerlere zorunlu göç ettirilmesinin ardından hükûmetin Ermenilerin mal varlıklarını "terk ettiğini" söylemesiyle yapıldı. Ermenilerin hemen hemen tüm mülklerine el konularak yerel Müslüman nüfusa dağıtıldı. 1974'te çıkan bir kararla birlikte ulusal güvenlik gerekçe gösterilerek 1936'da getirilen mülk beyan etme ve tapuya kayıt ettirme zorunluluğu sonrasında Ermeniler tarafından edinilen mal varlıklarına el konuldu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Vatikan ilişkileri</span> Vatikan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikalar

Vatikan-Türkiye ilişkileri, Vatikan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni-Kürt ilişkileri</span> Irklararası tarihsel ilişki

Ermeni-Kürt ilişkileri, Kürtler ve Ermeniler arasındaki tarihsel ilişkileri kapsamaktadır.

Ermenistan'da İslam, yedinci yüzyılda Ermeni Yaylası'na girmeye başladı. Arap ve daha sonra Kürt aşiretler, ilk Arap istilalarının ardından Ermenistan'a yerleşmeye başladı ve Ermenistan'ın siyasi ve sosyal tarihinde önemli bir rol oynadı. On birinci ve on ikinci yüzyıldaki Selçuklu istilaları ile Türk unsuru Arap ve Kürt unsurlarının yerini almıştır. İranlı Safevi Hanedanı, Afşar Hanedanı, Zend Hanedanı ve Kaçar Hanedanlığı'nın kurulmasıyla Ermenistan, nispeten bağımsız bir Hristiyan kimliğini korurken Şii dünyasının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.

Zaruhi Kalemkaryan Osmanlı Ermenisi asıllı Amerikalı nesir yazarı, denemeci, şair ve hayırsever.

<span class="mw-page-title-main">Mihran Mesrobyan</span> Amerikalı mimar

Mihran Mesrobyan, kariyeri birkaç ülkede elli yılı aşkın bir süredir devam eden Amerikalı Ermeniler mimardır. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitim gören Mesrobyan, kariyerine İzmir ve İstanbul'da mimar olarak başladı. Mesrobyan, İstanbul'dayken son Osmanlı Padişahı V. Mehmed'in saray mimarı olarak görev yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.