İçeriğe atla

Zambiya başbakanları listesi

Zambiya başbakanı, Afrika ülkesi Zambiya'da bağımsızlığın kazanıldığı 1964 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Kuzey Rodezya ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir koloni bölgesi olduğu dönemde oluşturulmuştur.

Bağımsızlık sonrasında kaldırılan makam 1973 yılında yeniden oluşturulsa da 1991 yılında bir kez daha kaldırılmıştır. 1991 yılında makam ortadan kaldırılarak tüm yetki ve görev devlet başkanında toplanmıştır.

Zambiya başbakanları (1964–1991)

      Birleşik Ulusal Bağımsızlık Partisi (UNİP)

Resim İsim
(Doğum-Ölüm)
Görev Süresi Siyasi Parti
Başlangıç Bitiş
Kuzey Rodezya
1 Kenneth Kaunda
(1924–2021)
22 Ocak 1964 24 Ekim 1964[1]UNIP
Zambiya Cumhuriyeti
Makam kaldırıldı (24 Ekim 1964 – 25 Ağustos 1973)
1 Mainza Chona
(1930–2001)
25 Ağustos 1973 27 Mayıs 1975 UNIP
2 Elijah Mudenda
(1927–2008)
27 Mayıs 1975 20 Temmuz 1977 UNIP
(1)Mainza Chona
(1930–2001)
20 Temmuz 1977 15 Haziran 1978 UNIP
3 Daniel Lisulo
(1930–2000)
15 Haziran 1978 18 Şubat 1981 UNIP
4 Nalumino Mundia
(1927–1988)
18 Şubat 1981 24 Nisan 1985 UNIP
5 Kebby Musokotwane
(1946–1996)
24 Nisan 1985 15 Mart 1989 UNIP
6 Malimba Masheke
(1941–)
15 Mart 1989 31 Ağustos 1991 UNIP
Makam kaldırıldı (31 Ağustos 1991 – Günümüz)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Ülkenin bağımsızlığı sonrasında devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Angola başbakanı, Afrika ülkesi Angola'da bağımsızlığın kazanıldığı 1975 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1978 ile 1991 yılları arasında kaldırılsa da, 1991 yılında yeniden oluşturulmuştur. 1991 yılından itibaren ikinci süreci başlayan başbakanlık makamı 2010 yılına kadar devam etmiş, söz konusu yıl tekrar kaldırılarak tüm yetki devlet başkanında toplanmıştır.

Cibuti başbakanı, Afrika ülkesi Cibuti'nin bağımsızlığını kazandığı 1977 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Fransız Afar ve İssa Bölgesi olarak Fransa'ya bağlı bir koloni bölgesi olduğu 1967 yılında oluşturulmuştur.

Mozambik başbakanı, Afrika kıtası ülkesi Mozambik'in bağımsızlığını kazandığı 1975 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Portekiz Doğu Afrikası ismi ile Portekiz'e bağlı bir koloni bölgesi olduğu 1974 yılında oluşturulmuştur.

Lesotho başbakanı, Afrika kıtası ülkesi Lesotho'nun bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Basutoland ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir bölge olduğu 1965 yılında oluşturulmuştur.

Gabon başbakanı, Afrika ülkesi Gabon'da bağımsızlığın kazanıldığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Bu makam 1959'da ülke henüz Fransa'ya bağlı özerk bir bölge iken oluşturulmuştur.

Togo başbakanı, Afrika ülkesi Togo'nun bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1956 yılında ülkenin henüz Fransız Togoland ismi ile Fransa koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

Esvatini başbakanı, Afrika ülkesi Esvatini'nin bağımsızlığını kazandığı 1968 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1967 yılında ülkenin henüz Birleşik Krallık'a bağlı bir bölgeyken oluşturulmuştur. Ülkede makama gelenler 2018 yılına kadar Svaziland başbakanı unvanına sahipken, söz konusu yılda yapılan isim değişikliğinin ardından Esvatini başbakanı unvanını elde etmişlerdir.

Zimbabve başbakanı, Afrika ülkesi Zimbabve'de bağımsızlığın kazanıldığı 1980 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Güney Rodezya ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir koloni bölgesi iken Zimbabve adı ile bağımsızlığını kazanması ile oluşturulmuştur. 1980 yılından 1987 yılına kadar görevi üstlenen Robert Mugabe, devlet başkanı Canaan Banana'nın yerine devlet başkanlığına seçilmesi ile bu makam kaldırılmıştır. 2009 yılında yeniden oluşturulan başbakanlık makamı 2013 yılında kabul edilen anayasa referandumu ile birlikte yeniden kaldırılmıştır. 2013 yılında makamın yeniden kaldırılması ile birlikte tüm yetki ve görev devlet başkanında toplanmıştır.

Uganda başbakanı, Afrika ülkesi Uganda'nın bağımsızlığını kazandığı 1962 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

Tanzanya başbakanı, Afrika ülkesi Tanzanya'nın bağımsızlığını kazandığı 1961 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Ülke 1961 ile 1964 yılları arasında Tanganika Cumhuriyeti olarak varlığını sürdürmüş, 26 Nisan 1964'te Zanzibar ile Pemba Halk Cumhuriyeti'nin birleşmesiyle günümüzde de varlığını sürdüren Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'ni oluşturmuştur.

Gana başbakanı, Afrika ülkesi Gana'nın bağımsızlığın kazanıldığı 1957 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1960 ile 1969 yılları arasında kaldırılsa da, 1969 yılında yeniden oluşturulmuştur. 1969 yılından itibaren ikinci süreci başlayan başbakanlık makamı 1972 yılına kadar devam etmiş, söz konusu yıl tekrar kaldırılarak tüm yetki devlet başkanında toplanmıştır.

Nijer başbakanı, Afrika ülkesi Nijer'in bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1957 yılında ülkenin özerk bir bölge olarak Fransa koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

Moritanya başbakanı, Afrika ülkesi Moritanya'nın bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1957 yılında ülkenin özerk bir bölge olarak Fransa koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

Orta Afrika Cumhuriyeti başbakanı, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1958 yılında ülkenin özerk bir bölge olarak Fransa koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

São Tomé ve Príncipe başbakanı, Afrika ada ülkesi São Tomé ve Príncipe'in bağımsızlığını kazandığı 1975 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam 1974 yılında ülkenin özerk bir bölge olarak Portekiz koloni bölgesiyken oluşturulmuştur.

Gambiya başbakanı, Afrika ülkesi Gambiya'da bağımsızlığın kazanıldığı 1965 yılından rejim değişikliğine gidildiği 1970 yılına kadar hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülke bağımsızlığını kazandığı 1965 yılından rejim değişikliğinin yaşandığı 1970 yılına kadar Birleşik Krallık kraliçesi II. Elizabeth tarafından atanan genel vali tarafından yönetilmiştir. 1970 yılında gerçekleştirilen rejim değişikliği sonrasında mutlak monarşiden cumhuriyete geçiş sürecinde bu makamda ortadan kaldırılarak tüm yetki ve görev devlet başkanında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kenneth Kaunda</span>

Kenneth David Kaunda, Zambiyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Kaunda, Afrika kıtasında yer alan Zambiya'nın ilk devlet başkanı olarak 1964 ile 1991 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Sierra Leone başbakanı, Afrika ülkesi Sierra Leone'nin bağımsızlığını henüz kazanmadığı 1954 yılından itibaren hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Ülkenin bağımsızlığını elde ettiği 1961 yılından 1978 yılına kadar kesintisiz olarak makam var olmuş, söz konusu 1978 yılında gerçekleştirilen anayasa referandumu ile kaldırılmıştır. Makam 2018 yılında yeniden oluşturulmuştur. Bu süreçte en üst makamda yer alan kişiler dönem içerisinde himaye bölgesi şef bakanı, himaye bölgesi başbakanı başbakan, askerî cunta başkanı ya da son olarak şef bakan unvanları alsa da hepsi fiilen başbakan görevlerini yürütmüşlerdir. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

Gürcistan başbakanı, Asya ülkesi Gürcistan'da hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır.

Burundi başbakanı, Afrika ülkesi Burundi'nin henüz bağımsızlığını kazanmadığı, Burundi Krallığı olarak özerk bir yapıya kavuştuğu 1961 yılında oluşturulmuştur. Ülkenin 1966 yılında bağımsızlığını elde etmesinin ardından bu makam birçok kez kaldırılmıştır. En son 1998 yılında yürürlükten kaldırılan makam, 2020 yılında yeniden oluşturulmuştur. Burundi başbakanı, ülkede kurulan hükûmetin başında yer alan kişiye verilen unvandır.