İçeriğe atla

Zaman damgası

Mektup üzerinde bir posta damgası, üzerindeki zaman damgası ise mektubun postane tarafından ne zaman teslim alındığını göstermektedir.
1960’lara ait, Alman tarih ve zaman mührü, lastik damga o anki tarih ve zamanı evrakların üzerine basmaktadır.
1915, Kodak Autographic kamera reklamı. Resimdeki fotoğrafçı, kameranın içindeki fotoğraf filmine yazı yazmaya çalışmaktadır. Fotoğrafçı, belki de az evvel çektiği fotoğrafın tarihini resme eklemeye çalışmaktadır.

Zaman damgası, herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiğini, genellikle saniyenin küçük bir kısmına yakın bir doğrulukta, tarih ve zaman olarak tanımlayan bir karakter veya kodlanmış bilgi dizisidir. Zaman damgası terimi postanelere gelen evrakın ne zaman teslim alındığını belirlemek için, gelen evrak ya da diğer belgeler üzerine tarih ve zamanın damgalanmasından türemiştir. En çok karşılaşılan zaman damgası örnekleri mektuplar üzerindeki posta damgaları veya kartlara kaydedilen giriş ve çıkış zamanlarıdır.

Günümüzde ise zaman damgası teriminin anlamı genişlemiş ve bu terim dijital veriye eklenen dijital tarih ve zaman bilgisini de tanımlamak için kullanılmaktadır. Örneğin, bilgisayar dosyaları, dosyanın en son ne zaman değiştirildiğini bildiren zaman damgaları içerir, dijital kameralar ise çekilen resimlere zaman damgaları ekleyerek resmin çekildiği tarih ve saati kaydederler.

Dijital zaman damgaları

Zaman damgası herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiğini değil, o olayın bir bilgisayar tarafından ne zaman kayıt altına alındığını gösterir.[1] Çoğu durumda, aradaki zaman farkı önemsiz olsa da, zaman damgası kaydının oluşturulduğu (e.g., bir dijital günlüğe veya log dosyasına kaydedildiği) tarih ve saatin, gerçekte kaydedilen olayın olduğu zamana yakın olması gerekir.

Zaman damgası verileri, genellikle iki farklı kaydın kolayca karşılaştırılabilmesi ve zamana dayalı gelişimin gözlemlenebilmesi amacıyla, tutarlı bir formatta sunulur. Zaman damgalarının, gerçek verilerle birlikte tutarlı bir şekilde kayıt altına alınmasına zaman damgalaması denir. Bazen, olayların ardışık olarak numaralandırılması da zaman damgalaması olarak isimlendirilebilir.[2]

Zaman damgaları, genellikle, olayları dijital bir günlüğe kaydetmek (logging) veya olay dizileri için kullanılır. Bu durumda günlükteki veya olay dizisindeki her bir olay bir zaman damgasıyla işaretlenir. Dosya sistemlerinde, zaman damgası, bir dosyanın oluşturulma veya değiştirilme tarih ve zamanına ait kayıt olabilir.

Örnekler

Zaman damgası örnekleri:

  • Tue 01-01-2009 6:00
  • 2005-10-30 T 10:45 UTC
  • 2007-11-09 T 11:20 UTC
  • Sat Jul 23 02:16:57 2005
  • 1256953732 (Unix zamanı)
  • (1969-07-21 T 02:56 UTC) –
  • 07:38, 11 December 2012 (UTC)
  • 1985-102 T 10:15 UTC (1985'in 102. günü = 12 Nisan 1985)
  • 1985-W15-5 T 10:15 UTC (1985'in 15. haftasının 5. günü = 12 Nisan 1985)

Standartlar

ISO 8601 tarih ve zamanın temsilini standartlaştırmaktadır. Bu standartlar, genellikle zaman damgası değerlerini oluşturmakta kullanılmaktadır.

Diğer anlamları

Zaman damgası aşağıdaki anlamlarda da kullanılabilir:

  • Zaman Kodu (network iletişimi veya video teknolojisi)
  • Unix zamanı, 1 Ocak 1970, 00:00:00 UTC zamanından itibaren geçen toplam saniye
  • ICMP Zaman Damgası
  • Dijital olarak imzalanmış zaman damgası
  • Dosya sistemindeki veya veri tabanındaki herhangi bir dosya veya klasörün erişim veya değiştirilme zamanı
  • 4chan gibi sanal platformlarda bir kişinin kimliğinin gerçekliğinin kanıtı (bir resim zaman damgası ile damgalanmışsa, o resim orijinaldir)

Kaynakça

  1. ^ Philip A. Bernstein; Eric Newcomer (24 Temmuz 2009). Principles of Transaction Processing. Morgan Kaufmann. s. 263. ISBN 978-0-08-094841-6. 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  2. ^ Claudia Maria Bauzer Medeiros (19 Eylül 2009). ADVANCED GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEMS -Volume I. EOLSS Publications. s. 59. ISBN 978-1-905839-91-9. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">C (programlama dili)</span> programlama dili

C, yapısal bir programlama dilidir. Bell Laboratuvarları'nda, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından UNIX işletim sistemini geliştirebilmek amacıyla B dilinden türetilmiştir. Geliştirilme tarihi 1972 olmasına rağmen yaygınlaşması Brian Kernighan ve Dennis M. Ritchie tarafından yayımlanan "C Programlama Dili" kitabından sonra hızlanmıştır. Günümüzde neredeyse tüm işletim sistemlerinin yapımında %95'lere varan oranda kullanılmış, hâlen daha sistem, sürücü yazılımı, işletim sistemi modülleri ve hız gereken her yerde kullanılan oldukça yaygın ve sınırları belirsiz oldukça keskin bir dildir. Keskinliği, programcıya sonsuz özgürlüğün yanında çok büyük hatalar yapabilme olanağı sağlamasıdır. Programlamanın gelişim süreciyle beraber programlamanın karmaşıklaşması, gereksinimlerin artması ile uygulama programlarında nesne yönelimliliğin ortaya çıkmasından sonra C programcıları büyük ölçüde nesne yönelimliliği destekleyen C++ diline geçmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">İşletim sistemi</span> bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten yazılım

İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Unix</span>

UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">Derleyici</span> kaynak kodunu bilgisayarın işleyebileceği koda dönüştüren program

Derleyici, kaynak kodu makine koduna dönüştüren yazılımdır. Bir programlama dilinin derleyicisi, o programlama dili kullanılarak yazılmış olan kodu hedef işlemci mimarisine göre uygun şekilde makine koduna derler ve genellikle çıktı olarak yürütülebilir dosyanın oluşturulmasını sağlar. Bu eyleme derleme denir. Bir başka ifadeyle derleyici, bir tür yazı işleyicidir; girdi olarak yazı alır ve çıktı olarak yazı verir.

<span class="mw-page-title-main">Müzik albümü</span> kaydedilmiş müzik albümü

Bir müzik albümü, aslen içinde müzikal kayıt bulunduran plak ve uzunçalar biçimindeki çalışmalardır. Zamanla gelişerek kaset, compact disc ve MP3 olarak dijital biçimleri de ortaya çıkmıştır. Müzik albümleri fiziksel olarak genellikle dekoratif kapakları ve albüm notları ile satışa sunulur. Albüm notları; müzik ve kayıt hakkındaki ekleri, arka plan bilgilerini, kaydın analizini, şarkı sözleri ile librettoları, sanatçı fotoğrafları ile diğer görüntüleri ve metinleri, buna ek olarak iş birliğine katılanlara teşekkür yazısını içerebilir. Compact disc formatının ortaya çıkmasından sonra albüm notları, CD kitapçığı olarak da anılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Yaz saati uygulaması</span> Periyodik olarak saatlerin belirli bir miktarda değiştirilmesi

Yaz saati uygulaması (YSU), herhangi bir ülkede veya bölgede gün ışığından, sabahları daha az, öğleden sonra daha çok yararlanmak üzere, periyodik olarak, saatlerin belirli bir miktarda değiştirilmesidir. Genellikle, bu uygulama kapsamında saatler ilkbahar başlangıcında bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri alınır. Çağdaş yaz saati uygulaması ilk defa 1895 yılında Yeni Zelandalı bir böcekbilimci olan George Vernon Hudson tarafından önerildi. O günden sonra birçok ülke bu uygulamayı benimseyerek kullanmaya başladı. Bununla birlikte, yaz saati uygulamaları ülkeler arasında farklılık gösterebilir.

<span class="mw-page-title-main">I. Seti</span>

I. Seti, Yeni krallık döneminin 19. hanedanının 2. firavunudur.

Zaman Protokolü, paket anahtarlamalı, değişken gecikmeli veri ağları üzerinden bilgisayar sistemleri arasında saat senkronizasyonu için bir ağ protokolüdür. 1985'ten beri kullanımda olan NTP, şu anda kullanımda olan en eski İnternet protokollerinden biridir. NTP, Delaware Üniversitesi'nden David L. Mills tarafından tasarlanmıştır.

24 saatlik zaman, günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzenidir ve 24 saate ayrılır. Gece yarısı 0'dan 24'e kadar olan saatlerle ifade edilir. Bu sistem bugün dünyada en yaygın kullanılan zaman biçimidir. Yine de 12 saatlik zaman, özellikle Avustralya, Kanada, Hindistan, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde hâlâ yaygındır. Birçok ülkede her iki zaman sistemi de kullanılmaktadır. 12 saatlik zaman; daha çok, kullanım kolaylığı için sesli iletişimde kullanılırken 24 saatlik zaman ise yazım kolaylığı açısından tercih edilmektedir. 24 saatlik biçim de askerî saat veya astronomik saat olarak Birleşik Devletler ve Kanada, ayrıca nadir de olsa Avustralya'da yaygındır. Dünyanın bazı bölgelerinde demir yolu saati veya kıtasal saat olarak adlandırılır. Ayrıca zaman biçiminin Uluslararası standartıdır. Tıpta herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiği ile ilgili karışıklıkları önlemek için genellikle 24 saatlik zaman kullanılır.

cat (Unix) komut satırı programı

cat, dosyaları sırasıyla okuyan ve standart çıktıya yazan POSIX standartlı bir Unix komutudur.

Otorite kontrolü, bilgi biliminde kütüphanecilikte katalog ve bibliyografik bilgilerin tek ve eşsiz bir ad verilerek düzenlenmesi sürecine verilen isimdir. Otorite kontrolündeki otorite kelimesi, insanların, yerlerin, şeylerin ve kavramların isimlerinin yetkilendirildiği, yani belirli bir biçimde oluşturulduğu fikrinden türemiştir. Farklı adlarla anılan aynı kişinin ya da aynı isme sahip farklı kişilerin tek bir eşsiz numara ile tanımlanarak karışıklıkların önlenmesini amaçlar. Bazı ülke ve kuruluşlar kendilerine özgü otorite kontrol sistemleri geliştirmişlerdir. Bu türünün tek örneği olan başlıklar veya tanımlayıcılar, ilgili otorite dosyasını kullanan kataloglar boyunca tutarlı bir şekilde uygulanır ve bağlantılar ve çapraz referanslar gibi diğer veri düzenleme yöntemleri için uygulanır. Her kontrollü giriş, kapsamı ve kullanımı açısından bir otorite kaydında tanımlanır ve bu düzenleme, kütüphane personelinin kataloğu korumasına ve araştırmacılar için uygun hale getirmesine yardımcı olur.

Dijital baskı dijital bazlı görselin doğrudan çeşitli materyallerin üzerine basılması.

<span class="mw-page-title-main">Tüketici elektroniği</span>

Tüketici elektroniği, genel olarak evlerde günlük kullanıma yönelik elektronik veya dijital ürünlerdir. Genellikle, inovasyonlar, eğlence için kullanılan cihazlar, gadget, aksesuar, haberleşme ile ev ofisi ürünlerini kapsamaktadır.

Bilgisayar bilimi ve bilgisayar programlamasında sistem zamanı, bir bilgisayar sisteminin zaman geçişi kavramını temsil eder. Bu anlamda, zaman, takvim üzerinde gün geçişi de içerir.

<span class="mw-page-title-main">UTC farkı</span>

UTC farkı, belirli bir yer ve tarih için Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) ile yerel saat arasında olan farktır. Ülkelerin coğrafi konumlarına göre bu fark değişir. Örneğin Kâbil için fark +04.30 iken Berlin için UTC farkı +01:00, +0100 veya +01'dir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de zaman</span>

Çin'in coğrafi açıdan beş farklı zaman dilimini kapsamasına rağmen ülkenin tümünde resmî olarak Eşgüdümlü Evrensel Zaman'ın 8 saat ilerisindeki UTC+08.00 zaman dilimi izlenir. Ülkede izlenen resmî ulusal standart zaman, ülke içerisinde Pekin Zamanı, uluslararası olarak ise Çin Standart Zamanı olarak bilinir. 1991 yılından beri yaz saati uygulaması uygulanmamıştır.

Zaman tabanlı tek seferlik parola algoritması (TOTP), üretildiği zaman aralığının benzersizliğini alarak, tek seferlik parola üreten bir HMAC Tabanlı Bir-Zamanlı Parola algoritmasının (HOTP) uzantısıdır. İnternet Mühendisliği Görev Gücü standardı RFC 6238 olarak kabul edilmiştir. Açık Kimlik Doğrulama Girişiminin (OATH) temel taşıdır ve iki faktörlü kimlik doğrulama sistemlerinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">README</span>

README (BENİOKU) dosyası bilgisayar yazılımının bir dizinindeki veya arşivindeki diğer dosyalar hakkında bilgi içeren, düz metin dosyası şeklinde bir belgedir. Genellikle READ.ME, README.TXT, README.md, README.1ST veya basitçe README dosya adlarıyla kullanılır.

tee (Unix)

tee, standart akışları kullanan komut satırı yorumlayıcılarında (kabuklar) bir komuttur. Standart girdiyi okur ve hem standart çıktıya hem de bir veya daha fazla dosyaya çıktıyı yazar; bu şekilde girdiyi kopyalayarak çoğaltır. Bu komut, genel olarak, boruhatları ve filtreler ile birlikte kullanılır; boruhattında giden bir çıktıyı aynı zamanda bir dosyaya kaydetmek istediğimiz zaman kullanışlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pasaport damgası</span> pasaporta basılan mürekkepli baskı

Pasaport damgası, pasaportta, bir bölgeye giriş veya çıkış sırasında tipik olarak lastik damga ile yapılan mürekkepli bir baskıdır.