İçeriğe atla

Zaman Makinesi

Başlığın diğer anlamları için Zaman makinesi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Zaman Makinesi
YazarH. G. Wells
Dilİngilizce
TürRoman
Yayım2000
Yayımcıİthaki

Zaman Makinesi (özgün adıyla The Time Machine), H. G. Wells'in 1895 yılında yayınlanan bir bilimkurgu romanıdır. Kitap zaman makinesinin kullanıldığı ilk eserlerden biri olduğu için bilimkurgu edebiyatı için oldukça önemlidir. Aynı ada sahip iki filme de uyarlanmıştır. İlk televizyon uyarlaması BBC tarafından,1950'lerde yapılmış, daha sonra 1960'ta yönetmen George Pal tarafından sinemaya uyarlanmıştır. 2002'de yazarın torunu yönetmen Simon Wells bu filmin yeniden çevrimini çekmiştir.

Wells'in romanı, yaşadığı Viktorya Dönemi İngiltere'sinde geçen bir çerçeve hikâyeden yararlanarak, Zaman Yolcusunun uzak geleceğe yaptığı yolculuğun anlatımına odaklanır. Geleceğin spekülatif tarihi ve evrimi konu alan bir çalışma olan Zaman Makinesi, modern zamanlarda Wells'in iki ayrı insan türünün ortaya çıktığını öngördüğü dönemde artan eşitsizlik ve sınıf ayrımları üzerine bir yorum olarak yorumlanır: adil, çocuksu "Eloi"ler ile çağdaş üst ve alt sınıfların uzak torunları olan vahşi, maymunsu Morlock'lar.[1]

Wells, 1931'de, kitabın ilk kez yayımlanmasından 36 yıl sonra yazdığı önsözde, Zaman Makinesi romanı için "artık olgunlaşmış yazarı tarafından bir kez daha bakıldığında, oldukça başlangıç seviyesinde bir performans" göründüğünü yazdı, ancak "yazarın bu gençlik çabasından dolayı pişmanlık duymadığını" ekleyecekti.[2]

Romanın ortaya çıkışı

Wells 1888 yılında, Üniversite gazetesinde "The Chronic Argonauts" adlı kısa bir öyküde, zaman yolculuğu kavramını ele almıştı. Bu çalışma Zaman Makinesi'nin temelini oluşturacaktı.[3]

National Observer'ın editörü W.E. Henley'in talebi üzerine "The Chronic Argonauts"u geliştirdi ve bir tefrika halinde yeniden kaleme aldı. 17 Mart - 23 Haziran 1894 tarihleri arasında gazetede imzasız olarak yayınlanan, birbiriyle gevşek bağlantılı şekilde yedi bölüm halinde yayımlanan yeni öykü, Henley'in cesaretlendirmesi ile Wells'in hikaye üzerinde çalışmaya devam etmesine yol açtı. Ertesi yıl Ocak ayında öykü bu kez The New Review gazetesinde yeniden tefrika halinde yayımlandı.[3]

Öykünün iki farklı versiyonu 7 Mayıs 1895'te Henry Holt ve Şirketi tarafından, ardından William Heinemann tarafından 29 Mayıs'ta iki farklı baskı olarak kitap halinde yayımlandı. (İki baskı metinsel olarak farklıdır ve genellikle sırasıyla "Holt metni" ve "Heinemann metni" olarak anılırlar. Neredeyse tüm modern yeniden basımlar Heinemann metnini yeniden üretilmektedir.)[3]

Romandaki sınıfsal bakış

Zaman Makinesi, Wells'in sosyalist siyasi görüşlerini, hayata ve bolluğa bakışını ve endüstriyel ilişkilerle ilgili çağdaş kaygıyı yansıtmaktadır. Aynı zamanda Ray Lankester'ın sosyal yozlaşma hakkındaki teorilerinden de etkilenmiştir ve Edward Bulwer-Lytton'un Vril'in, Gelecek Irkın Gücü (1871) adlı romanıyla birçok unsuru benzeşmektedir. Ayrıca Wells'in Eloi ırkının, diğer İngiliz sosyalistlerinin çalışmalarıyla, özellikle de William Morris ve paranın önemsiz olarak tasvir edildiği ve işin yalnızca bir şey olarak üstlenildiği News from Nowhere (1890) adlı çalışmasıyla birçok özelliği paylaştığı düşünülmektedir.[1]

Wells'in kişisel deneyimlerine ve çocukluğuna bakılırsa, işçi sınıfı kelimenin tam anlamıyla zamanının çoğunu, yeraltında, madenlerde çalışarak ya da karanlık ve kötü şartlardaki evlerde geçiriyordu. Kendi ailesi, babalarının dükkânında meşgul olmadıklarında zamanlarının çoğunu bodrumdaki karanlık mutfakta geçirirdi. Daha sonra kendi annesi, personelin ve hizmetçilerin yeraltı odalarında yaşadığı, altında tüneller bulunan bir evde hizmetçi olarak çalışacaktı. Çağının başlarında bir manifaturacı çırağı oldu ve saatlerce bodrumda çalışmak zorunda kaldı. Bu da romanda yeraltında yaşayan Morlockların fikir kaynağını ortaya koymaktadır.[3]

Romandaki semboller

Zaman Makinesi sembolik bir roman olarak da okunabilir. Zaman makinesinin kendisi bir sembol olarak görülebilir ve anlatıda Sfenks, çiçekler ve ateş gibi birçok sembol vardır.[1]

  • Sfenksheykeli, Morlock'ların zaman makinesini sakladığı yerdir ve geçmeden önce çözmesi gereken bir bilmece veren Oedipus'un hikâyesinde Sfenks'e gönderme yapar. Sfenks, Wells'in isteği üzerine ilk Londra baskısının kapağında yer aldı.
  • Beyaz çiçekler Weena'nın bağlılığını ve masumiyetini simgelemektedir ve zaman makinesinin mekanizmasıyla tezat oluşturmaktadır. Zaman Gezgini'nin hikâyesinin doğru olduğunun tek kanıtı gelecekten getirdiği bu çiçekledir.
  • Ateş medeniyeti simgelemektedir: Zaman Gezgini onu Morlock'ları savuşturmak için kullanır, ancak ateş onun kontrolünden kaçar ve bir orman yangınına dönüşür. Bu da sembolik olarak medeniyetin kontrol edilmezse yıkıcı olacağına yönelik bir göndermedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "The Time Machine". 31 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2024. 
  2. ^ Wells, H. G.; Warner, Marina; McLean, Steven (2005). Parrinder, Patrick (Ed.). The time machine. Penguin Classics. Londra: Penguin Books. ISBN 978-0-14-143997-6. 
  3. ^ a b c d Hammond, John Richard (2004). H. G. Wells's "The time machine": a reference guide. Westport (Conn.): Praeger. ISBN 978-0-313-33007-0. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Jules Verne</span> Fransız yazar (1828 – 1905)

Jules Gabriel Verne, Fransız romancı, şair ve oyun yazarıydı. Yayıncı Pierre-Jules Hetzel ile yaptığı işbirliği, Dünyanın Merkezine Seyahat (1864), Denizler Altında Yirmi Bin Fersah (1870) ve Seksen Günde Devr-i Alem (1872) gibi çok satan macera romanları serisi olan Voyages extraordinaires'in yaratılmasına yol açtı. Her zaman iyi belgelenmiş olan romanları, dönemin teknolojik ilerlemeleri dikkate alınarak genellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Frank Herbert</span> Amerikalı yazar (1920 – 1986)

Frank Patrick Herbert, Amerikalı bilimkurgu kitapları yazarı. Romanlarıyla ünlü olmasına rağmen, kısa öyküler de yazdı. Gazeteci, fotoğrafçı, kitap eleştirmeni, ekolojik danışman ve öğretim görevlisi olarak çalıştı.

Necdet Şen, çizgi roman sanatçısı ve yazar. Hızlı Gazeteci karakterinin yaratıcısıdır.

Zamanda yolculuk; zaman içinde belirli noktalar arasındaki hareket, bir nesne ya da bir kişi tarafından uzayda farklı noktalar arasındaki harekete benzer şekilde, tipik olarak bir zaman makinesi veya bir solucan deliği olarak bilinen varsayımsal bir aygıtın kullanılması ile hareket kavramıdır. Zaman yolculuğu, felsefe ve kurguda yaygın olarak kabul gören bir kavramdır.

<span class="mw-page-title-main">H. G. Wells</span> bilim kurgu romanlarıyla tanınan İngiliz yazar

Herbert George Wells ya da daha çok tanındığı adla H. G. Wells, Dünyaların Savaşı, Görünmez Adam, Dr. Moreau'nun Adası ve Zaman Makinesi adlı bilimkurgu romanlarıyla tanınan ama neredeyse edebiyatın her dalında birçok eser vermiş olan İngiliz yazardır. Sosyalist olduğunu açıkça söyleyen H.G. Wells'in çoğu eserinde önemli ölçüde siyasi ve sosyal yorumlar bulunmaktadır. Jules Verne gibi gelecekteki teknolojik gelişmeleri anlattığı kitaplarıyla bilimkurgu dalının öncülerinden hatta yaratıcılarından sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

<i>Dr. Moreaunun Adası</i> Dr. Moreaunun Adası Romanı

Dr. Moreau'nun Adası, İngiliz yazar Herbert George Wells'in 1896'da yayınlanan bilimkurgu romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Michael Moorcock</span>

Michael John Moorcock, İngiliz yazardır.

Küvette Bulunan Günce, Stanislaw Lem'in 1961 yılında kendi dilinde yayınlanan bilimkurgu kitabıdır. Türkçeye çevirisi 1998 yılında Çiçek Öztek tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peride Celal</span> Türk yazar

Emine Peride Yonsel Türk yazardır.

Sevinç Çokum,, Türk Hisarcılar akımı temsilcilerinden. Hikâye, roman ve senaryo yazarı.

<i>Zaman Tüneli</i> (film, 2002)

Zaman Tüneli, zamanda yolculuk konusunu işleyen, yönetmenliğini Simon Wells'in gerçekleştirdiği, korku-bilimkurgu türündeki 2002 yapımı filmdir. Guy Pearce, Samantha Mumba, Omero Mumba ve Jeremy Irons gibi oyuncuların rol aldığı filmi Simon Wells, büyükbabası ünlü yazar H.G.Wells'in Zaman Makinesi romanından uyarlamıştır. 1960 tarihli George Pal'ın çektiği uyarlamanın yeniden çevrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Eloy</span> Alman rock müzik grubu

Eloy, müzikal tarzı senfonik ve özellikle ilk albümlerinde space rock olan Alman bir progresif rock müzik grubudur. Milletine ve dönemine rağmen grup müziği genellikle daha çok İngiliz progresif rock gruplarından Pink Floyd, King Crimson ve Yes'e benzediğinden genellikle krautrock olarak anılmamaktadır.

<i>Zaman Makinesi</i> (film, 1960)

Zaman Makinesi 1960 yılında yönetmen George Pal'ın H.G.Wells'in aynı adlı romanından uyarladığı bilimkurgu filmidir. Başrollerinde Rod Taylor, Alan Young, Sebastian Cabot, Yvette Mimeux, Tom Helmore, Doris Lloyd ve Whit Bissell yer almaktadır. Filmin senaryosunu David Duncan yazmıştır.

Tanrı'nın Dokuz Milyar İsmi , İngiliz yazar Arthur C. Clarke'ın 1953 tarihli bilimkurgu öyküsüdür. Hikâye, 1970 yılında Amerika Bilimkurgu Yazarları tarafından Nebula Ödülleri'nin oluşturulmasından önce yayınlanan en iyi bilimkurgu öykülerinden biri olarak seçilen öyküler arasındaydı. The Science Fiction Hall of Fame, Volume One, 1929–1964'te yeniden basıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ray Cummings</span> Amerikalı yazar (1887 – 1957)

Ray Cummings ya da tam adıyla Raymond King Cummings, Amerikan bilimkurgu ve çizgi roman yazarı. Cummings bilimkurgu türünün kurucuları arasında gösterilir.

Doraemon: Wan-Nyan Uzay Zamanı Odyssey deki Nobita Doraemon Uzun Hikayeler serisinin aynı adlı 24. ve son cildine dayanan 2004 Japon animasyon bilimkurgu felaket filmidir. Tsutomu Shibayama'nın yönettiği film, 7 Mart 2004'te Japonya'da gösterime girdi. Bu, 25. Doraemon uzun metrajlı filmi ve orijinal Doraemon film serisinin son filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Kurguda evrim</span>

Evrim, Charles Darwin'in zamanından önce başlamasına ve Darwin'in olduğu kadar ilerlemeci ve Lamarckist görüşleri de yansıtmasına rağmen, 19. yüzyılın sonlarınan itibaren bilimkurgudaki spekülatif evrim de dahil olmak üzere kurguda önemli bir tema olmuştur. İster insanlığın mükemmelliğe doğru nasıl evrimleşebileceği açısından iyimser olarak, ister insan doğası etkileşiminin ve hayatta kalma mücadelesinin korkunç sonuçları açısından kötümser olarak alındığında, Darwinci evrim edebiyatta yaygındır. Diğer temalar, insanlığın başka türler veya akıllı makineler tarafından değiştirilmesini içerir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.