Zakaryan-Mhargrdzeli
| Zakaryan-Mhargrdzeli Զաքարյաններ მხარგრძელი | |
|---|---|
| Ana hanedan | Pahlavuni[1] |
| Kurucu | Hosrov |
| Alt kolları | Tmogveli, Gageli |
Zakaryanlar[2][3] (Ermenice: Զաքարյաններ, Zak'aryanner), (Kürtçe: Zakariyan), Gürcüce adıyla Mhargrdzeli (Gürcüce: მხარგრძელი) olarak da bilinirler, soylu bir Ermeni[4][5]-Gürcü hanedanıydı. Gürcüce, Mhargrdzeli veya Ermenice isimleri: Երկայնաբազուկ, (Yerkaynbazuk) uzun kollu anlamına geliyordu. Bir aile efsanesi, bu ismin Ahameniş ataları II. Artaxerxes "Uzunkollu" (MÖ 404–358) için bir referans olduğunu söyler.[6][7] Cyril Toumanoff / Encyclopædia Iranica'ya göre, onlar Ermeni Pahlavuni ailesinin bir uzantısıydılar.[1] Zakaryanlar kendilerini Ermeni olarak görüyorlardı.[8]
Zekeriler Gürcistan Krallığı'nın bir hanedanlığıydı. Hanedanın Kürt olduklarına dair dönem kaynaklarında ve günümüz tarihçileri arasında fikirler vardır[9][10][11][12][13] Kafkasya üzerinde değerli araştırmaları olan ve bu alanda bir otorite sayılan Vladimir Minorsky, Zekeri hanedanı için ”Gerçekliği için her türlü sebebin var olduğu, bir söyleme göre onların ataları Mezopotamyalı Kürt Babirakan (Bapîrakan) Xeli(aşireti)’ndendi’’ der.[14]
Ermeni tarihçi Kirakos Gandzaketsi (1202–1271) Zekeri hanedanı döneminde yaşamıştır ve Ermenilerin Tarihi adlı bir kitap yazmıştır. Genceli Kirakos’un bu eserinde de Zekeri hanedanının ve Zakare ile kardeşi İvane’nin Kürtlükleri hakkında önemli bilgiler vardır[15]
Zekeri Hanedanlığı, Yine o dönemlerde bölgede büyük etkisi bulunan Şedaddi Hanedanlığıyla sık sık savaşmış ve 1199 yılında bu Hanedanlığa bağlı bir Prenslik olan Ani Prenliğini ortadan kaldırmıştır.
Moğol istilasıyla birlikte, Zekerilerin başkenti Ani Moğolların eline geçmiştir, ancak Zekeriler, Moğollarla dostane ilişkiler kurarak, vasalları olarak hüküm sürmeye devam etmişlerdir.[16] Karakoyunlular tarafından 1360 yılında Zekeri Hanedanlığına son verilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b Toumanoff 2010, ss. 453–455.
- ^ Bournoutian, George A. (2003). A concise history of the Armenian people : (from ancient times to the present) (2. bas.). Costa Mesa, Calif.: Mazda Publishers. s. 108. ISBN 1568591411.
- ^ Sacred Precincts: The Religious Architecture of Non-Muslim Communities Across the Islamic World. BRILL. 2014. s. 465. ISBN 9004280227. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.
- ^ Encyclopaedia of Islam. — E. J. BRILL, 1986. — Vol. I. — P. 507 "Ani was for the first time conquered by the Georgians in 1124, under David II, who laid the foundation of the power of the Georgian kings; the town was given as a fief to the Armenian family of the Zakarians, (in Georgian: Mkhargrdzeli = Longimani) "
- ^ Cyril Toumanoff. Armenia and Georgia // The Cambridge Medieval History. — Cambridge, 1966. — vol. IV: The Byzantine Empire, part I chapter XIV. — p. 593—637 "Later, in the twelfth and thirteenth centuries, the Armenian house of the Zakarians (Mkhargrdzeli) ruled in northern Armenia at Ani, Lor'i, Kars, and Dvin under the Georgian aegis."
- ^ Armenian Soviet Encyclopedia, 3th[] volume
- ^ Paul Adalian, Rouben (2010). Historical Dictionary of Armenia. s. 83.
- ^ Strayer, Joseph (1982). Dictionary of the Middle Ages. Vol. 1. s. 485.
The degree of Armenian dependence on Georgia during this period is still the subject of considerable controversy. The numerous Zak'arid inscriptions leave no doubt that they considered themselves Armenians, and they often acted independently.
- ^ Vardan Arewelts'i's, Compilation of History In these time there lived the glorious princes Zak'are' and Iwane', sons of Sargis, son of Vahram, son of Zak'are', son of Sargis of Kurdish nationality (i K'urd azge') p. 82.
- ^ Kirakos Gandzaketsi, The History of Armenian, İng Robert Bedrosyan, 1986, s.
- ^ Alexei Lidov, 1991, The mural paintings of Akhtala, p. 14, Nauka Publishers, Central Dept. of Oriental Literature, University of Michigan, ISBN 5-02-017569-2,ISBN 978-5-02-017569-3, It is clear from the account of these Armenian historians that Ivane's great grandfather broke away from the Kurdish tribe of Babir.
- ^ Vladimir Minorsky, 1953, Studies in Caucasian History, p. 102, CUP Archive, ISBN 0-521-05735-3,ISBN 978-0-521-05735-6, According to a tradition which has every reason to be true, their ancestors were Mesopotamian Kurds of the tribe (xel) Babirakan.
- ^ William Edward David Allen, 1932, A History of the Georgian People: From the Beginning Down to the Russian Conquest in the Nineteenth Century, p. 104, Taylor & Francis, ISBN 0-7100-6959-6, ISBN 0-7100-6959-6, ISBN 978-0-7100-6959-7,She retained and leant upon the numerous relatives of Sargis Mkhargrdzeli, an aznauri of Kurdish origin.
- ^ Vladimir Minorsky, 1953, Studies in Caucasian History, s. 102.
- ^ "Kirakos Ganjakec'i or Arewelc'i". Christian-Muslim Relations. A Bibliographical History. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
- ^ "Sim, Steven. "Ani Şehri: Çok Kısa Bir Tarih"". 23 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
