İçeriğe atla

Zahi Havas

Zahi Hawass
Doğum28 Mayıs 1947 (77 yaşında)
Dimyat, Mısır
Eğitimİskenderiye Üniversitesi · Kahire Üniversitesi · Pensilvanya Üniversitesi
MeslekArkeolog, akademisyen, yazar, araştırmacı

Zahi Hawass (Arapça: زاهي حواس) (d. 28 Mayıs 1947, Dimyat, Mısır) Mısır arkeolojisi uzmanı, akademisyen, yazar ve araştırmacıdır. 2011 yılında Mısır'da baş gösteren halk ayaklanması ve takiben Hüsnü Mübarek rejiminin devrilmesinin ardından Askeri Konsey tarafından Kültür İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı olarak kurulan yeni kabinede Bakanlık görevine getirilmiştir.

Yaşamı

Halen Giza tarihî eserleri, koruma ve kazı alanı müşteşarlığı görevini yürütmektedir. 1998 yılında 1987'den beri yürüttüğü Giza Piramitleri, Sakkara ve Bahria Oasis (Krallar Vadisi) genel yöneticiliği görevinden bakan yardımcılığı (müsteşarlık) görevine yükseltilerek onurlandırılmıştır.

Zahi Hawass, eğitimini Mısır ve Amerika Birleşik Devletleri'nde sürdürmüş ve tamamlamış, Edebiyat Fakültesi derece ve diplomasını 1967-1980 yılları arasında İskenderiye’de almıştır. Daha sonra, 1983-1987 yılları arasında Pensilvanya Üniversitesi'nde Mısır tarihi uzmanlığı (Ejiptolojist) doktorasını tamamlamıştır.

Yıllar boyunca birçok belgesel, film, televizyon programı ve magazinsel tanıtımlarda danışman ve uzman olarak görev yapmıştır. Mısır ve ABD’deki birçok toplantı ve komitede bilir kişi olarak bulunmuştur. Ayrıca Kahire Müzesi, Alman Arkeoloji Enstitüsü, Kültürel Miraslar Yüksek Konseyi, Sfenks Restorasyonu Komitesi Birliği ve daha birçoğunun üyesi olarak da görev yapmaktadır.

Hawass, Sfenks'in restorasyonu projesinin de en güçlü destekçilerindendir. Sfenksin, yanlış restorasyonlar sonucu, kendi deyimi ile “kanser” olduğunu belirtmiştir. Nova adlı web sitesindeki röportajında, bu kanserin yayılmasını engellemek için her yolu deneyebilceğini belirtmştir. Dr. Hawass’ın planı, Sfenks’in ziyareçilerin oluşturduğu nem ve kirlilikten korunması amacıyla anıtsal alana bir havalandırma sisteminin oluşturulması ve otopark, piknik alanı ile ticari alanların başka yerlere taşınmasını da içermektedir. Planların çoğu zahi Hawass tarafından uygulanmaya başlanmış ve projenin başında bulunduğu sürece de bitirileceği şüphesiz bir gerçektir.

Restorasyonlar boyunca kendisi bizzat kazı alanlarında çalışmış, Giza piramidi işçilerinin mezarları gibi pek çok kazı alanının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Ayrıca piramitlerdeki süslemelerde antik Mısırdaki hayatla ilgili yeni bilgilere ve bazı sıra dışı heykelciklere de ulaşmıştır.

Zahi Hawass, halen Mısır’ın kumlarının altında hala bulunmayı bekleyen pek çok tarihî eserin ve gizemin olduğuna inanmaktadır.[1]

Eğitimi

  • 1967 : Mısır İskenderiye Üniversitesi Edebiyat fakültesi Yunan ve Roma arkeolojisi diploması.
  • 1980 : Mısır Kahire Üniversitesi
  • 1983 : ABD Philedelphia-Pensilvanya Üniversitesi Ejiptoloji ve Suriye-Filistin Arkeolojisi Master derecesi
  • 1987 : ABD Philedelphia-Pensilvanya Üniversitesi Ejiptoloji Doktorası

Ödül ve unvanları

  • 1980 : Fulbright bilim bursu
  • 1986 : Pensilvanya Üniversitesi Bursu
  • 1998 : Kahire Yabancı Basın Birliği

Mısırın gurur kaynağı üç eşsiz kişiden biri onuru

  • 1998 : Mısır Başkanlık Ödülü

Birinci sınıf Bilim ve Sanat adamı

  • 2000 : UCLA (California Üniversitesi) Fahri Profesör unvanı
  • 2000 : Amerikan Başarılı İnsanlar Akademisi

Uluslararası, Dünyaca tanınmış 25 kişiden biri altın plaket ödülü

Kazı alanı yöneticiliği

  • 1991 den günümüze : Memphis Arkeolojik kazı bölgesi menajeri.
  • 1987 den günümüze : Giza Platosu kazı bölgesi menajeri

Arazi çalışmalarından bazıları

  • 2000 : Bahriya Oasis-Krallar Vadisi 26. Hanedan kazı alanı kazıları direktörü
  • 1999 : Kufu Piramidi batı sahası kazı direktörü
  • 1999 : Bahriya Oasis teki Krallar Vadisi kazı alanı direktörü
  • 1996 dan bugüne : Giza’nın üçüncü Piramidi kazı direktörü
  • 1995'ten bugüne : Kofru Tapınağı vadisi kazı alanı direktörü
  • 1992 den bugüne : Sakara’aki Teti Piramit Kompleksi kazı direktörü
  • 1991 den bugüne : Nazlet El Batran kazısı direktörü
  • 1991 den bugüne . Ben-i Yusuf kazı alanı direktörü
  • 1991-1995 : Giza’daki eski krallık yerleşim alanı kazısı direktörü
  • 1991-1995 : Büyük Piramit doğu alanı kazı çalışması direktörü
  • 1990 dan bugüne : Sfenks’in güneydoğusundaki Piramit işçileri mezar alanları kazı direktörü
  • 1988-1995 : Kufu Piramidi batı alanı kazıları direktörü
  • 1979-1980 : Ebu Ravaş kazıları direktörü (Arkaik mezarlık)
  • 1978 : Sfenks’in kuzeydoğu ucu ve Nazlet El Samman kazıları direktörü.

Profesyonel kariyerindeki bazı basamaklar

  • 2002 : Antik Eserler Üst Konseyi Genel Sekreteri
  • 1998-2002 : Giza Abideleri Müsteşarı (Bakan Yardımcısı)
  • 1987-1997 : Giza Piramidi, Sakara ve Bahriya Oasis genel yöneticisi
  • 1980 : Giza Piramidi Şef Müfettişi
  • 1974-1979 : Giza Piramidi, Embaba ve Bahriya Oasis alanı Baş Müfettişi
  • 1974-1975 : Boston Güzel Sanatlar Müzesi Giza Piramidi araştırması müfettişi
  • 1974 : Malkata ve Lüksor’daki Pensilvanya üniversitesi kazı alanı müfettişi
  • 1973-1974 : Abu Simbel buluntuları müfettişi.

Bazı kitapları

  • The Golden Age of Tutankhamun (Tutankamon’un altın çağı)

The American University in Cairo Press Paperback - 30 Ağustos 2004

  • Secrets from the Sand: My Search for Egypt's Past (Kumların sırları : Mısır tarihini arayışım.)

Thames and Hudson Ltd Hardcover - Kasım 2003

  • The Treasures of the Pyramids (Piramitlerin Hazineleri)

White Star Editions Hardcover - 13 Kasım 2003

  • Hidden Treasures of the Egyptian Museum (Mısır müzelerinin gizli hazineleri)

~H.E. Farouk Hosni (Foreword), et al The American University in Cairo Press Paperback - Ocak 2003

  • Tesoros De Las Piramides (Piramitlerin Hazineleri)

Oceano De Mexico Hardcover - 2 Şubat 2004

  • The Secrets of the Sphinx: Restoration Past and Present (Sfenksin Sırları)

The American University in Cairo Press Paperback - Mart 1999

  • Bibbliotheca Alexandrina (İskenderiye Kütüphanesi)

The American University in Cairo Press Paperback - 1 Ağustos 2003

  • Mountains of the Pharaohs: A History of the Pyramids of Egypt (Dağlar ve Firavunlar)

Doubleday Books Hardcover - 15 Şubat 2005 (Henüz yayımlanmadı)

  • The Mysteries of Abu Simbel: (Ebu Simbel’in gizemleri)

The American University in Cairo Press Paperback - 1 Nisan 2001

  • Hidden Treasures of Ancient Egypt (Antik Mısırın kayıp hazineleri)

~Zahi Hawass (Illustrator), Kenneth Garrett (Illustrator) National Geographic Books Hardcover - Mayıs 2004

  • The Pyramids of Ancient Egypt (The Carnegie Series on Egypt) (Antik Mısır Piramitleri)

Premier Book Marketing Ltd Paperback - Nisan 1990

  • Curse of the Pharaohs: My Adventures with Mummies (Firavunların Peşinde)

National Geographic Society Hardcover - 1 Mayıs 2004

  • How the Great Pyramid Was Built (Büyük Piramit nasıl inşa edildi.)

Önsöz, Smithsonian Books Hardcover - 30 Kasım 2004 (Henüz yayımlanmadı)

  • Silent Images: Women in Pharaonic Egypt (Sessiz Kalanlar: Firavun’un Mısırındaki Kadınlar)

Harry N. Abrams, Inc. Hardcover - 1 Nisan 2000

  • Valley of the Golden Mummies: The Greatest Egyptian Discovery Since Tutankhamun (Altın Mumyalar Vadisi: Tutankamon dan sonra yapılan en büyük keşif.)

Abrams Hardcover - 1 Ekim 2000

  • Egyptian Museum Collections Around the World: Studies for the Centennial of the Egyptian Museum, Cairo (Dünyadaki Mısır müzesi koleksiyonları.) Önsöz

The American University in Cairo Press Paperback - 1 Eylül 2003

  • Tutankhamun (Crossroads America) Tutankamon mumyasının Amerikaya geçişi)

Natl Geographic Society Hardcover - 1 Şubat 2005

  • The Island of Kalabsha (Kalabşa Adası)

The American University in Cairo Press Paperback - Eylül 2004

  • Tutankhamun: Mysteries Of The Boy King (Tutankamon: Genç kralın gizemleri.)

Natl Geographic Society Library Binding - 1 Şubat 2005

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Resmi sitesi". 31 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tutankhamun</span> 18. Hanedanlığın on ikinci firavunu

Tutankhamun veya Tutankamon, Mısır tarihinin Yeni Krallığı sırasında 18. hanedanlığın sonunda, kraliyet ailesinin sonuncu lideri olan ve MÖ 1332 – MÖ 1323 yılları arasında hüküm sürmüş Mısır firavunudur. Babası, KV55 mezarında mumyalanmış olarak bulunan firavun Akhenaton'du. Annesi, DNA testi yoluyla KV35'te bulunan Genç Kadın olarak anılan ve mumyalanmış olarak bulunan babasının üvey kız kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Nefertiti</span> Antik Mısır Kraliçesi, Akhenaton un Eşi

Neferneferuaten Nefertiti (Nfr nfrw itn Nfrt jy.tj) veya yaygın haliyle Nefertiti, Mısır kraliçesi, Mısır Firavunu IV. Amenhotep'in eşidir. Adının tam hâli "Aten'in güzeller güzeli, güzel geldi" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Keops Piramidi</span> İki harikalar listesinde de bulunan harika yapı

Keops Piramidi, Khufu Piramidi ya da Büyük Piramit; günümüzde Mısır’ın başkenti Kahire'nin bir parçası olan Gize'yi çevreleyen antik “Gize mezar kenti”nde bulunan üç anıtsal piramitten en eski ve en büyük olanıdır. MÖ 2551-2560 yılları civarında yapıldığı sanılan bu anıtsal kompleks, Dünyanın yedi harikasından biri olup, bu yedi harika içinde günümüze kadar ulaşan tek eserdir.

<span class="mw-page-title-main">Piramit</span> prizma şeklinde inşaa edilen yapı

Piramit dış yüzeyleri üçgen olan ve üstte tek bir noktada birleşen ve şekli geometrik anlamda kabaca bir piramit halindeki bir yapıdır. Bir piramidin tabanı üçgen, dörtgen veya herhangi bir çokgen şekli olabilir. Bir piramit kütlesinin çoğunluğu yere yakın olup, daha az kütle tepedeki piramite doğru olur. Bunun nedeni, artan yükseklikle birlikte düşey eksen boyunca kesit alanının kademeli olarak azalmasıdır. Bu, ilk uygarlıkların anıtsal yapılar yaratmasına olanak tanıyan bir ağırlık dağılımı sundu. Dünyanın birçok yerindeki medeniyetler piramitler inşa etmişlerdir. Hacimce en büyük piramit, Meksika'nın Puebla eyaletindeki Orta Amerika Büyük Cholula Piramidi'dir. Binlerce yıl boyunca Dünya üzerindeki en büyük yapılar piramitlerdi. Mısır'daki Büyük Khufu Piramidi, Antik Dünyanın Yedi Harikası'nın günümüze ulaşan tek örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Ankhesenamen</span> Tutankhamunun eşi, Akhenaton ve Nefertitinin kızı

Ankhesenamun Mısır 18. Hanedan döneminde firavun Akhenaton'un ve muhtemelen Nefertiti'in kızıdır. Sonradan Tutankhamun'un Büyük Kraliyet Eşi olmuştur. Ankhesenpaaten doğumlu Mısır Firavunu Akhenaten ve Büyük Kraliyet Karısı Nefertiti'nin bilinen altı kızından üçüncüsüydü. Üvey kardeşi Tutankhamun'un Büyük Kraliyet Karısı oldu. Adındaki değişiklik, babasının ölümünden sonra yaşadığı süre boyunca eski Mısır dinindeki değişiklikleri yansıtıyor. Gençliği, ebeveynlerinin saltanatının antik kabartmalarında ve resimlerinde iyi belgelenmiştir. Ankhesenamun ve kocası Tutankhamun aynı babayı, ancak farklı anneleri paylaştılar. Tutankhamun'un annesinin mumyasının, babası Akhenaten'in öz kız kardeşi ve büyükbabası Amenhotep III'ün kızı olduğu DNA analizi ile tespit edildi. Şimdiye kadar annesinin adı belirsizdir, ancak mumyası bilim insanları tarafından gayri resmi olarak Genç Hanımefendi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Krallık</span>

Eski Krallık MÖ 3. bin yıllık döneme verilen addır. Mısır ilk defa bu dönemde medeniyet gelişmişliği ve başarıları açısından devamlı zirvededir. Bu dönem "Krallık" dönemleri olarak adlandırılan üç dönemden ilkidir, bunlar Nil Vadisi'nde medeniyetin en yüksek olduğu dönemlerdir. Eski Krallık genellikle Mısır'ın Üçüncü Hanedan'dan Altıncı Hanedan'a kadar yönetildiği zaman aralığından bahseder. Ayrıca birçok mısırbilimci, Memphisli yedinci ve sekizinci hanedanları Memphis merkezi idari yapılanmasının devamı olması nedeniyle Eski Krallık içinde sayar. Eski Krallık dönemini, mısırbilimciler tarafından Birinci Ara Dönemi olarak adlandırılan ayrılık ve göreli kültürel düşüş dönemi takip eder.

<span class="mw-page-title-main">Kefren Piramidi</span>

Kefren Piramidi ya da Kafre Piramidi, Mısır'ın başkenti Kahire'de, Giza bölgesinde yer alan bir piramit. Piramidin boyu 143,5 metre, eğimi 53,2 derecedir. Firavun Kefren'in oğlu Mikerinos’un yaptırdığı sanılmaktadır. En önemli özelliği piramidin en üst bölümündeki koruyucu kaplamalarının bozulmadan günümüze kadar gelmesidir. En üstündeki taş 36 tondur ve bu taşın oraya nasıl konduğu hala çözülememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kefren</span>

Kefren (Khaf-Ra), Antik Mısır Firavunlarından biridir. Dördüncü Hanedanlık Dönemi'nde, başkent Memphis'te 24 ila 26 yıl hüküm sürdüğü düşünülen 6 Eski Krallık firavunundan biridir. Birçok Antik Mısır bilim insanı onun Keops'un kardeşi ve veliahtı olduğunu düşünmesine rağmen, daha sonra yapılan araştırmalar sonucunda, Keops'un veliahtının Radjedef olduğu ortaya çıkmış, Kefren ise Radjedef'ten sonra firavunluk yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Krallar Vadisi</span>

Krallar Vadisi ya da Firavunlar Vadisi, Mısır'da bulunan MÖ 16. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar yaklaşık 500 yıllık bir süre boyunca 18. ve 20. Hanedanlık döneminde Yeni Krallık'ın firavunları ve dönemin ileri gelenleri için inşa edilen mezarların bulunduğu vadidir. Vadi, Luksor'un batı tarafında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Mısırbilim</span>

Mısırbilim ya da Mısıroloji, Antik Mısır ve Mısır'ın tarihi konularını inceleyen bir bilim dalıdır. Antik çağ tarihi ve arkeoloji bilimlerinin bir alt koludur. Mısırbilimi ile uğraşan kişilere Mısırbilimci ya da Mısırolog adı verilmektedir.

Hussein Bassir, Giza Piramitleri'nin kazı çalışmalarına katkıda bulunmuş Mısırlı arkeolog.

<span class="mw-page-title-main">Zoser Piramidi</span> Antik Mısırda yapılan ilk ve en eski piramit

Zoser Piramidi, basamaklı piramit ya da Zoser'in basamak piramidi, günümüzden 4 bin 700 yıl önce MÖ 27. yüzyıl'da Mısır'ın üçüncü hanedanı döneminde Firavun Zoser adına yapılmıştır. Antik Mısır'da yapılan ilk ve en eski piramittir. Tasarımı, çağının dehaları arasında gösterilen vezir İmhotep'e ait olan altı basamaklı piramit, başkent Kahire'nin batısındaki Sakkara bölgesinde yer almaktadır. Zoser piramidi diğer piramitlerden farklı olarak merdivenli inşa edildi. Piramidin girişi en üst basamaktadır. Firavun Zoser'e ait olan piramidin duvarları kabartmalarla süslüdür. Diğer piramitlerde mezar içleri süslenmemiştir. Bu da diğer piramitleri basamaklı piramitten ayırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Piramitleri</span> Mısırda bulunan piramit şeklinde antik yapılar

Mısır Piramitleri, Mısır'da yer alan piramit şeklinde antik yapılardır. Kasım 2008 tarihi itibarı ile tespit edilen piramitlerin sayısı 118 ile 138 arasındadır. Piramitlerin büyük çoğunluğu Eski Krallık ile Orta Krallık dönemlerinde firavunlar ve eşleri için anıt mezarlar olarak inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Teb</span> Antik Mısırın şehirlerinden birisinin Yunanca ismi

Teb, Thebes, Thebai veya Mısır dildeki adıyla Waset, Nil Nehrinin kıyılarına kurulmuş ve Akdeniz'in yaklaşık olarak 800 km güneyinde yer alan Antik Mısır'ın önemli şehirlerinden biridir. Yukarı Mısır'ın dördüncü nomunun ana şehridir ve Orta Krallık ve Yeni Krallık dönemlerinde uzun süre Mısır'a başkentlik yapmıştır. Nübye ve Doğu Çölüne yakın lokasyonda bulunan şehir aynı zamanda bir ticaret rotalarının üzerindeydi. Aynı zamanda dini bir merkez olan şehir, Antik Mısır'da en saygı duyulan şehirlerindendi. Şehir, Nil Nehrinin yakasına yayılmıştır. günümüzde Nil'in doğu tarafında Luxor kenti ve Karnak ve Luksor Tapınaklarının harabeleri, batı tarafında ise Teb Nekropolü bulunmaktadır. 1979 senesinde UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Piramit metinleri</span>

Piramit metinleri, Eski Krallık dönemi 5., 6. ve 8. hanedana ait firavunların inşa ettirdiği piramitlerin iç duvarlarına yazılmış dini içeriğe sahip özlü sözlerdir. Bu piramitler 5. hanedana ait firavun Unas Piramidi, 6. Hanedana ait firavun II. Teti, I. Pepi, Merenre ve II. Pepi ile kraliçeler II. Anchenespepi, Behenu, Neith, Wedjebten ve II. Iput piramitleri ve son olarak 8. hanedana ait Qakare Ibi piramididir. Eski Mısır diline ait günümüze dek ulaşabilmiş en büyük metin grubu olan piramit metinleri daha sonra Orta Krallık döneminde tabutların iç taraflarında yeniden ortaya çıkmaktadırlar. Ancak daha yeni olarak ve piramitlerden ziyade tabutlarda ortaya çıkan bu metinler tabut metinleri olarak adlandırılırlar. Gerek piramit metinlerinde gerekse tabut metinlerinde karşılaşılan çoğu özlü sözün eski Mısır'ın geç dönemlerine kadar kullanıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Gize Platosu</span> Mısırda bilinen en büyük piramit koleksiyonunun bulunduğu yer

Gize Platosu; Kahire, Mısır'ın eteklerinde yer alan ve Gize'de bulunan bir platodur. Keops, Kefren ve Mikerinos büyük piramitlerini, Büyük Sfenks ile çeşitli mezarlıkları ve bir işçi köyü ile bir sanayi kompleksinden Dördüncü Hanedan Gize Nekropolü'nü içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Firavunizm</span> Mısırlı ideolojisi

Firavuncu hareket veya Firavunculuk, 1920'lerde ve 1930'larda Mısır'da öne çıkan bir ideolojidir. Mısır'ın (𓈎𓅓𓏏𓊖)İslam öncesi geçmişine baktı ve Mısır'ın daha büyük bir Akdeniz medeniyetinin parçası olduğunu savundu. Bu ideoloji, Nil Nehri ve Akdeniz'in rolünü vurguladı. Firavunluğun en önemli savunucusu Taha Hüseyin'di.

Turizm, Mısır ekonomisi için çok önemli olan, önde gelen gelir kaynaklarından biridir. 2010'da zirvede olan sektör, Mısır'daki işgücünün yaklaşık %12'sini istihdam etti, Mısır'a yaklaşık 14,7 milyon ziyaretçiye hizmet verdi ve yaklaşık 12,5 milyar ABD doları gelir sağladı ve GSYİH'nın %11'inden fazlasını ve döviz gelirlerinin %14,4'ünü sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Tutankhamunun Maskesi</span> Mısır firavunu Tutankhamunun altın maskesi

Tutankamon'un maskesi 18. hanedan dönemine ait altın bir mezar maskesidir. Eski Mısırlı firavun Tutankamon. Tutankamon'un mezarı 3.000 yılı aşkın bir süre gömülü kaldıktan sonra 1925 yılında Howard Carter tarafından kazılmıştır Krallar Vadisi'ndeki KV62 mezarından çıkarılmıştır ve şu anda Kahire'deki Mısır Müzesi'nde bulunmaktadır. Ölüm maskesi dünyanın en iyi bilinen sanat eserlerinden biridir ve eski Mısır'ın önemli bir sembolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mısır piramitleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, mevcut olduğunda kronolojik sırayla listelenen piramitlerin yaşamsal istatistiklerini sunmaktadır.