İçeriğe atla

Zırhlı tren

II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sovyet zırhlı treni

Zırhlı tren, zırh ile korunmuş trendir. Çoğunlukla top, uçaksavar ve makineli tüfekle silahlandırılmıştır. Özellikle 19. yüzyılın sonuyla 20. yüzyılın başında yoğunlukla kullanılmıştır. Bu dönemde hızlı ilerleme kabiliyetine sahip büyük ateş gücü sağladığı için tercih edilmiştir. Karayollarının gelişmesi ve her türlü zeminde ilerleyebilen büyük ateş kabiliyetli silahların geliştirlimesiyle kullanımı neredeyse durmuştur. Zırhlı trenler günümüzde havadan saldırılara çok açık, demiryollarının kolayca sabote edilebileceği için güvenliği sorunlu ve tek bir demiryolu hattına bağlı olduğu için verimsizdir.

Tasarım ve ekipman

Zırhlı trene bağlanan vagonlar trenin işlevine göre değişebilmektedir. Buna göre bazı farklı görevler için özel tasarlanmış vagonlar arasında şunlar sayılabilir: Topçu vagonları, piyade vagonları, makineli tüfek vagonları, uçaksavar vagonları, komuta vagonları, anti-tank silah vagonları, taşıma platform vagonları, füze rampası vagonları vb. Zırhlı trenlerde kullanılan zırh çeşitli metallerden olabildiği gibi çimento veya kum torbalarından da oluşabilmektedir.

Tarihçe

İlk örnekler

Zırhlı trenler 19. yüzyılda Amerikan İç Savaşı, Fransa-Prusya Savaşı, I. ve II. Boer Savaşında, 20. yüzyılda ise Rus-Japon Savaşı, Meksika Devrimi, Rus İç Savaşı, I. ve II. Dünya Savaşında kullanılmıştır. En yoğun şekilde Rus İç Savaşı sırasında kullanılan zırhlı tren özellikle Çekoslovak Lejyonu tarafından başarıyla kullanılmıştır.

I. Dünya Savaşı

I. Dünya Savaşı sırasında Rus İmparatorluğu taşıdıkları toparın çaplarına göre ağır ve hafif olarak ikiye ayrılan sınıfta çok sayıda zırhlı tren kullanmıştır. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu İtalya cephesinde zırhlı tren kullanmıştır. Ayrıca 1914 yılı Ekim ayındaki I. Ypres Muharebesinde İngiltere Silahlı Kuvvetleri zırhlı tren desteği almıştır.

İki savaş arası dönem

Rus İç Savaşı sırasında Rus topraklarında mahsur kalan Çekoslovak Lejyonu Trans Sibirya Demiryolu boyunca zırhlı trenlerle bölgeyi kontrol etmiş, önemli askeri başarılar kazanmıştır. Aynı savaş sırasında Bolşevikler de zırhlı treni başarıyla kullanmıştır. Kızılordu tarafından kullanılan çok sayıda zırhlı tren ünlü Putilov Fabrikasında üretilmiştir. Savaşın sonuna doğru Kızılordu bünyesinde 103 zırhlı tren bulunmaktadır. Zırhlı trenler bu dönemde Estonya Bağımsızlık Savaşı sürecinde ve Çin İç Savaşında kullanılmıştır.

II. Dünya Savaşı

Savaşın ilk dönemindeki Polonya Seferi sırasında Polonya Ordusu tarafından başarıyla kullanılmıştır. İlerleyen dönemde zırhlı trenin başarıyla kullanılabildiğini gören Nazi Almanyası çok sayıda yeni tasarımlı zırhlı tren üretecek ve kullanacaktır. Slovak Ulusal Ayaklanması sırasında ele geçirilen bazı zırhlı trenler Nazilere karşı kullanılacaktır. Sovyetler Birliği ise 1941 yılındaki Barbarossa Harekâtında zırhlı trenlerinin çoğunu kaybedecektir. Yeni üretilen zırhlı trenlerin bazılara T-34 tank kuleleri bazılarına da uçaksavar bataryaları monte edilecektir. İngiltere'de olası Alman işgal teşebbüsüne karşı 12 adet zırhlı tren kullanıma alınmıştır. İşgal ihtimalinin ortadan kalkmasıyla 1942 yılında kullanımdan kaldırılan trenler İskoçya'da 1944 yılına kadar teyakkuzda bekletilmiştir.

Sonraki dönem

Birinci Çinhindi Savaşında Dördüncü Fransa Cumhuriyeti La Rafale adlı zırhlı treni hem keşif hem de taşımacılık için kullanır. 1953 yılında zırhlı tren Viet Minh birlikleri tarafından yoğun saldırıya uğramıştır.

Küba Devrimi sırasında Fulgencio Batista'ya bağlı askerleri taşıyan zırhlı tren Santa Clara Muharebesinde Ernesto Che Guevara komutasındaki 26 Temmuz Hareketine bağlı askerler tarafından raydan çıkartılarak etkisiz hale getirilmiştir.[1]

Sovyetler Birliği Çin-Sovyet ayrılığını takip eden dönemde Trans Sibirya Demiryolunun güvenliğini sağlamak için bu hatta görev yapan zırhlı trenler bulundurmuştur.

Yugoslavya'nın dağılması sırasında meydana gelen Hırvatistan Savaşında Hırvatlar zırhlı trenler kullanmıştır. Sırp birlikleri de benzer şekilde T-55 tank kulelerinin de yer aldığı zırhlı trenler üretmiş ve kullanmıştır.

Soğuk Savaşın son dönemlerinde Sovyetler Birliği zırhlı trenlere kıtalararası balistik füze yerleştirmiştir.[2]

Günümüzde Kuzey Kore yönetimi zırhlı trenleri devlet yöneticilerinin güvenli seyahat etmesi amacıyla kullanmaktadır.[3]

  • II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sovyet NKVD zırhlı treni
    II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sovyet NKVD zırhlı treni
  • Slovak Ordusu tarafından kullanılmış olan Hurban isimli zırhlı tren
    Slovak Ordusu tarafından kullanılmış olan Hurban isimli zırhlı tren
  • Çekoslovak Lejyonuna ait zırhlı tren
    Çekoslovak Lejyonuna ait zırhlı tren
  • Polonya Ordusu tarafından kullanılan bir zırhlı tren
    Polonya Ordusu tarafından kullanılan bir zırhlı tren
  • Santa Clara Muharebesi sırasında etkisiz hale gelen zırhlı trenin bulunduğu yer günümüzde anıt haline getirilmiştir
    Santa Clara Muharebesi sırasında etkisiz hale gelen zırhlı trenin bulunduğu yer günümüzde anıt haline getirilmiştir

Kaynakça

  1. ^ Muharebe fotoğrafları 11 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ İlgili makale 12 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ 10 Kasım 2009 tarihli The Times haberi (İngilizce) 20 Şubat 2012 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Zırhlı tren ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Panzer II</span> Nazi Almanyası tarafından üretilen hafif sınıf tank

Panzerkampfwagen II, Alman yapımı II. Dünya Savaşı'nda kullanılmış hafif tanktır. Mühimmat envanter tanımı Sd.Kfz. 121'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tren</span> raylar üzerinde giden ulaşım ve taşıma aracı

Tren, raylar üzerinde bir ya da birkaç lokomotif tarafından çekilen veya itilen vagonlardan oluşan ulaşım aracı. Tren kelimesi Türkçe ve diğer dillere Latince trahereden (çekmek) türeyen eski Fransızca trahinerden gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar</span> tank imha etmek üzere tasarlanan tahrip gücü yüksek silah

Tanksavar terimi her ne kadar tank türünü işaret etse de aslında tüm askeri amaçlı ZSA sınıf araçları kapsamaktadır. Bu terim bu türden araçların imhasını veya etkisiz hale getirilmesi için kullanılan tüm silah türlerini kapsar. Bunlar başlıca yüksek namlu çıkış hızına sahip topçu sistemleri, füzeler, değişik otomatik top ve tanksavar mayınlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kundağı motorlu topçu sistemi</span> Başka bir aracın çekişine ihtiyaç duymadan kendi başına hareket edebilen toplara denir

Kundak Motorlu Topçu Sistemi (KMT) tekerlekli veya paletli bir şase üzerinde başka bir aracın çekme gücüne gereksinim duymadan manevra kabiliyeti olan topa denir. Bu terim hem kundağı motorlu obüsler hem de roket atan platformları kapsar. Bu araçları yüksek hareket kabiliyetine sahip genellikle paletli, üzerlerinde obüs, havan, roket veya güdümlü füze taşıyan araçlardır. Bu silahlar çatışma bölgesine uzun menzilli dolaylı ateş gücü sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Panzer 38(t)</span> II.Dünya savaşında kullanılmış Çek tankı

Panzerkampfwagen 38(t) (Zırhlı muharebe aracı 38(t)), Çekoslovakya tarafından LT-38 adıyla imal edilen ve Almanların Çekoslovakya'yı ele geçirmesinden sonra Alman ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan tanktır. Üreticilerin TNH serileri , TNHPS, LTP ve LTH adlandırmaları vardır. Alman ordusu içerisinde mühimmat envanter tanımı SdKfz.140 (özel amaçlı taşıt 140)'tır.

<span class="mw-page-title-main">Ostwind</span> Nazi Almanyası tarafından üretilen ve kullanılan bir uçaksavar

Flakpanzer IV "Ostwind" Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan ve Panzer IV şasesi ile üretilmiş bir tür uçaksavar silahıydı. 1944 yılında üretimine başlandı. Wirbelwind modelindeki uçaksavar silahından daha başarılı oldu. Panzer IV tankına ait taret çıkartılarak yerine üstü açık altıgen bir taret konmuş bunu içerisine bir adet 3.7 cm FlaK 43 topu takılmıştı. Her ne kadar uçaksavar olarak üretilmiş ise de hızlı ateş etme özelliğinden dolayı düşman piyade ve hafif zırhlı araçlarına karşıda epey etkili olmuştur. Üstü kapalı bir taret önce tercih edilmiş ancak silahın yarattığı duman yüzünden üstü açık taret kullanılmıştır. Araç Duisburg'da bulunan Deutsche Eisenwerke fabrikasında üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">8,8 cm FlaK 18/36/37/41</span> Alman Tanksavar Ve Uçaksavar Topu

8,8 cm FlaK ya da bilinen adıyla Alman "Seksensekizlik" topu, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında hem tanksavar hem de uçaksavar olarak kullanılan meşhur bir silahtı. Aslında bu ad 8,8 sm FlaK 18, 36 ya da 37 ve FlaK 41 ve 43 modellerinin genelinde kullanılmıştır. FlaK kelimesi Almanca Fl(ieger)a(bwehr)k(anone) ya da Fl(ug)a(bwehr)K(anone) kelimelerinin baş harflerinden oluşuyordu ve uçaksavar manasına geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Marder I</span>

Marder I Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında Panzer 38(t) şasesi kullanılarak üretilen bir tank imha edici araçtı. Aracın 75 mm lik tanksavar topu bulunuyordu Birçok Marder I yapımında Fransız yapımı Lorraine 37L zırhlı personel taşıyıcı kullanılmıştır. Almanlar 1940'taki Fransa Seferi sırasında 300 adede yakın aracı ganimet almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Crusader tankı</span> Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşında kullanılan kruvazör tank sınıfında bir zırhlı araç

Mk VI Kruvazör tankı, Crusader (A15), Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kruvazör tank sınıfında bir zırhlı savaş aracıydı. Özellikle Britanya ordusu tarafından Kuzey Afrika Cephesi'nde kullanılan en önemli zırhlı araçtı. Toplamda 5.300 adetten fazla üretildi.

<span class="mw-page-title-main">Molotofkokteyli</span> kısa sürede hazırlanabilen çeşitli yakıcı silahların genel adı

Molotofkokteyli, kısa sürede hazırlanabilen çeşitli yakıcı silahların genel adıdır. Üretiminin görece kolay olması nedeniyle amatör eylemciler ve kentsel gerilla savaşlarında mücadele eden kişiler tarafından sıklıkla kullanılır. Hedefi anında yok etmek yerine alev almasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">85-mm uçaksavar topu M1939 (52-K)</span>

85-mm uçaksavar topu model 1939 (52-K) 85 mm lik SSCB tarafından geliştirilen II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu tarafından kullanılan bir uçaksavar topuydu. Sovyet tasarımcılar M. N. Loginov ve G. D. Dorokhin tarafından geliştirildi. Silah Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında yatay seyreden bombardıman, yüksek ve orta irtifa düşman uçaklarına karşı çok başarılı bir uçaksavar topu oldu. Acil durumlarda tanksavar topu olarak da kullanıldı. 52-K modelinde kullanılan namlu Sovyet yapımı tanklarda kullanılan 85-mm lik tank topu ile ile aynı aileden geliyordu. 85-mm uçaksavar topu mürettebatı toplamda 4047 adet Mihver Devletlerine ait uçağını düşürdü. Bu bir düşman uçağı için ortalama 598 mermi harcandığını göstermektedir. Savaştan sonra bazı 52-K topları yeniden şekil verilerek dağlık bölgelerde çığ tehlikesine karşı barışcıl amaçlarda kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Uçaksavar kulesi</span>

Uçaksavar kulesi yerin üzerinde inşa edilmiş olan büyük uçaksavar kuleleridir. Özellikle II. Dünya Savaşı sırasında Alman Hava Kuvvetleri Luftwaffe tarafından Müttefik Devletlerin hava saldırılarına karşı yapılmıştır. Oldukça korunaklı yapıları nedeniyle hava bombardıman saldırıları sırasında sığınak olarak da kullanılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovak Lejyonu</span>

Çekoslovak Lejyonu, I. Dünya Savaşı sırasında İtilaf Devletleri bünyesinde savaşan Çek ve Slovaklardan oluşan gönüllü ordu. Rus İç Savaşı'nda önemli bir silahlı güç olarak yer almış, I. Dünya Savaşı'nın ardından Çekoslovakya'nın bağımsızlığının ilanında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Kolçak</span>

Aleksandr Vasiliyeviç Kolçak, Rus deniz subayı, amiral, kutup araştırmacısı, Rusya İç Savaşı sırasında Bolşevik karşıtı Beyaz Ordu komutanı, 1918 yılında Rusya Beyaz Ordu Mareşalı Rus İç Savaşı sırasında gerçekleşen Beyaz Terör'ün en önemli komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya Müdahalesi</span>

Sibirya Müdahalesi, 1918-1922 yılları arasında İtilaf Devletlerinin Rus İç Savaşına Bolşeviklere karşı müdahil olarak Rusya’nın Doğu sahillerini işgal ederek Beyaz Ordu'yu destekleme harekâtları. Bu harekâta özellikle Japonya İmparatorluğu yoğun bir askerî güç verecek ve 1920 yılında diğer İtilaf Devletleri çekilirken Sibirya bölgesini işgal etmeye devam edecektir.

<span class="mw-page-title-main">Anti-tank engelleri</span>

Anti-tank engelleri, modern savaşlarda tanklara karşı savunma amaçlı yapılmış olan özel engeldir. Tahkimat yapılan bölgelerin etrafına açılan hendek şeklindeki anti-tank engeli sayesinde tankın ilerleyişinin durdurulması amaçlanır. İlk olarak I. Dünya Savaşı'nda İngiliz tanklarına karşı Almanlar tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı'nda Müttefiklerin müdahalesi</span> Askeri harekât

Rus İç Savaşı'nda Müttefiklerin müdahalesi, 1918 yılında Rus İç Savaşı sırasında başlatılan çok uluslu bir askerî harekâttır. Ana hedefler, Çekoslovak Lejyonuna yardım etmek, Rus limanlarındaki mühimmat ve silah tedarikini sağlamak ve Doğu Cephesini yeniden kurmaktı.

<span class="mw-page-title-main">Anlage Süd</span>

Anlage Süd, İkinci Dünya Savaşı sırasında Güney Polonya'nın Nazi işgali altındaki bölümünde Adolf Hitler için inşa edilmiş bir çift demiryolu karargahıydı. Rzeszów ve Jasło arasındaki demiryolu hattının yakınında iki güçlendirilmiş tünel inşa edildi. İlk büyük tren sığınağı Stępina köyünde, diğeri ise Strzyżów kasabasındaydı. Başlangıçta 27-28 Ağustos 1941'de Hitler ile İtalyan faşist lider Benito Mussolini arasında iki günlük bir toplantı için kullanıldılar.

Büyük Sibirya Buz Yürüyüşü Ekim Devrimi'nin ardından Bolşeviklere karşı örgütlenen Beyaz Ordu komutanlarından Aleksandr Kolçak komutasındaki birliklerin Rus İç Savaşı'nın sona yaklaştığı dönemde yaşadıkları askerî mağlubiyetin ardından Kasım 1919-Mart 1920 döneminde Omsk'dan Çita'ya çekilişini anlatır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.