İçeriğe atla

Zürafagiller

Zürafagiller
Yaşadığı dönem aralığı: 20-0 myö
Burdigaliyen-Günümüz[1] 
Zürafa (üstteki) ve Okapi (alttaki)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Artiodactyla
Üst familya:Giraffoidea
Familya:Giraffidae
Gray, 1821[2]
Cinsler
Samotherium
Sivatherium
Giraffa
Okapia
Diğer soyu tükenmiş cinsler için metne bakınız.
İlkel bir zürafagil olan, geyik benzeri Sivatherium

Zürafagiller (Giraffidae), çift toynaklılar (Artiodactyla) takımına ait, geviş getiren bir familya. Bu familya sadece iki ayrı cinse ayrılan iki türden oluşmaktadır: Zürafa ve Okapi.

Özellikler

Familyanın iki türü ilk bakışta birbirlerine pek benzemiyor olsalar da, birçok ortak özellikleri vardır. İkisinin de koyu renkli uzun bir dili, tırtıklı yan dişleri ve deri ile kaplı boynuzları vardır. Dilleri çok kıvraktır. Dilleri ile hatta yaprakları tutup koparabilirler. Boynuzları ile dünyaya gelirler. Bu birer kemikten oluşan boynuzları zamanla kafatasları ile birleşir, ömür boyu büyümeye devam etmelerine rağmen sözü edilmeye değer bir ölçüye varmazlar.

Yaşam şekli

Familyanın iki türü de yaprak ile beslenir ve bunlara daha rahat ulaşabilmek için uzun bir boyun geliştirmiştir. Okapi ormanlarda yaşadığı için, daha çok açık alanlarda yaşayan zürafa kadar fazla uzun bir boyuna ihtiyacı yoktur. Ayrıca okapi sadece ağaç yaprakları ile değil başka türlü bitkilerle de beslenebilir.

Evrim tarihi

Geç Miyosen döneminde yaşamış olan Shansitherium ve Palaeotragus

Zürafagillerin eski çağlarda, bugün olduğundan çok daha fazla türleri olan bir familya oldukları ve ilk olarak Miyosen çağında ortaya çıktıkları kabul edilir.[3] Buzul Çağı'na (Pleistosen) kadar Avrupa ve Asya'da da yaşamışlardır. Sivatherium adı verilen ataları, familyanın sığır zürafaları (Sivatheriinae) adlı, nesli tükenmiş bir kolunu oluşturur.

DNA dizileme çalışması

2016 yılında yapılan bir DNA dizileme çalışmasında, Zürafa (Giraffa camelopardalis), Okapi (Okapia johnstoni) ve Sığır'ın (Bos taurus) genomları incelendi. Okapi ve Zürafa'nın son ortak atasının yaklaşık 11.5 milyon yıl önce yaşadığı hesaplanırken, Zürafagiller ile Boynuzlugillerin son ortak atasının 28 milyon yıl önce yaşadığı hesaplandı.[4]

Bovidae/Giraffidae (28 myö)
Bovidae (Boynuzlugiller)

Bos taurus

Giraffidae (11.5 myö)

Okapia johnstoni

Giraffa camelopardalis

Sınıflandırma

Paleobiyoloji Veritabanı'ndan alınan sınıflandırma:[5]

  • Familya: Giraffidae (Gray, 1821)
    • Birgerbohlinia (Crusafont Pairó & Villalta, 1951)
    • Bohlinia (Matthew, 1929)
    • Decennatherium (Crusafont Pairo, 1952)
    • Georgiomeryx (Paraskevaidis, 1940)
    • Helladotherium (Gaudry, 1860)
    • Honanotherium (Bohlin, 1927)
    • Libytherium (Pomel, 1892)
    • Palaeogiraffa (Bonis & Bouvrain, 2003)
    • Mitilanotherium (Samson & Radulesco, 1966)
    • Samotherium (Forsyth Major, 1888)
    • Shansitherium (Bohlin, 1926)
    • Palaeotragus (Gaudry, 1861)
    • Progiraffa (Pilgrim, 1908)
    • Propalaeomeryx (Lydekker, 1883)
    • †Giraffokerycinae (Solounias, 2007)
    • †Canthumerycinae (Hamilton, 1978)
      • Canthumeryx (Hamilton, 1973)
      • Injanatherium (Heintz vd. 1981)
    • Sivatheriinae (Zittel, 1893)
      • Bramatherium (Falconer, 1845)
      • Hydaspitherium (Lydekker, 1877)
      • Indratherium (Pilgrim, 1910)
      • Sivatherium (Falconer & Cautley, 1836)
      • Umbrotherium (Hurzeler & Engesser, 1976)
      • Vishnutherium (Lydekker, 1876)
    • Giraffinae
      • Giraffini
        • Giraffa (Brisson, 1762)
    • Okapinae (Bohlin, 1926)
      • Afrikanokeryx (Harris vd. 2010)
      • Okapini
        • Okapia (Lankester, 1901)

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Giraffidae". paleobiodb.org. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  2. ^ "Giraffidae". 
  3. ^ Ríos, María; Sánchez, Israel M.; Morales, Jorge (1 Kasım 2017). "A new giraffid (Mammalia, Ruminantia, Pecora) from the late Miocene of Spain, and the evolution of the sivathere-samothere lineage". PLOS ONE (İngilizce). 12 (11): e0185378. doi:10.1371/journal.pone.0185378. ISSN 1932-6203. PMC 5665556 $2. PMID 29091914. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  4. ^ Agaba, Morris; Ishengoma, Edson; Miller, Webb C.; McGrath, Barbara C.; Hudson, Chelsea N.; Bedoya Reina, Oscar C.; Ratan, Aakrosh; Burhans, Rico; Chikhi, Rayan; Medvedev, Paul; Praul, Craig A. (Eylül 2016). "Giraffe genome sequence reveals clues to its unique morphology and physiology". Nature Communications (İngilizce). 7 (1): 11519. doi:10.1038/ncomms11519. ISSN 2041-1723. PMC 4873664 $2. PMID 27187213. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  5. ^ "Giraffidae". paleobiodb.org. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boynuzlugiller</span> Gevişgetiren bir çift toynaklı familyası, bovidae

Boynuzlugiller (Bovidae), gevişgetiren bir çift toynaklı familyası.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Primat</span> memeli takımı

Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Zürafa</span> karada yaşayan en uzun memeli

Zürafa (Giraffa), soyu tükenmemiş canlılar arasında karada yaşayan en uzun ve gevişgetirenler arasında da en büyük; Afrika’da yaşayan çift toynaklı memelidir. Bilimsel tür adı deveye benzer şekline ve leoparda benzeyen beneklerine ithafen verilmiştir. Ana ayırt edici özellikleri oldukça uzun boynu ve bacakları, tüylü deriyle kaplı boynuzları ve beyaz-krem bir ten üstünde siyah ve kahverengi arasında değişen benekleridir. En yakın yaşayan akrabası okapi ile birlikte zürafagiller (Giraffidae) familyasında sınıflandırılır ve derileri ile beneklerinin renk ve şekillerinden ayırt edilen dokuz alt türü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çift toynaklılar</span> memeli takımı

Çift toynaklılar, memelilerin eteneliler (Placentalia) infra sınıfına ait bir takım. Takım, su aygırları, domuzlar, pekariler, geyikler, koyun ve keçiler gibi karasal canlıların yanında balinaları da içerir. Yaklaşık 270 adet karada yaşayan çift toynaklı türü mevcuttur. Bunlardan özellikle boynuzlugiller familyasına ait türler, insanlar için ticari açıdan çok önemlidir. Çift toynaklılar, günümüzün en başarılı otçul kara canlılarındanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Gevişgetirenler</span>

Gevişgetirenler (Ruminantia), çift toynaklılar (Artiodactyla) takımı içinde bir alt takım.

<span class="mw-page-title-main">Okapi</span>

Okapi, zürafagiller (Giraffidae) familyasından geviş getiren bir çift toynaklı türü.

<span class="mw-page-title-main">Memeli sınıflandırması</span>

Mammalia (Memeliler), Chordata (Omurgalılar) şubesi içinde yer alan bir hayvan sınıfıdır. Carl Linnaeus'un ilk olarak bu sınıfı tanımlamasından beri memeli sınıflandırması çeşitli gözden geçirmeden geçmiştir. Evrensel olarak kabul edilen bir sınıflandırma sistemi yoktur; McKenna & Bell (1997) ile Wilson & Reader (2005) son zamanlarda yararlı özetle sunmuşlardır. Linnaeus ve diğerlerinin öne sürdüğü fikirlerin çoğu artık günümüz taksonomistleri tarafından tamamen terkedilmiştir; bunların arasında yarasaların kuşlarla akraba oldukları ya da insanların diğer yaşayan varlıklardan farklı bir grup oluşturduğu fikirleri de bulunmaktadır. Memeli takımları arasındaki ilişkileri tanımlayan birbirinden farklı fikirler çatışmaya devam etmekte ve bu konuda yeni çalışmalar sürmektedir. Son zamanların en önemli gelişmesi kladistik düşüncenin tüm taksonomik tanımlamaların monofiletik grupları tanımlamasını sağlamak olmuştur. Moleküler filojeninin sonuçları neticesinde bu alan son zamanlarda ilgi çekmiş ve değişikliğe uğramaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Balinaların evrimi</span> Eosen devrinin başında sucul hayata adapte olmaya başlayan mezonikid benzeri çift toynaklıların evrimsel süreci

Balinaların evriminin, Hindistan alt kıtasında 50 milyon yıl önce çift toynaklılardan başladığı ve en az 15 milyon yıllık bir süre boyunca ilerleyip günümüz dişli ve dişsiz balina gruplarını oluşturduğu düşünülmektedir. Balinalar, çift toynaklılar takımına ait, tamamen suda yaşayan deniz memelileridir ve yaklaşık 50-55 milyon yıl önce diğer çift toynaklılardan kopmuşlardır. Birçok analiz, balinaların Eosen veya daha öncesinde evrimleştikleri ve su aygırları ile nispeten yakın – diğer çift toynaklılara göre – bir ortak ataya sahip olmaları gerektiğini göstermiştir. Memeli olarak, hava solumak için yüzeye çıkarlar; yüzgeçlerinde 5 parmak kemiği vardır; yavrularını emzirirler. Tamamen suda yaşamalarına rağmen, karasal atalarından gelen birçok iskelet özelliğini korumuşlardır. 1970'lerin sonlarında Pakistan'da yapılan araştırmalar, deniz memelilerinin karadan denize geçişindeki çeşitli aşamaları ortaya çıkardı.

Fosil primatlar listesi soyu tükenmiş olan primatların fosil kayıtlarından oluşan bir listesini içerir. Primatların genellikle muhtemelen böcek ve meyve ile beslenen küçük ve özelleşmemiş memelilerden evrimleştiği düşünülür. Ancak, primatların kesin kökeni tartışmalı olup bunun yanında primatların ilk atalarının da kendileri gibi ağaçlarda yaşamış olduğuna dair güncel olarak sorgulanmaktadır. Ayrıca diğer başka memeli türlerinin de ağaçlarda yaşayan canlılar olduğu ve bu ağaçsıl memelilerin primatlara benzer özellikler geliştirmedikleri de bilinmektedir. Günümüzde Purgatorius ve Plesiadapis gibi bazı iyi bilinen cinslerin uzun bir süre en eski primatlar olduğu düşünülmüş olsa da onları genellikle Euarchontoglires üst takımı içindeki yeni Plesiadapiformlar takımına dahil eden özellikle son dönem yazarları tarafından ilk primat olarak kabul edilmezler. Bazı yazarlar karışıklıkları önlemek için rütbesiz bir terim olan Plesiadapiformlara dahil olan Euprimatlar tanımını kullanır. Gayri resmi olan bu isim buradaki listede kullanılmamıştır.

Bu liste tarih öncesi dönemlerde yaşamış olan memelilerin tamamlanmamış bir listesi olup günümüzde hala yaşayan veya kısa bir süre önce nesilleri tükenen memelileri kapsamamaktadır. Bunun yanında nesli tükenmiş olan tarih öncesi primatlar için bakınız: Fosil primatlar listesi

<span class="mw-page-title-main">Nalburunlu yarasa</span>

Nalburunlu yarasa ya da Nalburun yarasa, Rhinolophidae yarasa familyasını oluşturan yarasalara verilen isimdir. Yaşayan tek cinsi olan Rhinolophus dışında soyu tükenmiş bir cins olan Palaeonycteris de tanımlanmıştır. Bazen Rhinolophidae familyası içinde de sınıflandırılan Hipposideridae familyası ile yakın akrabadır. Nalburunlu yarasalar altı alt cinse ve birçok tür grubuna ayrılırlar. Tüm nalburunlu yarasaların ortak atası 34 ila 40 milyon yıl önce yaşamıştır ancak bu familyanın coğrafi kökeni belirli değildir ve familya biyocoğrafyasını ortaya koyma çabaları sonuçsuz kalmıştır. Genetik kanıtların gösterdiği birçok tür kompleksinin olma olasılığının yanı sıra daha önceden ayrı bir tür olarak tanımlanmış yarasaların aslında başka taksonlardan çok az genetik farklılık göstermesi sonucu taksonomileri karmaşıktır. Çoğunlukla tropikal ve subtropikal bölgeler olmak üzere Afrika, Asya, Avrupa ve Okyanusya kıtalarında, Eski Dünya'da yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Adapiformes</span> soyu tükenmiş primat infra takımı

Adapiformes veya Adapoidler, Eosen ila Miyosen dönemleri arasında yaşamış bir erken primat grubudur. Adapiformlar kuzey yarımkürenin çoğuna ve ayrıca tropikal Asya'ya kadar güneye ulaştılar. Grup Eosen'den Miyosen çağına kadar yaşadı. Bazı adapiformlar yaşayan makilere benziyordu.

<span class="mw-page-title-main">Giraffoidea</span> çift toynaklı üst familyası

Giraffoidea, Climacoceratidae, Antilocapridae ve Giraffidae familyalarını içeren bir üst familyadır. Üst familya ait tek mevcut üyeler, Amerika antilobu, zürafa ve okapi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Decennatherium</span> ilkin zürafagil

Decannatherium, soyu tükenmiş bir Zürafa cinsi. İlk kez 1952'de Crusafont Pairo tarafından adlandırıldı. Yalnızca İspanya, Segovia'daki Macrofauna, Los Valles de Fuentiduenya fosil bölgesinde bulundu.

Bohlinia, Afrika ve Avrasya'da Geç Miyosen döneminde yaşamış, çift toynaklı familyası Giraffidae'nin soyu tükenmiş bir cinsidir. İlk olarak 1929 yılında paleontolog Dr. W. Matthew tarafından isimlendirilmiştir ve B. adoumi ve B. attica olmak üzere iki tür içerir. B. attica türü, tanımının ilk olarak Camelopardalis attica olarak adlandırılmasından ve daha sonra Giraffa attica olarak yeniden sınıflandırılmasından bu yana birkaç kez yeniden sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Evcil keçilerin evrimi</span> keçilerle zamanda yolculuk

Keçi evrimi, doğal seçilim yoluyla evrim yoluyla yerli keçilerin var olduğu süreçtir. Yaban keçileri, modern insanlar tarafından evcilleştirilen ilk türlerden biriydi ve evcilleştirilme tarihi genellikle MÖ 8.000 olarak kabul edildi. Yerli keçiler, Orta Doğu ve Orta Asya'da, özellikle orman ve dağlar olmak üzere, Türkiye'den Türkmenistan'a kadar bir alanı kapsayan, belirgin şekilde sert ortamlarda bulunan orta boy memelilerdir. Keçiler, bizon, inek ve koyun gibi çeşitli geviş getirenleri içeren geniş ve kalabalık bir grup olan Bovidae ailesinin bir parçasıdır. Bovidlerin hepsi, toynak ve otçul bir diyet gibi birçok özelliği paylaşır ve birçok dişiyle birlikte tüm erkeklerin boynuzları vardır. Bovidler, erken Miyosen çağında geyik ve zürafalardan ayrılmaya başladı. Keçileri, dağ keçilerini ve koyunları içeren Caprinae alt familyasının, diğer bovidlerden geç Miyosen gibi erken bir tarihte ayrıldığı ve grubun en büyük çeşitliliğine buzul çağlarında ulaştığı düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Primatların kökeni ve evrimi</span> Primatların jeolojik zaman boyunca kökeni ve çeşitlenmesi

Primatların kökeni ve evrimi, yaklaşık 55 milyon yıl önce küresel olarak ortaya çıkan "gerçek" primatların (Euprimates) kökenini ve evrimsel tarihini konu alır. Bilinen en eski gerçek primat, geç Paleosen döneminde Fas'ta yaşamış, Altiatlasius'tur.

<span class="mw-page-title-main">Ceratopsidae</span> kuş kalçalı dinozor familyası

Ceratopsidae, Triceratops, Centrosaurus ve Styracosaurus gibi kuş kalçalı dinozorları içeren bir ceratopsian dinozor familyasıdır. Bilinen tüm türler, Geç Kretase'de yaşamış dört ayaklı otoburlardı. Çin'de yaşamış Sinoceratops dışındaki tüm türler, Geç Kretase'de Laramidia ada kıtasını oluşturan batı Kuzey Amerika'da yaşamıştır. Ceratopsidler, gagalar, çenenin arkasında sıralanan kesme dişleri, gösterişli burun boynuzları ile boyunda geriye ve yukarı uzanan kalkansı yapılar ile ayırt edilir. Familya, Chasmosaurinae ve Centrosaurinae olmak üzere iki alt familyaya ayrılmıştır. Chasmosaurineler genellikle uzun, üçgen kalkanlar ve iyi gelişmiş alın boynuzları ile nitelenir. Centrosaurinelerin iyi gelişmiş burun boynuzları veya burun çıkıntıları, daha kısa ve daha dikdörtgen biçimli kalkanları ve onun üstünde yer alan ayrıntılı dikenleri vardı.