İçeriğe atla

Zülfikar Ali Butto

Kontrol Edilmiş
Zülfikar Ali Butto
ذوالفقار علي ڀُٽو
Pakistan Başbakanı
Görev süresi
14 Ağustos 1973 - 5 Temmuz 1977
CumhurbaşkanıFazal Elahi Çaudhri
Yerine geldiğiNurul Amin
Yerine gelenMuhammed Han Cuneco
4. Pakistan Cumhurbaşkanı
Görev süresi
20 Aralık 1971 - 13 Ağustos 1973
Yardımcı Nurul Amin
Yerine geldiğiYahya Han
Yerine gelenFazal Elahi Çaudhri
Kişisel bilgiler
Doğum 5 Ocak 1928(1928-01-05)
Larkana, Britanya Hindistanı
(şimdi Pakistan)
Ölüm 4 Nisan 1979 (51 yaşında)
Rawalpindi, Pakistan
Partisi Pakistan Halk Partisi
Evlilik(ler) Nusrat Ispahani
Çocuk(lar) Benazir
Murtaza
Sanam
Şahnavaz

Zülfikar Ali Butto (Sindhî: ذوالفقار علي ڀٽو, Urduca: ذُوالفِقار علی بُھٹّو Ocak 1928 - 4 Nisan 1979), 1973'ten 1977'ye kadar Pakistan'ın dokuzuncu Başbakanı, 1971'den 1973'e kadar Pakistan'ın dördüncü Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Pakistanlı bir avukat ve politikacı. Aynı zamanda Pakistan Halk Partisi'nin (PPP) kurucusudur. 1979'da idam edilinceye kadar partinin başkanlığını üstlenmiştir.[1]

Sind eyaletinde doğan ve Kaliforniya Üniversitesi ve Oxford Üniversitesi'nde eğitim gören Butto, Başkan İskender Mirza'nın kabine üyelerinden biri olarak siyasete girmeden önce Lincoln's Inn'de avukatlık eğitimi aldı ve sırasında birkaç bakanlığa atandı. Sonradan yönetime el koyan general Muhammed Eyüb Han'ın 1958'den itibaren askeri yönetimi sırasında 1963'te Dışişleri Bakanı olarak atanan Butto, bakanlık yaptığı sırada II. Hindistan-Pakistan Savaşı meydana geldi. Eyüp Han'ın devrilmesinde sonra yapılan ve 1970'te Yahya Han'ın kazandığı genel seçimlere itiraz etti. Awami Ligi ülke çapındaki sandalyelerin çoğunluğunu kazanırken, Halk Partisi yalnızca Batı Pakistan'da sandalyelerin çoğunluğunu kazandı. İki parti yetki devri ve yeni bir anayasa konusunda anlaşamadı. Bangladeş Kurtuluş Savaşı'nı Hindistan'ın kazanması sonrası Aralık 1971'de cumhurbaşkanlığını devraldı ve olağanüstü hal ilan edildi. Butto Pakistan'ı yeniden inşa etmeye başladığında, niyetinin "güveni yeniden inşa etmek ve gelecek için umudu yeniden inşa etmek" olduğunu belirtti.[2]

Temmuz 1972'ye kadar Butto, Simla Anlaşması'nı imzaladıktan sonra 93.000 savaş esirini ve 5.000 metrekarelik toprağı Hindistan'dan geri aldı.[3]

Çin ve Suudi Arabistan ile bağlarını güçlendirdi, Bangladeş'i tanıdı ve 1974'te Lahor'da ikinci İslam İşbirliği Teşkilatı'na ev sahipliği yaptı. 1973 yılında parlamento oybirliğiyle yeni bir anayasayı onayladı. Fazal Elahi Çaudhri'yi Cumhurbaşkanlığı makamına atadığı ve yeniden yetkilendirilen Başbakanlık makamına geçti. Ayrıca ülkenin nükleer programının başlatılmasında büyük bir rol oynadı. Bununla birlikte, Butto'nun Pakistan'ın yeni gelişen endüstrilerinin, sağlık hizmetlerinin ve eğitim kurumlarının çoğunu kamulaştırması ekonomik durgunlukla karşılandı. Belucistan'daki eyalet feodal hükûmetini dağıttıktan sonra kargaşa yaşandı, Butto 1973'te Belucistan'a bir ordu operasyonu emretti ve binlerce sivilin ölümüne neden oldu.[4]  Mevcut karışıklığa rağmen, Halk Partisi 1977'de yapılan parlamento seçimlerinde rakibinin iki katı oy alarak kazandı seçimleri muhalefetin hile yapıldığı iddiasıyla şiddet ülke çapına yayıldı. Aynı yıl 5 Temmuz'da Butto, ordu komutanı Muhammed Ziyâ ül Hak tarafından askeri bir darbeyle devrildi ve 1979'da Pakistan Yüce Mahkemesi tarafından siyasi bir rakibin öldürülmesine izin verdiği gerekçesiyle tartışmalı bir şekilde yargılanıp idam edildi.[5]

Butto, milliyetçiliği ve laik enternasyonalist gündemi nedeniyle övülen, ancak siyasi muhaliflerini sindirdiği ve insan hakları ihlalleri nedeniyle eleştirilen tartışmalı bir figür olmaya devam ediyor. Sıklıkla Pakistan'ın en büyük liderlerinden biri olarak kabul edilir.[6] Partisi, kızı Benazir Butto'nun iki kez Başbakan seçilmesiyle Pakistan'ın en büyükleri arasında yer alırken, damadı ve Benazir'in kocası Asıf Ali Zerdari de cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

Kaynakça

  1. ^ "Pakistan Peoples Party". web.archive.org. 28 Ekim 2013. 28 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022. 
  2. ^ Jalal, Ayesha (16 Eylül 2014). The Struggle for Pakistan: A Muslim Homeland and Global Politics (İngilizce). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-74499-8. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022. 
  3. ^ "1979: Deposed Pakistani PM is executed" (İngilizce). 4 Nisan 1979. 18 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022. 
  4. ^ "Balochistan Insurgency". www.globalsecurity.org. 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022. 
  5. ^ "Pakistan - ZIA UL-HAQ". countrystudies.us. 27 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022. 
  6. ^ Hassan, Nadir (4 Nisan 2011). "In memoriam: Zulfikar Bhutto". DAWN.COM (İngilizce). 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2022. 
Vikisöz'de Zülfikar Ali Butto ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
Parti siyasi görevi
Yeni makamPakistan Halk Partisi Lideri
1967-1979 		Sonra gelen
Nusret Butto
Siyasi görevi
Önce gelen
Muhammed Ali Buğra		Pakistan Dışişleri Bakanı
1963-1966 		Sonra gelen
Şerifüddin Pirzade
Önce gelen
Yahya Han		Pakistan Cumhurbaşkanı
1971-1973 		Sonra gelen
Fazal Elahi Çaudhri
Sıkıyönetim Komutanı
1971-1973 		Sonra gelen
Ziya ül Hak
Pakistan Dışişleri Bakanı
1971-1977 		Sonra gelen
Aziz Ahmed
Pakistan Savunma Bakanı
1971-1977 		Sonra gelen
Ziya ül Hak
Önce gelen
Serdar Abdur Raşid Han		Pakistan İçişleri Bakanı
1971-1972 		Sonra gelen
Abdul Kayyum Han
Önce gelen
Abdül Cabbar Han		Pakistan Ulusal Meclis Başkanı
1972-1973 		Sonra gelen
Fazal Ilahi Chaudhry
Önce gelen
Nurul Amin		Pakistan Başbakanı
1973-1977 		Sonra gelen
Muhammed Han Cuneco
Önce gelen
Abdul Kayyum Han		Pakistan İçişleri Bakanı
1977 		Sonra gelen
İnamul Hak Han

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş</span> Asyada bir ülke

Bangladeş, resmî olarak Bangladeş Halk Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. Myanmar ile Hindistan sınır komşusudur. Bangladeş'in anlamı "Bengal'in ülkesi" olup resmî dili Bengalcedir. Nüfusun %91'i Müslüman, resmî dini İslam'dır. Geri kalan kısmı çoğunlukla Hindu'dur. Budizm ve Hrıstiyanlık ülkedeki diğer yaygın dinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan</span> Güney Asyada bir ülke

Pakistan, resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. 241,49 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesidir. En büyük ikinci Müslüman topluluğuna sahiptir. 881.913 km²'lik yüzölçümü ile bu alanda 33. sıradadır. Pakistan'ın güneyde Umman Denizi ve Körfezi'ne 1046 km kıyısı vardır. Doğuda Hindistan, batıda Afganistan, güneybatıda İran ve kuzeydoğuda Çin ile komşudur. Kuzeybatıda Afganistan'ın Vahan Koridoru Pakistan'ı Tacikistan'dan ince bir hatla ayırır. Ayrıca Umman ile deniz sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ziyâülhak</span> 6. Pakistan cumhurbaşkanı

Muhammed Ziyâülhak, Pakistanlı asker ve devlet adamı. Genelkurmay başkanlığı ve sıkıyönetim komutanlığı görevlerinin ardından 1978'de cumhurbaşkanı olarak 1988'e değin ülkeyi askeri rejimle yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abdüsselam</span> Pakistanlı fizikçi (1926-1996)

Muhammed Abdüsselam, elektrozayıf etkileşim ile ilgili çalışmalara katkılarından dolayı 1979 yılında Nobel Fizik Ödülünü paylaşan kuramsal fizikçidir. Abdüsselam Nobel Ödülü kazanan ilk Pakistanlı ve Mısırlı Enver Sedat'tan sonra Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman olmakla birlikte fen alanında bu ödülü kazanan ilk Müslüman olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Benazir Butto</span> 11. ve 13. Pakistan başbakanı

Benazir Butto, iki kez Pakistan başbakanlığı yapmış siyasetçi. 1999-2007 yılları arasında yurt dışında sürgünde yaşadı. 18 Ekim 2007'de seçimlere katılmak üzere Pakistan'a geri döndü ve başkanlığını yaptığı Pakistan Halk Partisi'nin seçim mitinglerine katılmaya başladı. Ravalpindi'de katıldığı seçim mitinginden ayrılırken bir suikast sonucu öldü.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Muciburrahman</span> Bangladeşin ilk cumhurbaşkanı

Bangabandhu Şeyh Muciburrahman, Bangladeş'in ilk cumhurbaşkanı ve 2. başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Eyüb Han</span> 2. Pakistan cumhurbaşkanı

Muhammed Eyüb Han, Pakistanlı asker ve siyasetçi. 1958-1969 arasında Pakistan cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Han</span> 3. Pakistan cumhurbaşkanı

Ağa Muhammed Yahya Han, Pakistanlı asker ve siyasetçi. 1969-1971 yılları arasında Pakistan Cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Ravalpindi</span>

Ravalpindi, Pakistan'da Pencap eyaletine bağlı bir şehirdir. Bu şehirde yaşayan halk arasında genellikle Pindi olarak anılır. Ravalpindi Pakistan'da Karaçi, Lahor ve Faysalabad'dan sonra dördüncü büyük şehridir. 1950'li yıllarda nüfusu 180.000 civarında olup Multan ve Haydarabat'tan daha küçük bir şehir iken, nüfusu büyük bir patlama göstermiş ve 2008'de yaklaşık 1.400.000 nüfusa sahip olduğu tahmin edilmektedir. 1958 ile 1960 yılları arasında yeni başkent olan İslamabad yapılmakta iken geçici olarak Pakistan hükûmetine başkentlik yapmıştır. "Pakistan Kara Kuvvetleri" merkezidir ve Pakistan ordu mensuplarının %70'inin buralı olduğu sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Davud Han</span> Afgan siyasetçi

Serdar Muhammed Davud Han, Paştun asıllı Afgan siyasetçi. 1973-1978 arasında Afganistan devlet başkanıydı. Davud Han, reformist politikaları ile bilinmektedir, özellikle kadın hakları ile ilgili gerçekleştirdiği iki adet beş yıllık "modernizasyon planları" olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan Halk Partisi</span> Pakistan’da bir siyasi parti

Pakistan Halk Partisi, Pakistan'da Sosyalist Enternasyonal'a bağlı sosyal demokrat bir siyasi parti. Parti, kurulduğu günden bu yana 5 kez iktidara gelmiştir. Pakistan Halk Partisi liderleri her zaman Butto ailesinden olmasına rağmen Benazir Butto'nun ölümünden sonra liderlik Zerdari ailesine geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Asıf Ali Zerdari</span> 11. Pakistan cumhurbaşkanı

Asıf Ali Zerdari Pakistanlı siyasetçi ve mevcut Pakistan Cumhurbaşkanı. 2008-2013 yılları arasında 11. Pakistan Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. 10 Mart 2024 günü yeniden Pakistan Cumhurbaşkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Fazal Elahi Çaudhri</span> 5. Pakistan cumhurbaşkanı

Fazal İlahi Çaudhri, Pakistanlı siyasetçi. 5. Pakistan cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Bilavel Butto Zerdari</span> Pakistan eski başbakanı Benazir Butto ve eşi Asıf Ali Zerdari tek oğlu

Bilavel Butto Zerdari, eski Pakistan başbakanı Benazir Butto ve eşi Asıf Ali Zerdari tek oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Rıza Gilani</span> 18. Pakistan başbakanı

Yusuf Rıza Gilani, , Pakistan Halk Partisi (PPP) Başkan Yardımcısı ve Pakistan 17. Başbakanı. Daha önce Millet Meclisi (1993-1997) Başkanı ve Federal Bakan olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Cumhuriyeti</span>

Afganistan Cumhuriyeti, 1973-1978 yılları arasında varlığını sürdüren, tarihteki ilk Afgan cumhuriyetidir.

Mübaşir Hasan, Pakistanlı sosyalist görüşlü siyasetçi ve mühendis.

Benazir Butto Suikastı 27 Aralık 2007'de Pakistan'ın Rawalpindi kentinde gerçekleşti. Pakistan'da daha önce iki kez Başbakanlık yapmış ve muhalefetteki Pakistan Halk Partisi'nin lideri Benazir Butto, Ocak 2008'de yapılması planlanan seçimler öncesinde kampanya yürütüyordu. Rawalpindi'deki mitingden sonra kendisine ateş edildi ve vurulmanın hemen ardından bir intihar bombası patlatıldı. Rawalpindi Hastanesinin açıklamasına göre yerel saat ile 18:16'da hayatını kaybettiği açıklandı. Bomba patlamasından en az yirmi üç kişi daha öldü. Butto, iki ay önce sürgünden döndükten sonra en az 180 kişinin ölümüne yol açan benzer bir suikast girişiminden sağ olarak kurtulmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Abdullah Eyüb</span> Suriyeli siyasetçi ve asker

Korgeneral Ali Abdullah Eyüb Suriye'nin eski başbakan yardımcısı olarak görev yapmış Suriyeli üst düzey bir subaydır. Eski savunma bakanıdır ve 1 Ocak 2018 tarihinde Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad tarafından şahsen atanmıştır. General Eyüb, manevra oluşumlarına komuta etme konusunda uzun bir deneyime sahiptir ve aynı zamanda kara harbi uzmanı olarak tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Taşkent Deklarasyonu</span>

Taşkent Deklarasyonu, Hindistan ve Pakistan arasında 10 Ocak 1966'da imzalanan ve 1965 Hint-Pakistan Savaşı'nı çözen barış anlaşması. Çatışmanın tırmanabileceği ve diğer güçleri çekebileceği endişesiyle, 23 Eylül'de iki ulusu ateşkese zorlayan dış güçlerin müdahalesi ile barış sağlanmıştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.