İçeriğe atla

Zübeyde Fıtnat Hanım

Zübeyde Fitnat Hanım
Doğum1725
İstanbul Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1780
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeriEyüpsultan Mezarlığı, İstanbul
MeslekŞair
MilliyetTürk
Dönem18. yüzyıl
TürŞiir

Zübeyde Fıtnat Hanım (1725 - 1780), 18. yüzyılda yaşamış bir divan şairidir. Divan edebiyatında kendinden sonra gelen kadın divan şairleri arasında bir zirve olarak görülmüştür[1] Şiirleri kadar nükteleri, kendisi ile Koca Ragıp Paşa ve şair Haşmet çevresinde geçtiği varsayılan latifelerle de tanınmıştır.

Yaşamı

18. yüzyılda İstanbul’da dünyaya geldi. Asıl adı Zübeyde idi. Babası şeyhülislam ve şair Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi, annesi ise Mirzazade Şeyh Mehmet Efendi'nin kızı Hatice Hanım'dır.[1]

Pek çok Şeyhülislam ve edebiyata düşkün, şiir söylemeyi seven kişiler yetiştirmiş bir ailede yetişti; edebî muhitlere girip çıktı. Annesinin mensubu bulunduğu Âl-i Feyz ailesinden Rumeli Kazaskeri Derviş Mehmet Efendi ile evlendi. Eşinin şiir yazmasını onaylamadığı ve mutsuz bir evliliği olduğu rivayet edilir.

Nâbî etkisinde şiirler yazdı; gazellerinde Nedim'i hatırlatan şuh ve şen söyleyişler de bulunur.[2] Şiirinin gelişmesinde nazire tarzı önemli yer tutar; altmış bir gazelinden elli ikisi nazire şeklindedir.[1] Bazı gazelleri bestelenerek yaygınlık kazanmıştır.[1]

Oluşturduğu hacimce küçük Divan’ının 20 kadar nüshası İstanbul kütüphanelerinde bulunur.[2] Eser, 1848'de "Dîvân-ı Fıtnat" adıyla İstanbul'da yayımlanmıştır.

Hazırcevaplığı ve irticalen şiir söyleme yeteneği nedeniyle kendisiyle Koca Ragıp Paşa ve şair Haşmet arasında geçtiği varsayılan bazı fıkralar doğmuştur.

1780 yılında hayatını kaybetti. Mezarı Eyüp Sultan Türbesi haziresinde, şadırvan avlusu tarafında ve cüzhane binasının yanındadır.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Ömer Faruk Akün, TDV İslam Ansiklopedisi". 15 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014. 
  2. ^ a b Abdullah Özkan, Başlangıçtan Cumhuriyete Türk Şiiri Antolojisi
  3. ^ Haskan, Mehmet Nermi. Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Belediyesi Yayınları, İstanbul 2014, c.II, s.87

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zübeyde Hanım</span> Mustafa Kemal Atatürkün annesi (1857–1923)

Zübeyde Hanım, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi.

<span class="mw-page-title-main">Nedîm</span> Divan edebiyatı şairi

Nedîm, Divan Edebiyatı eserleri veren Türk bir şairdi. Şöhretini, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1718-1730 yılları arasındaki Lâle Devri'nde kazandı. Hayatı ve eserleri ile Lâle Devri ruhûnun en önemli temsilcisi olarak kabul edilir.

Fitnat Mehveş Hanım, Osmanlı divan edebiyatının son dönemdeki önemli bir kadın şairidir. Çok sayıda gazeli bulunur. Edebiyatın yanı sıra hattatlıkta da ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Âdile Sultan</span> Osmanlı Padişahı II. Mahmudun kızı

Âdile Sultan, Türk Divan edebiyatı şairi. Sultan II. Mahmut'un kızı, Sultan Abdülmecid'in kız kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü Mehmed Paşa</span> 81. Osmanlı sadrazamı

Gürcü Mehmed Paşa, IV. Mehmed saltanatında 27 Eylül 1651 - 20 Haziran 1652 tarihleri arasında sekiz ay yirmi üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Daltaban Mustafa Paşa II. Mustafa saltanatında, 4 Eylül 1702 - 24 Ocak 1703 tarihleri arasında dört ay yirmi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Koca Mehmed Ragıp Paşa</span> 137. Osmanlı sadrazamı

Koca Ragıp Paşa, - Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci, çevirmen. III. Osman ve III. Mustafa saltanatında 11 Ocak 1757 - 8 Nisan 1763 tarihleri arasında altı yıl iki ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. Şair kişiliği ile tanınır.

Sünbülzade Vehbî, 18. yüzyılın dîvan şairlerindendir. Asıl adı Mehmet olup, Maraş'ta 'Sünbülzadeler' olarak anılan ailenin bireylerindendir.

Yenişehirli Avni, 19. yüzyıl divan şairi.

Şair Haşmet, Haşmet bin Abbas,, Osmanlı divan şairidir.

<span class="mw-page-title-main">Ayazma Camii</span>

Ayazma Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. 26. Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından, annesi Mihrişah Emine Sultan ve ağabeyi Şehzade Süleyman adına yaptırılmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır. Yapımına 1758 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinden sonra 1760 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı ve Barok esintilerini yansıtmaktadır.

Abdullah Vassaf Efendi Osmanlı şeyhülislamı, divan şairi, ilim adamı ve hattat.

Zekeriyâzâde Yahyâ Efendi 16. yüzyılın son yarısında ve 17. yüzyılın ilk yarısında çok uzun yaşayan, Sultan I. Mustafa, Sultan IV. Murat ve Sultan İbrahim devirlerinde üç defa Şeyhülislam olarak yüksek devlet görevi yapmış bir âlim ve aynı zamanda ünlü bir Türk divan şairidir.

Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi, bir Osmanlı şeyhülislamı, şair, besteciydi.

Bu listede, Osmanlı divan şiir geleneğine göre yazan şairler yer almaktadır. Listedeki şairler alfabetik olarak sıralanmıştır.

İzzet Mehmed Paşa I. Abdülhamid saltanatında, 4 Ağustos 1774 - 6 Temmuz 1775 ve 20 Şubat 1781 - 25 Ağustos 1782 tarihleri arasında toplam iki yıl beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Eyüpsultan Mezarlığı</span> İstanbulun Eyüpsultan ilçesinde bulunan mezarlık

Eyüp Sultan Mezarlığı, İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde, Haliç kıyısında bulunan tarihi bir mezarlık.

Ahmed Arif Hikmet Bey Efendi 1846 - 1854 doneminde Osmanlı Şeyhülislamı.

Hubbi Hatun, Türk şairdir.

Nisâyî veya Nisai, 15-16. yüzyıl arasında Osmanlı'da yaşamış Türk kadın divan şairi.