İçeriğe atla

Zübük

Zübük
YazarAziz Nesin
ÜlkeTürkiye
TürRoman
Yayım1961
YayımcıAdam Yayınları / Nesin Yayınevi (2005)
Sayfa280
ISBN978-975-9038-49-6

Zübük ya da tam adıyla Zübük - Kağnı Gölgesindeki İt, Aziz Nesin'in 1961 yayımlama gülmece romanı.

Türkiye'nin doğusunda bir ilçede çevresinin saflığından yararlanarak önce belediye başkanlığına, ardından milletvekilliğine yükselen açıkgöz Zübükzade İbrahim Bey’in yaşadıkları anlatılır. Eser, "Zübük" olarak adlandırılan madrabaz politikacı tipine ve bu tipi yaratan toplumsal yapıya dair bir eleştiridir.

Zübük, şu atasözü ile başlar: "İt, kağnı gölgesinde yürür de kendi gölgem sanırmış." Zübükzade İbrahim Bey'in öyküsü her bir bölümde onun tarafından dolandırılmış başka birinin ağzından anlatılır.[1]

Yazar, romanı Anadolu gezileri sırasındaki gözlemlerine dayanarak yaratmış ve Zübükzade İbrahim Bey karakterine ilham verenin Sivas civarında gülünç öykülerini dinlediği bir politikacı olduğunu belirtmiştir.[2] Bununla birlikte, Aziz Nesin'in hatıralarıyla birlikte okunduğunda Zübük karakterinin esin kaynağının DP milletvekili Abdurrahman Doğruyol olduğu düşünülmektedir.[3]

Romanın başkahramanına verilen "Zübük" sanı, yalancı, dolandırıcı, sinsi kişilere verilen genel bir ad olarak yaygınlaşmıştır.[1][2] Yazar Aziz Nesin, 1962 yılında aynı adla bir siyasi mizah dergisi çıkarmaya başlamıştır.

Roman, 1961-2002 arasında 16 kez basıldı.[2] Almanca ve Arapça başta olmak üzere birçok dile çevrildi.1980 yılında aynı adla filme uyarlandı ve başrolde Kemal Sunal'ın başrolde oynadı. 1992 yılında الدغري adıyla Suriye'de baş rolünü komedyen Dureyd Lahham'ın oynadığı 20 bölümlük bir televizyon dizisine uyarlandı.[4]

Şimdi çok iyi anladım ki, Zübük bir tane değil, biz hepimiz birer zübüğüz.

Bizim hepimizin içinde zübüklük olmasa, bizler de birer zübük olmasak, aramızdan böyle zübükler büyüyemezdi. Hepimizde birer parça olan zübüklük birleşip işte başımıza böyle zübükler çıkıyor. Oysa zübüklük bizde, bizim içimizde. Onları biz, kendi zübüklüğümüzden yaratıyoruz. Sonra, kendi zübüklüklerimizin bir tek Zübük’te birleştiğini görünce ona kızıyoruz. (...) Benim için şimdilik tek amaç, buradan kurtulmak. Ama gerçekten zübüklerden, kendi zübüklüğümüzden kurtulabilecek miyiz? İşte bu soruya cevap veremediğim için nereye gideceğimi, ne yapacağımı bilemiyorum. Yeni gideceğim yerden sana mektup yazar, önce kendi zübüklüğümden kurtulup kurtulamadığımı anlatırım.

Kaynakça

  1. ^ a b "Zübük Romanı – Aziz Nesn". www.turkedebiyati.org. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 
  2. ^ a b c Baykan, Toygar Sinan (3 Ocak 2021). "Zübük: bir iktidar romanı". Moment Journal. doi:10.17572/mj2020.2.354375. ISSN 2148-970X. 
  3. ^ "'Zübük' Nereden Gelmektedir?". Yarının Kültürü. 5 Ocak 2023. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2024. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aziz Nesin</span> Türk mizah yazarı (1915–1995)

Aziz Nesin, asıl adıyla Mehmet Nusret Nesin,, Türk mizah yazarı. Kısa öykü, tiyatro ve şiir dallarında pek çok eser yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Ali</span> Türk yazar, şair, gazeteci ve öğretmen (1907–1948)

Sabahattin Ali, Türk yazar ve şair. Edebî kişiliğini toplumcu gerçekçi bir düzleme oturtarak yaşamındaki deneyimlerini okuyucusuna yansıttı ve kendisinden sonraki Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatını etkileyen bir figür hâline geldi. Daha çok öykü türünde eserler verse de romanlarıyla ön plana çıktı; romanlarında uzun tasvirlerle ele aldığı sevgi ve aşk temasını, zaman zaman siyasi tartışmalarına gönderme yapan anlatılarla zaman zaman da toplumsal aksaklıklara yönelttiği eleştirilerle destekledi. Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940) ve Kürk Mantolu Madonna (1943) romanları Türkiye'deki edebiyat çevrelerinin takdirini toplayarak hem 20. yüzyılda hem 21. yüzyılda etkisini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Marvel Comics</span> çizgi roman ve ilgili medya yayımlayan şirket

Marvel Comics, ABD merkezli çizgi roman yayımcısı şirkettir. Yayımlamış olduğu çizgi romanlar arasında Örümcek Adam, X-Men, Hulk, Fantastik Dörtlü, Demir Adam, Thor, Daredevil ve Kaptan America adında serileri vardır.

<i>Cevdet Bey ve Oğulları</i>

Cevdet Bey ve Oğulları, Orhan Pamuk'un ilk kez 1982'de yayımlanmış; bir tüccar ailesinin 1905'ten 1970'e kadar yaşadıklarını ve bu hikâye etrafında Türkiye Cumhuriyeti'nin toplumsal, ekonomik ve kültürel tarihinin de anlatıldığı ilk romanıdır. Romanın ilk baskısı Karacan Yayınları tarafından basılmıştır.

<i>Yaprak Dökümü</i> Reşat Nuri Güntekin tarafından yazılan roman

Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Güntekin'in ilk baskısı 1930 yılında yapılan toplumsal romanı.

<i>İnce Memed I</i> Yaşar Kemalin romanı

İnce Memed I, Yaşar Kemal'in İnce Memed serisinin ilk kitabıdır. 1955 yılında yayımlandı. Yaşar Kemal’in baş yapıtı olarak değerlendirilen eser, Çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesini anlatır. Yazarın ilk romanıdır. 1953-1954’te Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmiş; 1955’te Çağlayan Yayınları tarafından iki cilt olarak kitap halinde basılmıştır. Eser, Varlık dergisinin düzenlediği 1956 yılı Varlık Roman Armağanı ile ödüllendirdi.

<i>Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz</i> (roman) Aziz Nesinin ilk kez 1977 yılında yayımlanan romanı

Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Aziz Nesin'in ilk kez 1977 yılında yayımlanan romanıdır. Aziz Nesin bu eseriyle 1978 yılında Madaralı Roman Ödülü'nü almıştır. Roman, 21 bölümden oluşmaktadır.

<i>Ankara</i> (roman) Yakup Kadri Karaosmanoğlu tarafından yazılan roman

Ankara, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun 1934 yılında yayımladığı romanının adıdır.

<i>Zübük</i> (film) film

Zübük Aziz Nesin'in aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmış; yönetmenliğini Kartal Tibet'in, senaristliğini Atıf Yılmaz'ın yaptığı 1980 yapımı filmdir.

<i>Aşk-ı Memnu</i> Halid Ziya Uşaklıgilin eseri

Aşk-ı Memnu, Halid Ziya Uşaklıgil'in realist-naturalist bir romanıdır. İlk olarak 1899-1900 yıllarında Servet-i Fünûn dergisinde tefrika edildikten sonra 1901'de kitap olarak yayımlanmıştır.

<i>Gazap Üzümleri</i> John Steinbeckin yazdığı roman

Gazap Üzümleri, John Steinbeck'in yazdığı roman. Steinbeck, 1939 yılında yayınladığı eseriyle Pulitzer Ödülü'nü kazanmıştır. Bu romanında yazar, Amerika'da 1930'lu yılların ekonomik kriz dönemlerini, insanlığın dramını etkileyici bir dille anlatmaktadır. Joad ailesinin özelinden, genele yansıyan bakış açısıyla emekçi insanları konu alan kitap, dünyanın önde gelen ve en çok okunan klasiklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İsmet Küntay</span> Türk oyun yazarı

İsmet Küntay, Türk oyun ve gülmece yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Hercule Poirot</span>

Hercule Poirot Agatha Christie tarafından yaratılan, kurgusal, Belçikalı dedektif karakterdir. Miss Marple ile birlikte, Christie'nin en ünlü ve uzun süreli karakteridir ki 33 romanda ve 54 kısa öyküde boy göstermiştir.

<i>Veda</i> (roman)

Veda, Ayşe Kulin'in 2007 yılında yayımlanan tarihi romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Keloğlan</span> Türk ve Altay mitolojisi ve kültüründe adı geçen saçsız masal kahramanı

Keloğlan, özellikle Türk ve Altay mitolojisinde, masal, fıkra ve benzer halk anlatılarında adı geçen saçsız masal kahramanıdır.

Saf ve Düşünceli Romancı, Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk'un, Harvard Üniversitesi'nin Charles Eliot Norton Dersleri adlı konferans serisi için hazırladığı ders notlarından ve konuşma metninden oluşan, ilk olarak The Naive and the Sentimental Novelist adıyla İngilizce yayımlanan kitabıdır. Türkçe ilk baskısı 2011 yılının Eylül ayında İletişim Yayınları tarafından yapılan kitap yedi ana bölümden oluşmakta ve Pamuk'un edebiyat ve sanat anlayışını bir bütün olarak ortaya koymaktadır. Pamuk kitabı bir dönem birlikte yaşadığı Hint yazar Kiran Desai'ye ithaf etmiştir.

<i>Fatih-Harbiye</i> Peyami Safa tarafından yazılan roman

Fatih-Harbiye, Peyami Safa tarafından kaleme alınan, 1931 yılında basılan bir romandır.

Yılanı Öldürseler, Yaşar Kemal'in aşk, töre ve anne şefkati üçgeninde filmlere konu olmuş romanıdır. Eserde Yaşar Kemal'in doğup büyüdüğü Osmaniye'nin Hemite köyündeki Esme'nin hikâyesini anlatılır. Yazar, Yılanı Öldürseler'i 1950'de Kozan hapishanesinde yatarken tanıştığı bir çocuğun başından geçenlerden esinlenerek yazmıştır. 1976'da Cumhuriyet gazetesinde tefrika edildikten sonra aynı yıl Cem Yayınevi tarafından kitap olarak basılmıştır. 1982'de Türkan Şoray'ın yönetmenliğinde aynı adla sinemaya uyarlanan kitap, 1983 yılında Marianik Revillon tarafından Paris'te tiyatro oyunu olarak sahnelenmiştir. 1991 yılında Yaşar Kemal'in eşi Thilda Kemal tarafından To Crush the Serpent adıyla İngilizceye çevrilmiştir.

Kılavuz, Bilge Karasu tarafından yazılan ve 1990 yılında yayımlanan polisiye tekniğine sahip bir postmodern romandır.

Abdurrahman Doğruyol, Türk iş insanı ve siyasetçi.