Zâbul (il) - Turkipedia

Zabul Vilayeti ولایت زابل

Ülke	Afganistan
Yönetim merkezi	Kalat
Yüzölçümü
• Toplam	17343 km²
Nüfus 2006 yılında
• Toplam	276.100
Zaman dilimi	UTC +4:30

Zabul Vilayeti (Farsça:ولایت زابل) Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Zabul vilayetinin merkezi Kalat şehridir. 17,343 km² yüzölçümündeki vilayetin nüfusu 375.000'dir. Zabul Vilayeti, 1963 yılında Kandehar'a komşu olarak bağımsız bir vilayet olmuştur. İran'ın Afganistan sınırı yakınlarındaki Sistan ve Belucistan Eyaletinde bulunan aynı isimli Zabul şehriyle karıştırılmamalıdır.

Ülkenin diğer vilayetleriyle karşılaştırıldığında nispeten daha tenha bir bölge olan Zabul'da güvenlik sorunu diğer bölgelere oranla had safhadadır. Vilayetin güney kısımları daha güvenli kabul edilse de, Taliban ve El Kaide için oldukça verimli bir bölgedir. Vilayette Taliban'ın eylemleri diğer vilayetlere oranla daha fazladır. 2006 yılına kadar vilayette sadece Provincial Reconstruction Team Zabul (PRT) faaliyet gösterirken, bu yıldan itibaren United Nations Assistance Mission Afghanistan (UNAMA) ve United States Agency for International Development (USAID) gibi kuuluşlar da Zabul'da yeniden inşa faaliyetlerine katılmıştır. Vilayetin şu andaki valisi Muhammed Eşref Nasari'dir.

Zabul halkının büyük çoğunluğunu Peştun kabileler oluşturur. En büyük kabileler şunlardır: Tokhi, Hotak, Süleyman Khel, Popalzai, Kakar, Naser ve Ludin.

Vilayetin ilçeleri

Vilayete bağlı bulunan ilçeler ve ilçelere ait bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

**Zabul Vilayeti'nin İlçeleri**
İlçe	Yönetim merkezi	Nüfus	Açıklamalar
Argahandab			2005'te alt bölge
Atgar		13,973
Daychopan
Kakar			2005'te Argahandab ilçesi'nden ayrıldı
Mizan		21,162
Nev Bahar		21,144	2005 yılında Shamulzayi ve Shinkay ilçelerinden oluşturulmuştur
Kalat	Kalat	36,560
Shah Joy		71,348
Shamulzayi ve Nasar		33,351
Shinkay		28,344
Tarnak Va Jaldak		19,017

Kaynakça

^ "Afghanistan Geographic & Thematic Layers". 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011.

Afganistan'ın illeri
Bedehşan Badgis Beğlan Bamyan Belh Cüzcan Daykundi Faryab Ferah Gazni Gur Helmend Herat Host Kâbil Kandehar Kapisa Kuner Kunduz Lagman Lovgar Nangarhar Nimruz Nuristan Paktiya Paktika Pencşir Parvan Samangan Sar-i Pol Tahar Uruzgan Vardak Zabul

İlgili Araştırma Makaleleri

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.

Faryab Vilayeti (Farsça: فاریاب, Fāryāb), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Helmend Vilayeti (Peştuca ve Farsça: ولایت هلمند) Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Host, Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Bedehşan Vilayeti Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Kandehar Vilayeti (Peştuca: کندھار veya قندهار) Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Kuner, Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ferah (il)</span>

Farah Vilayeti (Farsça: فراه), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Baglan Vilayeti, Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ömer</span> Talibanın kurucusu ve eski lideri

Muhammed Ömer ya da Batı'da bilinen adıyla Molla Ömer, 1994 yılında Taliban'ı kuran Afgan militandır. 1996-2001 Afganistan İç Savaşı sırasında Taliban, Kuzey İttifakı ile savaşarak ülkenin büyük bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve 1996 yılında Ömer'in Yüksek Lider olarak görev yapmaya başladığı Birinci İslam Emirliği'ni kurdu. El-Kaide'nin 11 Eylül saldırılarını gerçekleştirmesinden kısa bir süre sonra Taliban hükûmeti, Amerika'nın Afganistan'ı işgaliyle devrildi ve Ömer saklanmaya başladı. Amerika liderliğindeki koalisyon tarafından yakalanmadan başarıyla kaçtı ve 2013 yılında tüberkülozdan öldüğü bildirildi.

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan-Türkiye ilişkileri</span>

Afganistan-Türkiye ilişkileri, Türkiye Cumhuriyeti'nin Afganistan İslam Emirliği'yle süregelen uluslararası politikalarını içerir.

Afganistan Savaşı, 2001 Ekim'inin 7. gününde başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından 11 Eylül saldırıları gerekçesi ile yapılmıştır. ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" politikası kapsamında yaptığı bir savaştır. Harekât Usame bin Ladin'in yakalanmasına değin sürecekti. Aynı zamanda Taliban ve diğer Taliban yandaşı güçlerin ortadan kaldırılması ile harekât sona erecekti. Böylelikle Afganistan'da iç güvenlik sağlanmış olacaktı.

Badgis Vilayeti (Farsça: ولایت بادغیس, Bādghīs), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Daykundi Vilayeti (Farsça: دایکندی, Dāykondī), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

Burka ilçesi (Farsça: برکہ), Afganistan'ın Baglan Vilayeti'ne bağlı olan 16 ilçeden birisidir. 2004 yılı nüfusu 49.000 olan ilçenin yönetim merkezi aynı isimli Burka şehridir. Taliban güçleri tarafından 5 Mayıs 2021'de ele geçirilmiştir.

Argandab ilçesi, Afganistan'ın Kandehar Vilayeti'ne bağlı olan 16 ilçeden birisidir.

Afganistan İslam Emirliği lideri veya Afganistan İslam Emirliği yüce lideri Taliban'ın emiri 1996'dan 2001'e kadar ve 2021'de Kabil'in düşmesinden bu yana Afganistan'ın fiili yöneticisi ve devlet başkanıdır. Yüce lider olan emir, Taliban ve Afganistan yönetimiyle ilgili tüm konularda sınırsız yetkiye sahiptir, ancak danışma organı olan Liderlik Konseyi onun karar verme sürecini önemli ölçüde etkiler. Siyasi ve askeri liderliğe ek olarak ulusal bir dini liderdir. Mevcut lider, Liderlik Konseyi tarafından seçilerek 25 Mayıs 2016'da göreve başlayan Hibetullah Ahundzade'dir.

Afganistan ile Çin, tarih boyunca birbiriyle çoğunlukla samimi ilişkiler sürdürmüştür; İpek Yolu'nun sayesinde, bu bölgeler arasındaki ticarî ilişkiler en az Han Hanedanı dönemine dayanır. Günümüzde Afganistan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Çin'in Kâbil'de bir büyükelçiliği var. Ayrıca iki ülke arasında kısa bir kara sınırı bulunmaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.