İçeriğe atla

Yüzlük (idari bölüm)

Yüzlük, coğrafi olarak daha geniş bir bölgenin parçası olan idari bir bölümdür. Eskiden İngiltere, Galler, Amerika Birleşik Devletleri'nin bazı bölgeleri, Danimarka, Güney Schleswig, İsveç, Finlandiya, Norveç, Ösel-Wiek Piskoposluğu, Ukrayna'daki Kazak Hetmanlığı eyaleti Kuronya ve İngiliz Yeni Güney Galler Kolonisi'ndeki Cumberland County'de kullanılıyordu. Avustralya (Güney Avustralya ve Avustralya'nın Kuzey Bölgesi) dahil olmak üzere başka yerlerde hâlâ kullanılmaktadır.

Yüzlüğün İngilizce ve diğer dillerdeki kullanımları arasında wapentake, herred (Danca ve Bokmål), herad (Nynorsk Norveççesi), hérað (İzlandaca), härad veya hundare (İsveççe), Harde (Almanca), hiird (Kuzey Frizce), satakunta veya kihlakunta (Fince), kihelkond (Estonca), kiligunda (Livonca), cantref (Galce) ve sotnia (Slavca) gibi terimler yer alır.

İrlanda'da, kontlukların alt bölümü bir baronluk olarak adlandırılır ve yüzlükler özellikle büyük bir townland'in bir alt bölümleridir (çoğu townland yüzlüğe bölünmez).

Kelime kökeni

Kontlukların yüzlüklere bölünmesinin kökeni, Oxford İngilizce Sözlüğü (OED) tarafından "aşırı derecede belirsiz" olarak tanımlanmaktadır. Yüzlük teriminin, bir zamanlar 100 hide'lık bir bölge anlamına geliyor olma ihtimali vardır (Erken Anglosakson döneminde bir hide, bir köylü ailesi tarafından işlenen ve kendi geçimleri için gerekli olan toprak miktarıydı ancak 11. yüzyıla gelindiğinde bir hide pek çok bölgede dört aileyi geçindiriyordu[1]). Yüzlük, alternatif olarak başlangıçta "yüz" silahlı adamın yerleştiği veya "yüz" silah altındaki adamın geçimini sağlayabilecek bölgeye verilmiş bir ad da olabilir (eski zamanlarda "yüzlük" ile kast edilen sayının belirsiz olabileceğini, yani "kısa" yüzlük (100) veya bazı bağlamlarda "uzun" yüzlük (120) anlamına gelebileceğine dikkat ediniz).[2]

Yüzlüğe eşdeğer bir geleneksel Cermen sistemi de vardı. Eski Yüksek Almanca'da bir hide, bir gau'nun bir bölümüdür; ancak OED, ikisi arasındaki bağlantının henüz kurulamadığını düşünmektedir.[2]

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynakça

  1. ^ Faith, Rosamund (2014). "Hide". Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon; Scragg, Donald (Ed.). The Wiley Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Second. Chichester, UK: Blackwell Publishing. ss. 243-44. ISBN 978-0-470-65632-7. 
  2. ^ a b "Hundred". Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 1989. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık</span> Kuzeybatı Avrupadaki devlet

Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı veya yaygın adıyla Birleşik Krallık, Avrupa anakarasının kuzeybatı kıyılarında, Kuzeybatı Avrupa'da egemen bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya</span> Güney Yarımkürede yer alan kıta ülkesi

Avustralya, resmî adıyla Avustralya Milletler Topluluğu, Güney Yarımkürede yer alan bir kıta ülkesidir. Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında uzanır. Okyanusya kıtasında bulunur ve kıtanın çok büyük bir bölümünü kaplar. Komşuları Endonezya, Doğu Timor, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları, Vanuatu, Yeni Kaledonya ve Yeni Zelanda'dır. Başkenti Canberra, en büyük şehri ise Sidney'dir.

<span class="mw-page-title-main">Namibya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Namibya ya da resmî adıyla Namibya Cumhuriyeti, eski adıyla Güney Batı Afrika, batı sınırı Atlantik Okyanusu olan güney Afrika'da bir ülkedir. Kuzeyinde Zambiya ve Angola, doğusunda Botsvana, güney ve doğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti ile sınır paylaşmaktadır. Zimbabve ile sınırı olmamasına rağmen, Zambezi Nehri'nin 200 metreden daha az bir kısmı iki ülkeyi en yakın noktalarında ayırır. Namibya Kurtuluş Savaşı sonrasında, 21 Mart 1990 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kazandı. Başkenti ve en büyük şehri Windhoek'tir. Namibya Birleşmiş Milletler (BM), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Afrika Birliği (AU) ve İngiliz Milletler Topluluğu'na üye bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Hint Okyanusu</span> Okyanus

Hint Okyanusu, kuzeyde Asya, batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası, doğuda Malay Yarımadası, Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen, dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Agulhas Burnu'nun güneyinde 20° Doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° Doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra Körfezi'nde, 30° enlemine kadar uzanır. Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak 292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Galler</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

Galler, Büyük Britanya'da Birleşik Krallık'a bağlı dört ülkeden biri. Doğuda İngiltere'nin Cheshire, Shropshire, Herefordshire ve Gloucestershire kontlukları, güneyde Bristol Kanalı, batıda ve kuzeyde İrlanda Denizi ile çevrilidir. 1.680 milden (2.700 km) fazla kıyı şeridine sahip olan Galler, özellikle kuzeyinde büyük ölçüde dağlıktır. Ülkenin en yüksek zirvesi Yr Wyddfa'dır. Ülke kuzey ılıman kuşağında yer alır ve değişken bir deniz iklimine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey İrlanda</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

Kuzey İrlanda, İrlanda Adası'nda İrlanda'nın kuzeyinde yer alan Birleşik Krallık'a bağlı özerk ülke.

<span class="mw-page-title-main">Cermen dilleri</span> Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir dil grubu

Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir alt ailedir. Batı, doğu ve kuzey olmak üzere üç alt kola sahiptir; Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi diller batı koluna, İskandinav dilleri kuzey koluna, Gotça gibi diller ise günümüzde ölü olan doğu koluna aittir. Tüm Cermen dilleri Proto Cermence adlı proto dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İngilizler</span> İngiltere ile ilişkili bir halk

İngilizler, İngilizce dilini konuşan ve ortak tarih ve kültürü paylaşan bir topluluk olarak İngiltere'de ortaya çıkmış etnik grup ve millettir. Tarih boyunca İngiltere'de ikamet etmiş olan farklı grupların karışımıyla yeni bir kimlik oluşturmuşlardır; Anglo-Saksonlar, Vikingler, Bretonlar ve Normanlar İngiliz kimliğini oluşturan etnik gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Güney Galler</span> Avustralyanın eyaleti

Yeni Güney Galler, Avustralya'nın güneydoğusunda eyalet. Başkenti Sidney. Kuzeyinde Queensland, batısında Güney Avustralya, güneyinde Victoria eyaletleri yer alır. Doğuda Büyük Okyanus'a kıyısı vardır. Avustralya Başkent Bölgesi eyalet içerisinde bir enklav oluşturur. Eyaletin başkenti Sidney'dir ve şehir hem eyaletin hem de Avustralya'nın en kalabalık şehridir. 2019 verilerine göre eyalet nüfusu 8 milyonu aşkın olup, bu nüfusun yaklaşık 5,1 milyonu Büyük Sidney bölgesinde yaşamaktadır.

Avustralya yerlileri ya da Avustralya Aborjinleri, Avustralya kıtası yerlilerine verilen ad. Aborjinler, Avustralya'ya Güneydoğu Asya'dan gelmişlerdir. Bir göçebe hayatı sınırları boyunca hareket halinde yaşamışlardır. Avlanırken mızrak ve bumerang, balık avında ise kanolar kullanmışlar, meyve ve sebze toplamışlardır. Yazılı bir dilleri olmamasına rağmen şarkılar yoluyla ağızdan ağza birçok bilgi aktarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lancashire</span>

Lancashire, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde birinci seviyede yerel idare "shire" kontluğu ve kraliyet seremonileri için törensel kontluktur. Merkezi Preston şehrindedir.

<span class="mw-page-title-main">Swansea</span>

Swansea (/ˈswɒnzi/ swon-zee; Galce: Abertawe [abɛrˈtauɛ]), Birleşik Krallık'ta Galler'in güneyinde, eskiden Glamorgan Kontluğu'na bağlı ve şimdi kendi adı altında Swansea Şehir ve Kontluğu yöresel idaresine bağlı, Atlantik Okyanusu kıyısında bir büyük liman ve sahili olan ve şehir statüsü taşıyan bir idare ve yerleşim merkezidir. Galce adı Abertawe olup Tawe Nehri ağzı anlamındadır. Swansea'nin bağlı olduğu vilayet Swansea kentsel alanını kapsadığı gibi, çok tanınmış bir kırsal tabiat alanı olan Gower Yarımadası ile kırsal Lliw tepelerini de kapsamaktadır. Swansea şehir olma statüsünü 1969'da, şimdiki Kral III. Charles'ın Galler prensi olarak atanması sırasında bir şeref olarak almıştır. 1982 ise Swansea yöresel idaresinin başkanına Lord Mayor unvanı taşıma şerefi verilmiştir.

Kontluklar, günümüzde Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin en büyük yerel idare birimleri olarak bulunmaktadırlar. Burada "İngiltere ülkesi" terimine dikkati çekmek gerekmektedir. Kontluk sistemleri Britanya adası ile İrlanda adasının kuzeyinde bulunan Birleşik Krallık devletinin tümüne değil sadece İngiltere ülkesiyle ilgilidir. Birleşik Krallık içinde bulunan diğer ülkeler olan Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda değişik tipte yerel idareye sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Blackpool</span>

Blackpool, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinde Kuzey Batı İngiltere bölgesinde bulunan bir tek-seviyeli "Blackpool Borough" yerel idaresi ve bu yerel idareye bağlı bulunan ve bu yerel idarenin merkezinin bulunduğu kenttir. Blackpool hâlâ törensel olarak Lancashire Kontluğunun bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Coffs Harbour</span>

Coffs Harbour, Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaletinin kuzey kıyılarında yer alan kıyı şehridir. Ülkenin başkenti Sidney'in 540 km, Newcastle'ın 385 km kadar kuzeyinde; Brisbane'in ise 440 km kadar güneyinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Merseyside</span>

Merseyside, Metropoliten Kontluğu, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde 1974'ten 1986'ya kadar birinci seviyede yerel idare metropoliten kontluğu olmuş; 1986'da lağvedilip görev ve yetkileri eski alt metropoliten bölgelere verilmiştir. Fakat Merseyside yine de kraliyet seremonileri için törensel kontluk olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cheshire</span>

Cheshire Törensel Kontluğu, Birleşik Krallık'a bağlı İngiltere ülkesinin Kuzey-Batı bölgesinde 1974'ten 2009'a kadar birinci seviyede yerel idare metropoliten kontluğu olmuş; 2009'da hukuken lağvedilmemekle tüm görev ve yetkileri yeni kurulan tek seviyeli yerel idareler verilmiştir. Fakat Cheshire yine de kraliyet seremonileri için törensel kontluk olarak kalmıştır. Cheshire Kontluğu merkezi Chester'deydi ama kontluk sınırları içinde en büyük nüfuslu yerleşke Warrington idi.

<span class="mw-page-title-main">Britonlar</span>

Britonlar, en azından Britanya Demir Çağı'ndan Yüksek Orta Çağ'a kadar Büyük Britanya'da yaşayan yerli Kelt halkını ifade eder. Bu dönemde, Galler, Cornish ve Bretonlar gibi farklı gruplara ayrılmışlardır. Modern Brittonik dillerin atası olan Ortak Brittonik dilini konuşuyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">St Asaph</span>

St Asaph, Birleşik Krallık'ın Galler Ülkesi'nin kuzeyinde "Denbighshire" Kontluğunda bulunan, Kraliçe II. Elizabeth'in tahta geçmesinin 50. yılı onuruna 2012'de "şehir" statüsü kazanmış bir yerleşkedir. Nüfusu 3.355 kişi olup Birleşik Krallık'ta şehir statüsü taşıyan yerleşkeler arasında nüfus bakımından Galler'de bulunan St Davids'den sonra alttan ikinci sıradadır.

Cleveland, İngiltere'nin kuzeydoğusunda tarihsel bir coğrafi bölge ve bir dönem aynı adla yerel yönetimli vilayet alanı. Cleveland adını güneyinde bulunan tepeliklerden alır ve aslen cliff-land: Sarp kayalıklı yer deyişinden türemiştir. Coğrafi olarak North Riding of Yorkshire' ı kapsayarak Tees Irmağı'nın güneyinde bulunur ve doğusunda Kuzey Denizi ile çevrilidir. Guisborough, 19. yüzyılda Middlesbrough'un yükselişine kadar en geniş kasabasıydı.