İçeriğe atla

Yusuf Fahir Ataer

Yusuf Fahir Baba
Doğum1891
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1967
İstanbul, Türkiye
Defin yeriKaracaahmet Mezarlığı, İstanbul

Yusuf Fahir Baba, Soyadı Kanunundan sonra Yusuf Fahir Ataer (1891 - 1967), İstanbul'un önde gelen Bektaşi babası.

Yaşamı

Yusuf Fahir Baba 1891 yılında Üsküdar'ın Tavaşi Hasanağa mahallesinde doğdu. Yûsuf Nizâmeddin'dir. Babası, Mir’âtü’t-turuk ve Mecmûa-i Tekâyâ adlı eserleriyle tanınan Celvetî-Hâşimî şeyhi Bandırmalızâde Ahmed Münib Efendi, annesi Müzeyyen Anniş Hanım’dır. Üsküdar Ravza-i Terakkî Mektebi’nde başladığı öğrenimini; Kadıköy Hamidiye Ortaokulu ve Saint Maria Fransız Okulu’nda sürdürdü. 1918’de babasının vefatı üzerine; Kadıköy Feneryolu'ndaki Kuşdili Çayırı'nda Bandırmalızâde Tekkesi’nde irşad faaliyetine başladı; aynı zamanda meşihatı babasının uhdesinde olan Kadıköy Kuşdili’nde Fenerbahçe Stadı karşısındaki (Abdülbâki Efendi) Sâdî Tekkesi’nin şeyhliğini de üstlendi. Bu görevleri 30 Kasım 1925’te tekkelerin kapatılmasına kadar devam etti. Daha sonra Kadıköy Kızıltoprak’taki evine çekilen Yusuf Fahir Baba; 12 Aralık 1967 Salı akşamı öldü. 14 Aralık Perşembe günü Kadıköy Osmanağa Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Karacaahmet Mezarlığının Ahmediye Mahallesindeki bölümü olan Bandırmalızâde Tekkesi hazîresine defnedildi. Babası da aynı dini anlayışının başka bir kolunun şeyhliğini yapıyordu.[1] Yusuf Fahir Baba ilerleyen, dönemlerinde İttihat ve Terakki'ye merak sardı ve kendisini yakinen tanıyan kişilerin anlatımına göre işgal yıllarındaki İstanbul'da Kuvâ-yi Milliye çatısı altında gizli olarak çalışan "Karakol Teşkilatı"nda görev aldı. Bunlarla birlikte tasavvuf ve dini müzikte çok sayıda kişiyi yetiştirdi. Öğrencileri arasından en tanınmış olanı ise Nezih Uzel'di. "Şâhım Ali Abâ’ya" diye başlayan ve Nezih Uzel tarafından bestelenen Bektaşi ilahisi, Yusuf Fahir Baba'ya ait eserlerdendir ve günümüz Türk müzik repertuvarında yer edinmiştir. Yusuf Fahir Baba Cumhuriyet döneminde Ater soyadını almış ve 1967 yılında İstanbul'da hayatını kaybetmiştir.[2] Kendisine ait yazı dizilerinden oluşan Alevilik ve Bektaşilik Sırlarını İfşa Ediyorum adlında bir de kitabı vardır.[3][4]

Popüler kültürde

Üsküdar Bağlarbaşı'ndaki Fransız okuluna devam ettiği yıllarda futbola merak sardı. Black Stockings'te futbola başladı. İlerleyen dönemlerde I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'ndeki mitralyöz bölüğüne asker olarak alınınca futbolu bırakmak zorunda kaldı. Ancak, çevresindekilerin beyanlarına göre ölümüne kadar Fenerbahçe taraftarı olarak futbola olan ilgisi devam etmiştir.[5][6] Tarihçi Murat Bardakçı'ya göre kendisinin önceden tekke olan evi günümüzde Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nun hemen yanı başındaydı. Geniş bir bahçeye sahip olan bu ev, 1950'li yıllarda yıktırılarak onun yerine dört katlı bir bina yapıldı. Yusuf Fahir Baba ise bu binanın üst katında yaşıyordu. Zamanla stadyumun genişleme çalışmaları sonucunda Yusuf Fahir Baba'ya ait tekkenin geniş bahçesinin bir kısmı stadyumun içinde kaldı. Murat Bardakçı Habertürk'deki iki yazısında stadyumun Yusuf Fahir Baba tarafından korunduğunu, bu sebepten de Fenerbahçelilerin bu şeyhe saygısızlık yapmadıkları sürece Kadıköy'de Fenerbahçe'nin yenilmesinin zor olduğunu iddia etmiştir.[2][7]

Kaynakça

  1. ^ "Yusuf Fahir Baba". bektasialevi.org. 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  2. ^ a b Murat Bardakçı. "Galatasaray orada imkânı yok, kazanamaz!". Habertürk. 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  3. ^ "Alevilik ve Bektaşilik Sırlarını İfşa Ediyorum". d&r. 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 
  4. ^ “Üsküdar’da Yetişmiş Bir Sûfî-Şâir: Yusuf Fâhir Ataer Baba, Hayatı, Eserleri ve Mersiyeleri”, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu V: 1-5 Kasım 2007: Bildiriler (ed. Coşkun Yılmaz), İstanbul 2008, II, 263-284.
  5. ^ ""Kadıköy'ün koruyucusu" Yusuf Fahir Baba kimdir?". Haber Global. 23 Şubat 2020. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2020. 
  6. ^ Sadettin Nüzhet Ergun, On Dokuzuncu Asırdanberi Bektaşî Şairleri ve Nefesleri, İstanbul 1956, III, 311; Dîvân-ı Kemâlî’den Aşk Sızıntıları (haz. Baha Doğramacı), İstanbul 1957
  7. ^ Murat Bardakçı. "Galatasaray için galibiyet reçetesi". Habertürk. 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kadıköy</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Kadıköy, eskiden Kalkedon, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda yer alan ilçelerinden birisidir. Kocaeli Yarımadası'nın güneybatı kesiminde bulunan Kadıköy, batı ve güneyde Marmara Denizi, kuzeybatıda Üsküdar, kuzeydoğuda Ataşehir ve doğuda Maltepe ilçeleriyle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Bektaşîlik</span> Sufi/tasavvufî tarikat

Bektâşîlik, adını 13. yüzyıl Anadolu'sunun İslâmlaştırılması sürecinde etkin faaliyet gösteren ve Hoca Ahmed Yesevî'nin öğretilerinin Anadolu'daki uygulayıcısı konumunda olan Hacı Bektaş-ı Veli'den alan, daha sonra ise 14. ilâ 15. yüzyıllarda Azerbaycan ve Anadolu'da yaygınlaşan Hurûfilik akımının etkisiyle ibahilik, teslis (üçleme), tenasüh ve hulul anlayışlarının da bünyesine katılmasıyla 16. yüzyılın başlarında Balım Sultan tarafından kurumsallaştırılan, On İki İmam esasına yönelik sufi/tasavvufî tarikat.

<span class="mw-page-title-main">Üsküdar</span> İstanbul ilçesi (Anadolu Yakası)

Üsküdar, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda yer alan ilçedir. Kocaeli Yarımadası'nın batı kesiminde yer alan Üsküdar, kuzeyden Beykoz, kuzeydoğudan Ümraniye, doğudan Ataşehir, güneyden Kadıköy ilçeleri ve batıdan İstanbul Boğazıyla çevrilidir. İlçe 33 tane mahalleden oluşmaktadır. 2015 yılında gerçekleştirilen İstanbul'da Yaşam Kalitesi Araştırması'nda tüm ilçeler arasında 7. sırada yer almıştır.

Murat Gökhan Bardakçı, Türk gazeteci, yazar ve televizyon programcısı. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılış dönemine ilişkin araştırmalarıyla tanınır. Ebced notası, Hamparsum notası ve Bizans ve Haz neumleri gibi musiki yazısı sistemlerinde uzmanlığı vardır. Yazma ve basma eserlerden oluşan kütüphanesinin ve arşivinin geniş çaplı oldukları bilinmektedir. Bir dönem Habertürk TV'de cumartesi geceleri yayımlanan Tarihin Arka Odası adlı tarih programını sunmuştur. Aynı zamanda yaylı tambur çalabilmekte olan Murat Bardakçı, 2018 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 24 Haziran seçimlerinden sonra oluşturulan Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kuruluna Orhan Gencebay, Hülya Koçyiğit, Alev Alatlı, Prof. Dr. Mehmet Çelik gibi isimlerle birlikte atanmıştır. Murat Bardakçı, 2009-2015 yıllarında "Tarihin Arka Odası" programını Habertürk TV'de Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Pelin Batu ve sonrasında Prof. Dr. Nurhan Atasoy ile birlikte hazırlayıp sunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eyüpsultan</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Eyüpsultan ya da eski adıyla Eyüp, İstanbul ilinin Avrupa yakasında yer alan bir ilçesidir. 1936'da Fatih, Beyoğlu ve Sarıyer ilçelerinin bir bölümüyle kurulan Eyüpsultan ilçesinin yüzölçümü 242 km²'dir. 29 mahallesi bulunan Eyüpsultan ilçesinin nüfusu 2021 yılındaki Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre 417.360'tır. İlçenin Haliç'in iç kesiminde kısa bir sahil şeridi, Karadeniz'de Akpınar ve Çiftalan köyleri arasında da uzun bir sahil şeridi vardır. Kurulduğunda bugünkü Sultangazi ilçesinin Eskihabipler Mahallesi dışında tamamını, Gaziosmanpaşa ve Bayrampaşa ilçelerini de kapsayan Eyüpsultan, bugünkü sınırlarına 2009'da Yayla mahallesini Sultangazi'ye vererek ulaşmıştır. Eyüpsultan ilçesi doğuda Sarıyer, güneydoğuda Kâğıthane ve Beyoğlu, güneybatıda Gaziosmanpaşa ve Bayrampaşa, güneyde Zeytinburnu ve Fatih, batıda Arnavutköy ve Sultangazi, güneybatıda Başakşehir ilçelerine komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Fuat Hüsnü Kayacan</span>

Fuad Hüsnü Kayacan, Türk asker, futbolcu, hakem ve teknik direktör.

<span class="mw-page-title-main">Kurbağalıdere, Kadıköy</span>

Kurbağalıdere, İstanbul ilinin Anadolu yakasında Kadıköy ilçesinde yer alan bir semttir. Fikirtepe, Kızıltoprak, Feneryolu ve Bahariye semtlerinin arasında yer almaktadır.

Babâ'îyye ya da Babâîlik, Horasan doğumlu olan Ebû'l-Bekâ Baba İlyâs bin Ali el-Horasânî ve müridi Baba İshâk Kefersudî'nin ayaklanması ile tanınan Vefâî Tarikatı çevrelerine verilen addır. Gerçek Ehl-i Beyt sevgisini ön planda tutan ve Irak'ta yaşayan Seyyid Ebu'l Vefâ'ya nisbetle anılan bu tarikât Anadolu'ya Dede Karkğın ve hâlifeleri ile yayılmış ve "Babâîlik" olarak tanınmıştır. Şiîlik ile doğrudan ilgisi yoktur. Ancak o dönemdeki benzer tasavvufî çevreler Sünnî ve Şiî yorumları içinde birleştirip meczettiği için daha sonraki yorumların farklılaşmasına zemin hazırlamış ve çoğunlukla hadiselerin çok farklı bir mahiyet arzettiği sanılmıştır. Hareketin temelinde o zamanlarda Anadolu'da fa'al olan Baba İshak gibi Şîʿa-i Bâtın’îyye dâ’îlerinin getirdiği fikirler yatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haliç</span> Boğaziçi girişindeki Tarihî yarımada ve Beyoğlu platolarını birbirinden ayıran deniz girintisi

Haliç, İstanbul'un Avrupa yakasını kaplayan Çatalca Yarımadası'nın güneydoğu ucunda, Boğaziçi girişinde, İstanbul ve Beyoğlu platolarını birbirinden ayıran deniz girintisi. Denizin kendisine ulaşan akarsu yatağının bir bölümünü istila etmesiyle meydana gelen yapının jeomorfolojik adı olan Arapça haliç sözcüğü, İstanbul halicinin kent açısından taşıdığı önemden dolayı Osmanlılar döneminden bu yana bir özel isim haline gelmiş, birçok semti kapsayan bir kent bölgesi adı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Sabri Toprak</span> Türk siyasetçi ve diplomat

Mehmet Sabri Toprak, Türk Bürokrat, eski Tarım Bakanı ve Fenerbahçe Spor Kulübü'nün 10. başkanıdır.

John Godolphin Bennett, İngiliz matematikçi, asker, teknoloji araştırmacısı ve yazardır. İyi Türkçe bilen Bennett, İstanbul İşgal Komutanlığında istihbaratçı olarak çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ayetullah Bey</span> Türk futbolcu

Mehmed Ayetullah Bey, Çerkes asıllı Türk futbolcu. Ziya Songülen ve Necip Okaner ile birlikte Fenerbahçe Spor Kulübü'nü kuran 3 kişiden birisidir. Fenerbahçe'nin 2 numaralı üyesi ve 2. Başkanıdır.

Nezih Uzel,, Türk musikîşinas, gazeteci, yazar.

<i>Habertürk</i> (gazete) Türkiye merkezli günlük gazete (2009–2018)

Habertürk, 1 Mart 2009 tarihinde yayın hayatına başlayan günlük gazeteydi. Son sayısı 5 Temmuz 2018'de çıktı. Gazete internet ortamında haberturk.com adresinden yayın hayatına devam etmektedir. Genel yayın yönetmenliğini Yavuz Barlas yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Black Stockings FC</span> Türk futbol kulübu

Black Stockings Football Club, 1901 yılında kurulan ve aynı yıl kapatılan ilk Türk futbol kulübü.

<span class="mw-page-title-main">Papazın Çayırı</span>

Papazın Çayırı, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan ve futbol maçlarının oynandığı eski saha. Sahanın olduğu bölgede, günümüzde Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu yer almaktadır.

Cüneyd Kosal,, kanun üstâdı, bestekâr.

Mehmed Necmeddin Okyay, Türk hattat, ebru sanatçısı, kemankeş, gül yetiştiricisi, tuğrakeş ve is mürekkebi imali, aharcılık, mücellidlik gibi kitap sanatları ustası, imam ve hatip. Pek çok sanat dalında bilgisi, yetkinliği ve ustalığı ile Hezârfen unvanıyla da tanınmaktadır. Ebru sanatında Necmeddin üslubu'nu oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Fenerbahçe (futbol takımı) 1907-08 sezonu</span> Fenerbahçe futbol takımının ikinci sezonu

Fenerbahçe 1907-08 sezonu, Fenerbahçe'nin tarihindeki ikinci sezonudur. Bu sezonda Fenerbahçe, yerel takımlarla (özel) dostluk müsabakalarında mücadele etmiş, İstanbul Futbol Ligi'ne katılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erikli Baba Tekkesi</span> İstanbulda bir Alevi-Bektaki tekkesi

Erikli (Eryek) Baba Tekkesi, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde bulunan bir Alevi-Bektaşi dergâhıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.