İçeriğe atla

Yusuf Adil Şah

Yusuf Adil Şah
Adilşahlar Devleti'nin ilk hükümdarı
Hüküm süresi1489-1511
Sonra gelenİsmail Adil Şah
Doğum1450
Ölüm1511
Gulbarga, Hindistan
Eş(ler)iPonci Hatun
Çocuk(lar)ıİsmail Adil Şah
Tam adı
Abul Muzaffar Yusuf Adil Khan Sawi
HanedanOsmanlı Hanedanı
Adilşahlar
DiniŞiilik (İslam)

Yusuf Adil Şah (1450-1511), Adilşahlar hanedanının kurucusudur.[1]

Milliyeti

Hanedanlığın kurucusu Yusuf Adil Şah, Mahmud Gawan tarafından İran'dan satın alınan bir Gürcü kölesi olabilme ihtimali vardır.[2][3] Diğer tarihçiler, Fars[4] ya da Türkmen [5][6] kökenli olduklarından bahsetmişlerdir.

Bazı tarihçiler Devlet Yusuf'un Osmanlı padişahı II. Murad'ın [7][8] oğlu olduğu veya Yusuf'un Akkoyunlu Türkmen olduğu görüşündedir.[9]

Hayatı

Yusuf'un cesareti ve kişiliği, onu Bahmani sultanının lehine hızla büyüttü ve onun Bijapur Valiliğine atanmasıyla sonuçlandı.

1489'da Yusuf, kendisini Bijapur'daki bağımsız bir padişah olarak kurmak için Bahmani iktidarının çöküşünden yararlandı. Bijapur'un Müslüman komşularına karşı da Vijayaagar imparatorluğuna karşı savaş açtı. Yusuf, Vijayanagara generali Tuluva Narasa Nayaka'yı barış antlaşması için davet etti ve generalleri öldürdüler. Kurduğu Bijapur sultanı, 1686'da Aurangzeb tarafından yenilene kadar iki asır kadar zorlu bir kuvvetti.[8]

Adil Şah, görkemli Citadel ya da Arkilla [10] ve Faroukh Mahal adlı sarayı inşa etmekle kişisel olarak sorumludur. Yusuf, bir kültür adamıydı ve Pers, Türkiye ve Roma'dan şair ve zanaatkarları mahkemeye davet etti. Ayrıca, bu andan itibaren sanat ve mimariye yansıyan derin dini hoşgörü sahibi başarılı bir müzisyen ve bilim adamıydı.

Yusuf Adil Shah, Maratha savaşçısının kızkardeşi Punji ile evlendi. 1510'da, Goa'nın 1510'da Portekiz Valisi Afonso de Albuquerque'ye uğramasından kısa bir süre sonra 1511'de öldü.

Kaynakça

  1. ^ Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. s. 119. ISBN 978-9-38060-734-4. 
  2. ^ Chaurasia, Radhey Shyam (2002). History of Medieval India: From 1000 A.D. to 1707 A.D. s. 101. 
  3. ^ Subrahmanyam, Sanjay (2012). Courtly Encounters: Translating Courtliness and Violence in Early Modern Eurasia. s. 101. 
  4. ^ Meri, Josef W. (Ocak 2006). Medieval Islamic Civilization, Volume 1 An Encyclopedia. Routledge. s. 108. ISBN 978-0-415-96691-7. In 1481, Yusuf ‘Adil Khan, a Persian slave who claimed to descend from the Ottoman sultan Murad III, became the governor of Bijapur. 
  5. ^ Vernon O. Egger (2016). A History of the Muslim World since 1260: The Making of a Global Community. 
  6. ^ Clifford Edmund Bosworth (2007). Historic Cities of the Islamic World. s. 55. 
  7. ^ Nikki R. Keddie,Rudi Matthee (2011). Iran and the Surrounding World: Interactions in Culture and Cultural Politics. University of Washington Press. s. 25. 
  8. ^ a b Salma Ahmed Farooqui, A Comprehensive History of Medieval India: From Twelfth to the Mid-Eighteenth Century, (Dorling Kindersley, 2011), p.174. .
  9. ^ Bolar, Varija R (2012). "Turks in Karnataka" (PDF) 3 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. International Journal of Social Studies 4 (1): 423.
  10. ^ Ahammad, Mustak (2013). Military Architecture under the Adilshahis of Bijapur. s. 2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk devletleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Eyyûbîler</span> Orta Doğuda hüküm sürmüş olan geç dönem Orta Çağ Kürt devleti (1171–1250)

Eyyûbîler, Eyyûbîler Devleti veya Eyyûbî Sultanlığı, Zengî Devleti'nin komutanı ve daha sonradan Fâtımî Devleti'nin veziri olan Selahaddin Eyyubi'nin 1171 yılında kurduğu Eyyûbî Hanedanı'nın Mısır ve Suriye'de egemen olduğu Sünni Müslüman bir devlettir. En güçlü olduğu dönemde Mısır, Suriye, Irak, Hicaz, Filistin, Libya, Yemen ve Levant bölgelerini egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki Şii Fâtımî Hâlifeliği'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan bir iktidar boşluğuyla tarih sahnesine çıkan devlet, 1187'de Hıttin Muharebesi ile Kudüs'ü Hristiyanlardan geri almış ve Orta Doğu'da önemli bir güç hâline gelmiştir. Hanedanlık, bölgedeki hâkimiyetini 13. yüzyılın ortalarına kadar sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">I. Murad</span> 3. Osmanlı padişahı (1362–1389)

I. Murad, Murad-ı Hüdavendigâr veya Gazi Hünkar, Osmanlı İmparatorluğu'nun üçüncü padişahı. Babası Orhan Gazi, annesi Nilüfer Hatun'dur. Babası Orhan Gazi döneminde 95.000 km² olan devlet toprakları onun döneminde yaklaşık 500.000 km² kadar genişlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Adilşahlar</span>

Adilşahlar, Hint Yarımadası’nda Bicapur’da 1490-1686 yılları arasında hüküm sürmüş Türk-İslam devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Davudî İsmailîlik</span>

Davudî İsmailîlik veya Davudî İsmailîyye, Nizarî İsmailîlik'ten sonraki en yaygın İsmailiyye koludur. Kökeni birçok ayrışmaya dayanmaktadır. 1094 yılında Fâtımî Hâlifesi ve sultanı Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir bil-Lâh'ın ölümünün ardından halef oğul Nizâr'ın yerine daha küçük olan ʿAhmed el-Mustâ‘lî vezir El-Melik el-Efdâl ibn Bedr el-Cemâli Şehenşâh tarafından tahta geçirilmiş ve imâm olarak ilân edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kutbşahlar</span> Gülkonda Sultanlığını 1518-1687 arasında yöneten hanedan

Kutub Şah Hanedanı, soyu Türk kökenli Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender'e dayanan ve 1512-1687 yılları arasında Hindistan'ın güneyine hakim olmuş hanedan. Behmeni Sultanlığı'nın yıkılmasından sonra Kutbşahlar hanedanı 1512'de iktidara geldi. Bu hanedanın ilk hükümdarı Sultankulu Kutbü'l-Mülk'tür. İngilizce kaynaklarda bu hükümdara genellikle Guli Kutubşah adı verilir.

I. Deva Raya, 1406-1377 yılları arasında Vijayanagar İmparatorluğu’nu yöneten, Sangama Hanedanı’ndan hükümdar. II. Harihara’nın ölümünden sonra onun oğulları arasında Vijayanagar tahtı için gerçekleşen mücadeleden Deva Raya galip çıktı. I. Deva Raya oldukça güçlü ve becerikli bir liderdi. Yaptırdığı sulama çalışmalarıyla meşhur olmuştu. Vijayanagar ordusunu süvarilere verdiği önem ve istihdam ettiği Türki okçularla geliştirmiştir. İtalyan gezgin Niccolo de Conti tarafından Hindistan’ın en güçlü kralı olarak tanımlanmıştır.

Patricia Crone, Danimarkalı-Amerikalı yazar, tarihçi ve oryantalist. 1994'ten beri İslam tarihi araştırmaları yapmaktadır. Lisans ve lisansüstü çalışmalarını Londra Üniversitesinde tamamlamıştır. 1977'de Oxford Üniversitesinde İslam Tarihi alanında öğretim görevlisi olmuştur. 1997'de Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsünde profesör olmuştur. 11 Temmuz 2015'te ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam dünyasında astronomi</span>

İslam astronomisi, özellikle İslam'ın Altın Çağı sırasında, İslam dünyasında yapılan astronomik gelişmeleri kapsar ve çoğunlukla Arapça yazılmış eserlerden oluşur. Bu gelişmeler özellikle Uzak Doğu ve Hindistan'da daha sonra Orta Doğu, Orta Asya, Endülüs ve Kuzey Afrika'da gerçekleşti. Orta Çağ İslam astronomisi, yabancı dildeki kaynakların özümsenmesi ve bu kaynakların birbiriyle benzeşmeyen unsurlarının İslami özelliklere sahip bir bilim yaratmak için birleştirilmesi gibi yönleri nedeniyle diğer İslami bilimlerin doğuşuyla paralellik gösterir. Bu kaynaklar özellikle Arapça diline tercüme edilmiş ve üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiş Yunan, Sasani ve Hint eserlerinden oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Karnal Muharebesi</span> Afşar - Babür Savaşları

Karnal Muharebesi 13 Şubat 1739 İran Şahı Afşar hanedanı hükümdarı Nadir Şah'ın ordusu, Muhammed Şah'ın Babür ordusu ile Delhi'nin 110 km kuzeyinde Karnal'da karşı karşıya geldi. Babür ordusu Afşarlardan sayıca 6 kat fazla olmasına ve 2000 fil ile desteklenmesine rağmen, Nadir Şah'ın taktiksel ustalığı ile üç saat içinde Babürlüler bozguna uğradı. Afşarlar Babür İmparatorluğunun başkenti Delhi'yi işgal ve yağma etti. Bu savaştan sonra Babür İmparatorluğu iyice zayıfladı ve kısa süre sonra yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Beridşahlar Sultanlığı</span>

Beridşahlar, Hindistan'ın güneybatısında Bidar bölgesinde kurulan sultanlık. Behmeni Sultanlığı'nın veziri olan Kasım Bey Beridü'l-Memalik ismindeki bir Türk Beyi tarafından kuruldu (1492). Başlangıçta göstermelik olarak Behmenilere tabi olan Beridşahlar, 1527 yılında bağımsızlıklarını ilan ettiler. Adını Kasım Beyin unvanından alan Beridşahlar Hanedanı, 1619 yılında Babür Sultanı Cihangir Şah tarafından ortadan kaldırılıncaya kadar, 127 sene hükümran oldu.

<span class="mw-page-title-main">Clifford Edmund Bosworth</span> İngiliz tarihçi (1928–2015)

Clifford Edmund Bosworth FBA, İngiliz tarihçi ve oryantalistti.

<span class="mw-page-title-main">Sultankulu Kutubşah</span>

Sultankulu Kutubşah veya Sultankulu Bey Baranlı veya Sultankulu Kutbü'l-Mülk (1445-1543), 1518'den 1687'ye kadar güney Hindistan'ı yöneten Kutbşahlar hanedanının kurucusudur. Türkmen kökenlidir ve İran'da doğmuştur. Başlangıçta Behmeni sultanına hizmet etmekteydi ve bir askeri unvan olan Kutbü'l-Mülk unvanını almıştır; daha sonrasında Golkonda'ın kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Behmeni Sultanlığı</span>

Behmeni Sultanlığı, Güney Hindistan'daki Dekan yaylası bölgesinde kurulan Farslaşmış Türk Sünni Müslüman imparatorluğudur. Deccan'daki ilk bağımsız Müslüman krallığıydı ve Hindu rakipleri Vijayanagara ile var olan daimi savaşlarıyla biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Dekken-Safevî ilişkileri</span>

Safevi-Dekkan ilişkileri — Safevi devleti ile Dekkan sultanlıkları arasındaki ikili ilişkiler öngörülmektedir. Dekkan saltanatlarının çoğu Şii hanedanları tarafından yönetiliyordu. Bu hanedanların en faal ve güçlüsü olan Kutbşahlar veya diğer adlarla Adil Şahlar, Karakoyunluların soyundan gelenler olup, bunu mektuplarında özel bir gurur kaynağı olarak belirtmişlerdir.

Talikota Muharebesi, Vijayanagar İmparatorluğu ile Dekkan sultanlıkları ittifakı arasında yapılan bir dönüm noktası muharebedir. Savaş, Aliya Rama Raya'nın yenilgisiyle sonuçlandı ve bu, yönetimin nihai olarak çökmesine ve Deccan siyasetinin yeniden yapılandırılmasına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Hanedanı</span>

Seyyid hanedanı, 1414-1451 yılları arasında hüküm süren Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nın dördüncü hanedanıydı. Tuğluk ve Timurlular'ın Multan valisi Hızır Han tarafından kuruldu. Tuğluk Hanedanı'nın yerini aldılar ve Sultanlığı Timurlular'a bağlı bir Vasal devlet olarak yönettiler. 1451’de Alaeddin Alem Şah, Sultanlığı Ludî Hanedanı'na devretti.

<span class="mw-page-title-main">Hızır Han (Seyyid Hanedanı)</span>

Timur'un işgalinden ve Tuğluk hanedanının yıkılmasından kısa bir süre sonra Hızır Han, kuzey Hindistan'da Delhi Sultanlığı'nın Seyyid hanedanını kurdu.