İçeriğe atla

Yusuf İzzeddin Efendi

Yusuf İzzeddin Efendi
Osmanlı Ordusu Müşiri
Veliaht-ı Saltanat
Ekim 1908 tarihli Resimli Kitab dergisinde Şehzade Yusuf İzzettin Efendi
Doğum10 Ekim 1857
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1 Şubat 1916 (58 yaşında)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
HanedanOsmanlı Hanedanı
BabasıPadişah Abdülaziz
AnnesiDürrinev Kadınefendi
DiniSünni İslam
MeslekAsker, siyasetçi, diplomat
Askeri kariyer
Yusuf İzzeddin Efendi'nin portresi, Windsor 1911
Bağlılığı Osmanlı İmparatorluğu
Hizmet yılları1871–1916
RütbesiMüşir
Komutası1. Ordu

Yusuf İzzeddin Efendi (Osmanlıca: يوسف عز الدین افندی; 10 Ekim 1857 - 1 Şubat 1916) Türk asker ve Osmanlı Hanedanı mensubu. Osmanlı padişahı Sultan Abdülaziz'in henüz şehzade iken doğan oğludur. Beklenmedik bir şekilde öldüğünde Osmanlı Hanedanı'nın en büyük erkek çocuğu olarak veliaht sıfatını taşıyordu.[1]

15 Mayıs 1909 tarihli Şehbal dergisinde Şehzade Yusuf İzzettin

Yaşamı

10 Ekim 1857 tarihinde Dolmabahçe Sarayı'nda doğdu. Babası Abdülaziz, annesi ise Dürrinev Başkadınefendi'ydi.[2] Doğduğunda amcası Abdülmecid padişah olarak hüküm sürmekteydi. Babası Abdülaziz gibi şehzadelerin tahta çıkana kadar çocuk sahibi olmamaları kuralı geçerliydi. Yusuf İzzeddin Efendi bu kurala aykırı olarak doğmuştu. Bu nedenle babasının tahta çıktığı 1861 yılına kadar dört yıl boyunca varlığı gizlendi. 10 yaşındayken babasıyla birlikte Avrupa gezisine katıldı.[3] 14 yaşındayken 1 Eylül 1871 tarihinde babası Sultan Abdülaziz tarafından Müşir rütbesiyle Hassa Ordusu komutanlığına atandı ve bu görevini Ocak 1873'e kadar sürdürdü. 19 yaşındayken babası Abdülaziz tahttan indirildi ve kısa bir süre sonra makasla bilekleri kesilmiş olarak ölü bulundu. İntihar mı cinayet mi olduğu tartışmalı bu ölümden sonra, genç yaşta babasız kaldı.

Babasının ölümünden sonra tahta çıkacak padişahı belirlemek için, o dönemde geçerli olan hanedanın en yaşlı erkeğinin tahta çıkması kuralı kullanıldı. Bu kural uyarınca Abdülaziz'in ölümünden sonra, önce amcasının oğulları V. Murad ve II. Abdülhamid sırasıyla tahta çıktılar. Daha sonra da V. Mehmed 27 Nisan 1909 tarihinde tahta çıktığı zaman hanedanın padişahtan sonraki en yaşlı erkeği olarak veliaht durumuna yükseldi. Osmanlı Devleti'ni yurt dışında çeşitli törenlerde veliaht sıfatıyla temsil etti. 1910 yılında Birleşik Krallık kralı VII. Edward'ın cenaze, 1911 yılında da V. George'un taç giyme törenlerinde bulundu.

I. Dünya Savaşı yılları sırasında Enver Paşa'nın izlediği siyasete ayrı düştü ve onu sertçe eleştirdi.[4] Hükûmet işleriyle yakından ilgilendi. Çanakkale Savaşları sırasında bizzat cepheleri ziyaret etti. Bu ziyaretler sırasında Enver Paşa ile herkesin içinde münakaşa etti. Hükûmetten ayrı olarak barış görüşmeleri yaptı. Ancak tahta çıkamadan 1 Şubat 1916 tarihinde beklenmedik biçimde Zincirlikuyu'daki köşkünde ölü olarak bulundu. Ölüm nedeni intihara bağlı kan kaybı olarak kabul edilse de, İttihatçıların onu öldürttüğü de teoriler arasındadır. Fakat sıradaki veliaht İttihatçılarla hiç anlaşamayan VI. Mehmet Vahidettin idi. Tarihçi İlber Ortaylı ise müttefik Almanya'nın da şüpheliler arasında olduğunu iddia eder. Çünkü veliaht savaştan çekilmek ve İtilaf Devletleri ile müstakil bir anlaşma yapmaktan bahsetmekteydi. Ortaylı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun son imparatoru VI. Karl'ın bu gibi bir talebi sonrasında Almanya tarafından özür dilemek zorunda bırakılmasını örnek gösterir.[5]

II. Mahmut Türbesi'ne, babası Abdülaziz'in yanına defnedildi.

14 Nisan 1910 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Sırbistan Kralı'nın Yusuf İzzettin Efendi'yi ziyaretinden bir kare.

Girit'teki Osmanlı dönemine ait İzzeddin Kalesi onun adını taşımaktadır.

Eşleri ve çocukları

Eşleri

  • Çeşmiahu Hanım Efendi. Evlenme tarihi: 1879
  • Cavidan Hanım Efendi (12 Ocak 1870 - 1935). Evlenme tarihi: 20 Mayıs 1885
  • Emine Nazikedâ Hanım Efendi (30 Mayıs 1872 - 1946). Evlenme tarihi: 6 Temmuz 1886
  • Tazende Hanım Efendi (10 Ekim 1875 - 16 Haziran 1950). Evlenme tarihi: 15 Ekim 1892, Mezarı: Yahya Efendi Tekkesi Mezarlığı'ndadır.
  • Leman (Ünlüsoy) Hanım Efendi (6 Temmuz 1888 - 3 Ağustos 1953) Evlenme tarihi: 4 Şubat 1904

Çocukları

S.N AD Doğum Vefat Yaş Annesi Kabri
1 Şehzade Mehmed Bahaüddin Efendi Şubat 1883 8 Kasım 1883 9 Aylık Çeşm-i Ahu Hanımefendi Yahya Efendi Şehzadeler Türbesi
2 Hatice Şükriye Sultan 24 Şubat 1906 1 Nisan 1972 66 Leman (Ünlüsoy) Hanımefendi Sultan İkinci Mahmud Türbesi
3 Şehzade Mehmed Nizameddin Efendi 10 Ocak 1909 19 Mart 1933 24 Leman (Ünlüsoy) Hanımefendi İsviçre'nin Locarno şehrinde öldü. Kahire'ye defnedildi.
4 Mihrişah Sultan1 Temmuz 1916 25 Ocak 1987 71 Leman (Ünlüsoy) Hanımefendi Sultan İkinci Mahmud Türbesi

Kaynakça

  1. ^ Veliaht Yusuf İzzeddin, Tahsin Yıldırım, ISBN 9758845293.
  2. ^ "Ancestry.com Kraliyet ailelerinin soyağaçları sitesi". 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2008. 
  3. ^ "Yusuf İzzeddin Efendi'nin biyografisi". 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2008. 
  4. ^ "Veliaht cinayete kurban gitti, Mehmet Ali Eren, Aksiyon Dergisi, 2 Ocak 1999". 22 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2011. 
  5. ^ İlber Ortaylı, Atlas Tarih, s.57, no.6, 2011.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdülaziz</span> 32. Osmanlı padişahı (1861–1876)

Abdülaziz veya diğer bilinen adıyla Padişah Abdülaziz, 32. Osmanlı padişahı ve 111. İslam halifesidir. II. Mahmud ve Pertevniyal Valide Sultan'ın oğlu, Padişah Abdülmecid'in kardeşidir. Padişah Abdülaziz 25 Haziran 1861 tarihinde kardeşinin ölümü üzerine, 31 yaşında iken tahta geçmiştir. Tahttan indirilip öldürülen son padişahtır.

<span class="mw-page-title-main">VI. Mehmed</span> 36. ve son Osmanlı padişahı (1918–1922)

VI. Mehmed veya Mehmed Vahideddin, Osmanlı İmparatorluğu'nun 36. ve son padişahı ve 115. İslam halifesidir. Saltanatı döneminde, Osmanlı Devleti Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak I. Dünya Savaşı'ndan yenik ayrıldı. İstanbul'un İşgali yaşandı ve İngilizlerin baskısı üzerine Meclis-i Mebûsan kapatıldı. Anadolu'da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi ülke yönetiminde egemen olduktan sonra Vahideddin'in idaresi fiilen mümkün olmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">V. Murad</span> 33. Osmanlı padişahı (1840–1904)

V. Murad, 33. Osmanlı padişahı ve 112. İslam halifesidir. 93 gün tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid</span> 31. Osmanlı padişahı (1839–1861)

I. Abdülmecid, 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II. Mahmud'un, Bezmialem Sultan'dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı'nı ilan ettirmesiyle ünlüdür. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dört padişahının babası olarak, en çok sayıda oğlu padişahlık yapmış Osmanlı hükümdarı olan Abdülmecid, babası II. Mahmud gibi vereme yakalanmıştı. Ihlamur Kasrı'nda öldüğünde 38 yaşındaydı. Fatih'in Sultan Selim semtinde, Yavuz Selim Camii Haziresi'ne defnedildi ve bugün adı verilen bir türbesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid Efendi</span> Osmanlı Hanedanının son halifesi

Abdülmecid Efendi veya II. Abdülmecid, 32. Osmanlı padişahı Abdülaziz’in altı oğlundan biri, Osmanlı hanedanından son İslam halifesi, iki kutsal caminin hizmetkârı, 16 Mayıs 1926 ile 23 Ağustos 1944 yılları arası Osmanlı Hanedan reisi, ressam ve müzisyen. Osmanlı hanedanının tek ressam üyesidir ve döneminin Türk ressamları arasında yer almıştır. Amcasının oğlu Mehmed Vahdettin’in 4 Temmuz 1918’de tahta çıkması üzerine Osmanlı tahtının veliahdı olan Abdülmecid; bu sıfatı 1 Kasım 1922’de saltanat kaldırılıncaya kadar taşıdı. TBMM tarafından 18 Kasım 1922’de halife seçildi. Osmanlı halifeliğine resmen son veren 431 sayılı Kanun'un kabul edildiği 3 Mart 1924 tarihine kadar “halife” unvanını taşıdı. Tarihe “Son Osmanlı Halifesi” olarak geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rahîme Perestû Sultan</span> Abdülmecitin eşi, Osmanlı tarihindeki son Valide Sultan

Rahime Perestü Sultan, Osmanlı tarihindeki son Valide Sultandır. Osmanlı padişahı Abdülmecid'in eşi ve II. Abdülhamit'in manevi ve üvey annesiydi.

<span class="mw-page-title-main">II. Mahmud Türbesi</span> Türbe

II. Mahmud Türbesi, Osmanlı padişahı Abdülmecid'in babası II. Mahmud için İstanbul'da inşa ettirdiği ve sonradan diğer padişah ve Osmanlı Hanedanı üyelerinin de defnedildiği bir türbedir. 1840 yılında tamamlanan türbe İstanbul'un Fatih ilçesi Çemberlitaş semtinde Divanyolu caddesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlar saltanatı</span>

Kadınlar saltanatı, Osmanlı İmparatorluğu'nda haseki sultanların veya valide sultanların veya hanım sultanların devlet yönetimine müdahale etmeleri, zaman zaman bizzat devleti yönettikleri döneme verilmiş olan bir addır. Kanuni Sultan Süleyman, döneminde başlamış olup 1656 yılında Köprülü Mehmet Paşa'nın sadrazam oluşuna kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Selim Efendi</span>

Mehmed Selim Efendi, 34. Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in en büyük oğluydu.

Esma Sultan Osmanlı padişahı Abdülaziz'in kızıdır.

Emine Sultan, Osmanlı padişahı Abdülaziz'in kızı.

<span class="mw-page-title-main">Neslişah Osmanoğlu</span> Osmanlı Hanedanının son üyesi

Fatma Neslişah Sultan veya Neslişah Osmanoğlu, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin’in ve son halife Abdülmecit’in torunu.

<span class="mw-page-title-main">Sabiha Sultan</span> Osmanlı prensesi

Sabiha Sultan veya Rukiye Sabiha Osmanoğlu, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin’in kızı ve son İslam Halifesi Abdülmecid Efendi'nin gelini.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Necmeddin Efendi</span>

Mehmed Necmeddin Efendi Osmanlı padişahı V. Mehmed Reşad'ın ortanca oğludur. Annesi Dürr-i Aden Kadınefendi'dir. 1913'te Babasının saltanatında öldü. Kabri Eyüpsultan'da Sultan Reşat Türbesi'ndedir.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Sultan (Abdülaziz'in kızı)</span>

Saliha Sultan, Osmanlı Padişahı Abdülaziz'in kızı.

<span class="mw-page-title-main">Dürrinev Kadınefendi</span>

Dürrinev Kadınefendi, Sultan Abdülaziz'in birinci eşi ve başkadınefendi.

Hocazade Esad Efendi, Osmanlı şeyhülislamı, II. Osman'ın kayınpederi, Akile Hanım'ın babası.

Mihriban Mihrişah Sultan Osmanlı prensesi, tahtın varisi Sultan Abdülaziz'in oğlu Yusuf İzzeddin Efendi ile Leman Hanım'ın kızıdır. Müslüman aleminin son halifesi II. Abdülmecid ve Şehsuvar Hanım'ın oğlu Şehzade Ömer Faruk'un ikinci eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Nizameddin Efendi</span>

Mehmed Nizameddin Efendi, 32. Osmanlı padişahı Abdülaziz'in torunu, Osmanlı şehzadesi. Babası Sultan Mehmed Reşad döneminin Veliahtı Şehzade Yusuf İzzeddin Efendi, annesi ise Leman Hanımefendi'dir. Çamlıca köşkünde dünyaya geldi. Galatasaray talebesiyken Hanedanın 1924'te Sürgünü sonrası Mısır'a giden Şehzade vereme yakalandı. Öteden beri zayıf bünyeli Şehzade, tedavi için gittiği İsviçre'nin Locarno şehrinde bir hastane koğuşunda öldü. Kahire’ye defnedildi. 1967’de kemikleri Çemberlitaş Divanyoluʼndaki Sultan İkinci Mahmud Han Türbesi’ne atalarının yanına nakledildi.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Gevheri Sultan</span> Osmanlı prensesi, müzisyen ve bestekâr

Fatma Gevheri Sultan veya Fatma Gevheri Osmanoğlu, Osmanlı prensesi, Türk müziği sanatçısı ve bestekâr. Osmanlı İmparatorluğu'nun otuz ikinci padişahı Sultan Abdülaziz'in torunu ve Şehzade Mehmed Seyfeddin Efendi'nin kızıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.