İçeriğe atla

Yusra

Yusra, Carmel Dağı'ndaki kazılarında İngiliz arkeolog Dorothy Garrod ile birlikte çalışan Filistinli bir kadındı.1929 ve 1935 yılları arasında kazı ekibinin önde gelen bir üyesiydi. "Şimdiye kadar bulunan en önemli insan fosillerinden biri" olarak kabul edilen Tabun Mağarası'nda 120.000 yıllık bir Neandertal kafatası olan Tabun 1'i keşfetmesiyle tanınmıştır.[1]

Yusra'nın Dorothy Garrod'la çalıştığı süre zarfından önceki ve sonraki hayatı, hatta tam adı hakkında çok az şey bilinmektedir.

Karmel Dağı ve Tabun 1'in keşfi

Yusra'nın, o zamanlar Zorunlu Filistin olan Hayfa bölgesinde bulunan İjzim veya Jaba'dan olduğu varsayılmaktadır.[2] 1929'da İngiliz arkeolog Dorothy Garrod , Carmel Dağı çevresindeki bölgede kazı yapmaya başladı ve o zamanki yaygın uygulamayı takip ederek, işin büyük kısmını yürütmek için bu köylerdeki yerel işçileri işe aldı. Resmi olarak arkeoloji eğitimi almamış olsalar da bu işçiler genellikle onlarca yıllık, bazen nesiller boyu deneyime sahip yetenekli ekskavatörlerdi. Garrod, olağandışı bir şekilde, kazılarında sayıda kadını çalışması için erkeklerden katbekat fazla sayıda kadını işe almayı tercih etti. Mary Kitson Clark, bu kazıların ilk sezonunu ziyaret ettiğinde, sahadaki 'feminist' çalışma etiğine dikkat çekti: Tüm normlarının aksine bu kazı çalışmalarında erkekler küçük işler yapıyor, kadınlar ise kazı ve kayıt gibi vasıflı işleri yapıyordu. Yusra da bu kadınlardan biriydi.[3]

Yusra, 1929'dan 1935'e kadar Carmel Dağı'ndaki kazıları boyunca Garrod ile birlikte kaldı ve Tabun, El Wad, Es Skhul, Shuqba ve Kebara gibi önemli tarih öncesi kazı alanlarında çalıştı. Garrod tarafından istihdam edilen kadınların "en uzmanı" oldu [3] ve ustabaşı olarak atandı. Sık sık Garrod'un öğrencilerinden, önde gelen bir arkeolog ve yazar olarak tanınmış Jacquetta Hawkes ile birlikte çalıştı.[2]

Yusra'nın görevlerinden biri, eleme işlemine gönderilmeden önce eserler için kazılmış toprağı taramaktı. 1932'de Tabun Mağarası'nda çalışırken, parçalanmış ama çoğunlukla tam bir insan kafatasının parçası olduğu ortaya çıkan bir diş buldu.[4] Tabun 1 olarak adlandırılan kafatasının, 120.000 ila 50.000 yıl önce yaşamış dişi, yetişkin bir Neandertal'e ait olduğu saptandı.[1] Tabun 1, "Şimdiye kadar bulunan en önemli insan fosillerinden biri" olarak tanımlanmıştır.

Daha sonraki yaşam ve mirası

Yusra, Hawkes ile Garrod'un arkadaş olduğu Newnham College, Cambridge'de eğitim görme arzusunu dile getirmişti, ancak bu isteği gerçekleşmemiştir. Karmel Dağı kazıları sona erdikten sonra ona ne olduğu halen bilinmemektedir; zira 1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında Yusra'nın bulunabileceği yerler olarak hem Izjim hem de Jaba yerleşimlerinin depopülize edilmesi, Yusra'yı takip etmeye yönelik girişimleri hayal kırıklığına uğratmıştı.[2][4] Hayatı hakkında bilinen çok az şey, Kitson Clark'ın günlüklerinden, Hawkes'ın anılarından ve Garrod'un 1997'de araştırmacı Pamela Jane Smith tarafından yeniden keşfedimiş olan makalelerinden elde edilmiştir.[5][6]

Yusra, Tabun 1'i keşfetmesi ile bilime kalıcı bir katkı yaptı. Hikâyesi ise "erken dönem arkeolojiye katkısı kabul edilmemiş ve o zamandan beri büyük ölçüde unutulmuş bir kadın örneği" olarak tartışıldı.[2][7][8][9][10]

Kaynakça

  1. ^ a b "Tabun 1". Human Origins Program (İngilizce). Smithsonian National Museum of Natural History. 30 Mart 2016. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  2. ^ a b c d "Yusra". TrowelBlazers. 10 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  3. ^ a b Hamilton, Sue, (Ed.) (2007). "Pioneers in Palestine: The Women Excavators of El-Wad Cave, 1929". Archaeology and Women: Ancient and Modern issues. Publications of the Institute of Archaeology, University College London (İngilizce). Walnut Creek, CA: Left Coast Press. ss. 76-82. ISBN 9781598742244. 
  4. ^ a b A "Splendid Idiosyncrasy": Prehistory at Cambridge 1915–50. BAR British Series 485 (İngilizce). Oxford: Archaeopress. 2009. s. 85. ISBN 9781407304304. According to Jacquetta Hawkes, Yusra acted as foreman in charge of picking out items before the excavated soil was sieved; over the years, she became expert in recognising bone, fauna, hominid and lithic remains and had spotted a tooth which led to the crushed skull. Hawkes remembered talking to Yusra about coming up to Cambridge. "She had a dream. She was very able indeed. Yusra would obviously have been a Newnham Fellow." The villages of Jeba and Ljsim were destroyed in 1948 and I was unable to trace most members of the Palestinian team. 
  5. ^ "From 'small, dark and alive' to 'cripplingly shy': Dorothy Garrod as the first woman Professor at Cambridge" (İngilizce). Division of Archaeology, University of Cambridge. 12 Nisan 2005. 28 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  6. ^ Smith (1997). "Dorothy Garrod in words and pictures". Antiquity. 71 (272): 265-270. doi:10.1017/S0003598X00084891. ISSN 0003-598X. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  7. ^ Newitz (7 Temmuz 2014). "This Incredible Paleontologist Has Been Missing for Decades". io9 (İngilizce). 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  8. ^ "Telling a story of three women". Women's Views on News (İngilizce). 19 Aralık 2014. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  9. ^ "Event covers history of women". Bradford Telegraph and Argus (İngilizce). 17 Mart 2015. 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 
  10. ^ "Discovering More Women in Archaeology". GIRLS CAN! CRATE blog (İngilizce). 25 Ocak 2017. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span> Geçmişin, insanlık tarihinin maddi kültür yoluyla incelenmesi

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji, antropoloji, nümizmatik, filoloji, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Karkamış (antik kent)</span> Suriye - Türkiye sınırında, Fıratın batı kıyısında antik yerleşim

Karkamış, geçmişi Erken Bakır Çağına dek uzanan ve günümüzde Türkiye ile Suriye topraklarında yer alan antik kent. Hitit ve Asur İmparatorluğu dönemlerinde önemli bir şehir olan Karkamış, Roma döneminden sonra önemini kaybetmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kenan Erim</span> Türk arkeolog

Kenan Tevfik Erim, ismi Afrodisias kazıları ile özdeşleşmiş Türk arkeologdur.

Ulucak Höyüğü, İzmir yakınlarında, Ankara yolu üzerinde, Kemalpaşa'nın 7 km kuzeybatısındaki Ulucak köyünde bulunan bir arkeolojik yerleşimdir. İzmir sınırları içinde bilinen ilk çiftçi köy yerleşimidir.

<span class="mw-page-title-main">Mortimer Wheeler</span>

Sir Robert Eric Mortimer Wheeler(Doğumu 10 Eylül 1890 Glasgow, Ölümü 22 Temmuz 1976 Londra, İngiltere), yirminci yüzyılın en bilinen İngiliz Arkeologlarından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Beycesultan</span> Denizlinin Çivril ilçesine 5 km uzaklıkta yer alan ve Beycehöyük adıyla da anılan höyük

Beycesultan, Denizli'nin Çivril ilçesine 5 km uzaklıkta yer alan ve Beycehöyük adıyla da anılan höyükte 1954- 1959 yılları arasında İngiliz arkeologları Seton Lloyd ve James Mellaart tarafından ilk kazıları yapılan ve ikinci kazıları günümüzde Dr. Eşref Abay başkanlığındaki bir bilimsel kazı ekibi Ege Üniversitesi tarafından sürdürülen arkeolojik sit. Ayrıca höyüğün yakınında Beycesultan Türbesi yer almaktadır.

İsveç Kıbrıs Keşif Gezisi, İsveç'ten gelen bir arkeolog ekibinin sistemli bir şekilde Kıbrıs'ın antik tarihini araştırmak için düzenleniş sistemli bir projeydi. Eylül 1927 ve Mart 1931 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Einar Gjerstad, Erik Sjöqvist ve Alfred Westholm adlı üç arkeoloğun önderlik ettiği projede mimar John Lindros da yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Arkeolojik kazı</span>

Arkeolojik kazı ya da kısaca kazı, asırlarca toprak ya da su altında kalan ya da başka kültür kalıntılarınca örtülen her türlü arkeolojik yapı, belge ve diğer kalıntıları arkeolojik sit alanında arkeoloji bilimine uygun biçimde günyüzüne çıkarmak için yapılan kazma işlemidir. Arkeolojik kazılar alan arkeolojisi adı verilen özel bir çalışma alanına girer.

<span class="mw-page-title-main">Carmella</span>

Leah Van Dale ya da bilinen adıyla: Carmella, Amerikalı profesyonel güreşçi, dansçı ve manken. Günümüzde WWE güreşçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Nahal Me'arot Doğa Koruma Alanı</span> Kuzey İsraildeki Dünya Mirası ilan edilmiş İnsan Evrimi bölgesi

Nahal Me’arot / el-Mughara Vadisi Mağaraları, Kuzey İsrail'de, Hayfa yakınlarındaki Carmel Dağı'nda yer alan ve UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiş İnsan Evrimi bölgesidir. UNESCO tarafından listelenen dört mağara, Tanur/Tabun (Fırın), Gamal/el-Jamal (Deve), Nahal/el-Wad (Dere) ve Gedi/Es-Skhul (Çocuk) Mağarası'dır. Dört mağara, 2012 yılında UNESCO tarafından "olağanüstü evrensel değer" olarak ilan edildi. Mağaralar, bir doğa koruma alanı içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtarma arkeolojisi</span> Genellikle bir inşaat, yol ya da baraj inşası planlanırken tesadüfen bulunan buluntuların en kısa sürede belgelenerek kayda alınmasını amacıyla yürütülen, kâr amacı güden arkeolojik kazı çalışmaları.

Kurtarma arkeolojisi ya da diğer bilinen adlarıyla kurtarma kazıları, prevantif (önleyici) arkeoloji ya da ticari yahut sözleşmeli arkeoloji, devlet tarafından onaylanmış, kâr amacı güden arkeolojik kazı ve araştırmalara verilen addır. Bu tür kazılar bir inşaat, yol ya da baraj inşası planlanırken arazi çalışmaları sırasında tesadüfen bulunan buluntuların en kısa sürede belgelenerek kayda alınmasını amaçlamaktadır.

Ngườm, Vietnam'ın kuzeyindeki Thái Nguyên ilinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Thần Sa Nehri yakınında yer alan bir kireçtaşı kayalık üzerinde bulunan ve 1981 yılında Vietnam Arkeoloji Enstitüsü'nden bir grup arkeolog tarafından kazılar yapılan bir kaya sığınağıdır. Kazılarda, radyokarbon testlerine göre, günümüzden 23.000 yıl öncesine tarihlenen kuşbaşı taş eserler bulunmuştur. Alan, Güneydoğu Asya'daki diğer alanlara kıyasla, taş kalıntı topluluğundaki eserlerin alışılmadık derecede yüksek olması nedeniyle önemlidir.

Aygır-Cal 2, Kırgızistan'daki Orta Asya Üniversitesi (UCA) topraklarındaki Narın şehrinde yer alan tarihi bir bölgedir. Daha büyük ve daha karmaşık bir yer olan Aygır-Cal'ın bir parçasıdır. Mezolitik dönem ile Orta Çağ arasına tarihlenmektedir. Aygır-Cal, Tanrı Dağları'nda Mezolitik dönemden Türk dönemine kadar insan yerleşimine dair kanıt bulunan tek bölgedir. İlk olarak 1953 yılında Akhmat Kibirov tarafından keşfedildi. Ancak, Sovyet döneminde sit alanı kısmen tahrip edilmişti, bu nedenle sit alanını araştırmak uzun bir süre boyunca mümkün olmadı. 2012'de ilk olarak Kubat Tabaldiev'in liderliğindeki bir arkeoloji ekibi tarafından araştırıldı. Aygır-Cal 2'nin uzunluğu 300 metre, genişliği 100 metredir ve sit alanı deniz seviyesinden 2.026 metre yüksekte yer almaktadır. 2002'den beri tüm Aygır-Cal kompleksi Kırgızistan'ın Ulusal Önemli Varlıkları listesinde yer almaktadır.

Njoro Nehri Mağarası, Kenya, Mau Escarpment'da yer alan, ilk olarak 1938'de Mary Leakey ve kocası Louis Leakey tarafından kazılan bir arkeolojik sit alanıdır. Kazılar sonucunda, Elmenteitan çobanlarının günümüzden yaklaşık 3350-3050yıl önce Pastoral Neolitik dönemde oluşturduğu bir toplu yakma alanını ortaya çıkarıldı. Kazılarda ayrıca çanak çömlek, boncuklar, taş kaseler, sepet işi, havaneli ve pullar ortaya çıkarıldı. Leakeys'in kazısı, bölgedeki antik boncukları ve aletleri ortaya çıkaran en eski kazıydı ve 1950'de daha sonra yapılan bir araştırma, Doğu Afrika'da radyokarbon tarihlemesini kullanan ilk araştırma oldu.

<i>Kazı</i> (film) 2. Dünya Savaşı öncesindeki gerçek olayı konu alan bir İngiliz filmi

Kazı, 2021 İngiliz yapımı biyografi-dram filmi. Konusu gerçek bir olaya dayanmaktadır. Simon Stone'un 2007 yılında yazdığı, aynı adlı romanından John Preston'un yeniden tasarlayıp sinemaya uyarladığı filmin başrollerinde Carey Mulligan, Ralph Fiennes, Lily James, Johnny Flynn, Ben Chaplin, Ken Stott, Archie Barnes ve Monica Dolan yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Colin Renfrew</span>

Andrew Colin Renfrew, Kaimsthorn, Baron Renfrew FBA, FSA, Hon FSA Scot İngiliz arkeolog, paleolinguist ve Muhafazakar Parti üyesi. Radyokarbon tarihleme, dillerin tarih öncesi, arkeogenetik, nöroarkeoloji ve arkeolojik alanlarda yağmanın önlenmesi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alepotrypa mağarası</span>

Alepotrypa mağarası, Mora yarımadasının Manya bölgesinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Sit alanı, ilk çiftçilerin yaşadığı bir yer olmasının yanı sıra, mezar alanı ve ibadet alanı olarak da kullanılmıştır. Arkeolojik kanıtlar, mağara alanının Avrupa'da günümüze kadar bulunan en büyük Neolitik mezar alanlarından biri olduğunu ortaya koydu. Bölgede MÖ 4. binyıla tarihlenen bir mezardan iki yetişkin insan iskeleti ve en az 170 ayrı kişiye ait kalıntılar bulundu. Arkeologlar, MÖ 2. binyıla tarihlenen ve Alepotrypa'da yeniden gömüldüğü anlaşılan bir Miken mezarını ortaya çıkardılar. Yeniden defin işleminin nedeni ortaya çıkarılamadı. Doğrudan bir kanıt bulunmamakla birlikte, mezar alanının Alepotrypa'yı klasik mitolojide Hades'in Tainaron'a giriş yaptığı kapıya bağladığına inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kathleen Kenyon</span> arkeolog

Dame Kathleen Mary Kenyon, Bereketli Hilal'de Neolitik kültür üzerine çalışan İngiliz arkeolog, 1952'den 1958'e kadar, eski Jericho bölgesi olan, Tell es-Sultan'ın kazılarını yönetti. 20. yüzyılın en etkili arkeologlarından biri olarak anıldı. 1962'den 1973'e kadar Oxford'daki St Hugh's College'ın müdürü olarak görev yaptı ve Oxford'daki Somerville College'da okudu.

Shahina Farid, Türkiye'deki Neolitik Dönem, Çatalhöyük kazılarında arkeolojik saha direktörü ve Proje Koordinatörü olarak yaptığı çalışmalarla tanınan bir İngiliz arkeologdur. Halen, Historic England bilimsel tarihleme çalışmalarında koordinatör olarak çalışmaktadır.

Seton Howard Frederick Lloyd,, İngiliz arkeolog. British School of Archaeology in Iraq başkanlığı, Ankara'daki İngiliz Arkeoloji Enstitüsü Müdürlüğü, Londra Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü'nde Batı Asya Arkeolojisi Profesörü (1962–1969) görevlerinde bulundu. Lloyd'un, sayısız çalışmaları arasında Türkiye'nin tarihi ve arkeolojisini incelediği kıymetli çalışmaları, Türkiye için de büyük bir öneme sahiptir. 1973 yılında bu çalışmaları nedeniyle Türkiye tarafından "Üstün Hizmet Sertifikası" ile ödüllendirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.