Yunus Hazarlı
| Yunis Şekerov | |
|---|---|
 | |
| Lakabı | Yunus Hazarlı |
| Doğum | 1893 Gence |
| Ölüm | 5 Nisan 1965 İstanbul |
| Defin yeri | Eyüpsultan Mezarlığı |
| Bağlılığı | Transkafkasya Komiserliği (1917-1918)  Azerbaycan Cumhuriyeti (1918-1920)  Türkiye (1920-1950) |
| Hizmet yılları | 1917-1950 |
| Rütbesi |  Albay |
| Birimi |  Azerbaycan Cumhuriyeti Kara Kuvvetleri  Türk Kara Kuvvetleri |
| Çatışma/savaşları | Göyçay Muharebesi (1918) Bakü Muharebesi (1918) Karabağ ve Zengezur döyüşleri (1918-1920) Gence İsyanı (1920) Karabağ isyanı (1920) Türk Kurtuluş Savaşı (1920-1923) Şeyh Said İsyanı (1925) Ağrı ayaklanmaları (1926-1930) |
| Ödülleri |  |
| Sonraki işi | Azerbaycan Kültür Derneği yönetim kurulu üyesi (1958) |
Yunis Shekerov veya Yunus Hazarlı, Azerbaycan Cumhuriyeti Ordusu'nun subayı, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Albayıdır.
Göyçay, Ucar, Ağsu, Şamahı, Gobustan ve Bakü'nün işgalden kurtarılması için yapılan savaşlara, Zengezur savaşlarına, Gence ve Karabağ ayaklanmalarına katıldı.
Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 30 yıl Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yaptı.
Hayatı ve eğitimi
Yunis Şekerov, 1893 yılında Gence şehrinde doğdu. Orta öğrenimini bitirdikten sonra Tiflis'te askeri okula girdi. 1917'de Harp Okulu'ndan mezun oldu.[1]
Askeri hizmeti
Transkafkasya Komiserliğinde
1917'de askeri okuldan mezun olduktan sonra Müslüman Kolordu'nun piyade alayında müfreze komutanı olarak göreve başladı.[1]
Azerbaycan Cumhuriyeti'nde
Müslüman Kolordu'nun Gence'ye nakledilmesinden sonra 1918'de burada kurulan Azerbaycan Özel Kolordusu'nda hizmetine devam etti. Bir süre Kafkas İslam Ordusu karargâhında posta memuru olarak görev yaptı. Haziran 1918'de V. Kafkas Tümeni'nin 13. Piyade Alayı'nın 1. Tümeninin müfreze komutanı olarak atandı. Göyçay, Ucar, Ağsu, Şamahı, Kobustan ve Bakü'nün işgalden kurtuluşu için yapılan savaşlara katıldı. Cesaretinden dolayı görev yaptığı birliğin komutanlığına atanır. 1920'de Zengezur muharebelerine atıcı tabur komutanı olarak katıldı. Daha sonra Ağdam Merkez Komutanlığına atandı.[1]
Cumhuriyetin işgalinden sonra Mayıs 1920'de Bolşeviklere karşı Gence ayaklanmasına katıldı. Birkaç gün Gence müdafaasında bulunduktan sonra Karabağ'a gitti ve burada Haziran 1920'de Nuru Paşa önderliğindeki Karabağ ayaklanmasına katıldı. Ayaklanmanın yenilgisinden sonra ülkeyi terk ederek Türkiye'ye göç etti.[2]
Türkiyede
Sovyet işgaline karşı çıkan ayaklanmaların yenilgiye uğratılmasından sonra Azerbaycan Cumhuriyeti Ordusu'nun kalan askerlerinin bir kısmı Zengezur'u geçerek Nahçıvan'a, bir kısmı da Hudaferin yönüne İran'a geçerek Türkiye'ye gittiler.[3] Azerbaycan ordusuna komuta eden Nuh bey Sofiyev Türkiye sınırlarına yaklaşırken komutayı Samet bey Rafibeyli'ye devretti. Samet Bey önderliğinde önce Doğubayazıta, ardından Haziran-Temmuz aylarında Hasankale ve Erzurum'a ulaştılar.[4] Buraya gelen Karabağ Süvari Alayı XII Tümene atandı. Alay daha sonra IX Piyade Tümeni bünyesinde Kars muharebelerine katıldı. Topçu bataryaları ve piyade müfrezeleri de diğer tümenlere katıldı.[5]
Yunis Şekerov, Türkiye'ye geldikten sonra diğer Azerbaycanlı silah arkadaşlarıyla birlikte Türk Kurtuluş Savaşı'na katıldı.[6] Kars'ın kurtuluşu için savaştı.[7] 1200 kişilik Azerbaycan birliğinde 56 subaydan biriydi.[8] Daha sonra Gürcistan'daki Türk büyükelçiliğine gönderildi. Burada istihbarat teşkilatında Miralay Kazım Direk'in emrinde çalıştı. Türk Kurtuluş Savaşı sonrasındaki hizmetlerinden dolayı "İstiklal" madalyasıyla ödüllendirildi. Savaştan sonra Kars, Ankara ve Konya'da görev yaptı. Şeyh Said, Hazo, Hajo, Dersim, Çapagçur isyanların bastırılmasında görev aldı. 1930'da Ağrı isyanının bastırılmasına II. Tabur'un VII. Tümen komutanı olarak katıldı.[2]
21 Haziran 1934'te Türkiye'de kabul edilen Soyadı Kanunundan sonra[9] "Hazarlı" soyadını aldı.
1935'te Göksun Askeri Komiserliği'nde, 1941'de tümen askeri bölge karargahında görev yaptı. Bir süre Kirşehir'in askeri komiseri olarak görev yaptı. Daha sonra Hadımköy 32. Alay Komutanlığına atandı. 1950 yılında Kurtalan Konak Komutanlığından albay rütbesiyle[10] emekli oldu.[2]
Azerbaycan Kültür Derneği'nde çalıştı. 25 Mayıs 1958'de, derneğin yıllık kongresi, Yunis Hazarlı[11] başkanlığında İstanbul'da yapıldı. Yapılan seçimler sonucunda yönetim kurulu üyeliğine Oruc Vurgun, Hasan Hazar, Saleh Gence, Füsun Odoğlu, Nuri Mugan, Ahmet Caferoğlu, Veli Orkun, Mahammadali Eldagez, Özer Yalçıngaya ve Yunis Hazarlı seçildi.[12]
5 Nisan 1965'te İstanbul'da öldü. Askeri törenle Eyüpsultan Mezarlığı'na defnedildi.[2]
Ailesi
Gence'de yaşayan Şekeroğulları soyundandır. Babası Memmed Bey, annesi Govher Hanım'dı.[1]
Yunis Shekerov, 1923'te Saadet Hanım ile evlendi. Bu evlilikten Merfua, Oral, Baykal, Ümran isimlerinde çocukları dünyaya geldi.[2]
Ödülleri
— 1923 yılında Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki hizmetlerinden dolayı "İstiklal" madalyasıyla ödüllendirildi.[2]
Kaynakça
Özel
- ^ a b c d Adalet Tahirzade, Orhan Cebrayil (2022). Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakü: Çapar nəşriyyatı. s. 133. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- ^ a b c d e f Adalet Tahirzade, Orhan Cebrayil (2022). Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakü: Çapar nəşriyyatı. s. 135. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- ^ Mehman Ağayev (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. s. 196. ISBN 9789752552364. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ Abdulhamit Avşar (2007). Türkiyənin İstiqlal müharibəsində Azərbaycan türkləri: Türkiyə arxiv sənədləri və mətbuatında: 1919-1922. Bakü: AzAtaM. s. 45. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
- ^ Mehman Ağayev (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. s. 197. ISBN 9789752552364. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ Mehman Ağayev (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. s. 198. ISBN 9789752552364. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
- ^ Rizvan Buntürk (20 Aralık 2020). "Türkiyə Cümhuriyyəti Ordu generalı, Qarabağlı — Firudin bəy Daryal" (Azerice). millikimlik.az. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Vasif Gafarov (25 Nisan 2015). "Azərbaycanlıların Türkiyəyə etdiyi yardımı Osmanlı arxivlərindən öyrənmək olar" (Azerice). Azerbaycan (gazete). 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Soy adı kanunu" (PDF), T.C. Resmî Gazete, Ankara, s. 1, 2 Temmuz 1934, 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ Orhan Cebrayil (30 Ağustos 2017). "Azərbaycanın 12 generalı, 46 polkovniki güllələndi..." (Azerice). axar.az. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Dilqəm Əhməd (28 Şubat 2022). "10 il içində 52 dəfə üsyan etmiş, yüz minlərlə qurban vermişik" (Azerice). teleqraf.com. 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ Sebahattin Şimşir (2013). Azerbaycan'ın İstiklal Mücadelesi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. s. 168. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
Genel
- Adalet Tahirzade, Orhan Cebrayil (2022). Qurtuluş Savaşının azərbaycanlı zabitləri. Bakü: Çapar nəşriyyatı. ISBN 978-9952-5513-4-1.
- Mehman Ağayev (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye Azerbaycan İlişkileri (PDF). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. ISBN 9789752552364. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
