İçeriğe atla

Yunanistan coğrafyası

Yunanistan coğrafyası
Yunanistan coğrafyası
Kıta Avrupa
Bölge Balkanlar
Yüzölçüm dünyada 96. sırada
131,940 km²
Kara : 99.1 %
Su : 0.9 %
Kıyılar 13,676[1] km
Sınırlar Bulgaristan 494 km,
Arnavutluk 282 km,
Makedonya 228 km
Türkiye 206 km,
Toplam 1,228 km
En yüksek nokta Olimpos Dağı, 2,917 m
En alçak nokta Akdeniz, 0 m
En uzun nehir Aliakmon, 297 km
En büyük göl

Yunanistan, Güneydoğu Avrupa'da Balkanlar yarımadasında bir ülkedir.[2] Kuzeyden Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Bulgaristan ile sınırlanırken, doğuda Türkiye ile komşudur. Yunanistan'ın doğusunda Ege Denizi, güneyde Girit ve Libya denizleri tarafından çevrilidir ve batıda İtalya ile Yunanistan'ı ayıran İyon Denizi bulunur.

Ülke, Balkanlar'ın en güney noktasında Akdeniz'e doğru uzanan dağlık bir yarımada ana karasından ve ondan uzanan iki küçük yarımada olan Halkidiki ve Peloponez'den oluşur. Peloponez, Korint Boğazı ile ana karaya bağlanır. Yunanistan ayrıca çeşitli büyüklüklerde birçok adaya sahiptir. En büyük adaları Girit, Eğriboz, Midilli, Rodos, Sakız, Kefalonya ve Korfu'dur. Daha küçük adalar arasında On İki Ada ve Kiklad Adaları bulunur. CIA World Factbook'a göre, Yunanistan 13,676 kilometre ile Akdeniz Havzası'ndaki en uzun sahil şeridine sahiptir.[3]

Yunanistan'ın enlemi 35°N ile 42°N arasında, boylamı ise 19°E ile 28°E arasındadır. Bu durum ve coğrafi yapısı nedeniyle ülkede önemli iklimsel farklılıklar bulunur.

Fiziksel coğrafya

Yunanistan, İyon Denizi ve Akdeniz Denizi arasında yer alan Güney Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Arnavutluk ve Türkiye arasında yer alır. Yunanistan, 3.000 adadan oluşan bir yarımada ülkesidir.

Toplam alanı 131.957 km²'dir, bunun 130.647 km²'si kara alanı ve iç sulardan (göller ve nehirler) oluşan alan ise 1.310 km²'dir. Arnavutluk (212 km), Kuzey Makedonya (234 km), Bulgaristan (472 km) ve Türkiye (192 km) ile kara sınırları toplamda yaklaşık 1.110 km ölçülür. Ülkenin toplam topraklarının %83,33'ü veya 110.496 km² ana karadır ve geri kalan %16,67'si veya 21.461 km² adalar üzerindedir.[4] Yunanistan'ın 505.572 km² münhasır ekonomik bölgesi bulunmaktadır.

Yunanistan'ın sahil şeridi 13.676 km (8.498 mil) uzunluğundadır.

Yunanistan'ın %80'i dağlık bir yapıya sahiptir. Pindos dağ silsilesi ülkenin merkezinden kuzeybatıdan güneydoğuya doğru uzanır ve en yüksek noktası 2.637 m'dir. Aynı dağ silsilesinin uzantıları, Mora Yarımadası'nın üzerinden ve Ege Denizi'nin altından geçerek, Girit dahil birçok Ege Adası'nı oluşturur ve Türkiye'nin güneyindeki Toros Dağları ile birleşir. Orta ve batı Yunanistan, birçok kanyon ve diğer karstik peyzajların kesildiği yüksek ve dik tepeler içerir. Bunlar arasında Meteora ve Vikos Kanyonu yer alır ve Vikos Kanyonu, en genişliğine göre dünyanın en derin üçüncü kanyonu olan Meksika'daki Copper Kanyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Büyük Kanyon'dan daha fazla 1.100 metreden daha dik bir şekilde aşağıya doğru uzanır.[5]

Olimpos Dağı, Yunanistan'ın en yüksek noktasıdır, aynı zamanda anakaradaki Avrupa'nın 7. en yüksek ve 9. en belirgin dağıdır (Gerlachovský štít ve ayrı bir dağ olarak Großglockner dahil).[6] Deniz seviyesinden 2.917 m yüksekliğe kadar yükselir. Rodop Dağları, Yunanistan ile Bulgaristan arasında sınır oluşturur; bu alan geniş ve yoğun ormanlarla kaplıdır.

Yunanistan'ın en alçak noktası deniz seviyesindedir.[7]

Ovalar Doğu Teselya'da, Orta Makedonya'da ve Trakya'da bulunur.

Yunanistan'ın uç noktaları

Yunanistan'ın uç noktaları:[8]

  • Kuzey: Çirmen köyü (41°45′41″ K, 26°13′15″ D)
  • Güney: Gavda adası (34°48′11″ K, 24°07′25″ D)
  • Doğu: Çamada (36°06′17″ K, 29°38′39″ D)
  • Batı: Othonoi adası (39°51′11″ K, 19°22′41″ D)

Anakara

Yunanistan anakara coğrafyası, Balkan Yarımadası'nın en güney kısmını oluşturur ve bununla birlikte iki daha küçük yarımada çıkıntısı vardır: Halkidiki ve Mora. Ülkenin kuzeyinde Makedonya ve Trakya bölgeleri bulunur. Güneyde anakara daralır ve Epir, Teselya ve Orta Yunanistan bölgelerini içerir. Burada Attika bölgesi ve başkent Atina bulunur. Daha güneyde, Mora adlı daha küçük yarımadası Korint Körfezi ve Saros Körfezi tarafından Yunan anakarasının geri kalanından ayrılır ancak Korint Kanalı tarafından birleştirilir.

Yunanistan anakara coğrafyası toplam arazinin yaklaşık %80'ini kaplar ve büyük ölçüde dağlık bir yapıya sahiptir. Yunanistan'ın en büyük dağ sırası, Epirus'u Thessaly ve Makedonya'dan ayıran Yunan anakarasının omurgası olan Pindus sıra dağlarıdır ve Dinar Alpleri'nin güney uzantısıdır. Ülkenin en yüksek dağı, Teselya'yı Makedonya'dan ayıran Olimpos Dağı'dır. Zirvesi deniz seviyesinden 2.918 m yüksekliğe ulaşarak, Balkan Yarımadası'ndaki en yüksek ikinci dağ Musala'nın (Rila Dağı'nda) ardından gelir.

Yunanistan'ın adalarının sayısı 1.200 ile 6.000 arasında değişir.[9] Seyahat rehberlerinde sıkça bahsedilen bir rakam, 1.425 adanın olduğudur ve bunlardan 166'sının yerleşim yeri olduğu söylenir.[10] Yunanistan Turizm Organizasyonu ise 6.000 rakamını bildirir ve bunlardan 227'sinin yerleşim yeri olduğunu belirtir.[11] Ancak Paris Match dergisi bu sayıyı 9.841 adaya yükseltir, bunlardan sadece 169'unun sürekli insan varlığına sahip olduğunu kaydeder.[12]

Yunan adaları, ülkenin toplam arazisinin yaklaşık %20'sini oluşturur[13] ve büyüklükleri ile iklimleri bakımından büyük farklılıklar gösterir. Ülkenin en büyük adası Girit'tir ve Eğriboz ikinci en büyük adadır. Ege Denizi'nde Rodos ve Midilli, İyon Denizi'nde Korfu ve Kefalonya gibi diğer büyük Yunan adaları bulunur. Birçok daha küçük Yunan adası gruplar veya zincirler oluşturur ve bu gruplara genellikle Ege Denizi'ndeki Kiklad Adaları ve Orta Ege Denizi'ndeki Şeytan Adaları örnek olarak verilebilir.

Adalar

Kaynakça

  1. ^ "CIA - The World Factbook". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  2. ^ "UNITED NATIONS GROUP OF EXPERTS ON GEOGRAPHICAL NAMES: Working Paper No. 48" (PDF). UN. 2006. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  3. ^ "The World Fact Book – Field Listing :: Coastline". CIA. 13 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  4. ^ Walker, H. Jesse (6 Aralık 2012). Artificial Structures and Shorelines (İngilizce). Springer Science & Business Media. ISBN 978-94-009-2999-9. 
  5. ^ Guinness World Records 2005: Special 50th Anniversary Edition
  6. ^ Schmitt A(1983)Nouvelles contributions à l'étude géologique des Pieria, de l'Olympe, et de l'Ossa (Grèce du Nord)[Ph.D. dissert.]. Mons, Belgium, Faculté Polytechnique de Mons
  7. ^ CIA. "Europe::Greece". The World Factbook. CIA. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  8. ^ "Statistical Yearbook of Greece 2009 & 2010" (PDF). Yunan İstatistik Kurumu. s. 27. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  9. ^ Marker, Sherry; Kerasiotis, Peter (2010). "Greece in depth". Nadeau, Mark (Ed.). Frommer's GreeceSınırlı deneme süresince özgürce erişilebilir, normalde ise abonelik gereklidir. Hoboken: Wiley. s. 12. 
  10. ^ Poffley, Frewin (2002). Greek Island Hopping. Thomas Cook. s. 15. 
  11. ^ Ellinikos Organismos Tourismou (EOT). "Greek islands". 3 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  12. ^ "Top 5 : Les plus belles îles grecques". parismatch.com (Fransızca). 28 Temmuz 2016. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  13. ^ Treves, Tullio; Pineschi, Laura (Ocak 1997). The Law of the Sea. ISBN 9041103260. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Girit</span> Yunanistanın en büyük, Akdenizin 5. büyük adası

Girit, Yunanistan'ın en büyük, Akdeniz'in beşinci büyük adasıdır. Ege Denizi'nin güneyinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa</span> kıta

Avrupa, kuzeyde Arktik Okyanusu, batıda Atlantik Okyanusu, güneyde Akdeniz ve doğuda Asya ile çevrili bir kıtadır. Avrupa'nın Asya'dan Ural Dağları, Ural Nehri, Hazar Denizi, Büyük Kafkaslar, Karadeniz ve Türk Boğazlarının su yolları ile ayrıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Karaburun Yarımadası</span> Türkiye de yarımada

Karaburun Yarımadası, İzmir'in batısında kuzey-güney doğrultusunda bir yarımadadır. Urla Yarımadası'nın kuzey bölümünü oluşturur. Karaburun ilçesi yarımada üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ege Adaları</span> Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan 3000e yakın ada ve kayacık

Yunanistan yarımadası ile Anadolu yarımadası arasında bulunan ve toplam alanı 23.000 kilometrekare kadar olan 3000'e yakın ada ve adacığa Ege Adaları adı verilir. Ege denizindeki adalar, yüz ölçümleri çok farklı ve sayıları çok fazla olmasına rağmen yine de gruplara ayrılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Ege Denizi</span> Akdenizin parçası olan deniz

Ege Denizi veya Türkçe diğer adı ile Adalar Denizi, Balkan ve Anadolu Yarımadaları arasında, Akdeniz'e bağlı bir denizdir. Marmara Denizi ve Karadeniz'den Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile ayrılan bu denizin kuzey sınırları karalarla çizilmiş olmakla birlikte, güney sınırlarını Yunanistan'a bağlı adalar olan Rodos ve Girit çizer. Ege Denizi'nin tüm kıyıları Türkiye ve Yunanistan ile çevrilidir. Karadeniz üzerinden taşınan petrol ürünlerinin dünya pazarına ulaşmasında başlıca yoldur.

<span class="mw-page-title-main">Mora Yarımadası</span>

Peloponez veya Mora Yarımadası, bugünkü Yunanistan'ın güneyinde, ülkenin bir kısmını oluşturan, Avrupa kıtasına bağlı olan ve Ege Denizi'nde bulunan yarımadadır. Adanın ismi Yunancada Peloponnesos (Πελοπόννησος) 'tur. Bu isim Yunancada Pelops'un Adası anlamına gelmektedir. Günümüzde Mora'nın kuzeybatı kesimi Batı Yunanistan bölgesine dahil edilmiştir. Resmi yüzölçümü toplam 15,511 m², bütün yarımada ise toplamda 21,550 m²'dir. Buna göre Mora, Yunanistan'ın Orta Makedonya ve Orta Yunanistan bölgelerinden sonra en geniş arazi yapısına sahip üçüncü bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Nakşa</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Nakşa Yunanistan'a bağlı Ege adası. Tavşan Adaları'ndan (Kiklatlar). Antik Kikladik kültürün merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Çuha Adası</span> Yunanistana bağlı ada

Çuha Adası Mora Yarımadası'nın güneyinde bulunan ve günümüzde Yunanistan sınırları içerisinde yer alan ada. Afrodit'in bu adada doğduğu rivayet edilir. Çuha Adası'nın doğu kıyıları Ege Denizi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Londra Antlaşması (1913)</span>

Londra Antlaşması, 30 Mayıs 1913 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilmesiyle sonuçlanan I. Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan Krallığı ile imzalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kıstak</span> İki kara parçasını birbirine bağlayan, iki yanı suyla kaplı, dar ve ince kara parçası.

Kıstak, berzah, deniz içinde iki adet kara parçasını birbirine bağlayan dar kara parçasıdır. Yunanistan'da Mora Yarımadası'nı Yunanistan Yarımadası'nın geri kalanına bağlayan Korint Kıstağı, Kuzey ve Güney Amerika'yı bağlayan Panama Kıstağı, Mısır'ı Afrika'ya ve Asya'ya bağlayan Süveyş Kıstağı bu coğrafi oluşumlara verilebilecek örneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Olimpos Dağı</span> Yunanistanda bir dağ

Olimpos Dağı, Yunanistan'ın en yüksek dağıdır. Selânik'in yaklaşık 80 km güneybatısında, Teselya ve Makedonya arasındaki sınırda; Larisa ve Pierya bölgeselleri arasındaki Olympus Sıradağları'nda bulunmaktadır. Ege Denizi'nin Termaikos Körfezi yakınlarındaki Olympus masifinin bir parçasıdır. Olimpos Dağı'nın 52 zirvesi ve derin boğazları vardır. En yüksek tepe olan Mytikas, "burun" anlamına gelir ve 2.917 metre (9.570 ft) yüksekliğindedir. Topografik önem açısından Avrupa'nın en yüksek zirvelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Balkanlar coğrafyası</span>

Balkanlar coğrafyası, Balkan bölgesinin çeşitlilik oluşturan coğrafi yapısıdır. Bu yapı içinde deniz etkisindeki alanlar, dağlık bölgeler, koruma alanları, düzlükler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans Yunanistanı</span>

Bizans Yunanistanı tarihi başlıca Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu ile örtüşür.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'ın adaları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yunanistan'ın adalarının sayısı 1.200 ila 6.000 arasında değişmektedir. Üzerinde yaşanılan adaların sayısının ise 166 ila 227 arasında olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'ın coğrafi bölgeleri</span>

Yunanistan'ın coğrafi bölgeleri, Yunanistan'ın tarihi ve coğrafi amaçlarla kullanılan geleneksel bölgeleridir. 1987 yılına kadar idari bölüm olup günümüzde ise resmî bir idari bölüm olmamalarına karşın gayri resmî bağlamlarda ve günlük söylemde yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vikos Kanyonu</span> Yunanistandaki bir kanyon

Vikos Kanyonu, Yunanistan'ın kuzeyinde Pindus Dağları'nda bulunan bir kanyondur. Timfi Dağı'nın güney yamaçlarından yaklaşık 20 km uzunluğunda, 120 ila 490 m arasında değişen derinlikte ve en dar bölümünde 400 metreden sadece birkaç metreye kadar genişlikte uzanmaktadır. Kanyon, Vikos-Aoos Millî Parkı'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tavuk Adası (Yunanistan)</span>

Tavuk Adası, Yunanistan'ın Orta Makedonya bölgesine bağlı Aristotelis belediyesinde bulunan bir ada ve köydür. Selanik'e 120 km uzaklıkta bulunan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarcılar Adası</span> Yunanistanda On İki Adanın parçası olan bir volkanik ada

Sakarcılar veya Yalı Adası, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir volkanik adadır.

<span class="mw-page-title-main">Kalolimni Adası</span> Yunanistanda bir ada

Kalolimnoz / Kalolimni adası / Eldeş adası, Yunanistan'da On İki Ada'nın parçası olan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Kelemez</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Kelemez, Kilimli ya da Kalimnos, Yunanistan'ın Güney Ege bölgesinde bulunan bir ada ve belediyedir. Ada, Ege Denizi'nin güneydoğusunda yer almakta olup On İki Ada'nın bir parçasıdır. Yüzölçümü 134,5 km² olan belediyenin nüfusu 2011 yılı itibarı ile 16.179'dur.