Yunanistan, dünyanın en eski şarap üretim bölgelerinden biri ve Avrupa'nın ilk şarap üretim bölgeleri arasındadır.[1][2][3][4]Yunan şarabının en eski kanıtı, şarabın ev veya toplumsal bazda üretildiği 6.500 yıl öncesine tarihlenmektedir.[5][6] Antik çağlarda, şarap ticareti yaygınlaştıkça, Akdeniz'in bir ucundan diğerine taşınıyordu; Yunan şarabı, Roma İmparatorluğu dönemindeki İtalya'da özellikle yüksek prestije sahipti. Orta çağda, Girit , Monemvasia ve diğer Yunan limanlarından ihraç edilen şaraplar, Kuzey Avrupa'da yüksek fiyatlara satılıyordu.[7][8]
Tarihçe
Şarap Tanrısı Diyonisos elinde üzümlerle, MÖ 520.
Yunanistan'da şarap yapımının kökenleri 6.500 yıl öncesine dayanmaktadır[9][10] ve şarap üretimine dair kanıtlar,[6][9][11] Yunanistan'ın dünyada keşfedilen bilinen ikinci en eski üzüm şarabı kalıntılarına ve dünyanın en eski ezilmiş üzüm kanıtına ev sahipliği yaptığını doğrulamaktadır.[9] Yunan medeniyeti Akdeniz'e yayıldıkça şarap kültürü de onu takip etti.[12] Antik Yunanlar, Vitis vinifera[12] gibi üzümleri tanıttılar ve İtalya,[13]Sicilya,[14]Güney Fransa, Batı Anadolu ve İspanya'daki çok sayıda kolonilerinde şarap ürettiler.
1937'de Tarım Bakanlığı tarafından bir Şarap Enstitüsü kuruldu. 1960'larda retsina aniden ulusal içecek haline geldi. Hızla büyüyen turizmle birlikte retsina dünya çapında Yunanistan ve Yunan şarabıyla ilişkilendirildi. Yunanistan'ın ilk Cabernet Sauvignon üzüm bağı 1963'te dikildi. 1971 ve 1972'de mevzuat, menşe yasalarını oluşturdu.
Şarap bölgeleri
Tüketicilere şarap satın alımlarının kökenlerini garanti etmek için bir adlandırma sistemi uygulandı. Adlandırma sistemi şarapları şu şekilde kategorilere ayırır:
Korunan Coğrafi Kökenler (PDO), yani Üstün Kalitenin Menşei Adı
Korunan Coğrafi Tanımlama (PGI), yani Menşei Kaliteli Şaraplar
Epitrapezios Oinos, yani bir vin de table – Yunanistan'ın bir bölgesinde sertifikalı olmayan şarap (gerçek şarap kalitesini yansıtmaz)
Epitrapezios Oinos, genellikle vidalı kapaklı kaplarda gelen normal sofra şarabı
Cava, daha prestijli, olgunlaştırılmış "rezerv" karışımları (minimum olgunlaştırma: beyazlar için bir yıl; kırmızılar için iki yıl)
Retsina, çam reçinesiyle tatlandırılmış geleneksel bir şaraptır
Başlıca şarap yetiştirme bölgeleri – Yunanistan'ın sözde isimleri – şunlardır:
Agiorgitiko üzümünden yapılmış şarap şişesiAgiorgitiko ("St. George üzümü"), çoğunlukla Peloponnese bölgesinde yetişen ve birçok stilde yumuşak, meyveli bir kırmızı üreten Nemea'ya özgü bir çeşittir. Duyusal özellikleri Beaujolais Nouveau'ya benzer ancak Fransız muadilinin aksine, St. George yaklaşık beş yıl boyunca iyi bir şekilde olgunlaşır.
Kotsifali, çoğunlukla Girit'te yetiştirilen bir çeşittir. Rengini artırmak için Mandilaria veya Syrah ile harmanlanır.
Liatiko, Girit'e özgü kırmızı bir çeşittir. Kırmızı meyve ve baharat aromalarıyla karakterize edilir ve tatlı şarap olarak yapıldığında en iyi olduğu düşünülür. Tarihsel olarak üzüm, Orta Çağ'daVenedikli tüccarlar tarafından yaygın olarak ihraç edilen, çok beğenilen, tatlı bir kırmızı şarap olan Malvasia üretmek için Mandilaria ve Kotsifali ile karışımlarda kullanılmıştır.
Limnio veya Kalambaki, Ege adası Lemnos'a özgü önemli bir kırmızı üzüm çeşididir ve 2000 yıldan uzun süredir kırmızı şarap üretiminde kullanılmaktadır. Bir çeşit şarap olarak Limnio, dolgun gövdeli, yüksek alkollü ve çok otsu olup, defne yapraklarının belirgin tadına sahiptir.
Mandilaria, amorgiano olarak da bilinir, esas olarak Rodos ve Girit adalarında yetiştirilir. Bu üzümden elde edilen şarap genellikle çok tanenlidir ve ağız hissini yumuşatmak için sıklıkla diğer üzümlerle harmanlanır.
Mavrodaphne veya "kara defne", Mora ve İyon Adaları'nda yetişen bir çeşittir. Solera tarzında yapılan değerli bir güçlendirilmiş tatlı şarap üretmek için Kara Korint frenk üzümü üzümüyle harmanlanır.
Mavroudi en eski Yunan üzüm çeşitlerinden biridir ve Odysseus'unPolyphemus'u sarhoş ettiği üzüm olduğu varsayılmaktadır. Trakya'da bulunur ancak aynı zamanda Orta Yunanistan ve Mora'da da bulunur .
Kuzey Yunanistan'da bulunan Negoska, karbonik maserasyonlu, beklenen aromalara sahip roze ve kırmızı şaraplar da üretiyor. PDO Goumenissa şarabına harmanlanıyor.
Romeiko, genellikle Girit'te, özellikle Hanya bölgesinde bulunan kırmızı bir üzümdür.
Vertzami, İyonya adası Lefkada'da üretilen tek çeşit şaraplarıyla bilinen kalın, koyu kabuklu bir üzüm çeşididir. Ayrıca, genellikle diğer Yunan şaraplarıyla harmanlandığı Orta Yunanistan ve Mora'da ve "Lefkas" olarak bilindiği Kıbrıs'ta da yetiştirilir.
Xinomavro ("ekşi siyah"), Makedonya'da Naousa kasabası merkezli baskın üzüm çeşididir. Bu çeşidin domates ve zeytini anımsatan bir damak tadı ve zengin bir tanen karakteri ile büyük bir yaşlanma potansiyeli vardır. Genellikle Nebbiolo ile karşılaştırılır .
Beyaz şarap
Assyrtiko üzümüAssyrtiko, olgunlaştıkça asiditesini koruyan çok amaçlı bir çeşittir. Karakter olarak Riesling'e benzer ve çoğunlukla ada bazlıdır, eski asmaları Phylloxera'ya dayanıklı olan Santorini adasının yerel bir çeşididir.
Athiri düşük asitli bir çeşittir ve en eskilerden biridir. Aslen Santorini'dendir, şu anda Makedonya, Attika ve Rodos'ta ekilmektedir.
Debina, esas olarak Epirus'un Zitsa bölgesinde yetişen beyaz bir Yunan şarap üzümüdür. Üzümün yüksek asiditesi, köpüklü şarap üretimine uygundur.
Lagorthi, esas olarak Mora'daki yüksek yamaçlarda (850 metre) yetiştirilen bir çeşittir. Üzüm, çok malik ve meyvemsi bir şarap üretir.
Malagousia, ağırlıklı olarak Makedonya'da yetişen, özel aroması ile zarif, dolgun gövdeli, orta üstü asiditeye ve heyecan verici aromalara sahip şaraplar üreten bir üzümdür.
Moschofilero, Peloponnese'dekiArcadia'da bulunan Mantineia'nın AOC bölgesinden bir Blanc de gris çeşididir. Şarapları hem durgun, hem de köpüklü stillerde canlı ve çiçeksi bir karakter sunar.
Robola, İyonya Adası Kefalonya'nın dağlık üzüm bağlarında en çok yetiştirilenidir. Dumanlı mineral ve limonlu bir karaktere sahiptir, deniz ürünlerini mükemmel bir şekilde tamamlar.
Roditis ("pembe" veya "roze" üzümü), Attika, Makedonya, Teselya ve Mora'da çok popüler olan bir üzümdür. Bu çeşit, narenciye aromalı zarif, hafif beyaz şaraplar üretir.
Savatiano ("Cumartesi" üzümü), Attika bölgesinde baskın beyaz üzümdür; burada mükemmel ısı direnci gösterir ve soğuk fermantasyon uygulandığında belirgin bir çiçeksi ve meyveli aroma gösterir. Soğutmadan fermente edildiğinde, Akdeniz yemeklerini iyi tamamlayan retsina veya rustik reçinesiz şaraplar üretir.
Vidiano, Girit'e özgü beyaz bir üzümdür. Şeftali, kayısı, kavun, bal ve otların karmaşık aromalarına ve orta düzeyde asiditeye sahiptir. Üzümün yetiştirilmesi zordur ve çoğunlukla Rethymno ve Heraklion çevresinde küçük ölçekte yetiştirilir.
^abŞarap Laboratuvarı Uygulamaları ve Prosedürlerine Giriş. Jean L. Jacobson (İngilizce). Springer. s. 84.
^Oxford Arkeoloji Rehberi. Brian Murray Fagan (İngilizce). Oxford Univ Pr. 1996. s. 757.
^Şarap: Bilimsel Bir Araştırma. Merton Sandler, Roger Pinder (İngilizce). CRC Press. s. 66.
İlgili Araştırma Makaleleri
Santorini, Thira ya da Santoron, Ege Denizi'nde, Yunanistan'ın 200 km güney doğusunda yer alan volkanik adalar grubu.
Misket üzüm familyası, yüzyıllardır dünyada şarap üretimi, kuru üzüm ve sofralık üzüm olarak tüketilen Vitis vinifera türüne ait 200'den fazla üzüm çeşidini içerir. Renkleri, Muscat Ottonel gibi beyazdan, Moscato Giallo gibi sarıya, Moscato rosa del Trentino gibi pembeye ve siyaha yakın olan Hamburg Misketi 'ne kadar değişir. Misket üzümleri ve şarapları neredeyse her zaman belirgin tatlı çiçek aromalıdır. Misket üzüm çeşidinin çokluğu ve sayısı belki de en eski evcilleştirilmiş üzüm çeşidi olduğunu akla getirir. Vitis vinifera üzüm çeşidindeki çoğu familyanın Misket çeşidinden geldiğine dair teoriler vardır.
Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.
Gürcistan, dünyada en erken şarap üretimine başlayan ülkelerden biridir. Transkafkasya'nın verimli vadileri 8000 yıldır üzüm yetiştiriciliğine ve şarap üretimine ev sahipliği yapmaktadır. Gürcistan tarihinde binlerce yıldır şarap üretimi ve onun önde gelen ekonomik rolü nedeniyle, Gürcistan'da şarap ulusal kimlikle iç içe ve ayrılmaz olarak kabul edilir.
Rkatsiteli, beyaz şarap yapımında kullanılan bir üzüm türüdür.
Zinfandel ya da Primitivo, şarap yapımında kullanılan kırmızı bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alan Zinfandel'in, DNA analizleri neticesinde genetik olarak Hırvat üzümleri Crljenak kaštelanski ve Tribidrag ile Puglia, İtalya'da yetiştirilen Primitivo ile eşdeğer olduğu belirlenmiştir. Avrupa Birliği, Ocak 1999'da Zinfandel'i Primitivo'nun eş anlamlısı olarak tanımlarken ticari anlaşmazlıklar nedeniyle bu süreç Amerika Birleşik Devletleri'nde daha ağır işlemektedir.
Pinot noir, Vitis vinifera türünün kırmızı şaraplık bir üzüm çeşididir. Pinot noir kelimesi, Fransızca çam ve siyah sözcüklerinden türemiştir. Adı, çam kozalağı şeklinde olan küçük ve sık taneli salkımlarından esinlenilmiştir.
Sauvignon blanc, Fransa'nın Bordeaux bölgesinin yeşil kabuklu bir üzüm çeşididir. Üzüm adını büyük olasılıkla Güney Batı Fransa'da yerli bir üzüm olarak erken kökenleri nedeniyle Fransızcada sauvage ("yabani") ve blanc ("beyaz") kelimelerinden alır. Muhtemelen Savagnin'in soyundan geliyor. Fransızca: Sauvignon blanc asması dünyanın şarap bölgelerinin birçoğuna ekilir ve gevrek, sek ve ferahlatıcı bir çeşit beyaz şarap üretir. Üzüm aynı zamanda Sauternes ve Barsac'ın meşhur tatlı şaraplarının bir bileşenidir. Sauvignon blanc, ABD'de Fransa, Şili, Romanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Bulgaristan, Washington ve Kaliforniya eyaletlerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bazı Yeni Dünya Sauvignon blanclar, özellikle California'dan, Robert Mondavi tarafından Pouilly-Fumé'ye atıfta bulunulan bir pazarlama terimi olan "Fumé Blanc" olarak da adlandırılabilir.
Cinsaut veya Cinsault Languedoc-Roussillon ve eski Fransız kolonileri arasında Cezayir, Lübnan ve Fasta ısı toleransı ve verimi yüzünden önemli bir kırmızı şaraplık üzümdür. Yumuşaklık ve buket eklemek için genellikle Grenache ve Carignan gibi üzümlerle harmanlanır.
Assyrtiko, Santorini adasına özgü şarap yapımında kullanılan beyaz bir Yunan üzüm çeşididir. Santorini'nin ve Paros gibi diğer Ege adalarının kurak volkanik kül bakımından zengin topraklarında yaygın olarak dikilir. Sıcak iklimlerde dahi asiditesini koruyabilmesi nedeniyle farklı yerlere de dikilebilmektedir. Yunanistan'ın kuzeydoğusunda yer alan Halkidiki'de bulunmaktadır.
Nebbiolo, ağırlıklı olarak Piyemonte bölgesinde yetiştirilen İtalyan kırmızı şaraplık bir üzüm çeşididir. Vitis vinifera türü içerisinde yer alır.
Yunanistan dünyadaki en eski şarap-üretim bölgelerinden birisidir ve Avrupa'da ilk şarap üretilen bölgelerden biridir. Yunan şarabı’nın en eski kanıtı, şarabın hane halkı veya topluluk temelinde üretildiği 6500 yıl öncesine tarihlenir.
Malagousia veya Malagouzia, 1970'lerde soyu neredeyse tükenmiş bir beyaz üzüm çeşididir.
Lambrusco hem bir İtalyan kırmızı şarap'lık üzüm'ün hem de esasen söz konusu üzümden yapılan şarabın adıdır. Üzüm ve şarap, Emilia-Romagna'daki dört bölgeden ve Lombardiya'daki özellikle Modena, Parma, Reggio Emilia ve Mantova merkez vilayetlerinin çevresindeki bölgeden gelmektedir.
Pinot grisi, Vitis vinifera türüne ait bir beyaz şarap üzümü çeşididir. Pinot karası çeşidinin mutant bir klonu olduğu düşünülen bu çeşidin normalde pembemsi gri bir tonu vardır ve bu da ismini açıklar ancak renkleri mavi-griden pembemsi kahverengiye kadar değişebilir. Pinot (Çam) kelimesi, üzümlerin küçük çam kozalağı biçimli salkımlarda yetişmesi nedeniyle verilmiştir. Bu üzümden üretilen şaraplar da koyu altın sarısından bakıra ve hatta açık pembe bir tona kadar değişir ve kabuk teması şarapları için daha popüler üzümlerden biridir.
Athiri veya Athiri Aspro, Rodos adasında Retsina yapmak için kullanılan beyaz bir Yunan şarap üzümüdür.
Muscat Blanc à Petits Grains, Vitis vinifera'nın Muscat ailesinin bir üyesi olan Yunan kökenli bir beyaz şarap üzümüdür. İsmi, karakteristik küçük tane boyutundan ve sıkı salkımlarından gelir. Moscato bianco, Muscat blanc, Muscat Canelli, Muscat de Frontignan, Muscat de Lunel, Muscat d'Alsace, Muskateller, Moscatel de Grano Menudo, Moscatel rosé ve Sárgamuskotály gibi çeşitli yerel isimlerle bilinir.
Viognier beyaz şaraplık bir üzüm çeşididir. Rhône Vadisi'nde Fransız şarabı Condrieu için izin verilen tek üzümdür.
Mourvèdre, Mataro veya Monastrell olarak da bilinir. Fransa'nın Rhône ve Provence bölgeleri, İspanya'nın Valensiya ve Jumilla, Bullas ve Yecla denominaciones de origen (DOs) dahil olmak üzere dünya çapında birçok bölgede yetiştirilen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Balear Adaları, Kaliforniya ve Washington ile Avustralya'nın Güney Avustralya ve Yeni Güney Galler'in bölgeleri ve ayrıca Güney Afrika. Mourvèdre, kırmızı şarap çeşitlerinin yanı sıra "GSM" karışımlarında da öne çıkan bir bileşendir. Çeşitten aynı zamanda roze ve porto tarzı fortifiye şaraplar yapılmaktadır.
Erbaluce veya Erbaluce bianca, esas olarak Canavese'deki Caluso civarındaki Piedmont bölgesinde yetiştirilen beyaz bir İtalyan şarap üzümüdür. Sek sofra şaraplarına ek olarak, passito gibi koyu altın rengine sahip tatlı şaraplar yapmak için kullanılır. Üzümün Piedmont bölgesinde uzun bir geçmişi vardır, ilk yazılı kayıt 1606'ya dayanır ve büyük olasılıkla kuzey Piedmont'un dağlık tepelerinde ortaya çıkmıştır.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
