İçeriğe atla

Yumuşatıcı

Bir çamaşır yumuşatıcı (veya yumuşatıcı), çamaşır makinesinde durulama devresi sırasında tipik olarak çamaşırlara uygulanan bir maddedir. Çamaşır deterjanı ve çamaşır suyunun aksine, kumaş yumuşatıcıları bir çeşit arıtma yardımısı olarak kabul edilebilir.[1]

Erken pamuklu yumuşatıcılar tipik olarak sabun ve zeytinyağı, mısır yağı veya donyağı ile su emülsiyonuna dayanırlar. Yumuşatıcı bileşikler, çeşitli kumaşlara afinitesi bakımından farklılık gösterir. Bazıları selüloz esaslı lifler (yani pamuk) üzerinde daha iyi çalışır, diğerleri naylon, polietilen tereftalat, poliakrilonitril ve başka hidrofobik malzemelere daha yüksek afiniteye sahiptir.[2] Polydimetilsiloksan gibi silikon bazlı bileşikler, liflerin yağlanmasıyla çalışır. Üreticiler, amin veya amid içeren fonksiyonel gruplar ile türevleri de kullanırlar. Bu gruplar yumuşatıcının kumaşa bağlanmasını geliştirir.

Yumuşatıcılar sıklıkla hidrofobik olduğundan, genellikle bir emülsiyon formunda meydana gelirler. İlk formülasyonlarda, emülsifiye edici maddeler olarak sabunlar kullanılmıştır. Emülsiyonlar genellikle opak, sütlü sıvılardır. Bununla birlikte, hidrofobik damlacıklarının büyük ölçüde küçük olduğu teyit edilecek kadar spesifik olmayan mikroemülsiyonlar da vardır.[3] Mikro emülsiyonlar, küçük partiküllerin fiberlere nüfuz etme yeteneklerinin artmasını sağlar. Üreticiler genellikle bir emülsiyonlaştırıcı olarak katyonik ve iyonik olmayan yüzey aktif maddelerin bir karışımını kullanırlar. Başka bir yaklaşım, bir polimerik ağ, bir emülsiyon polimeridir.[4]

Yumuşatıcı kimyasallara ek olarak, kumaş yumuşatıcılar silikon bazlı köpük önleyici maddeler, emülsiyon stabilizatörleri, kokular ve renkler için optimum pH'yi korumak amacıyla asitler veya bazlar içerebilir.

Katyonik yumuşatıcılar

Durulayıcı yumuşatıcılar genellikle ana aktif bileşen olarak kuaterner amonyum tipinde katyonik yüzey aktif maddeler içerir. Katyonik yüzey aktif maddeler, doğal elyaflara (yün, pamuk) iyi yapışır, ancak daha az sentetik elyaflara yapışır. Katyonik yumuşatıcılar, deterjanlarda anyonik yüzey aktif maddelerle uyumsuzdur, çünkü katı bir çökelti oluşturmak için bunlarla bir araya gelirler.[5] Bu, yumuşatıcının durulama döngüsüne eklenmesini gerektirir. Yumuşatıcı, havluların ve mikrofiber bezin işlevini olumsuz yönde etkiler, tekstil ürünlerinin emiciliğini azaltır.

Eskiden, Avrupa, ABD ve Japonya'daki çoğu yumuşatıcının aktif maddesi, ditalovdimetilamonyum klorür (DTDMAC) ve distearildimetilamonyum klorür (DSDMAC) idi. Kötü biyo-bozunurluklarından ötürü, bunlar 1980 ve 1990'larda kolayca biyolojik olarak parçalanabilen esterquats ile değiştirildi.[6]

% 4–8 aktif madde içeren geleneksel yumuşatıcılar, birçok ülkede kısmen% 12-30 aktif maddeye sahip yumuşatıcı konsantrelerle kısmen değiştirilmiştir.

  • Kumaş yumuşatıcılar olarak kullanılan katyonik yüzey aktif maddeler
  • Dietil ester dimetil amonyum klorür (DEEDMAC)
    Dietil ester dimetil amonyum klorür (DEEDMAC)
  • TEAQ (triethanolamine quat)
    TEAQ (triethanolamine quat)
  • HEQ (Hamburg esterquat)
    HEQ (Hamburg esterquat)
  • Distinildimetilamonyum klorür (DSDMAC)
    Distinildimetilamonyum klorür (DSDMAC)

Anyonik yumuşatıcılar

Anyonik yumuşatıcılar ve antistatik maddeler, örneğin, monoesterlerin, fosforik asit diesterlerinin ve yağlı alkollerin tuzları olabilir. Bunlar genellikle geleneksel katyonik yumuşatıcılar ile birlikte kullanılır. Katyonik yumuşatıcılar, deterjanlarda anyonik yüzey aktif maddelerle uyumsuzdur, çünkü katı bir çökelti oluşturmak için bunlarla bir araya gelirler.[7] Bu durulama döngüsüne eklenmelerini gerektirir. Anyonik yumuşatıcılar, anyonik yüzey aktif maddeler ile doğrudan birleştirilebilir. Diğer anyonik yumuşatıcılar simektit killere dayanabilir. Etoksile fosfat esterleri gibi bazı bileşikler yumuşatıcı, anti-statik ve sürfaktan özelliklerine sahiptir.

Kaynakça

  1. ^ "Fabric Care". Persil (İngilizce). 11 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 
  5. ^ Ackerman, Jeannene A. (1 Haziran 1983). "How to choose cationics for fabric softeners". Journal of the American Oil Chemists’ Society (İngilizce). 60 (6): 1166-1169. doi:10.1007/BF02671352. ISSN 1558-9331. 
  6. ^ Sadek, Roqaya (1 Ocak 2012). "Effect of fabric softener on properties of a single jersey knitted fabric made of cotton and spandex yarn". International Journal of Clothing Science and Technology. 24 (4): 251-272. doi:10.1108/09556221211232847. ISSN 0955-6222. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2018. 

Galeri

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antiseptik</span>

Antiseptikler enfeksiyon, septisemi veya çürümeyi önlemek amacıyla canlı dokuya uygulanan mikrop karşıtı (antimikrobiyal) maddelerdir. Vücuttaki mikroorganizmaları öldüren antibiyotikler ile canlı olmayan nesnelerde bulunan mikroorganizmaları öldürmekte kullanılan dezenfektanlarla karıştırılmamalıdırlar. Bazı antiseptikler gerçekten mikrop öldürücüyken, yani mikropları öldürebilirken (bakteriyosidal), diğerleri bakteriyostatiktir ve sadece mikropların gelişimini önler veya baskılar. Antibakteriyeller sadece bakterilere karşı kullanılabilen antiseptiklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sabun</span> Bir temizlik maddesi

Sabun, uzun zincirli organik yağ asitlerinin Na veya K tuzlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Stearik asit</span> doymuş bir yağ asidi

Stearik asit, CH3(CH2)16COOH formülüyle gösterilen doymuş bir yağ asididir. Çoğu hayvan ve bitkiden elde edilen katı-sıvı yağlarda, ekseriya gliserid stearin şeklinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Akrilik elyaf</span> Yalıtkan sentetik elyaf

Akrilik lifler, ortalama molekül ağırlığı ~100.000, yaklaşık 1900 monomer birimi olan polimer'den (poliakrilonitril) yapılan sentetik lifleridir. ABD'de bir elyafa "akrilik" denmesi için, o polimerin en az %85 akrilonitril monomer içermesi gerekir. Tipik komonomerler, vinil asetat veya metil akrilattır. DuPont, 1941'de ilk akrilik elyafları yapmış ve bunları Orlon adıyla tescillemişti.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum karbonat</span> inorganik bileşik

Sodyum karbonat, (çamaşır sodası, kristal soda ve soda külü olarak da bilinir) Na2CO3 formülüne sahip değişik hidratları olan bir inorganik bileşiktir. Bütün formları beyaz, suda çözünür tuzlardır. Tüm formları güçlü bir alkali tada sahiptir ve suda orta derecede alkali çözeltiler verir. Tarihsel olarak sodyum bakımından zengin göl sularından veya sodyum bakımından zengin topraklarda yetişen bitkilerin küllerinden çıkarıldı. Bu sodyum açısından zengin bitkilerin külleri, potas üretmek için kullanılan odun küllerinden belirgin şekilde farklı olduğundan, "soda külü" olarak anıldı. Günümüzde ise, Solvay işlemi ile sodyum klorür ve kireç taşından büyük miktarlarda üretilmektedir.

Haşıllama, dokuma öncesi yapılan bir dokuma hazırlık işlemidir. Çözgü ipleri dokuma sırasında sürtünmeye ve gerilime maruz kalır. İpliklerin direncini artırmak için haşıllama işlemi gereklidir. Haşıllamadaki amaç, dokuma sırasındaki yıpratıcı etkilerden iplikleri korumaktır. Haşıl, kumaşa sert bir tutum verir ve kumaşı hidrofoblaştırır

<span class="mw-page-title-main">Yüzey aktif madde</span>

Yüzey aktif madde suda veya sulu bir çözeltide çözündüğünde yüzey gerilimini etkileyen kimyasal bileşik. Yüzey aktif maddeler aynı zamanda iki sıvı arasındaki yüzeylerarası gerilimi de etkiler. Yüzey aktif maddenin İngilizce karşılığı olan surface active agent sözcüklerinin harflerinden oluşan bir kısaltma olan surfactant (surfaktan) kelimesi de yüzey aktif madde yerine kullanılır. Su içerisinde kendi kendine "oto-organize" olabilen yüzey aktif maddeler suyu seven (hidrofilik) ve suyu sevmeyen (hidrofobik) kısımlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Yün</span>

Yün bazı memelilerden elde edilen hayvansal kıl kökenli doğal bir elyaf türü. Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysilerin üretiminde kullanılır. Yün elyafı koyundan genellikle canlı hayvanlardan kırkılmak suretiyle olmak üzere değişik yöntemlerle elde edilir. Bu tür yüne kırkım yünü denir. Bu yünün ticari değeri diğer yöntemlerle elde edilenlerinkinden yüksektir. Kasaplık hayvanların kesildikten sonra derilerinin işlenmesi ile elde edilen yüne ise tabak yünü veya kasapbaşı yünü denir. Herhangi bir nedenle ölmüş hayvanın postundan elde edilen yün ise post yapağısı adını alır. Tabak yünü veya post yapağısı (yapak) deriden yolunarak alınmışsa kıl köklerini de içerdiğinden kırkım yününe göre daha düşük kalitelidir.

Koloidal silikalar ince amorf, gözeneksiz ve genellikle küresel, sıvı fazda silika parçacıklardır.

<span class="mw-page-title-main">Cillit Bang (marka)</span>

Cillit Bang tüketici ürünleri üreticisi Reckitt Benckiser tarafından satılan bir dizi temizlik ürününün markasıdır. Marka adı altında pazarlanan ürünler arasında bir yağ giderici, temizleme kristalleri, kireç, pas, küf ve küf mantarı çözücü bulunur. Birçok ülkelerde Easy-Off Bam veya Easy-Off Bang isimleriyle pazarlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çamaşır deterjanı</span>

Çamaşır deterjanı çamaşır yıkamak için eklenen bir tür deterjan veya temizlik maddesidir. En yaygın kullanılan leke çıkarma ürünlerinden biridir. Deterjan hâlâ toz halinde satılırken, sıvı deterjanlar 1950'lerde piyasaya sürülmesinden bu yana birçok ülkede büyük pazar paylarını almaktadır. El yıkama ve çamaşır makinesi için mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Bulaşık temizleyicisi</span> Bulaşık temizleyicisi bulaşık yıkamak için kullanılan bazik bir deterjandır.Cildi tahriş etmez ancak cilde çok fazla temas ettirilmesi gerekir. Bulaşık temizleyicileri yüksek oranda köpük oluşturan bir karışımdır.

Bulaşık temizleyicisi bulaşık yıkamada kullanılan bir deterjandır. Genellikle, cilt tahrişi düşük olan yüzey aktif maddelerin yüksek oranda köpük yaratan bir karışımıdır ve esas olarak lavabo veya kasede tabak, bardak, çatal bıçak takımı ve mutfak malzemesi yıkamak için kullanılır. Birincil kullanımının yanı sıra bulaşık yıkama, kabarcık oluşturma, yağdan etkilenen bulaşıkların yıkanması ve temizlenmesi gibi çeşitli gayri resmi uygulamalara da sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Bulaşık deterjanı</span>

Bulaşık deterjanı bulaşık makinesinde bulaşık yıkamak için yapılmış bir deterjandır. Bulaşık deterjanı, bulaşıkları yıkamak için yapılan sıvı bulaşık temizleyicisinden farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ağız bakım suyu</span> Ağız temizliği yapmak için kullanılan bir sıvı

Ağız bakım suyu, ağızda tutulan veya ağız çevresi ile yıkanarak, perioral kasların azaltılması veya başın hareket ettirilmesiyle oluşan sıvı bir maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Su yumuşatma</span> Sert sudan pozitif katyonların çıkarılması

Su yumuşatma, su arıtma zamanı kalsiyum, magnezyum ve diğer bazı metal katyonların sert su içerisinde uzaklaştırılmasıdır. Elde edilen yumuşak su, sabun kalsiyum iyonlarını paspaslamakla israf edilmediğinden, aynı temizlik çabası için daha az sabun gerektirir. Yumuşak su ayrıca borularda ve bağlantı parçalarında kireç birikmesini azaltarak veya ortadan kaldırarak sıhhi tesisatın ömrünü uzatır. Su yumuşatma, genellikle kireç yumuşatma veya iyon değiştirme reçineleri kullanılarak gerçekleştirilir, ancak su filtreleri sistemlerinde nanofiltrasyon veya ters osmoz membranları kullanılarak giderek daha fazla yapılır.

Lipofili veya lipofiliklik, kimyasal bir bileşiğin yağlarda, lipitlerde ve heksan ya da toluen gibi polar olmayan çözücülerde çözünme kabiliyetini ifade eder. Bu tür polar olmayan çözücüler lipofiliktir ve "benzer benzerde çözünür" aksiyomu genellikle doğrudur. Bu nedenle lipofilik maddeler diğer lipofilik maddelerde çözülme eğilimindedir, fakat hidrofilik maddeler suda ve diğer hidrofilik maddelerde çözülme eğilimindedir.

Emülsiyon polimerizasyonu genellikle su, monomer ve yüzey aktif madde içeren bir emülsiyon ile başlayan bir tür radikal polimerizasyondur. En yaygın emülsiyon polimerizasyonu tipi, su içinde yağ emülsiyonu olup, bu polimerizasyon tipinde monomer damlacıkları, su fazı içinde olan yüzey aktif cisimleri ile emülsiyon haline getirilir. Bazı polivinil alkoller veya hidroksietil selüloz gibi suda çözünen polimerler, emülsiyonlaştırıcı/stabilizatör olarak kullanılabilir. "Emülsiyon polimerizasyonu" adı, tarihsel bir yanlış anlamadan kaynaklanan, hatalı bir adlandırmadır. Polimerizasyon aslında emülsiyon damlacıklarında meydana gelmez, işlemin ilk birkaç dakikasında kendiliğinden oluşan lateks/kolloid parçacıklarında gerçekleşir. Bu lateks partikülleri tipik olarak 100 nm büyüklüğünde olup birçok polimer zincirinden oluşurlar. Her partikül yüzey aktif madde ('sabun') ile çevrili olduğu için partiküllerin birbiriyle pıhtılaşması önlenir; yüzey aktif maddenin üzerindeki elektrik yükü diğer partikülleri elektrostatik olarak iter. Sabun yerine suda çözünür polimerler stabilizatör olarak kullanıldığında, parçacıklar arasındaki itme, suda çözünür polimerlerin parçacığın üzerinde diğer parçacıkları iten bir 'tüylü tabaka' oluşturması ile olur. Bunun nedeni parçacıkları bir araya getirmenin tüylü tabakadaki polimer zincirlerinin sıkıştırılmasını gerektirmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum klorür</span> NaCl formülüne sahip kimyasal bileşik

Sodyum klorür, yaygın olarak 'tuz' ismiyle bilinen kimyasal formülü NaCl; 1/1 oranında sodyum ve klorür iyonları olan iyonik bileşik. Molar kütleleri sırasıyla 22.99 ve 35.45 g/moldur. 100 g NaCl, 39.34 g Na ve 60.66 g Cl içerir. Sodyum klorür, deniz suyunun tuzluluğundan ve birçok çok hücreli organizmanın hücre dışı sıvısından en çok sorumlu olan tuzdur. Yenilebilir sofra tuzu biçiminde yaygın olarak bir çeşni ve gıda koruyucusu olarak kullanılır. Birçok endüstriyel proseste büyük miktarlarda sodyum klorür kullanılır ve daha ileri kimyasal sentezler için hammadde olarak kullanılan sodyum ve klor bileşiklerinin ana kaynağıdır. Sodyum klorürün ikinci bir ana uygulaması donma sıcaklığı altındaki havalarda yolların buzunun çözülmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Su sertliği</span>

Suyun sertliği veya sert su, yüksek mineral içeriğine sahip sudur. Suyun sertliği, büyük ölçüde kalsiyum ve magnezyum karbonatlar, bikarbonatlar ve sülfatlardan oluşan kireç taşı veya alçıtaşı birikintilerinden su sızdığında oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Sulu çözelti</span> çözücünün su olduğu çözelti

Sulu çözelti, çözücünün su olduğu bir çözeltidir. Çoğunlukla kimyasal denklemlerde ilgili kimyasal formüle (aq) eklenerek gösterilir. Örneğin, sodyum klorür (NaCl) olarak da bilinen sofra tuzunun sudaki çözeltisi Na+(aq) + Cl-(aq) şeklinde gösterilir. Aqueous kelimesi (aqua'dan gelir) suya ait, su ile ilgili, suya benzer veya suda çözünmüş anlamına gelir. Su mükemmel bir çözücü olduğundan ve aynı zamanda doğal olarak bol bulunduğundan, kimyada her yerde bulunan bir çözücüdür. Deneylerde çözücü olarak sıklıkla su kullanıldığından, çözücü belirtilmediği sürece çözelti kelimesi sulu bir çözeltiyi ifade eder.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.