İçeriğe atla

Yumjaagiin Tsedenbal

Yumjaagiin Tsedenbal (Moğolca:Юмжаагийн Цэдэнбал, Jumƶaagiin Cedenbal), (17 Eylül 1916 – 20 Nisan 1991) 1940'tan 1984'e kadar Moğol Halk Cumhuriyeti'nin lideriydi. Siyasi hayatı boyunca Halkın Büyük Hural Başkanlığı Başkanlığı (devlet başkanı), Moğolistan Başbakanı (hükûmet başkanı) olarak görev yaptı ve Moğol Halk Devrimci Partisi Genel Sekreteriydi. Herhangi bir Doğu Bloku ülkesinin en uzun süre hizmet veren lideriydi ve Ağustos 1984'teki sınır dışı edilinceye kadar 44 yıldan fazla görev yaptı.

Tsedenbal, resmi olarak yaşlılığı ve zihinsel zayıflığı nedeniyle, ancak en azından kısmen Leonid Brejnev'in Mart 1982'deki Taşkent konuşmasıyla başlayan Çin-Sovyet yakınlaşma sürecine karşı çıkması nedeniyle, Ağustos 1984'te Sovyet sponsorluğundaki bir hareketle emekliliğe zorlandı. Jambyn Batmönkh, MPRP'nin genel sekreteri oldu. Tsedenbal, Vietnam Devlet Konseyi Başkanı Trường Chinh'i kabul ettikten bir ay sonra ve Halhin Gol Muharebesi'ndeki Sovyet-Moğol zaferinin 45. yıldönümü onuruna bir törene katılmasından sadece birkaç gün önce görevden alındı.[1]

Tsedenbal, ölümüne kadar Moskova'da kaldı; vücudu gömüldüğü Moğolistan'a getirildi.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan</span> Doğu ve Orta Asyada yer alan karasal bir ülke, devlet

Moğolistan, Doğu ve Orta Asya'da bulunan denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke toprakları tarihî Dış Moğolistan bölgesine denk düşer. Kuzeyde Rusya; güney, doğu ve batısında Çin'e bağlı İç Moğolistan ile Sincan Uygur Özerk Bölgesi vardır. Moğolistan'ın Kazakistan'a sınırı olmamasına rağmen ülkenin en batısı Kazakistan'ın doğu ucuna 37 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca Kazakistan'dan sonra denize kıyısı olmayan en büyük ikinci ülkedir. Yüzölçümü 1.564.116 kilometre kare, nüfusu 3,3 milyon civarı olan Moğolistan, en geniş on dokuzuncu ülke ve en seyrek nüfuslu ülkedir. Ülke çok az ekilebilir toprağa sahiptir. Topraklarının çoğu bozkırdır. Kuzey ve batıda dağlar ve güneyde Gobi Çölü bulunur. Ulan Batur, ülkenin başkentidir ve yaklaşık olarak ülke nüfusun %38'ine ev sahipliği yapar. Ayrıca dünyanın en soğuk başkentlerinden biridir. Moğolistan yarı başkanlık sistemi ile yönetilen cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Nikita Kruşçev</span> 1953ten 1964e kadarki Sovyetler Birliği lideri

Nikita Sergeyeviç Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri. Doğru okunuşu ve Türkçe yazım kurallarına göre soyadının doğru yazılışı Hruşçov olmasına rağmen, Türkçeye İngilizce Khrushchev kelimesinin okunuşu olan Kruşçev kelimesi geçmiş ve yaygınlık kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Çernenko</span> Sovyetler Birliği lideri (1984–1985)

Konstantin Ustinoviç Çernenko, - Sovyet devlet adamı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri. Yüksek Sovyet Başkanı. Politbüro üyesi (1978-1985).

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri</span> Fiilen Sovyetler Birliğinin lideri

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri, 1924'ten 1991'de birliğin dağılmasına kadar, makam sahibi Sovyetler Birliği'nin tanınmış lideriydi. Genel Sekreter Komünist Parti'yi doğrudan tek başına kontrol ediyordu. Bununla birlikte, parti siyasi güç üzerinde tekele sahip olduğundan, Genel Sekreter Sovyetler Birliği hükûmetini yürütme kontrolüne sahipti. Makamın devletin hem dış hem de iç politikalarını yönlendirme kabiliyeti nedeniyle Sovyetler Birliği'nin fiili olarak en yüksek makamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği devlet başkanları listesi</span>

SSCB Devlet Başkanı hukuken devletin en üst otoritesidir. 69 yıllık SSCB tarihinde dört farklı adla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği'nin yaklaşık yetmiş yıllık tarihinin hiçbir döneminde ülkenin resmî bir lideri olmadı ve devlet başkanı de facto olarak yöneticilik yaptı, çünkü ülkedeki siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem pratikte üst düzey liderler bulunmaktaydı ve bu liderlerin genellikle Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamları vasıtasıyla sorumlukları ve yetkileri bulunurdu. Devletin kuruluşunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) öncü parti ilkesine uygun olarak devletin ana yönetim organı olarak konumlandı ve bu durum Sovyet Anayasası 6. maddesi ile anayasal olarak koruma altına alındı. Böylelikle SBKP toplumunda öncü rolü oynayan parti olarak tek parti yönetimi ile devlet yönetiminde söz sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Moğol Halk Partisi</span> Moğolistanda siyasi parti

Moğol Halk Partisi, eskiden Moğol Devrimci Halk Partisi (Moğolca: Монгол Ардын Хувьсгалт Нам, Moğolistan'da siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">James Michel</span> Seyşeller devlet başkanı (2004-2016)

James Alix Michel, Seyşelli öğretmen ve siyasetçi. Michel, Afrika ada ülkesi Seyşeller'de ülkenin üçüncü devlet başkanı olarak 2004 ile 2016 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kore ebedi lideri</span>

Kuzey Kore Ebedi Lideri, Kuzey Kore'nin ölen liderlerine ölüm sonrası unvanlar verilmesi uygulamasına atıfta bulunmaktadır. "Juche Kore'nin Ebedi Liderleri" ifadesi, 30 Haziran 2016'da değiştirildiği gibi Anayasa'ya giriş satırında ve ardından yapılacak revizyonlarda belirtildi.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Demokratik Devrimi</span>

Moğolistan Demokratik Devrimi, 1990 yılında Moğolistan'da gerçekleşen demokratik barışçıl devrimdir. Devrim, sosyalist hükûmete karşı açlık grevleri ve protesto gösterileri ile başladı. Başkent Ulan Batur'un Sühbatur Meydanı'nda çoğunlukla gençler tarafından öncülük edilen protestolar kansız bir şekilde otoriter yönetimin istifasıyla sona erdi ve yeni bir anayasa oluşturuldu ve çok partili demokratik düzene geçildi.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan-Rusya ilişkileri</span> Moğolistan ve Rusya Arasındaki Diplomatik İlişkiler

Moğolistan-Rusya ilişkileri Sovyetler Birliği'nin Moğol Halk Cumhuriyeti'ni desteklediği komünizm döneminden beri güçlüdür. Komünizm sonrasında da kardeş ülke olarak kalmışlardır. Rusya'nın iki başkonsolos generali ve Ulan Batar'da bir büyükelçiliği bulunur. Moğolistan'ın ise Moskova'da bir başkonsolosluğu, üç başkonsolos generali ve Yekaterinburg'da elçiliği vardır. İki ülkede Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın tam üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Uhnaagiyn Hürelsüh</span> 6. Moğolistan devlet başkanı

Uhnaagiyn Hürelsüh, Moğol siyasetçi. Asya ülkesi Moğolistan'da 25 Haziran 2021 tarihinde devlet başkanlığı makamına geldi. Hürelsüh, 2017-2021 yılları arasında da başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği hükûmeti</span>

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği hükûmeti, Sovyetler Birliği yönetiminde yürütme organının ana gövdesidir. Hükûmet başkanı, birinci dünya ülkelerinde "Sovyetler Birliği Başbakanı" olarak bilinen bürokrattı. 1977 Anayasası uyarınca Bakanlar Konseyi Başkanı aynı zamanda hükûmet başkanı idi. Bakanlar Konseyi Başkanı'nın görevleri birinci dünya ülkelerindeki başbakanla eşdeğerdi. Buna karşın siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem de facto olarak üst düzey liderler bulunmaktaydı ve genellikle ülkeyi Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreterliği makamı vasıtasıyla yönetirlerdi. Zira Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Vladimir Lenin'in teorize ettiği öncü parti ilkesine uygun olarak devletin yönetim organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Podgorni</span>

Nikolay Podgorni,, Ukrayna asıllı Bolşevik lider, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) üyesidir.

Bu makale, resmi adı Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) olan Kuzey Kore’nin politik liderlerini listeler.

Moğolistan başbakanı, Asya ülkesi Moğolistan'da 1912 yılından bu yana hükûmetin başında bulunan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Navaandorciyn Cadambaa</span> Moğol politikacı

Navaandorciyn Cadambaa, Moğol siyasetçi. Cadambaa, Asya ülkesi Moğolistan'da 1924 yılında bir günlüğüne devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nambarın Enhbayar</span> 3. Moğolistan devlet başkanı

Nambarın Enhbayar, Moğol siyasetçi. Enhbayar, Asya ülkesi Moğolistan'da 2005 ile 2009 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Halk Cumhuriyeti</span> 1924-1992 yılları arasında Doğu Asyada hüküm sürmüş sosyalist devlet.

Moğolistan Halk Cumhuriyeti (Moğolca: Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс, Bügd Nairamdakh Moğol Ard Uls, 1924 ile 1992 yıllar arasında Asya kıtasında bugünkü Moğolistan sınırları içerisinde egemen olan sosyalist devlet.

<span class="mw-page-title-main">Ulanhu</span> Çin asıllı Moğol politikacı

Çince adı Yun Ze olarak da bilinen Ulanhu veya Ulanfu Çin'in kurucu başkanı oldu İç Moğolistan Özerk Bölgesine, 1947'den 1966'ya kadar hizmet verdi. Ulanhu, siyasi kariyeri boyunca "Moğol Kralı" lakabına sahipti. 1956-1966 yılları arasında Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Kültür Devrimi sırasında tasfiye edildi, ancak daha sonra eski haline getirildi. 1983-1988 yılları arasında Çin Halk Cumhuriyeti Başkan Yardımcısı görevinde bulundu.