İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.
Yahudi İspanyolcası veya Ladino, Hint-Avrupa dil ailesinin Latin koluna bağlı Eski İspanyolca kökenli bir dildir. Yahudiler tarafından konuşulduğu için "Judeo- (Yahudi)" öntakısını almış olan dil, bazı filologlarca Standart İspanyolcanın tarihi bir varyantı olarak da değerlendirilmektedir.
Yukatan kahverengi kariyakusu, geyikgiller (Cervidae) familyasından bir broket türüdür. Meksika'da Yukatan Yarımadası'nda bulunur.
Yucatán, Meksika'nın doğusunda yer alan bir eyalet. Yucatán Yarımadasının kuzeyinde yer alır. Yucatan yarımadası üç eyalet içerir. Komşuları Quintana Roo ve Campeche'dir. Meksika Körfezi'ne kıyısı vardır. Meksika'nın 31. eyaletidir. Yucatan eyaletinin başkenti Mérida dır.
Yukatek Mayacası ya da Yukatekçe veya kısaca Mayaca, Mezoamerika'nın Atlantik tarafında Yukatan Yarımadası'nda daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) Yukatek Mayaları tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Yukatek-Lakandon dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Lakandoncadır (Jach-t’aan). Meksika'da resmi dillerdendir.
Mayalar ya da Maya halkları, Mezoamerika'da Maya uygarlığını kuran atalarının topraklarında, günümüzdeki Guatemala, Güney Meksika ve Yukatan Yarımadası, Belize, El Salvador ve Batı Honduras'ta yaşayan ve 7 milyon nüfusa sahip olan Orta Amerika'nın en tanınmış yerli Kızılderili halkıdır. Konuştukları anadil Maya dillerine giren dil ve lehçeler olsa da İspanyolca ve İngilizce (Belize) gibi sömürge dilleri de kullanılır.
Yukatek dilleri, Orta Amerika'da Meksika, Belize ve Guatemala’da Maya halkları tarafından konuşulan Maya dilleri grubu.
Yukatek Mayaları ya da Yukatekler veya kısaca Mayalar, Yukatan Yarımadasında daha çok Meksika'da, daha az olarak da Belize ve çok az olarak Guatemala'da (Petén) yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. En yakın akrabası birlikte Yukatek-Lakandon dilleri grubunu oluşturan Lakandonlardır
Yukatek ya da Yucatec/Yucateco/Yukateko şu anlamlara gelebilir:
- Yukatek Mayaları = los mayas yucatecos/yukatekos, Yukatan Yarımadasında Meksika ve Belize'de yaşayan bir Maya halkı.
- Yukatek Mayacası = idioma maya yucateco/yukateko, Yukatan Yarımadasında Meksika ve Belize'de Yukatek Mayalarının konuştuğu dil.
- Yukatek dilleri = lenguas yucatecanas/yukatekanas, Yukatan Yarımadasında Meksika ve Belize'de Maya dilleri grubu.
- Yukatek İspanyolcası = español yucateco/yukateko, Meksika Yucatán ve çevresinde konuşulan yerel İspanyolca şivesi.
Lakandonca, Meksika'nın Chiapas eyaletinde Selva Lacandona denen ormanlarda yaşayan Lakandonlar tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Yukatek dilleri grubunun Yukatek-Lakandon dilleri alt grubundan bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Yukatek Mayacasıdır. 2000 yılında 1.000 kişilik etnik nüfustan çok az kişinin konuşabildiği sanılıyor.
Lakandonlar, Meksika'nın Chiapas eyaletinde Selva Lacandona denen ormanlarda yaşayan Maya Kızılderili halkıdır. En yakın akrabası birlikte Yukatek-Lakandon dilleri grubunu oluşturan Yukatek Mayalarıdır. Bir kısmı yakın Maya dillerinden olan Çolca ya da Tzeltalca da konuşur.
Guatemala İspanyolcası, Guatemala'da yerli Guatemala Kızılderilileri ile İspanyol göçmenlerin melezi (Mestizo) olan Ladinolar tarafından konuşulan İspanyolcanın Orta Amerika İspanyolcası lehçe grubuna giren bir şivesi. Bölgesel olarak voseo kullanımı görülebilir.
Şili İspanyolcası., Şili'nin büyük bir bölümünde konuşulan İspanyolca lehçesidir. Şili İspanyolcası, standart İspanyolcadan telaffuz, dil bilgisi, kelime bilgisi ve argo kullanımlarda belirgin farklılıklar içermektedir.
Enchilada, mısırdan üretilen tortilla'ya, farklı ve çeşitli iç malzemeler konulması ve rulo şeklinde sarılan tortilla'nın üzerine acı biber sosu gezdirilmesiyle yapılan, Meksika mutfağından çıkan ve Amerikan mutfağında da yer alan yemek. İç malzemeler et, deniz ürünleri peynir, fasulye, patates, çeşitli sebzeler veya bunların kombinasyonları olabilir.
Sulu obruk, yer altı sularını açığa çıkaran kireç taşı ana kayalarının çökmesinden kaynaklanan doğal bir çukur veya düdendir. Özellikle Meksika'nın Yucatán Yarımadası ile ilişkilendirilen sulu obruklar, bazen antik Maya uygarlıkları tarafından kurbanlık adaklar için kullanılırdı.
Llanito veya Yanito İngilizceden ve Ligurian gibi diğer dillerden sözcüklerle yoğun bir şekilde bağlanmış bir Endülüs İspanyolcası biçimidir; Britanya Denizaşırı Toprağı olan Cebelitarık'ta konuşulmaktadır. Yaygın olarak Endülüs İspanyolcası ile İngiliz İngilizcesi arasındaki büyük miktarda dil değişimi ve diğer Akdeniz dilleri ile lehçelerinden İngilizcelerin ve alıntıların kullanılmasıyla belirginleşir.
Panama İspanyolcası, Panama'nın büyük bir bölümünde konuşulan İspanyolca lehçesidir. Panama İspanyolcası, standart İspanyolcadan telaffuz, dil bilgisi, kelime bilgisi ve argo kullanımlarda belirgin farklılıklar içermektedir.
Meksika İspanyolcası, İspanyolcanın Meksika'da konuşulan bir lehçesidir. Meksika İspanyolcası, özellikle Nahuatl dili başta olmak üzere birçok yerel dilden etkilenmiştir.
Kolombiya İspanyolcası, Kolombiya Cumhuriyeti'nde konuşulan İspanyolca dilinin bir lehçesidir. Meksika'dan sonra dünyada İspanyolcanın resmî dil olduğu ülkeler arasında en çok İspanyolca konuşulan ikinci ülkedir. Mevcut 50 milyonluk nüfusun %99,2'si İspanyolca konuşmaktadır. Ülkede İspanyolcanın yaklaşık 10 lehçesi konuşulmaktadır.
Rioplatense İspanyolcası, İspanyolcanın Rio de la Plata Havzası'nda ve çevresinde ortaya çıkan ve günümüzde Arjantin ve Uruguay'ın çoğunda konuşulan bir lehçesidir. Hem konuşmada hem de yazmada voseoyu kullanan en belirgin lehçedir. Rioplatense'nin birçok özelliği, Güney ve Doğu Bolivya ile Paraguay'da konuşulan çeşitlerle de paylaşılır. Bu lehçe, bölgedeki tarihsel olarak önemli İtalyan göçü nedeniyle İtalyan dillerinden etkilenmiştir ve bu nedenle birkaç İtalyan ödünç kelimesi vardır ve genellikle Güney İtalya'nın Napoliceye benzeyen bir tonlamayla konuşulur.
