Yugoslavya Krallığı idari yapılanması

Yugoslavya Krallığı idari yapılanması, krallığın idari sistemini belirtir. Krallık, tarihî süreç içinde üç farklı idari yapı sistemine sahip olmuştur. 1918-1922 arasındaki idari yapı, I. Dünya Savaşı öncesindeki yapının devamı niteliğindedir. 1922 yılında ise krallık, idari olarak 33 bölgeye (oblast) bölünmüştür. 1929’da krallığın idari yapısı 9 banlık üzerine düzenlenmiştir.

1918 yılından 1922 yılına kadar ülke, I. Dünya Savaşı öncesindeki idari sınırlar doğrultusunda bir sistem kullanmıştır. Bu sistem Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve o dönemde yeni kurulan Balkan devletlerinin (Sırbistan Krallığı, Karadağ Krallığı gibi) idari dağılımının devamı niteliğinde oluşturulmuştur. Bu idari yapı il/ilçe olarak belirtilebilecek kısımlardan kurulmuştur.

1. Andrijevica ili (Karadağ’dan)
2. Banja Luka ili (Avusturya Macaristan’dan)
3. Bar ili (Karadağ’dan)
4. Belgrad ili (Sırbistan’dan)
5. Berane ili (Karadağ’dan)
6. Bihaç ili (Avusturya Macaristan’dan)
7. Akova (Karadağ’dan)
8. Bjelovar ili (Bjelovar-Križevci; Avusturya Macaristan’dan)
9. Manastır ili (Sırbistan’dan)
10. Çaçak ili (Sırbistan’dan)
11. Çetine ili (Karadağ’dan)
12. Ćuprija ili (Morava; Sırbistan’dan)
13. Dubrovnik ili (Avusturya Macaristan’dan)
14. Gornji Milanovac ili (Rudnica; Sırbistan’dan)
15. Gospić ili (Lika-Krbava; Avusturya Macaristan’dan)
16. Kavadar ili (Tikveş; Sırbistan’dan)
17. Kolaşin ili (Karadağ’dan)
18. Kosova Mitroviçası ili (Zveçan; Sırbistan’dan)
19. Kotor ili (Avusturya Macaristan’dan)
20. Kragujevac ili (Sırbistan’dan)
21. Alacahisar ili (Sırbistan’dan)
22. Kumanova ili (Sırbistan’dan)
23. Ljubljana ili (Avusturya Macaristan’dan)
24. Maribor ili (Avusturya Macaristan’dan)
25. Mostar ili (Avusturya Macaristan’dan)
26. Negotin ili (Krayina; Sırbistan’dan)
27. Nikşiç ili (Karadağ’dan)
28. Niş ili (Sırbistan’dan)
29. Yeni Pazar ili (Raşka; Sırbistan’dan)
30. Novi Sad ili (Avusturya Macaristan’dan)
31. Ogulin ili (Modruš-Rijeka; Avusturya Macaristan’dan)
32. Ohri ili (Sırbistan’dan)
33. Osijek ili (Avusturya Macaristan’dan)
34. İpek ili (Metohiya; Karadağ’dan)
35. Pirot ili (Sırbistan’dan)
36. Taşlıca ili (Karadağ’dan)
37. Podgorica ili (Karadağ’dan)
38. Požarevac ili (Sırbistan’dan)
39. Požega ili (Avusturya Macaristan’dan)
40. Prepol ili (Sırbistan’dan)
41. Priştine ili (Kosova; Sırbistan’dan)
42. Prizren ili (Sırbistan’dan)
43. Prokuplje ili (Toplica; Sırbistan’dan)
44. Böğürdelen ili (Podrinje; Sırbistan’dan)
45. Saraybosna ili (Avusturya Macaristan’dan)
46. Şibenik ili (Avusturya Macaristan’dan)
47. Üsküp ili (Sırbistan’dan)
48. Semendire ili (Sırbistan’dan)
49. Split ili (Avusturya Macaristan’dan)
50. İştip ili (Bregalnica; Sırbistan’dan)
51. Kalkandelen ili (Sırbistan’dan)
52. Travnik ili (Avusturya Macaristan’dan)
53. Tuzla ili (Avusturya Macaristan’dan)
54. Užice ili (Sırbistan’dan)
55. Valjevo ili (Sırbistan’dan)
56. Varaždin ili (Avusturya Macaristan’dan)
57. Veliki Bečkerek ili (Avusturya Macaristan’dan)
58. Vranje ili (Sırbistan’dan)
59. Vukovar ili (Sirem; Avusturya Macaristan’dan)
60. Zagreb ili (Avusturya Macaristan’dan)
61. Zaječar ili (Sırbistan’dan)

1921 yılında Vidovdan Anayasası krallığı, üniter devlet olarak belirtmiş, 33 yeni idari kısım (oblast) olarak düzenlemiştir. Yeni idari sınırlar, eski idari yapıdan farklı bir durum oluşturmuştur.

1. Banja Luka Oblastı
2. Belgrad Oblastı
3. Bihaç Oblastı
4. Manastır Oblastı
5. Çaçak Oblastı (Raşka Oblastı)
6. Çetine Oblastı (Zeta Oblastı)
7. Ćuprija Oblastı
8. Dubrovnik Oblastı
9. Karlovac Oblastı (Primorsko-Krajina Oblastı)
10. Kragujevac Oblastı (Şumadiya Oblastı)
11. Alacahisar Oblastı
12. Ljubljana Oblastı
13. Maribor Oblastı
14. Mostar Oblastı
15. Niş Oblastı
16. Novi Sad Oblastı - Baçka Oblastı
17. Osijek Oblastı
18. Požarevac Oblastı
19. Priştine Oblastı (Kosova Oblastı)
20. Böğürdelen Oblastı (Podrinje Oblastı)
21. Saraybosna Oblastı
22. Üsküp Oblastı
23. Semendire Oblastı (Podunavlje Oblastı)
24. Split Oblastı
25. İştip Oblastı
26. Travnik Oblastı
27. Tuzla Oblastı
28. Užice Oblastı
29. Valjevo Oblastı
30. Vranje Oblastı
31. Vukovar Oblastı (Sirem Oblastı)
32. Zagreb Oblastı
33. Zaječar Oblastı (Timok Oblastı)

1929 yılından itibaren krallık, “banlık” (banovina) adı verilen 9 idari bölüme ayrılmıştır. Yeni idari yapıdaki banlıklar, ne II. Dünya Savaşı öncesi bölümleme sistemine ne de oblast sistemine uyar. Banlıklar, çoklukla nehir veya coğrafi bölge adlarına göre adlandırılmış, sınırları belirlenmiştir. 1931 Yugoslavya Anayasası’na göre oluşturulmuşlardır.

1. Tuna Banlığı (Dunavska banovina), başkent: Novi Sad
2. Drava Banlığı (Dravska banovina), başkent: Ljubljana
3. Drina Banlığı (Drinska banovina), başkent: Saraybosna
4. Littoral Banlığı (Primorska banovina), başkent: Split
5. Morava Banlığı (Moravska banovina), başkent: Niş
6. Sava Banlığı (Savska banovina), başkent: Zagreb
7. Vardar Banlığı (Vardarska banovina), başkent: Üsküp
8. Vırbas Banlığı (Vrbaska banovina), başkent: Banja Luka
9. Zeta Banlığı (Zetska banovina), başkent: Çetine

Banlık yapılarından bağımsız olarak Belgrad şehri, Zemun ve Pançova ile beraber bir idari bölgeyi oluşturmuştur.

Yugoslavyalı Hırvatların uzlaşması sonrasında Cvetković-Maček Anlaşması’nda Hırvatistan Banlığı (Banovina Hrvatska) 1939 yılında kurulmuştur. Bu banlık, Littoral ve Sava banlıklarından tamamının eklenmesi ve buna Drina, Tuna, Vırbas, Zeta banlıklarından toprak eklenmesiyle oluşturulmuştur. Sava Banlığı’nın başkenti olmuş olan Zagreb, yeni Hırvatistan Banlığı’nın başkenti olmuştur.

• Yugoslavya Krallığı

• Yugoslavya banlıkları haritası 18 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Macarca)